Quaestio 4

Quarto circa distinctionem 33 quaero pro distinctione 5a primi libri utrum divina essentia generet vel generet videtur quod sic quia iste pater generat et iste pater est essentia divina igitur esse divina igitur essentia divina generat praemissae vere igitur conclusio discursus patet per anselmum de processu spiritus sancti capitulo 2 ubi ponitur pro regula veritas tenet ibi suum consequens ubi non obviat relationis oppositio sed inter essentiam et generare non est oppositio relationis quia tunc generare in divinis non esset essentia consequens falsum

Item omne in divinis generans filium est essentia igitur tantum essentia generat ibi filium ab universali ad exclusivam de terminis transpositis

Item essentia divina est pater igitur est pater filii nam praedicata antecedentis et consequentis convertuntur igitur generat vel generavit et si generet quia est pater generatur pari ratione quia est filius

Contra si essentia generaret filium distingueretur a filio quem generaret et si generaretur a patre distingueretur a patre qui eam generaret quia nulla res est quae se ipsam gingnat ut sic secundum augustinum 1 de trinitate capitulo 1

Istud est argumentum magistri 5 distinctione primi cuius sententia approbatur et iam est determinatio ecclesiae pro eo contra ioachim sicut supra patuit quaestione 1 capitulo primo ubi determinatur sacro approbante continuo quod quaedam fundamenta res est vicem substantia seu natura divina quae est simul 3 personae et sigillatim quaelibet earumdem et ista res non est generans nec genita neque procedens sed est pater qui generat et filius qui gignitur et spiritus sanctus qui procedit

hic in primis dicendum est quod generare non convenit divinae essentiae intelligendo naturam divinam communem personis sicut exponit se magister et ratio sua ad hoc iam posita hoc coniuntit et determinatio ecclesiae hic ipsum sentire compellit et certe rationabiliter quia omnia argumenta in contrarium supposita fide trinitatis personalis et unitatis essentialis simul collecta non habent tantam evidentiam ad oppositum sicut unitas magistri iam tactum ad propositum

Sed in contrarium sunt dubia aliqua quia videtur quod sancti et acutores sint in contrarium et ideo arguitur primo quia per anselmum de processione spiritus sancti capitulo 5 spiritus sanctus non esset de deitate patris sed de ratione stultissimum est dicere hic duo sunt contra te scilicet quod spiritus sanctus est de detitate patris productive scilicet quia sic loquitur ibi et hoc erat hic probandum

aliud dicit non est de relatione patris quia sic loquitur ibi et hoc tunc etiam contra te quia parte pater et paternitas in divinis vel a et b sicut haec propria nomina istius personae et istius paternitatis sunt nomina synonomina igitur sicut filius est de patre ita etiam erit de paternitate illa

Item ut supponit idem filius vel est de substantia patris vel de eius relatione non de relatione igitur de eius deitate seu substantia probat minorem sic si filius esset de relatione patris filius esset de relatione filii talem enim consequentiam facit de spiritu sancti ubi verum concluditur sed probatio consequentiae uniformaliter procedit de filio faciendo argumentum sicut de spiritu sancto consequentia igitur ab ipso sic probatur nulla est relatio patris sine relatione filii sicut nichil est filii relatio sine patris relatione si igitur altera nihil est sine altera non potest aliquid dici de relatione patris esse sine relatione filii quare in quid ipse sequitur spiritus sanctus esse de utraque si est de una et per consequens si est de patre secundum relationem erit simpliciter de filio secundum relationem verum nemo ita insipiens est quid hic opinetur haec ille ex hoc dupliciter arguitur uno modo deducendo similem conclusionem de filio ubi conclusio falsissima erit igitur alia praemissarum et non nisi illa quod filius sic de relatione patris igitur alio modo quod nullus est causa insipiens ut opinemur spiritus sanctus esse de relatione patris et de relatione filii igitur cum quilibet catholicus opinemur esse spiritus sanctus esse de patre et filio nullus debet esse causa insipiens ut opinetur paternitatem et filiationem esse convertibliter et synonice patrem et filium cuius oppositum dixi ut praedixi

Item post eodem libro capitulo 8o de trinitate quod spiritus sanctus de illius essentia procedit cuius labiorum scilicet dicitur / vel simile

Item capitulo eodem si per os patris intelligimus essentiam patris non enim est aliud os eius quam essentia eius sicut verbum deum est de ore id est de essentia eius ista spiritus oris eius non est nisi de essentia eius

Item capitulo 13 spiritus sanctus est deus de deo id est essentia spiritus sancti de essentia patris quae una in 3us esse intelligitur haec iste

Item capitulo 11 spiritus sanctus non procedere de deitate patris sed de paternitate nec per deitatem sed per filiationem est opinio quae se sua patenti fatuitate subforcat

Quod si dicat aliquis quia cum dico istum procedere de deitate patris et filii non posset ab hac deitate patris et filii separare deitatem quoniam una et eadem est deitas trium et ideo si de deitate patris et filii procedit de sua quoque eum procedere ad hoc iam supra me sufficienter memini respondisse quia nulla persona ex se ipsa esse potest haec iste

Iste anselmum monologion capitulo 58 dubitans "an a patre et filio procedant duo amores vel idem partim a patre partim a filio an idem totus a singulis et totus a duobus simul sed huius inquit dubitationis certitudo hoc indubitanter cognoscitur quia non ex eo procedit in quo plures sunt pater et filius sed ex eo in quo unum sunt nam non ex relationibus suis quae plures sunt alia est enim relatio patris alia filii sed ex sua ipsa essentia quae pluralitatem non admittit emittunt pater et filius tantum bonum" haec iste

Item illius intentionis est Ricardus 6 de trinitate capitulo 22 ubi dicit quod nihil aliud est persona filii quam substantia genita sed multi inquit temporibus nostris surrexere qui non audent haec dicere quin potius quod multo periculosius est contra sanctorum patrum auctoritatem et tot attestationes paternarum traditionum audent negare et modis omnibus conantur repellere quod substantia gingnat substantiam vel sapientia sapientiam partialiter neutra quod omnes sancti affirmant ad illud quod ipsi dicunt auctoritatem invenire non possunt aifferant si possunt auctoritatem si dicam plures sed saltem unam quae neget substantiam gingnere substantiam nam ad hoc quod divinis auctoritates multas et ipsi adducunt loquitur de magistro et auctoritatibus quas adducit distinctione 5 primi ut videtur et addit Ricardus et in morem goliae gladium quo iugulantur defenites ad certamen procedunt postea / etiam contra expositionem a petro positam dicit ibidem vera positio ad hoc contendit ut credamus quod substantia substantiam non gingnat fidelis expositio et omni acceptatione digna quae hoc quod sancti patres pariter clamant contendit esse falsum et quod nemo sanctorum asserit contendit esse verum haec iste hite non solum sic dicit sed recte arguit capitulo 23 ponamus inquam duos quorum unus alitus rei scientiam vel alicuius artis notitiam per se ipsum excogitando invenit et quidquid inde adinvenire potuit alteri tradidit et ad integrum erudivit hoc posito etiam eadem scientia eadem veritas absque ambiguitate alia est in corde unus quae et in corde alterius et tamen ex quo unus istorum scientiam istam tradidit et alter accepit patet quod unius scientia ab alio sic acceptata alterius ut ita dicam omnino non accepta numquid tamen aliquid aliud est ista quam ista sed quidquid veritatis est in ista totum nec aliud est in illa procul dubio utriusque scientia erit essentialiter una

constat tamen nihilominus quod accepta scientia non est in accepta cum tamen in accepta et accepta sint essentialiter una a simili in proposito secundum eum igitur quis inquid a deo simplex vel hebes ut neget de sapientia dei quod videt possibile in scientia humana

