Quaestio 1

Primus articulus. QUantum ad primum est aduertendum: quod personas diuinas distingui proprietatibus absolutis vel relatiuis potest intelligi dupliciter. Uno modo quod distinguantur per tales proprietates primo tanquam per ea que sunt principia formalia distinctionis earum. Alio modo: quod distinguantur per eas quasi ex consequenti id est tanquam per ea: ex quibus potest cognosci et inferri mutua ipsarum distinctio quamuis non sint principia formalia talis distinctionis: et licet in vtroque sensu possit intelligi questio: intelligo tamen eam ad praesens in primo: quia isto sensu credo personas diuinas proprietatibus suis distingui: prout in se quentibus apparebit: et hoc de primo.

Secundus articulus. QUantum ad secundum: sit hec prima conclusio: quod persone diuine non distinguuntur se totis. istam conclusio nem quidam doc. deducit sic. Scotus primo di. 26 q. i. ar. i. Que setotis distinguuntur sunt primo diuersa: quia que non sunt primo diuersa. sunt aliquid idem: entia non distinguuntur eo quo sunt idem sed aliquo sui: quo non sunt idem. sed persone diuine non sunt primo diuerse cum sint eiusdem essentie. ergo.

Contra scotum. Sed licet conclusionem istam credam esse veram: rationem tamen istam non reputo concludere: quia vel intelligit in maiori: quod illa quae se totis distinguitur realiter. sunt primo diuersa: vel intelligit de illa: qui se totis distinguitur: non solum realiter: sed etiam conceptibiliter. si aliqua sint talia: si primo modo: propositio non est vera: quia petrus et Io. realiter distinguuntur se totis: quia in nullo reali sunt idem: tamen non sunt primo diuersa. Item duo angeli vel due anime se totis realiter distinguuntur: et praesertim si sint essentie omnino simplices: sicut multis doctoribus videtur: et tamen non sunt primo diuersa. Si secundo modo: non est ad propositum: quia nullus ponit quod persone diuine se totis distinguantur conciptibiliter. Ideo dimissa hac ratione: probo aliter conclusionem. Primo sic: quod se toto distinguitur ab aliquo quod libet sui distinguitur ab illo: oppositum predicati infert oppositum subiecti: sed nulla persona diuina quolibet sui distinguitur ab alia: quia non deitate distinguitur ab alia: ergo etc.

Secundo sic: et est quasi confirmatio praecedentis rationis: pater aliquo sui est pater: et aliquo sui non est pater: igitur aliquo sui distinguitur a filio: et aliquo sui non distinguitur a filio: et per consequens se toto non distinguitur ab eo: consequentia patet quia pater solo eo: quod est pater distinguitur a filio in diuinis: antecedens probatur: quia pater vel quolibet sui est pater: vel nullo sui est pater: vel ali¬ quo sui est pater: et aliquo sui non est pater. Primum dari non potest: quia sequitur pater quolibet sui est pater: igitur deitate est pater: et sequitur: pater distincte est pater: igitur eo est deus: quo est pater cum distincte sit deus: quod est contra be. aug. 7. de tri. c. 7. Secundum etiam dari non potest: quia si pater nullo sui est pater: pari ratione nullo sui est deus: quod est contra be. aug. ibidem. vbi expresse vult quod pater eo deus: quo bonus et sapiens: quod non esset bene dictum: si nullo sui esset deus: relinquitur ergo tertium: et sic propositum.

Gregorius ariminensis. Forte dicetur ad istas rationes iuxta principalia quorundam modernorum. Ad primam quidem: quod maior est vera si licet sui teneatur transitiue sed sub isto sensu. minor. est falsa: licet sit vera si ltet sui taneatur intransitiue. Et conformiter diceretur ad secundam: quod maior. non est vera: silte sui teneatur transitiue.