Item adhuc diligentius insistendo illud inquit in commune novimus quoniam filius habet esse a patre ex patris generatione si aut ex patris generatione habet esse igitur et sapere non enim aliud est ei esse et aliud sapere quod aut accedit esse ex generatione si aut ex patris generatione constat et ipsum genitum esse constat igitur quod filii sapientia vel potius filius sapientia sit ex patre genita recte igitur de filio dicitur quod sit genita sapientia sicut et de patre quod sit sapientia ingenita nihil enim omnino sapit unus quod non aeque sapit et alius utrobique una eademque sapientia cum tamen nec ingenita sic genita nec genita sic ingenita si vero filius sit gentia sapientia est et gentia substantia nec enim aliud est eius sapientia quam eius substantia nec tamen ex hoc quod pater est substantia ingentia et filius substantia genita sequitur quod sit alia et alia substantia sed alia et alia personae haec ille

Quod iterum 3o probat sic capitulo 24 resumens exemplum positum in primo argumento superius diximus quod una eademque scientia possit esse in duobus si artis alicuius notitiam quam unus apprehendit alterum ad placitum docuerit si itaque nomen doctrinae tam active quam passive accipiatur ut doctrina dicatur tam eius qui docet quam eius qui docetur pro facto si hoc genino modo doctrinam accipiamus alia erit doctrina unius et alia absque dubio doctrina alterius nam unus docet alter docetur unus erudit alter eruditur in uno namque doctrina docens est in altero doctrina discens alia igitur est doctrina unius et alia doctrina alterius iuxta itaque modum hunc alia potest esse doctrina tua et alia mea quamuis utrobique tam in docendo quam in desces discendo sit una et eadem scientia scientia et si idem esset utrique nostrum substantia sua et scientia sua posset esse utrique substantia una Et si utrique nostrum idem esset persona quod doctrina sua esset utique persona sicut doctrina unius una et alterius alia sit in proposito secundum eum sicut enim inquit in humana natura edocens scientia et edocta scientia est una eademque scientia verumtamen alia et alia doctrina sit etiam in divina natura sapientia geni gingnens et sapientia genita est una eademque sapientia et per consequens est una eademque substantia

verumptamen alia et alia persona sicut itaque in humana natura ex eo quod unius de scientia accepta alterius in accepta nec accepta dicitur in accepta nullatenus sequitur quod si in eis alia et alia scientia sed alia et alia doctrina sic in natura divina ex eo quod unius est substantia genita alterius ingenita nec genita sic ingenita nullo modo sequitur quod ibi sic alia et alia substantia sed alia et alia propterea haec iste

Item 10 sic argui potest quod essentia divina generet vel generetur quia filius generatur ab aliquo ente igitur ab alia substantia vel ab aliquo accidente cum omne ens sit substantia vel accidens sed accidens non est ibi nec substantia nisi essentia divina igitur filius generatur ab essentia divina etc

Item in deo est alia relatio genita cum relatio filii sit filius ut dicit magister libro primo distinctione 33 igitur in deo est aliqua entitas genita consequentia patet a per se maiori ad per se superius et ultra igitur est ibi alia genita essentia cum omnis entitas sit essentia sic genita igitur nullum gentium est essentia divina per conversionem simplicem consequens est falsum

Item si non hoc potissime esset sicud arguit magister distinctione 5 primi quia si pater generaret essentiam essentia relative dicitur ad patrem et esset genitor istius rei quae ipse est quod falsum cum nulla res secundum augustinum se ipsam generet sed haec non obstant quia eisdem mediis et eodem modo argueretur quod pater non generaret deum quia cum pater ipse sic idem deus sequeretur quod pater esset genitor ipsius rei quae ipse est

Item sequitur haec essentia est filius igitur haec essentia divina est habens patrem et ultra igitur essentia haec est genita consequentiae patent omnes quia in omnibus praedicata antecedentis et consequentis convertuntur et subiectum est idem

ad illud dubium dicendum ut prius quod essentia divina communis tribus personis nec generat nec generatur et ad primam probationem contrarii dicendum uno modo quod tenere personam patris constitui ex deitate et relatione tamquam re alia a deitate ex parte rei sicut ponunt quidam et tunc simul tenere spiritus sanctus de relatione patris et non de substantia stultissimum esset sed iste qui tenet personam esse summe simplicem nec in ea quovis modo parvo vel magno deitatem a relatione distingui et tamen personam esse realiter et per se primo modo relationem ita quod sua personalitas sic formaliter paternitas quod tamen non dixi nec eius oppositum licet dixerim quod ipsa non est formalis proprietas vel personalitas vel a sit a nomen proprium personae personalitatis si tunc dicat spiritus sanctus esse de relatione patris ita sicud de patre qui praecise est ista relatio quae etiam est formaliter relatio et etiam deitas non facit stultitiam quia apud talem idem est paternitas quod pater in divinis nisi loquendo de ista stultitia secundum quam dixit apud nos stulti propter christum et ideo sicut non est stultum dicere quod filius est de patre immo necessarium iuxta illud symboli et ex patre natum et de spiritus sanctus dicitur qui ex patre filioque procedit ista nec stultum est dicere quod tunc spiritus sanctus sit de paternitate seu relatione patris et non de deitate quia nisi sumat deitate personaliter pro patre sicut sumitur iste terminus deus cum dicitur deum de deo ibi obviat relationis oppinione vere dici valeat spiritus sanctus est de deitate patris nam si deitas patris perducat spiritus sanctus distinguitur ab eo secundum regulam magistri sui augustinus hic autem non conceditur de deitate communi quia fides obstate dicens quod ista communis res nec generat nec generatur etc sed est simul 3s personae et quaelibet sigillatim et per consequens an?a earum distinguitur quia tunc poneret innueret cum eadem contra decretalem quae maioris est auctoritas quam iste processus anselmi ubi arguit satis cum parva evidentia conclusionem quandam licet veram scilicet quod spiritus sanctus procedit a filio quia et a patre non quia pater est quia tunc non a filio etc dicendum esset sibi et ita est secundum veritatem quod potius econverso quam sic non tamen praecise vel primo vel verisimiliter universaliter quia pater quia tunc non a filio sed quod spirator id est quia est ista entitas patri et filio communis activa spiratio secundum autem veritatem quidquid sit de aliis auctoritatibus iste loquitur hic de deitate communi 3bus sicut patet per 5am auctoritatem eiusdem et per 7am arguendo adductas igitur stultum esset tenendo summam simplicem personae divinae dicere quod esset spiritus sanctus de deitate patris productive et non de paternitate hanc viam tenendo scilicet quod persona patris sit convertibiliter eadem paternitati hoc autem ipsemet videtur tenere et alii sancti sicut patuit substantia respondendo ad 5m dubium primae quaestionis

Et persona hoc potest argui argumento quo probat simplicem dei capitulo 4 de incarnatione ubi omni composito est nulla aliqua praestantior simplex omnino quid enim simplicem habet intellectum et non multiplicitate fan?tum obrutum intelligit simplicia praestare compositis quantum ad simplicem actum attinet et compositum id est ceteris paribus quia licet homo sit natura perfectior quam materia prima in eo quod simplex est vel anima intellectiva qua simpliciter in eo simplex est cum si tanta perfectio quanta est hominis esset rei alicuius simplicis utpote in angelo aliquo eo ipso simplex illud natura praestaret homini quod ex hoc probat quia eo ipso quod aliquid est compositum necesse est illud esse vel concipi esse inperfectum scilicet omne tale resolubile est intellectu saltem in alia inperfecta ex quibus resultat eius perfectio quoniam omne compositum necesse est ut dicit aut actu aut intellectu posse disiungi quod de simplici intelligi nequit cuius enim partes cogitari non possunt illud in partes dissolvere nullus intellectus potest igitur si persona dicam ego ubi ipse dicit deus constituatur ex quibuscumque quantumcumque parum distinctis erit aliqua entitas praestantior entitate personae et persona tunc erit perfectior formaliter saltem quidquid sic de eminenter vel virtualiter perfectiori quam aliqua partium constituentium eius personalitatem seu totalitatem et ita erit alia natura ut arguit praestantior natura dei non enim in quid novit scilicet adversarius se intelligere quod si esset aliquid quod nec actum nec intellectu disolvi posset magis esset quam quod intellectu est dissolubile itaque si omne compositum saltem cognitione dissolvi potest cum dicit deum compositum esse et ita dicam ego sibi cum dicit personam divinam esse constitutam vel compositam dicit aliquid deo magis se posse intelligere transit igitur eius intellectus extra deum quod nullus potest facere intellectus

Ex hiis quod elice quod vel persona divina apud eum est minus perfecta entitas quam divina natura quod dici non potest quia vel persona includit perfectionem negatur vel est essentialiter perfectio naturae divinae vel persona est irresolubilis actu et intellectu hoc autem verum non est si constituitur ex deitate et relatione sicut innuit prima auctoritas igitur nulla non ydemptitas seu distinctio est vel saltem esse non deberet apud eum inter proprietatem et personam igitur si proprietas ista primae personae est paternitas ita erit spiritus sanctus de relatione patris sicut de patre

dices forte quod loquitur ac si esset distinctio dicendum quod hic non quaeritur quid esset dicendum si persona esset composita ex rebus distinctis sed quid est de facto et ideo falsa et abductiva nimis a vero esset ista locutio quae fit loqueretur de summe simplici d ipsum constitui ex duobus vel simile si haberet dici si veraciter componeretur igitur sicut prius vel dicta auctoritas non est rationabilis

vel dicendum est uno modo ut dictum est quod facuum esset illud inprobata dicere tenendo simul compositionem et constitutionem personae ex essentia et relatione vel aliter posset dici quod tenere personam esse in se quamdam entitatem personalem cui non sit intrinseca paternitas vel filiatio sed sic una persona res sibi addita qua pater referatur ad filium sicut proportionaliter secundum quandam opinionem utpote pigam paternitatis refertur ad filium per relationem paternitatis ab eo realiter distinctam et tunc dicere quod spiritus sanctus esset de relatione patris et non de substantia id est non de fundamento ipsius relationis esset stultissimum sed sic non est dictum pro me igitur verbi gratia in alia materia articulus dampnatus est dicere deum esset in ginie genere certe recte per se ponendo hic et simul cum hoc quod omne quod st per se in genere est compositum hoc erroneum esset non propter primum sed propter 2m dummodo primum possit esse sine secundo sciut potest sit hic proportionaliter

aliter diceretur quod ponere in deo quasi materiam ne filius generetur de nihilo circumscriptis inperfectionibus quae sunt conditiones quas materiae sicut posuit gand et multi alii et dicere simul cum hoc quod spiritus sanctus sit de relatione patris et non de substantia patris et diceret ly de circumstantiam causae quasi materialis utrobique stultissimum esset dicere

aliter posset dici quod ly de cum dicitur filius est de substantia patris vel spiritus sanctus etiam ut dicunt doctores aliqui sicut bonaventura et scotus concordat quod ly de non dicit circumstantiam causae materialis nec etiam circumstantiam causae productivae ita quod deitas producit filium vel spiritus sanctus sed quod ly de circumstantiam ibi dicat substantialitatis filii vel spiritus sancti cum patre et simul cum hoc originem filii vel spiritus sanctus ab eodem patre sed per istum modum dici non posset quod filius vel spiritus sanctus sicut de relatione patris sic relatae essentialiter et per se primo modo quod et in ista quaestione tractare vel diffinire nolo non tamen tunc filius esset relatio paternitatis seu eadem paternitas cum patre sicud est eadem substantia cum patre sic dicere econverso quod esset de patre quasi de patris relatione non tamen de deitate vel substantia patris ad hunc intellectum esset stultissimum quia haberet filium vel spiritus sanctus non consubstantialem patri sed corrationalem id est esse eandem relationem propriam quae est pater vel patris et non esse eandem substantiam cum patre quod satis esset stultum quod si omnino velit quis habere sensum veritati contrariam stultius esset dictum illud secundum huius intellectum quam veritas contra quam diceretur