Contra Sed ad veritatem hec euasio est nulla quia per eam non soluitur aliqua rationum. Non quidem prima: quia maior est veranon solum si ltet sui teneatur transitiue: sed etiam si teneatur intransitiue: quia si homo esset anima et corpus. et distingueretur ab aliquo per animam: et non per corpus: non distingueretur ab illo se toto: quia non distingueretur ab illo. per corpus: quo tam est casu posito non esset aliquid hominis secundum transitiuam constructionem: sed secundum intransitiuam tantum: et sic est in proposito: vt patet: quia licet deitas et proprietas personalis non sint idem persone diuine secundum trasitiuam constructionem sed secundum intransitiuam: quia quaelibet persona diuina propter sui simplicitatem est deitas et est personalis proprietas: nulla tamen distinguitur ab alia per sua deitatem: et quaelibet distinguitur ab alia per suam personalem proprieta tem: et per consequens nulla se fota distinguitur ab alia. Et totest ex dictis argui sic: quelibet persona diuina aliquo quod est ipsa: distinguitur ab alia et aliquo quod est ipsa: non diftinguitur ab alia: ergo nulla se tota distinguitur abalia: antecedens patet ex dictis: consequentia vero est nota: quia quod se toto distinguitur ab aliquo quolibet sui: distinguitur abillo: siue li sui terminatur transitiue siue intransitiue: vt dictum est supra: nec aliud intelligunt doc. dicit quod persone diuine non distinguuntur se totis: nisi quod nulla distingui tur ab alia omni eo quod est ipsa. Et si aliqui volunt istis vocabulis aliter vti: eorum disputatio non est realis: sed tantum vocalis: et sic est inutilis: et ex hoc patet quod secunda ratio est soluta. Exclusis igitur istis solutionibus arguo ad principale tertio sic: quando aliqua duo sic se habent quod aliquid omnino idem et indistinctum est in vtroque: et tamen aliquid est in vno quod non est in alio: non distinguuntur se totis persone diuiue sunt huiusmodi: maior patet: quia quando aliqua se totis distinguuntur mihi est in vno quo non distinguatur ab alio: sicut vel est in creatura quo non distingua tur a deo: nec econuerso: et minor est euidens: quia in personis diuinis est essentia diuina omnino eadem et indistincta: et in qualibet persona diuina est quedam proprietas que non est in aliqua: quia in patre est paternitas que non est in filio: nec in spiritus sanctus et in spiritu sancto spiratio passiua quae non est in patre nec in filio. Nec valet si dicatur: quod minor non est vera si esse in sumatur transitiue: quia maior est vera: siue esse in sumatur transitiue siue intransitiue: vt paex dictis: cum minor sit omnino vera: si esse in sumatur in transitiue: adhuc sequitur conclusio de necessitate. Ex ista conclusione sequitur quod persone diuine non distiguuntur seipsis primo: quia que non distinguuntur se totis: non distinguuntur seipsis. Et confirmatur: quia quamuis quaelibet perso na diuina personali proprietate distinguatur ab alia: nulla tamen distinguitur ab alia deitate: ergo nulla distinguitur abalia seipsa primo. Sed forte dicetur ad istam rationem: quod aliquid distinguitur ab alio: potest intelligi dupliciter. Uno modo se ipso primo id es quolibet sui. Alio se ipso primo id est nullo alio seu quod non est ipsum: et tunc isto modo qualibet persona di¬ uina distinguitur ab alia: se ipsa primo. exponetur per istas: quaelibet persona diuina distinguitur ab alia et per nihil quod non est ipsa distinguitur ab alia. et hoc est verum. Hec autem euasio: est nulla: quia quod seipso primo distinguitur ab aliquo: non solum aliquo quod est ipsum: sed omni eo quod est ipsum: distinguitur ab illo. et quia nulla persona diuina omni eo quod est ipsa distinguitur ab alia: nulla distinguitur ab alia se ipsa primo. Ex hoc apparet: quod ista propositio: quaelibet per sona diuina distinguitur ab alia se ipsa primo: proprie et absolute loquendo: non debet exponi per istas: qualibet per sona distinguitur ab alia: et per nihil quod non est ipsa distinguitur ab alia: sed per istas: quelibet persona diuina distinguitur et omni eo quod est ipsa distinguitur ab alia. Ex hoc etiam apparet quod exponentes propositionem istam. Primo modo quantum ad rem concordant cum communi doctrina sed propter improprium modum loquendi discordant ab ipsa quantum ad voce.

Secunda conclusio: est. quod per sone diuine non distinguuntur modis seu proprietatibus absolutis prout qua busdam doctoribus fuit visum: probatur primo sic. Si persone diuine distinguerentur modis: seu proprietatibus absolutis aliqua perfectio simpliciter esset in vna quae non esset in alia. illud consequens est impossibile: quia tunc qualibet persoua diuina careret aliqua perfectione simpliciter quod non esset catho lice dictum. igitur et antecedens. consequentia probatur: quia omne absolutuin diuinis est perfectio simpliciter. quam in vno quoque melius est esse quam non esse: vt patet per anshel. c. 15 mono.

Michael. de massa. di. 26 q. i. ar. i. Sed ad isiam rationem quidam doc. nosterrpndet dupliciter. Primo negando consequentiam: quia posito quod tales modi dicant perfectionem simpliciter. immo etiam posito quod dicant formaliter. perfectione infinitam: adhuc non sequeretur vt dicit: quod alicui persone diuine deerit aliqua perfectio: quia illa eadem perfectio contineretur virtualiter in sola ratione diuine essentie. Secundo respondet distinguendo de perfectione: quia dupliciter potest intelligi quod modus absolutus dicat persectionem. Uno modo intrinsece vt distinctus formaliter: vel quomodocumque aliter ab eo cuius est modus: et iste intellectus vt dicit falsus est. Alio modo denominatiue et extrinsece: vt sit sensus modus absolutus dicit perfectionem. i. est modus habendi perfectionem quamuis in se non dicat aliam perfectionem ab omni perfectione que habetur. et iste intellectus est verus. sed non valet: consequentia: quia non sequitur quod aliqua perfectio sit in vna persona quae non sit in alia. sed solum sequitur quod aliquis modus habendi eandem perfectionem est invna persona: qui non est in alia: et hoc est verum: vt dicit.

Contra michaelem. Nulla tamen illarum solutionum sufficit: vt mihi videtur Non quidem prima: quia in his quae dicunt perfectionem simplicitur melius est ipsum in vno quoque esse formaliter: quam non esse: vt patet per anshel. vbi supra. licet in his que dicunt perfectionem secundum quid sit verum. vt patet ibidem. Et confirmatur: quia si illa solutio esset bona pari ratione posset dici quod si filius non esset formaliter sapiens vel si in ipso non esset formaliter sapientia: adhnc sibi non deesset aliqua perfectio: quia illa contineretur virtualiter in diuina essentia: quod non credo aliquam velle concedere. Secunda solutio etiam non sufficit: quia in vno quoque melius est esse non esse non solum denominatiue et extrinsece: sed formaliter et intrinsece est perfectio simpliciter. sed esse absolutum in diuinis est huiusmodi: probatur minor: quia sicut patet per anshel. libro. 2. et ca. praedictis. quicquid est praeter relatiua. aut tale est: vt ipsum omnino melius sit non ipsum aut tale quod in a liquo non ipsum melius sit quam ipsum. Sed constat quod omne absolutum in diuinis est aliquid praeter relatiua et nullum est tale: quod in aliquo non ipsum melius sit quam ipsum: vt patet ibidem per anshel. qui dicit expresse Quod nephas est putare substantia supreme nature sit aliquid: quo melius sit aliomodo non ipsum. igitur omne absolutum in diuinis est tale quod ipsum omno melius et quod non ipsum. Exclusis igitur istis solutionibus probo conclusionem secundo sic. Illud quo persona diuina: vt pote persona patris personaliter distinguitur ab aliis non est communicabile tribus personis: sed omne absolutum in diuinis est communicabile tribus personis: igitur maior est euidens: et minorem ponit aug. 5. de tri. c. 12 dicit quod "quicquid ad se dicitur de singulis personis simul dicitur": et. c. 9. dicit. "Quod autem proprie singula in eadem trinitate dicuntur nullo modo ad seipsa: sed etiam ad inuicem vel ad creaturam: et ideo relatiue non substantialiter ea dici manifestum est."