ad 2m probationem istius minoris responsio quod si proprietas personalis patris est essentialiter paternitas seu relatio tunc concedo ad sensum supra datum quod filius de relatione patris sicut de patre et non de substantia patris tamquam de generante sed tenendo aliquam 4 opinionem seu modorum dicendi praetactorum non posset hoc dici rationabiliter et si ultra fiat argumentum contra sensum quem do si cum paternitas sic ista proprietas patris per se primo modo vere omnem et reabiliter est paternitas pater et proprietas sive sit sive non sicud albedo vere est similitudo licet non sic per se primo modo et essentialiter similitudo si inquam fiat ante hoc ulterior anselmi deductio si filius et spiritus sanctus sit de relatione patris et ita nihil est de relatione filii ergo erit alia a relatione filii et patris etiam conclusionem istam concedo de spiritu sancto nec nisi pia alia sed fidei substantia et ecclesiae auctoritas ad hoc dicendum necessitat sed consequentia tamen non valet quia aeque concluderet quod filius esset de relatione filii exemplum ad hoc est in creaturis secundum opinionem ponentium respectu ab absolutis realiter distingui quod passio est effectus illatioque actionis per auctorem 6 principiorum et neutra istarum potest esse sine alia saltem naturaliter secundum istam opinionem et tamen passion non est a passione licet sit ab actione nec effectus absolutus forte etiam similiter tunc una relatio hic existens posset immutare intellectum anglicum hic existentem puta paternitas huius hominis et tamen non sua correlario puta filio si in proportionaliter distet si aut prima persona vel prima personalitas qui non sic essentialiter et per se primo modo relatio vel paternitas non plus quam humanitas sic per se primo modo creatura vel effectus dei vel quam albedo similis rei similitudo sicut sunt quidam quibus adhaerem si nihil obstet dicendo tamen quod ista vere est secundum rei veritatem realiter quaelibet personalitas divina paternitas vel filiatio vel spiratio activa vel passiva sicut humanitas est effectus dei vel sicut albedo quaelibet est similtudo si inquam sic diceretur aliter glosari posset anselmus quam prius quia quaelibet persona vel personalitas divina esset ad se et absolute personalitas talis vel persona si tamen una earum puta prima esset in oratione ad 2am relatae paternitas et econtra secunda in ordine ad primam esset filiatio et ambae ad 3am essent spiratio activa esset ad se et absolute entitas vel proprietas communis tantum patri et filio et tunc esset ulterius dicendum quod filius non procedit a patre 2m hoc quod ipse refertur ad filium sicut nec in creaturis sed secundum quod est talis personalitas abslute sicut si diceretur quod sortes non est de relatione platonis patris sui sed de sorteitate vel huius id est de natura hac singulari non quia ipsa eset pater sed quia ipsa talis natura nata sic producere etc unum ego credo quod opinio communis ponens personas essentialiter et per se primo modo relatas ortum habuit a potestate relationes in creaturis aliquo modo a parte rei difficili ab absolutis quo remoto parum vel nihil necessitaret ponere personas divinas essentialiter et per se primomodo relatas ex hoc quod tales personalitates sunt expresse nominibus absolutis pater filius et ita de aliis ex hoc quod pater est essentialiter ad alium ad hoc etiam vadit mc scotus in scripto sicut audebat sed quia ponebat personas per absolutas proprietates constitui totum destruxit quia secundum veritatem ex nullis constituuntur nec componuntur

ad 3m potest dici quod de istius essentia procedit etc ita quod ly de dicat consubstantialitatem et originem a patre alium sensum apud me in dabo licet ponentes ibi quasi materiam vel compositum darent modum ultimo tactum si liceat quem tantum recito non assero

per idem ad 4m

ad 5am ista nullo modo potest intelligi secundum circumstantiam causae vel principii productivi sic scilicet quod essentia spiritus sanctus producatur ab essentia patris quia hic salvari non posset nisi nomen essentiae staret personaliter pro persona patris et non pro essentia communi 3us nunc autem auctoritas illud quod dicit dicit de essentia communi 3us ergo vel oportet quod intelligatur secundum viam aliquam de 3us primis quorum duae ponunt distinctionem relationis illius ab essentia et secundum hoc ponitur ab aliquibus principium quod productivum licet non quodlibet fundamentum relationis paternitatis secunddum secundam viam producat relatio autem nec quo nec quod vel secundum 3am de qua si materia quae omnes apud me falsae sunt vel secundum 4am de consubstantialitate cum patre simul cum eorum origine ab eodem etiam hoc mihi satis placet si tamen veritatem contineat anselmi dictum vel etiam 5o modo tacto pulcriori si tamen veriori 4us tamen modus magis ut aestimo est ad mentem anselmi

ad 6 dicendum sicut ad primam dico aut eius ad oppositum et responsio eius confirmat plene istum 4m sensum et tunc rationabile erit dictum suum alioquin non

per idem ad 7m oportet ire ad 4m sensum si dictum debeat esse ratio naturale vel ponere pluralitatem in eadem persona constitutium eum contra dei simplicitatem et tunc dicere quod deitas est principium quo et non relatio sed hoc est falsum sicut in proxima quaestione probabo igitur si sensum verum habere debeat iste erit 4us vel aliquis similis non autem autem ille qui arguendo intenditur

ad 8m dicendum auctoritas Ricardi in proposito non debet ponderari quia auctoritas ecclesiae est in contrarium cum magistro petro quae maior est sua

Praeterea Ricardus vel intelligit nomine essentiae deitatem communem omnibus personis vel sumit nomen essentiae pro hac persona vel ista si primo modo tunc tenet contra petrum et contra determinationem ecclesiae si 2o modo scilicet personaliter id est disiunctive pro hac persona vel pro ista sicud facimus cum divinis quod deus generat vel deus generatur tunc garulat contra petrum sine causa qui non negat quin sumendo nomen essentiae pro persona patris essentia generet et pro persona filii substantia generetur nam ad hunc sensum glossat augustinus et ambrosius et hillarius dicit et alios sanctos quod essentia generat non quidem communis tribus sed spiritualiter qui est essentia haec est etiam glossa Ricardus capitulo 23ibidem in 2a ratione sua supposita ubi dicit sic non aliud inquit est patrem filio sapientiam dedisse vel filio accepisse quam patrem eum qui sapientia est generasse

ad 9 scilicet rationem Ricardi receptio casu qui possibilis est dicendum quod non est eadem scientia in uno in et in alio sed alia secundum veritatem ut etiam alia veritas quia vertias scientiae non est aliud ab ipsa scientia licet scientia non sit vera nec falsa nisi per comformitatem ad suum significatum secundum philosophum in praedicamentis eo enim quod res est vel non etc cum quia iste non accepit scientiam pro qualitate vel habitu mentis quoniam tunc relatum subiectum non diceret cum non sic idem habitus in diversis substantis simul sed potius pro ipso scito et id etiam potest esse scitum ab aliquo pro proprium studium et ab alio per doctrinam ideo maior est probabilitas in argumento quam prima facie appareat sic igitur supra dicta scientia pro illo quod scitur et eodem modo veritate scilicet pro ipso scito a quo scientia dicitur vera conceditur quod eadem est scientia huius et illius et tamen ultra dico quod ex quo unus credidit et alius istam scientiam accepit sequitur quod scientia istius ab alio sic accepta verum est ad bonum intellectum quia scilicet hoc scitum innotescit sibi ab alio et ita per unum scitur ab alio et cum dicitur quod scientia alterius isto casu posito et ad eundem sensum loquendo non est ab alio accepta sed omnino in accepta negandum est licet ab isto non sic accepta sic scilicet per doctrinam sicut enim non sequitur non videtur ab illo igitur non videtur sed est fallacia accedentis et tamen affirmative sequitur videtur ab isto igitur videtur ita hic bene sequitur ista scientia est accepta ab isto igitur est accepta sed non sequitur negative eodem ordine