Tertio sic: persone diuine sunt supposita relatiua non absoluta: igitur non distinguuntur modis seu proprietatibus absolutis: consequentia patet: quia formale distinctiuum suppositi re latiui non est absolutum: sicut nec formale distinctiuum suppositi absoluti est relatiuum: et antecedens videtur clarum: quod vbi cumque persone diuine nominantur in scriptura: nominantur nominibus relatiuis: sicut patet matthe. vlti mo. vbi saluator ait. Euntes baptim ate omnes gentes in nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Et hoc idem patet vbicumque in seriptura diuine perso ne nominantur. Et confirmatur: quia ecclesia determ nat tres personas esse tres res relatiuas: vt patet ex tra de summa tri. etc.

Tertia conclusio: quod in diuinis personis vere et realiter sunt alique proprietates relatiue: et ne fiat vis in verbis. Est aduertendum: quod inconclusione ista non accipio esse in transitiue sed intransitiue: vt sit sensus: quod sicut in patre vere et realiter est deitas: accipiendo esse in transitiue: sic etiam in ipso rere et realiter est paternitas: et in filio filiatio: et in spiitum sancto passiua spiratio. conclusione igitur sic intellecta. ostendo primo expressa determinatione magistri in hac. 26 di. c. 2. vbi ex dictis bea. aug. concludens trium personarum esse tres proprietates relatiuas. Quarum vna realiter non est alia: sic inquit. Has proprieta tes designant nominia personarum scilicet pater filius et spiritus sancti quae relatiua sunt: et ad se inuicem distinguuntur: quia notant relationes quae non sunt deo accidentales: sed in ipsis personis ab eterno inmutabiliter sunt vt non tantummodo appellationes sint relatiue: sed etiam ipse relationes siue notiones in rebus ipsis scilicet in personis sint: hec mgister formaliter.

Secundo. hoc idem ostendo ratione sic: illud quo persone diuine multiplicantur vere et realiter est in ipsis: accipiendo esse in in sensu datovalet intransitiue sed proprietatibus relatiuis persone diuine multiplicantur. dicit boetio primo de tri. circa finem: quod substantia in diuinis continet vnitatem solam: relatio multiplicat trinitatem.

Tertio patet hoc idem per illud verbum praefationis in personis proprietas et essentia vnitas: quod non esset verum: si proprietas non esset vera et realis entitas: quia quicquid est in diuinis personis est verum ens reale cum omne tale sit eternum et in commutabile. Ultima conclusio est: quod per sone diuine solis proprietatibus relatiuis distinguuntur personaliter. Ista con¬ ¬ clusio sequitur ex dictis: quia constat personas diuinas distingui personaliter: vt patet ex prima conclusione: quia non distinguuntur se totis: seu seipsis primo: nec modis nec proprietatibus absolutis. vt patet ex secunda: ergo solis relatiuis proprietatibus distinguuntur: quae vere et realiter sunt in ipsis: vt patet ex tertia. Et istam conclusionem vt mihi videtur quilibet verus catholicus debet tenere propter dicta sactorum: quae in dicta mea sunt multum expressa. vnde be. aug. 5. de tri. c. 27. dicit quod quacumque non communit de qualibet per sona dicuntur: sed de aliqua vel duobus tantum: non substantialiter sed relatiue dicuntur: sed constat propr etates: qubus per sone diuine personaliter distinguuntur non dici communitur de quilibet persona diuina sed de aliqua vel duabus tantum: igitur constat tales proprietates non substantialiter sed relatine dici. Item de fide ad petrum. c. 1. dicit expresse: quod quia aliud est genuisse quam natum esse aliudque est procedere quam genuisse vel natum esse: manifestum est: quia alius est pater alius filius: alius spiritus sanctus. Item anshel. de processione spiritus sanctui c. 3. loquens de natiuitate filii et processione spiritus sancti: sic inquit. quid proprium sibi se toto distinguitur a quocumque distingui tur: tamen simpliciter simplex includens aliquid commune sibi et aliis per identitatem: et aliquid proprium sibi non potest a quocum quam distingui se toto: sic est in proposito: quia quamuis omnis persona diuina sit simpliciter simpler: quaelibet tamen includit essentiam que communis est omnibus per identitatem: et aliquid proprium sibi: quia pater includit paternitatem: que est sibi propria: et filius filiationem: et spiritus sanctus passiuam spirationem: et ideo non possunt distingui se totis: non obstante earum simplicitate. Et ad confirmationem concedo: quod persona diuina est eque simplex sicut essentia: sed cum hoc stat quod quaelibet persona includat aliquid commune sibiet aliis per identitatem et aliquid proprium sibi quod de essentia verificari non potest: quia nihil est commune per identitatem essentie diuine et alicui quod non sit essentia diuina: sicut aliquid est commune per identitatem patri et filio: qui non est pater. Et hec est ratio quare essentia diuina se totadistinguitur a quocumque distinguitur: persona autem non. Ex hoc statim apparet quod minor illius rationis non est vera sicut assumitur: quia licet essentia diuina se tota siue se ipsa primo distinguatur a quocumque: hoc tamen non est propter sui simplicitatem: sed quia nihil est commune per identitatem sibi et alicui quod non sit ipsa: quod de personis verificari non potest: vt patet ex dictis.

Ad deductionem vero aliorum dicunt multi quod quamuis nec essentia: nec proprietas sit simplicior ipsis personis: cum hoc tamen stat quod persona includat aliqua inter se distincta formaliter: et hoc sufficit. Sed quia talem distinctionem non reputo bene possibilem: concedo quod per sona diuina non includit aliquo modo ex parte rei in ter se distincta: cum hoc tamen stat quod quaelibet per sona diuina includat essentiam: que communis est omnibus per identitatem: et aliquidi proprium per quod distinguitur ab aliis: nec est bona consequentia: perso ua diuina includat essentiam que communis est omnibus tribus et aliquid proprium: igitur essentia et proprie tas illa sunt aliquo modo distincta: vt declarabitur di. 33. Et per hoc apparet quid dicendum ad vltimum: quia non sequitur pater aliquo sui distinguitur a filio: et aliquo sui non igitur persona patris est aliquo modo composita. Et quando dicitur quod vbi est aliquid et aliquid ibi est compositio: patet quid dicendum: quia ex hoc non sequitur quod in patre sit aliquid et aliquid siriceust aliqua distinctio ex natura rei: sed sequiturquod in ipso sit aliquid commune sibi et aliis: et aliquid proprium sibi: et ex hoc non concluditur aliqua distinctio multo minus composito.

Ad auctoritates vero dico: quod non est intentio hiero. nec aug. quod pater et filius et spiritus sanctus distinguatur personis. it se totis: oppositum patet per bea. aug. superius allegatum. Sed intentio eorum est: quod distinguuntur personis i personaliter: et hoc est verum: sed tunc nihil concluditur: quia non sequitur pater et filius et spiritus sanctus distinguuntur personaliter: igitur seipsis primo seu se totis sicut infertur.

Opinio linconiensis in tractatum de personis diuinis et immagine. creata. Contra secundam conclusionem sunt due opiniones. Quarum prima ponit personas diuas distingui primo per proprietates absolutas tamquam per ea quae sunt rationes sui principia distinctionis earum: per relationes vero ex consequenti et secum dario velut per ea ex quibus potest congnosci vel inferri mutua eorum distinctio. Secunda vero ponit personas diuinas. Primo distingui per tres modos reales absoluntos qui sunt esse: naturaliter esse intellectualiter et esse amabiliter per primum enim vt asserit hec opinio persona patris constituitur in esse personali: et ab aliis primo distinguitur. per secundum vero persona filiii et per tertium persona spus sancti: et isti tres modi secundum istau¬ hec itaque sola causa pluralitatis est in deo: vt pater filius et spiritus sanctus dici non possint de se inuicem: sed aliisint ab inuicem: que praedictis di obus modis nascendo sanctus et procedendo est deus de deo: quod totum potest dici relationam quoniam filius existit nascendo de deo et spiritus sanctus procedendo: ipsa necessitate diuersitatis et processionis referuntur adinuicem: vt diuersi. id est distincti et alii sint ab inuicem: hec anshel. 2. c. sequenti. Ex his que diterat concludendo sic ait: sequitur enim quod vnitates dei proprietatem: quae nullas habet partes vt quicquid de vno deo qui totus est: quicquid est: dicitur: vt de toto deo patre dicatur et de filio et spiritus sanctus quia vnusquisque totus et perfectus: et solus est deus: supradicta vero relationis opinio que ex hoc nascitur: quia supradictis duobus modis deus est de deo: prohibet patrem et filium et spiritus sanctus de se inuicem dici: et propria singulorum aliis attribui: et subdit sic: ergo huius vnitatis et hui relationis consequene se contemperant: vt nec pluralitas que sequitur relationem transeat ad ea in quibus praedictessimplicitatis sonat vnitas: nec vnitas cohibeat pluralita tem vbi eadem relatio significatur quatenus nec vnitasamittat suum aliquando consequens vbi non obuiat aliqua relationis opinio: nec relatio perdat quod suum est: nisi vbi obsistit vnitas inseparabilis: hec albe. Ex isto dicto trabitur illa auctoritas vulgata: videlicet quod omnia sunvnum in diuinis: vbi non obuiat relationis opinio: ex quibus omnibus euidenter apparet propositum. Item damascenum libro primo. c. 8. dicit expresse: quod omnia sunt vnum in diuinis praeter generationem: et in generatione et processionem. In his enim solis proprietatibus differunt ab inuicem sancte tres ipostases. Et libro tertio. c. 5. dicit differentiam personarum in solis tribus proprietatibus paternali: filiali: processionali recognoscimus. Idem etiam vult magister in litera di. 26. et. 17. et hoc de secundo.

Tertius et quartus articulus: QUantum ad tertium et quartum articulos simul contra conclusiones istas mouenda et dissoluenda sunt dubia. Et primo contra primam est quedam opinio antiqua: quam nunc quidam moderni sequuntur que ponit personas diuinas distingui se totis siue se ipsis primo.

Opinio praepositiui gregorii et hugonis. Pro qua communiter arguitur: primo sic simpliciter simplex a quocumque distinguitur se toto dicitu: sed que libet persona diuina est simpliciter simplex: ex go etc. Et confirmatur: quia persona diuina est eque simplex sicut essentia: sed essentia propter sui simplicitate se tota distinguitur a quocumque: ergo et persona. Istam rtinem quidam moderni deducunt sic: persone diuine sunt sunt me et omnino simplices: ita quod nec essentia est simplicior per sonis: nec aliqua proprietas est cogibilis in persona esse simplicior quam ipsa persona: et per consequens nulla: aliquo modo in ter se distincta includit ipsa persona: igitur quaelibet per sona a quocumque distinguitur seipsa: et non aliquo suidistinguitur primo.