Ex quo patet quod tota ulterior deductio fundata in falso non procedit tamen si vellet habere quod scientia accepta non sit in accepta quod verum quidam est et tamen quod tam accepta quam in accepta sit essentia una et eadem scientia quia nulla est ibi scientia communis utrique in accepta falsum est verum est tamen quod non est accepta ab uno sicut est accepta ab alio et quo ad hoc conceditur simile in proposito quod prima persona est deitas non per generationem et 2a per generationem secundae aut prima

ad 2am rationem eius quae minus valet conceditur quod filius habet esse a patre ex patris generatione et sapere per consequens et sapientiam intransitive loquendo id est et est sapiens vel sapientia per hoc quod a patre generatur filius sed ex hoc non sequitur quod illud sapere vel sapientia accedit esse per generationem et ideo ultra eius consequentia cum infertur constat quod filii sapientia sic a patre genita nec valet nec colorem habet nisi sumatur sapientia personaliter et non pro communi sapientia tribus et tunc non loquitur in aliquo contra petrum sed contra intentionem suam propriam cum ibi intendat pater petrum reprobare et ideo tota ulterior deductio deficit cum primo ex hiis concludit quod filius sit sapientia genita si sumat ut petrus substantiam pro natura communi et praeter hoc tunc falsum diceret si sumat notionaliter nomen secundae dicens quod substantia genita non est substantia non genita nec posset hoc inferre ex hoc quod filius esset sit loquendo sapientia genita dato igitur sibi quod substantia ingenita possit sumi personaliter pro patre et per consequens quod haec substantia genita demonstrando filium non sit haec substantia ingenita demonstrando patrem Ex hoc non sequitur etiam illis datis ergo non est substantia ingentia quia consequens esset falsum et consequens verum illis sensibus datis falsas consequentis patet quia ad hoc filius esset sapientia et substantia communis 3bus ingenita illa enim communis sapientia non potest poni genita quia a nullo ibi distincta igitur adhuc tunc sapientia genita esset sapientia et substantia ingenita et ingentia sapientia esset sapientia genita alias sapientia et substantia nulla communis esset 3bus nec deitas quod a principio ecclesiae erroneum fuit

ad 3am rationem quae fundatur in casu primae rationis dicendum ut prius quod non est verum illud quod dicit sumens quod una sit numero utriusque scientia sumendo nomen scientiae pro qualitate alia mentis sed pro scito debetur ut prius et tunc cum accipit ultra quod si unus istorum doceat et alter docetur alia erit doctrina unius et alia alterius

dicendum quod si vocat doctrinam illud scitum falsum est quia idem penitus est scitum quod iste docet et quod iste docetur si vero vocet doctrinam unius active dictam actum quo iste docet et doctrinam alterius passivam dictam qualitatem in ipso tantam tunc verum est quod alia est doctrina huius et alia istius sed tunc iste duae doctrinae non erunt ita una scientia id est scitum commune utrique nec alia una et eadem qualitas et ideo totus eius processus licet superfici et eius colorem habeat in nullo pendet

ad 10am probationem minoris suppositae concederet firanff conclusionem et pigam subiecto conclusionis sumpto personaliter pro supposito patris et no npro deitate communi sed tunc reducetur quasi in eadem forma arguendo filius generatur ab aliquo ente igitur a substantia vel ab accedente non ab accedente constat igitur a substantia et non est ibi substantia alia nisi substantia communis 3us igitur a substantia communi 3us generatur igitur substantia communis 3us generat filium consequens falsum et ad hanc formam non est responsum

aliter igitur oportet dicere quod filius generatur a substantia alia sumpto substantia transcendentis pro omni ente quod non est accidens nec entitas composita ex substantia et accidente

Sed tunc ultra potest dupliciter dici uno modo quod ista substantia sit sumpto vocabulo substantia a qua generatur filius non est communis 3us et tamen pater est entitas quaedam et substantia communis 3us scilicet deitas trium et etiam est entitas quaedam non communis 3us scilicet ipsemet pater et tamen haec entitas est ista et econtra unus tamen terminis supponit pro hac et non pro illa et alius terminus vel idem aliter acceptus quandoque econtra pro ista et non pro hac

aliter potest dici quod non sequitur filius generatur a substantia et non est ibi substantia nisi essentia alia communis 3us igitur generatur ab essentia communi non sequitur in aliis terminis magis certis filius in divinis generatur a re aliqua et non est ibi alia res nisi essentia communis igitur generatur ab essentia communi et minor probatur sicut alia quia scilicet omnis res in divinis est essentia communis huic etiam simile haberetur secundum opinionem platonicam sic arguendo sortes distinguitur a platone igitur alia res ibi distinguitur a platone sed sortes non est alia nisi homo communis igitur homo communis distinguitur a platone consequens falsum apud eos oportet enim in omni sillogismo bono minorem extremitatem supponere pro eodem et si minor extremitas stet ibi pro aliquo pro quo non fit ibi distributio vel demonstratio in maiore per signum universale vel pronomen demonstratum addito medio termino fit ibi argu?o per aequivalentiam ex 4or terminis et de forma discursus non valet Et istud est diligenter notandum sive arguitur in persona filia vel alia vel alia ratio negationis consequentiae vel discursus potest assignari in 2o discursu de re et essentia communi quia de vocabulo substantiae ibi an posset rationabiliter vel debeat sumi pro persona vel non controversia est inter doctores

In isto igitur 2o exemplo dicendum quod sicut non sequitur affirmative ab isto patre generatur filius et iste pater est essentia communis igitur ab essentia communi generatur filius propter causam supra tactam in solutione paralogismorum et supra immediate vel sit ab illa re demonstrato patre generatur filius et illa res est essentia communis igitur ab essentia communi generantur filius

Ita nec sequitur addita dictione exceptiva propter eandem causam et non aliam ab illa re generatur filius et ista res non est nisi essentialiter communis igitur etc quia haec minor negativa significat plus quam illa affirmativa quod haec res est essentia cum hoc addito quod haec res non est res alia id est distincta ab essentia communi et huius virtute non est apparentia quod sequatur conclusio tunc quia sequitur ab ista re generatur filius et ista res non est alia ab anima antichristi vel a chimera igitur ab anima antichristi vel chimera generatur filius quod falsum est igitur color qui est ibi est ratione affirmative et satis patuit quaestione 2a et 3a quod illa consequentia non tenet et quare et hic supra pro christo quando dixi notandum igitur etc ulterior igitur ratio negationis consequentiae est quia cum illa affirmativa et negativa etiam seu cum exceptiva ambas aequivalente stat quod ista res propria res sit et non communis et ideo sibi competere poterit aliquid quod communi essentiae repungnat