Preterea: et est quasi confirma tio praecedentis rationis: et pater aliquo sui primo distingue retur a filio et aliquo sui non distingueretur ab ipso: psona patris esset aliquo modo composita: quod est erroneum: probatur consequentia: quia vbi est aliud et aliud ibi est aliquo modo conpositio: Ista conclusio confirmatur aliquibus auctoritatibus primo hiero. in expositione fidei catholicevbi loquens de patre filio et spiritus sanctus dic. Ista substantia vnum sunt: sied personis ac nominibus distinguuntur. Item be. aug. in sermone de fide: et simbolo qui incipit: credimus in vnum verum deum: sic inquit. Credimus hanc trinita tem personis distinctam. substantia vnitatem: ex quae primo sic arguit. Trinitas non est nisi tres persone et trinitas est distincta personis: igitur persone sunt distincte personis: et sic se ipsis primo siue setotis. Responsio ad propositiuum. Ad primam nego maiorem: si sumatur vniversaliter: quia licet simpliciter simplex non includens aliquid commune sibi et aliis: et ali¬ opinionem sunt immediatum fundamentum diuinarum relationum. Et differt hec opinio a praecedenti: quia secundum praecedentem proprietates absolute: quibus per sone diuine distinguuntur sunt proprietates perfectissime. Sed secundum istam opinionem modi praedicti non dicunt aliquam perfectionem: sed sunt modi habendi perfectionem: quicquid enim perfectionis est in deo secundum istum modum dicendi continetur in quolibet trium modo rum: quia quicquid naturaliter totum illud intelligit et amat deus: et ideo omnis perfectio que habetur a patre naturaliter habetur a filio intellectualiter: et a spium sancto amabiliter: pro prima istarum opinionum arguo primo sic: perfectissimorum suppositorum et dignissimorum sunt principia distinctiua dignissima: sed supposita diuinasunt perfectissima et dignissima: et proprietas absoluta perfectior et dignior relatiua: igitur etc.

Preterea: supposita substatialia proprietatibus substantialibus constituuntur et distinguuntur primo: sed supposita diuinasunt substantialia: igitur proprietatibus substantialibus et sic absolutis constituuntur et distinguuntur primo. Preterea: et est quasi confirmatio praecedentis rationis: nullum suppositum est substantiale: nisi eius formale praincipium constitutum: et per consequens distinctum partineat ad genus substantie: nullum enim suppositum ponitur in aliquo genere cuius non est eius formale constitutum: sed supposita diuina sunt substantialia: igitur etc.

Preterea suppositum perfectitsimum debet suppositari: et per consequens ab aliis primo distingui per principium sui generis: hoc patet: quia imperfectionis est suppositari per principia alterius generis: sicut patet de accidentibus que suppositantur per substantiam et per naturam humanam que suppositatur a verbo: supposita diuina sunt perfectissima: igitur suppositantur: et per consequens abinuicem primo distinguitur per principla sui generis scilictut per principia substantialia: et sic absoluta cum sint supposita substantialia etc.

Opinio Iacobi de viter. quod libet. 3. q. 7. ar. 4. Pro secunda opinione arguitur: primo sic commune est omnibus oppositis secundum quod opposita sunt in eodem secundum idem quod esse non possunt. sed in diuina essentia sunt relationes opposite secundum rectam doctrinam fidei igitur hoc non erit secundum idem: sed secundum aliud: sed non est dicendum quod secundum aliam rem. vel secundum aliam partem: cum diuina essentia sit simpler et impartibilis. oportet ergo dicere quod secundum alium et alium modum essendi. quod est propositum.

Secundo sic: omnis distinctio relatiue opinionis praeexigit aliquam distinctionem in fundamento: hoc patet: quia omnis relatio est habitudo. et habitudo semper est distinctorum sic: quod distinctio priitelligitur habitudini: sed essentia diuina est fundamentum oppositarum relationum: igitur in ipsa est aliqua distinctiopraeter illam quae est oppositionis relatiue: quae se habet vt in mediatum fundamentum oppositarum relationum. Sed non est dicendum quod talis distincto sit rerum: oportet ergo dicere quod sit modorum essendi: et hec diuersitas modorum sufficit ad oppositionem relatiuam vt sit eius fundamentum si ue subiectum immediatum vt isti dicunt.

Tertio sic: vbicumque sunt relationes reales opposite oportet esse distinctionem aliquam in fundamento earum hoc patet: quia relatiua que dicuntur secundum rationem vere sunt oppposita re latiue: sed quia non est realis distinctio in fundament: earum non dicuntur reales ita: et econtra: si alique relationes dicuntur reales vere: oportet esse aliquam realem distinctionem in fundamento ipsarum siue diuersarum rerumsiue diuersorum modorum essendi realium: sed in diuinis sunt relationes reales opposite: igitur oportet aliquam distinctionem realem esse in fundamento earum et non diuersarum rerum igitur diuersorum modorum realium.

Quarto sic: vbi est origo ibi est praencipium et terminus originis: sed relatio secundum se non esset principium nec terminus: ergo essentia ipsa erit principium et terminus originis in diuinis: hoc autem non potest esse: nisi in essentia sit aliqua diuersis ficatio alioquin si essentia diuersificata esset principium et terminus cum essentia sit in qualibet persona: in qualibet haberet rationem principii et termini: quod non est dicendum: ergo in essentia est aliqua distinctio modorum secundum quam dicitur principium et terminus: et sic idem quod prius. Sed ad veritatem nulla istarum opimionum videtur mihi tenenda: quia nulla earum est conformis dictis sanctor vt patet ex deductione conclusionis mee: et ad eas sequi tur necessario quod aliqus perfectio sit in vna persona que non est in alia: vt patet ibidem: nec valet iliud quod addit se cunda opinio. valet. quod modi reales in quibus persone diuine distinguuntur non dicunt aliquam perfectionem: quia seiilli tres modi reales sunt tres entitates reales: vt asserit illa opinio impossibile est quod non dicant aliquam perfectionem: imo necessario quilibet eorum esset perfectio simpliciter quam in vno melius est esse quam non esse: vt fuit probatum per anshel. in deducendo conclusionem.

Responsio ad rationes linconiensis. Nec motiua ipsorum conuincunt: Ad primum igitur pro praema opinione dico: quod supposita personarum trinitate et eorum prifectione quam catholici confitentur: maior est falsa: et a quolibet catholico vt credo neganda. Ratio huius est: quia persone diuine sunt supposita perfectissima: et si distinguerentur proprietatibus persectissimis: aliqua perfectio esset in vna que non esset in alia: et sic nulla earum esset perfectissima: quod non est catholice dictum. Et ne videar fingere negando propositonem istam. Est aduertendum: quod persone diuine sunt perfectissime: quia quaelibet earum est deus: et per consequens non conuenit eis quod sint supposita diuina perfectissima per ea quibus disi inguitur: sed per deitatem in quae sunt idem: dico ergo quod supposita perfectissima: quorum quodlibet est perfectissimum per illud in quo conuenit cum alio non omnem quod distinguantur per principia perfectissima: et sic est in proposito: vt patet ex dictis: concedo tamen quod si esset aliqua supposita perfectissima: quorum nullum esset perfectissimum per illud in quo conuenit cum alio talia oporteret distigui per principia perfectissima: sed hoc non est ad propositum.

Ad secumndum accipiendo proprietates substantiales in proprietatibus absolutis: sicut accipiuntur in ratione: dico quod supposita substanialia si sint supposita absoluta constituunt et distinguum tur premo per proprietates substantiales: sed si sint supposita relatiua non absoluta: propositio non est vera: immo eius oppositaest necessaria: quia supposita relatiua proprietatibus relatiuis non absolutis constituuntur et distinguuntur primo: et sic in proposito: vt patet: et per consequens ratio magis est ad oppositum quam propositum.

Ad tertium dico: quod suppositum potest esse substantiale: et ratione eius per quod distinguitur ab alio: et concedo quod nullum suppositum potest esse substantiale ratione eius per quod distinguitur ab alia: nisi eius formale constitutiuum et distinctiuu partineat ad genus substane. Aliquid tamen potest esse substantiale ratione eius in quo conuenit cum alio: etiam et si eius printum distinctiuum non partineat ad genus substane: et sic est in proposito: quia supposita diuina per sua propriam naturam et essentiam in quae sunt idem sunt substantialia. Ad vltimum concedo maiorem in isto sensu. valet. quod suppositum per fectissimum si sit suppositum absolutum debet suppositari: et per consequens ab alio primo distingui per principium sui genenis in per principium absolutum. si vero sit relatiuum per principium relatiuum: sed sic concessa maiore patet: quod ratio concludit oppositum eius ad quod adducitur. si vero intelligatur quod suppusitum perfectissimum debet suppositari: et ab aliis primo distingui per principium sui generis id es per principium perfectissimum: patet ex solutionie primem rationis: quod proposito non est vera: nec pobatio valet: quia non est imperfectionis suppositari per principium alterius generis in sensu dato: si illud praencipium non dicit imperfectionem aliquam: nec facit compositionem cum natura suppositi: sicut est in proposito: quia relationes diuine non dicunt aliquam imperfectionem: nec faciunt compositionem cum essentia cum non distinguantur realiter ab ipsa: nec exempla qua adducunt sunt ad propositum in aliquo: vt patet cuicumque theologo

Responsio ad rationes Iacobi. Ad primum vero pro secunda opinione si in maiori. esse in accipitur transitiue concedo eam. sed tunc minor est falsa. quia isto modo in essentia diuina non sunt a liqua relationes: cum omnis relatio. diuina sit idem realiter. cum essentia: si vero esse in accipitur intransitiue nego. maiorem: quia nulla res infinita qualis est essentia diuina potest esse tres res relatiue: siue tres relationes: non obstante earum opinione circumscripto quocumque alio trinario rerum vel modorum. et per consequens in ipsa possunt esse relationes opposite accipiendo esse intrasitiue.

Ad secundam dico: sicut ad praecedentem: quod maior est vera. si esse in fundamento accipitur proprie: et secundum intransitiuam locutionem: sed sub isto sensu minor est falsa. vt patet ex dictis. Si vero esse in fundamento accipitur large et secundum intransitiuam locutionem in quo sensu doctores concedunt diuinam essentiam esse fundamentum oppositarum relationum nego maiorem. et ad probationem dico: quod licet habitudo semper sit distinctorum: tamen non oportet. quod distinctio semper praeintelligatur habitudini sic: quod neces sario extrema illius habitudinis distinguantur aliqua distinctione priori: quia si ralatio. siue habitudo est constitutiua suppositi: sicut est in proposito propositio non habet vnitatem.

Ad tertium patet quid dicendum ex dictis istis.