aliter forsan 3o diceretur qudo non sequeretur filius generatur ab aliquo ente igitur vel a substantia vel ab accidente quia secundum augustinum 5 de trinitate capitulo 5 licet circa creaturas illa divino in inferendo sit sufficiens non tamen in deo quia cum dicitur ab aliquo ente generatur filius diceretur quod subiectum non supponit pro essentia seu substantia divina nec pro accidente quocumque sed pro patre qui licet sit substantia divina tamen subiectum supponens ibi pro substantia divina non supponet licet essentia communis pro qua supponit sit pater

ad 11 dicendum est sicut supra tactum est quod si extendatur essentia ut ita transcendenter sumatur sicut res ita quod convertantur sicut sumebantur haec nomina apud philosophos conclusio non esset neganda sed sumendo nomen essentiae pro substantia divina communi 3bus personis sicud nunc est sermo de ea cum arguitur eius distinctio a persona vel proprietate non valet haec consequentia in deo est aliqua entitas genita igitur et alia essentia genita et probatio consequentiae non valet licet enim omnis entitas sic essentia alia communiter aut transcendenter sumpto vocabulo essentiae et etiam omnis entitas divina sic essentia divina communis personis quia tamen subiectum antecedentis cum dicitur in deo est alia entitas genita ly entitas genita non supponit pro natura realiter communi 3us personis quamvis illud pro quo supponit sic realiter et etiam per se primo modo ydemptitate natura communis ideo non valet illatio sed est ibi fallacia quae supra ibi est assignata per doctorem subtilem in simili a quo et aliis doctoribus antiquis viam sumpsi secundum quam finaliter ad similia respondendi

ad 12 dicendum quod bene sequitur sumpto vocabulo essentiae transcendenter convertibiliter cum entitate sed tunc est antecedens falsum sicut et consequens si autem sumatur pro natura communi personis ubi etiam remanet color consequentiae per conversionem ad hunc secundum nulla essentia communis realiter divinis personis est genita igitur nullum genitum est divina essentia communis consequentia neganda quia sicut superius satis habitu est tunc hic negativa quae est antecedens non est universalis universalitate requisita ad conversionem et habetur exemplum ad hoc secundum platonicam opinionem ubi non sequitur nullus homo communis distinguitur a sortes igitur nihil distinctum a sortes est homo omnis secundum aliquam responsionem superius prosecutam praecedenti quaestione articulo 3o in solutione secundi dubii de conversionibus huius patet quid dicendum sit nec discordat a responsione iam data

ad 13m dicendum quod licet non debeat caveri essentiam divinam referri realiter ad patrem vel ad finem quia hoc verum est ipsa enim est realiter eadem utrique ydemptitas autem poni solet esset relatio quaedam tamen alia tam magistri est satis bona et haec etiam causa ne referatur relatione generationis active vel passive quia huius relationis oppositio deitatis ad personam abstat deitatis veritati et cum arguitur quod eadem ratione pater non generaret deum quia cum pater ipse sic idem deus sequeretur quod pater esset genitor ipsius rei quae ipse est sicut tu arguis ex alia parte de essentia

dicendum quod non est simile quia cum dicimus quod pater generat deum ly deum stat ibi pro supposito non pro natura communi proprium enim est concretorum stare pro suppositis ubi concernunt supposita nec stant proprie pro natura nisi sint synonima cum abstractis quod rarum est licet aliquotiens unde iste terminus deus secundum omnes doctores communiter proprissime sumitur pro supposito seu persona divina minus autem proprie pro natura omnibus quandoque pro natura communi sumatur sicut cum dicimus deus est pater et filius est spiritus sanctus

Econverso autem est de nomine abstracto naturae quod secundum praedictam non significant synonomice et convertitur idem cum concreto suo proprissime enim stat pro natura communi sed pro supposito raro vel numquam sicut dicunt multi doctores ut boni et scotus aut alii non nulli aut improprissime in casu isto propter quod ut dixi ibidem cum dicitur pater generat deum stat praecise pro supposito filii et hoc verissime loquendo licet secundum veritatem stet ibi disiunctive pro suppositis etc quod si ibi sumeretur pro deo qui est pater et filius et spiritus sanctus neganda esset propositio et cum additur quod pater ipse est idem deus dico quod falsum est sumpto termino pro eodem supposito pro quo prius si pater non sic idem deus cum filio sumpto termino notionaliter cum pater sic deus quid igitur erit alius deus et ita duo dii saltem notionaliter seu dualitate personali licet sint idem deus essentialiter

Respondeo illi qui non haberent conclusionem pro in communi enti patet quid dicerent et illi forsan magis irent ad proprietatem communem sermonis sed ego et alii ut magister sententiarum qui conclusionem istam vitat habeo negare consequentiam pro eo quod ad vitandum scandalum pusillorum et illorum qui credenter ibi esse plures naturas divinas essentialiter ista propositio duo sunt ibi dii etc ideo nullo modo conceduntur nec consequentia aliquid valet tunc sicut ponendo exponentes loco expositarum non enim sequitur pater generat deum id est generat suppositum deitatis et pater est idem deus id est pater eadem deitate est deus igitur pater eset genitor istius rei quae ipse est patet de se nec sequitur deus pater non est deus filius igitur duo dii vel alius et alius deus posita constantia utriusque sicut nec sequitur hoc suppositum deitatis non est illud suppositum deitatis igitur sunt duo in duabus deitatibus vel igitur alia et alia deitate est iste deus et iste nec est hic difficultas aliqua nisi quod fides cavet hod dicere quod proprietas sermonis peteret ne simplices decipi potuissent et etiam quod foret scandalum ethnicorum ponere plures deos istorum potissime qui non noverunt misterium trinitatis

ad 14 probationem dicendum quod in hac praedicatione haec essentia divina est habens patrem nisi intelligitur quod habet patrem sicut natura habet suppositum vel simili modo aliquo quid non esset hic ad propositum arguentis ly habens patrem potest stare neutraliter seu substantive et tunc est vera et consequentia bona quia essentia est filius habens patrem

alio modo potest ibi stare adiective et tunc significant idem cum consequente ultimo et consequentia ista ultima in isto sensu bona est sed antecedens falsum est nec sequitur ex primo antecedente contra ista de generare respectu essentiae argui potest sicut arguit bonaventura distinctione 5 primi quaestione prima quaecumque sic se habent quod unum praedicatur de altero essentialiter unum supponit pro isto altero quia subiectum vere subicitur praedicato sed essentia vere et essentialiter praedicatur de patre haec enim est vera pater est essentia etiam per se primo modo igitur essentia supponit pro patre igitur sicud sequitur pater generat igitur deus generat eo quod pro eodem supponunt substantia utriusque propositions ista sequetur pater generat igitur essentialiter propter eandem causam

Item de quocumque praedicatur subiectum et propria passio sed generare est sicud propria passio patris secundum auctoritates quaestione 1 allegatas cum igitur haec sit vera divina essentia est pater igitur et haec divina essentia generat Item ab inferiori ad superius est consequentia bona arguendo affirmative et sine distinctione sic arguitur hic pater generat igitur essentia generat etc