Ad quartum vero: concesso quod essentia in bono sensu sit principium: et terminus originis in divinis dico: quod ex hoc non sequitur quod in ipsa sit aliqua diuersificatio siue distinctio: quia ista verificari possunt sine omni distinctione ab solutorum quae sit in ipsa. Et quand dicitur quod tunc essentia. in qualibet persona habet ratione principii et termini: responderipotest dupliciter. Primo quidem potest dici: quod propositio illa potest dupliciter: intelligi: vno modo sic: essentia diuina in qualibet persona habet rationem principii et termini. in. quae libet persona in qua est essentia principiat et praiencipiatur: vel producit et producitur: et in isto sensu propositio est falsa nec sequitur ex concessis. Alio modo sic: essentia diuinain qualibet persona habet rationes principii et termini. i. in qualibet persona est essentia quae quidem est praencipium et terminus originis: et in isto sensu potest concedi propositio. sed ex hoc non sequitur quod quaelibet persona principiet et principietur: sicut nec sequitur in qualibet persona est essentia que est potentia generandi: ergo quaelibet persona generat. Secundo potest abso lute. negari illud consequens: quia licet esse diuina sit principium et terminus originis circumscri pta omni tali distinctione: tamen non oportet quod habeat rationem principii nisi in: persona producente. nec rationem termini nisi in persona: producta. nec ad hoc requiritur aliqua distinctio absolutorum in ipsa

Ocham in primo. di. 26. q. 1. ar. 4. Contra tertiam conclusionem: quida dicunt quod posset esse quedam opinio que poneret quod nihil est penitus imaginabile in deo nisi penitus absoluta: et per consequens quod non essent ibi alique relationes: et vt dicunt. propter hoc non negaretur patrem generare silium. et patre et filium spira re spiritum sanctum sed poneret: quod sicut posita hac albedine et illa: omni alia imaginabili circumscripta: iste due albedines sunt similes: et non per aliquam relationem: et ita poneret hec opinio: quod eo ipso: quod in diuinis sunt tres persone absoluta: vna istarum personarum esset ab alia et vna esset a duabus. et vna esset pater: vna filius. vna spiritus sancti sine omni re alia imaginabili. sed quia fingens opinionem istam: licet det simplicibus materiam errandi: sicut et in aliis: dicit tamen se opinionem non tenere asserens: propter dicta sanctorum: quod paternitas vere et realiter est in deo timore forte potius quam celo veritatis motus: ideo taquam suspectam dictis sanctorum etiam per opinantes contraria: dimitto eam.

Linconiensis et Iacobus de viterbio. Contra quartam conclusionem sunt opiniones quedam doctorum: et potest ex fundamentis eorum contra conclu¬ sionem argui: primo sic: omni relationi est aliquid praeuium quod refertur illa relatione: hoc patet: quia prius informatur aliquid relationi quam sit relatiuum quasi compositum quod dicatur referri primo illud praemo informatum relatione potest dici referri: quia omne informatum aliqua forma potest dici tale. Et confirmatur: quia si homo non esset primo animatus nisi informatus sit corpus ania: ita vt videtur est in proposito: quia niul erit relatu primo quod constituatur formaliter in esse primo relatione: nisi aliquid sit rela tum denominatiue per denominationem a relatione. Confirmatur iterum: quia sicut albedo se habet ad dare esse album: ita relatio ad dare relatum: sed omni albedinialiquid praeuium quod de albatur per ipsam: igitur relationi erit aliquid puium quod refertur per ipsam: sed non essentia diuina: essentia enim diuina non refertur realiter: quia non distinguitur realiter: ergo suppositum tunc sic: suppositum distinctum: est aliquid praeuium relationi quod refertur per ipsam: ergo non constituit primo in esse suppositi per relationem: et per consequens non distinguitur ab aliis sola relatione.

Preterea: omne originans est prius origine et originato: igitur persona patris est prior origine et originato: sed origo in diuinis est ipsamet relatio: igitur in diuinis persona patris est prior relatione: igitur non constituitur primo per relationem: et perconsequens distinguitur ab aliis sola relatione. Et confirmatur: quia quandocumque aliquid antecedit aliquem terminum et ante cedit illud quod est simul cum illo termino: sed generare qua est actus prime persone antecedit filiatione que ex ipso imnascitur: ergo antecedit paternitatem que est simulnatura: et naturali intelligentia cum filiatione: et per consequens paternitas non constituit: nec distinguit primo suppositum generans: sed prae supponit ipsum distinctum esse.

Pre terea: paternitati non repugnat primo ex ratione sua conmunicari: igitur paternitas non est constitutiua suppositi in esse personali sub ratione in communicabili. nec per consequens permo distinctiua ipsius: consequentia patet: quia quicquid constituit aliquid in aliquo esse prime: et in vnitate corrndente tali esse se toto repugnat distinctioni opposite illi vnitati exemplum: si rationale primo constituat hominem in entitate et vnitate specifica: se toto primo repugnat distinctioni specifice: igitur si paternitas primo constituit suppositum in esse personali sub ratione incommunicabili: oportet quod paternitati primo ex ratione sua repugnet communicari: antecedens vero probatur: quia omnia relatiua equaliter se habent ad incommunicabilitatem: sed spirationi actiue non repugnat primo communicari: nec spirationi passiue: et per consequens nec paternitati. Et confirmatur: quia si ponerentur quacumque positiones possibiles vel impossibiles: stante intellectu rationali: ad hoc non repugnaret sibi diuidi in plures naturas specificas: puta si poneretur: quod rationale esset differentia coloris et quod ille color posset creare substantias de nihilo: et quecumque talia: posita autem hac positione ipossibili quod prior esset productio voluntatis quam intellectus saluata tamen ratione genera tionis et spirationis: spiratio actiua esset in vno supposito et generatio actiua esset tunc in duobus: quia tunc spiritus sancti in illo instanti in quo spiraretur communicaretur vis generatiua: ergo nunc generationi actiue non repugnat primo ex natura nec ex sua ratione communicari.

Preterea ad principale sic ab vltimis distinctiuis et constitutiuis aliquorum non posset abstrahi aliquod commune dictum inquit: de eis: hoc patet: quia si est aliquod commune eis: illo communi non distinguuntur primo: sed aliquo contrahete distinguuntur: et ita non sunt primo: sed aliquo contrahente distinguuntur: et ita non sunt praema distinctiua negatiua. Si ergo sunt primo distinctiua nihil est eis commune dictum in quid de eis: sed constat quod a paternitate et filiatione abstrabitur hoc quod est relatio quae videtur commune eis et vniuoce: potest enim intellectus esse certus de relatione et dubius de hac relatione: et ita: igitur ista a quibus abstrahuntur non sunt primo distincta.

Thomas de argentina di. 26 q. i. ar. i. Ad primum istorum quidam doc. noster respondet. dicit quod maior est falsa: non solum in diuinis: sed etiam in creaturis: quia illud quod refertur est ipsum relatiuum: sicut enim albedo non praesupponit ante se album: quia albedo constituit ipsum in esse albo: sicut relatio non praesupponit ante relatiuum: sed constituit in esse relatiuo.

Contra thomam. Ista tamen resposio non sufficit: quia licet relatiuum constitutum ex relatione et subiecto relationis referatur per se et primo: subiectum tamen siue fundamentum relationis dicitr referri per accidens: et quasi denominatiue: vt patet. 5 metaphi. c. de adaliquid. vbi philosos distinguit modos relatiuorum. dicit alia vero secundum accidens: vt homo adaliquid quia ei accidit duplum esse: ex hoc stati apparet nisi plus dicatur: quod omni relationi est aliquid praeuium scilicet sub iectum et fundamentum quod refertur illa relatione: hac igitur respensione dimissa: dico quod non est vniuersaliter verum: quod omni relationi est aliquod puium quod nominatiue referatur illa relatione: quia licet hoc sit verum: quando in relatiuo quod primo refertur preterrelationem est aliquid distinctum realiter a termino relationis: et ab ipsa relatione: quod vere et proprie informatur tali relatione sicut in creaturis: tamen non est verum: quando in tali relatiuo praeter relationem non est aliquid distinctum realiter a termino relationis: nec ab ipsa relatione qes vere et proprie informatur tali relatione: quia tunc non est aliquod praeuium relationi: quod possit denominatiue referri: et sic est in proposito: quia in personis diuinis praeter relationem non est nisi essentia que secundum veritatem fidei catholice: non di stinguitur realiter a termino relationis: nec ab ipstsrelatione: nec proprie informatur relatione sed est ipsa. Et patet per hoc quid dicendum ad primas duas probatio nes illius propositonis: quia in persona diuina non est aliquid proprie loquendo informetur relationem.

Ad secundam vero probationem loquendo conformiter dico: quod est simile quod adducitur pro simili: quia album vniuersaliter ineludit aliquid realiter distinctum ab albedine quod vere et proprie informatur ipsa: relatiuum vero non semper includit aliquid realiter distinctum a relatione quod vere de proprie loquendo informetur ipss: vt declaratum est supra. Ad secundum principale dico: quod loquendo proprie de prioritate maior est falsa: quia in diuinis vere et realiter est originans et originatum et o: igo: et tamen in diuinis non est realiter prius et posterius: quia ibi non est realiter aliqua prioritas proprie dicta: vt fuit declaratum distinctione. 3. Per idem patet quod dicendum ad confirmationem: quia in diuinis gnare non antecedit realiter filiationem: nec econuerso.

Ocham in primo di. 16 q. 1. ar2. Ad tertium dicunt aliqui: quod paternitas diuina est de se incommunicabilis et singularis: et non tantum est hoc verude paternitate: vt dicunt: sed etiam quelibet quoditas quod est a parte rei est de se incommunie abilis et singularis: nisi forte essentia diuina vocetur quoditas: quia illa quamuis sit de se singularis: non tamen est incommunicabilis.

Contra ocham. Ista tamen responsio est omnino impossibilis quantum ad illud quod dicit: quod quaelibet quiditas que est ex parte rei est incommunicabilis de se etc. Constat enim quod spiratio actiua est vera entitas et vera quiditas a parte rei: non minus quam paternitas que tamen etiam per eum vere et realiter est in deo: et tamen spiratio actiua non est incommunicabilis sicut nec essentia: licet non communicetur spiritus sanctui sicut essentia. Respondeo igitur ad rationem: et concedo vna cum ipso: sicut communiter conceditur a doctoribus: quod paternitas diuina est de se incommunicabilis: siue quod paternitati diuine ex ratione sua repugnat communicari quod idem est. Et ad probationes oppositas: respondeo.

Ad primam: nego maiorem qua dici tur quod omnia opposita relatiua equaliter se habent ad incommunicabilitatem. Ratio huius est: quia si aliqua rela¬ tio est eadem realiter duabus relationibus oppositis constituentibus distincta supposita et eius cooppost ta: non relatio illa que non est eadem relationibus oppositis poterit esse de se incommunicabilis alia non existente in communicabili: et sic est in proposito: quia spiratio actiua est tadem realiter paternitati et filiationi: spiratio vero passiua minime

Ad secundum dico: quod illud suppositum est impossibile: et quia impossibile est illud ad cuius positione in esse sequiur aliud impossibile: non est mirum: si ex isto posito sequatur paternitatem diuinam esse communicabilem: cum hoc tamen stat quod de se sit in communicabilis. talis enim impossibile posset poni quod ad ipsum sequeretur rationale posse diuidi in plures naturas specificas: quamuis se toto primmo repugnet distinctioni specifice.

Ad vltimumsaco: quod ab vltimis distinctiuis et constitutiuis aliquorum potest abstrahi per intellectum aliquod commune dictum de illis inquit: nec propter hoc sequitur quod illa non sint primo distinctiua: quia illud abstractum ab eis non est aliquid reale: nec est per consequens in aliquo istorum realiter.

Ad rationes principales. Ad primam patet ex solutione prime rationis contra secundam conclusionem. Secundam rationem credo concludem secundum boetium.