Ad primum argumentum bonaventurae supposita communi distinctione propositionum et ipsis reductis ad usi?tum modum loquendi ratio stat in hoc quod quando praedicato unius termini de alio est affirmativa vera et essentialis in tali propositione subiectum a praedicatum supponunt pro eodem et tunc arguendo ab affirmatione alicuius probabilis de subiecto ad affirmationem eiusdem prae?lis de praedicato primo erit bona consequentia quia subiectum consequentis poterit respectu illius praedicati stare seu supponere pro eodem pro quo subiectum antecedentis sic est hic pater est essentia divina igitur ista consequentia bona erit pater generat igitur divina essentia generat

Exemplum commune ad hoc potest esse quia hic est praedicatio huius homo est animal igitur sequitur homo currit igitur animal currit et fundatur ratio super hanc regulam praedicamentorum quando alterum de altero etc si iretur ad illa quae per se conveniunt praedicato sicud communicabilem esse convenit essentiae divinae vel si iretur ad ista quae conveniunt subiecto et inferiori arguitur per aliquam regulam ut pote per istam quidquid convenit antecedenti convenit consequenti sicut et eccontra quidquid repungnat consequenti repungnat antecedenti

ad istud dico sicut alias iam saepe quod circa divina et numquam alibi nisi secundum opinionem platonicam duplicem convenit require praedicationem talem veram essentialem et personae primo modo et etiam non per se primo modo scilicet praedicationem formalem et ydemptitatam vel sub verbis antiquorum dictorum per inhaerentiam seu denominationem et per ydeptitatem et apud me in creaturis nulla est praedicatio vera nisi formalis seu causas quae hic dicitur per inhaerentiam et denominationem quae dico ut bene intelligatur et distincte pro eo quod bona est et necessaria pro eo quod essentia divina est generans et etiam essentia divina est pater secundum praedicationem ydemptitam sumpto sermone et non per inhaerentiam seu formalem praedicationem ut hoc inquam distinctio intelligatur sicut debet

Notandum ut supra quod omnem istam praedicatioem voco formalem seu per inhaerentiam in qua subiectum et praedicatum supponunt pro eodem vel notantur per sermonem supponere pro eodem sicud hic pater est deus si praedicatum stet disiunctive sicut deus pro personis divinis et non pro natura communi tunc aut per ydemptitatem vel secundum praedicationem ydemptitam quando subiectum et praedicatum in affirmativa praedicatione vera etiam vel per se primo modo vel non per se primo mod praedicatum et subiectum non supponunt pro eodem nec denotantur pro eodem supponere sed tantum quod illud pro quo subiectum supponit sit illud pro quo praedicatum supponit verbi gratia pater est deus vel pater est deitas communis tribus personis ita quod pater est deus potest esse vera secundum praedicationem formalem et tunc praedicatum supponit hic disiunctive pro 3us personis et verificatur solum pro persona patris pro qua supponit subiectum sed in praedicationem ydemptita significata in ista propositione eadem secundum vocem pater est deus praedicatum stat pro deitate communi et non pro alia persona et ita est hic etiam pater est deitas communis quae vera est non secundum utramque praedicationem quia sola secunda notatur ibi igitur vera est non secundum formalem praedicationem sed vel sermo admittit istum sensum vel si quis omnino vellet ibi accipere ut huius sensus ibi notetur falsa esset propositio sed ego teneo me ad hoc quod propositio illa mentalis sensum istum non nocet sed tantum notat quod pater sit ista res pro qua praedicatum supponit id est quod supponit eo?a pro qua supponit conceptus illis nomen essentiae alioquin optime sequeretur omnis essentia divina est pater igitur filius est pater et sic de similibus quia ad omnia ista contingit descendere afferendo de eis praedicatum pro quo fiebat distributio ex parte subiecti antecedentis ita etiam ista filius est illud quod est pater vera est secundum praedicationem ydemptitam nullo autem modo secundum praedicationem formalem quia praedicatum nullo modo supponit pro filio quia nullum idem quod est pater est filius et tamen filius est quod est pater scilicet essentia per ydemptitatem istam distinctionem ponerem alibi si ponerem potentias animae esse eadem rem et tamen distingui a parte rei inter se et ab anima et in omnibus similibus sed hoc non dico

ad formam igitur argumenti dico quod in omni propositione vera affirmativa vera inquam secundum praedicationem formalem praedicatum et subiectum supponunt pro eodem et si simul cum hoc sit praedicatio essentialis et per se primo modo verbi gratia homo est animal quidquid praedicatur essentialiter et per se de praedicato praedicatur de subiecto et econverso etiam quidquid de subiecto sive per se sive aliter et de praedicato ideo optime sequitur homo currit igitur animal currit et pater generat igitur deus generat sumpto praedicato pro supposito sed in propositione vera non secundum praedicationem formalem sed solum secundum ydemptitam nec unum istorum requiritur nec reliquum et sic est in proposito sed sufficit illud pro quo subiectum supponit esse illud pro quo praedicatum supponit et hic v?et requiritur sed informali ultra hoc requiritur quod praedicatum supponatur pro eodem pro quo subiectum et ita patet quod licet illud pro quo subiectum supponit et pro quo praedicatum sint idem non tamen supponunt pro eodem et in hoc iacet radix et caua fundamentalis quare de eodem non verificantur contradictoria licet alia contradictoria verifiantur de essentia omni seu per ista et pro patre quia isti termini essentia divina communis personis et ille terminus pater nati non sunt supponere pro eodem licet omne pro quo supponit unus istorum terminorum sic illud pro quo supponit reliquus et econtra et differentia istorum duorum dictorum est diligenter attendenda in paralogismos solvendum huius materiae

ad 2m per idem dicendum de quocumque vere probatur subiectum aliquod de eodem vero potest praedicari passio istius subiecti quando ita est quod praedicatio subiecti vel passionis vera est de huius de quo fit sermo praedicatione formali ita scilicet quod praedicatum et subiectum non solum supponunt pro hiis quae sunt idem verum et supponant pro eodem ubi autem est solum praedicatio vera per ydemptitatem istius subiecti de aliquo de quo determinate fit sermo sicut est in proposito cum divinis quod essentia est pater non oportet in omni casu et ideo generare quod est proprium patri convenire essentiae divinae non oportet

ad 3m etiam patet per idem penitus quando enim arguitur ab inferiori ad superius supponentibus terminis pro eodem tunc est consequentia bona necessaria nisi aliud inpediat utpotet negatio vel finta?a ad hoc vel huius sed si solummodo illud pro quo supponit inferius est isto pro quo supponit sumimus et tamen superius pro ipso non supponat nec natum est supponere sicut est in proposito non oportet consequentiam tenere

2m dubium principale potest esse quae sic ratio negandi illam essentia divina generat et hic assignat doctor subtilis ratione logicam quia de abstracto ultima abstractione non potest praedicari nisi quod convenit per se primo modo dicit enim quandocumque subiectum est abstractum ultimata abstractione et praedicatum ex ratione sua non potest praedicari nisi formaliter non potest propositio esse vera in talibus terminis nisi sic per se primo modo sed subiectum in proposito scilicet deitas sive essentia divina est abstractum sic et praedicatum scilicet generans de re sua non potest praedicari nisi formaliter igitur illa propositio non posset esse vera nisi per se primo modo et sic non est vera quia praedicatum non est de intellectu subiecti minor probatur quia generat est verbum ideo non potest praedicari nisi formaliter substantia enim possunt dupliciter praedicari in divinis quandoque formaliter quandoque per ydemptitatem sed adiectiva si praedicantur de necessitate formaliter et talia sunt non tantum nomina adiectiva sed omnia perciti?a et verba haec iste

Sed istam rationem licet sit subtilis tenere non possum quia etiam dato quod hic redderetur ratio logica quare iste terminus essentia non posset respectu talis praedicati generat supponere pro supposito patris quod suppositum et praecise illud suppositum in divinis generat sicut potest iste terminus concretus deus tum ad regalem diffinientem qua inquiritur ratio quare ista summa res simplicissima quae est simul 3s personae et quaelibet sigillatim non generat cum tamen veraciter ipsa sic pater qui generat nihil per hoc respondetur

Item okam probatu quod de abstracto sic ultimata abstractione multa vere praedicentur non per se primo modo primo quia haec est vera et non per se primo modo essentia divina communicatur filiatio et spiritus sanctus et tamen praedicatum est verbum adiectivum

Item de ista essentia divina videtur ab intellectu creato

// Item essentia divina intelligit et vult et est bona et diligibilis et huius et haec est praedicatio adiectiva vera et non per se primo modo igitur

Item haec est vera essentia divina creat et haec similiter essentia divina distinguitur a creatura similiter in creaturis est maior scoti falsa nam equinitas est a deo creata et distinguitur a deo et ab asino et tamen nulla harum propositionum est vera per se primo modo et tamen in exemplo de equinitate figit se doctor iste iste secundum avicennam quod de equinitate nihil vere personatur nisi per se primo modo quia secundum avicennam equinitas nec est unum nec multa nec in anima nec extra sed dicendum quod avicenna loquitur tum reduplicatione equinitatis scilicet equinitas inquantum equinitas ita quod vult dicere quod nihil talium diffinit equinitatem quia illo modo loquitur in sua metaphysica de hoc cum hoc dicto ita quod vult dicere quod nihil talium diffinit

Dico igitur pro conclusione prima huius dubii quod quantum mihi videtur praedicta ratio non est bona

/ 2o dico quod dicta magistri petri distinctione 5 primi positae hic sufficiunt et sunt reales et plane ratio igitur planior arguendi est ratio magistri in littera ratio utique communissima et antiquissima quae non ostendit causam rei quia causam non habet nisi quod hoc est hoc et illud est illud sed inpossibilitas huius dicti essentia generat si essentia generaret aut generaret seipsam aut personam aliquam non seipsam quia secundum augustinum sicut allegat magister distinctione 4 capitulo 1 et 5 capitulo 1 et habetur primo de trinitate capitulo 1 "nulla res est corporalis nec spiritualis neque deus neque creatura quae se ipsam gingnat ut sit" quia omne generans dicitur realiter a genito per praecedentem propositionem nulla res etc sed essentia divina a nulla persona distinguitur quia sicud praeaccepi nomine essentiae intelligo summam istam rem incomprehensibilem quae est simul 3s personae et quaelibet sigillatim igitur etc

Item aliquam rationem accipio a magistro capitulo 2 5 distinctione qua ratione essentia divina generaret propter hoc scilicet quod essentia est pater qui pater generat eadem ratione generaretur propter hoc quod ipsa est filius qui generatur sed hoc inprobat magister ibi sic si generaretur et non a seipsa ut praehabitum est igitur a persona et a nulla nisi a patre igitur pater esset genitor essentiae divinae hoc falsum quia cum essentia divina ablative et sic et deus sic eo igitur quod generat et est et deus est igitur tunc aliquid quod generatur a patre scilicet essentia non est a patre deus sed pater eo quod generat et est et deus est et si hoc igitur non geniti gignens sed gignenti genitum causa est ut et sic et deus sic sed hoc quid insamus secundum augustinum qui ut ibi adducit magister simili modo probat quod pater non est sapiens sapientia quam genuit

Item capitulo 1 arguit magister sic cum deus pater sic divina essentia sive eius esset genita esset utique genitor eius rei quae est ipse et ista eadem res seipsam genuisset

dices idem argumentum de deo quod deus non sic genitus per omnia et eodem modo potest fieri instantia contra primum argumentum acceptum hic

Responsum est prius quomodo haec sit vera deus genuit deum quod scilicet stare pro supposito convenit huic concreto deus respectu praedicati quod supposito non repugnat et ideo sensus ibi est quod aliquis qui est deus genuit aliquem qui est deus et hoc verum est quia pater qui est deus genuit filium qui est deus sed non est verum quod deus qui est simul est personae et quaelibet sigillatim genuit deum quia solus pater in divinis genuit filium et instantia non est ad propositum nisi hic daretur quod hic requiritur de ista re quae est simul 3s personae utrum ista generet vel generetur et dico quod nulla talis res est in divinis quae generet quocumque nomine nominetur sive non ille di?tis sive nomine d?i sive nomine nobilissimi individui in genere entium et ita de similibus

contra sapientia de sapientia et lumen de lumine et sic de similibus dico quod nec lumen nec sapientia quae sunt simul 3 et sigillatim quaelibet earumdem generat aliquam quae est sapientia lumen vel substantia etc et sic exponit magister omnia talia dicta sed quare magis dicitur sapientia genita vel lumen de lumine quam essentia genita

Responsio quod haec nomina sapientia lumen et quaedam alia sunt nomina appropriata et ideo possunt dupliciter sive scilicet proprie et appropriate et quando sumuntur proprie non sunt quaedam concedenda quae conceptum quando sumuntur appropriate ita quod ratione appropriationis talia conceduntur quia appropriatio est tam quod sumuntur tunc notionaliter sed vocabulum essentiae non appropriatur alicui personae

Item 4o ad conclusionem principaliter intentam in principio capitulo 4o arguit magister sic et bene etiam probans quod divina essentia non genuit filium quia cum filius sic divina essentia iam esset filius res a qua generatur et eadem res se ipsam generaret dices nomine filius est res quae est res a qua generatur ymmo sed hoc est aliud est enim essentia quae est pater a quo filius generatur sed hoc non est eum esse rem a qua generatur

3m dubium principale potest esse quae ratio logica posset pro praedicta conclusione fidei assignari conveniens rei substractae

dicendum quod talis quod scilicet nomen praedicatum dictum de aliquo subiecto nominans illud distinguitur ab illo a quo non dicitur vere dicitur seu affirmatur de eodem quia etc pro quo supponit subiectum distinguitur ab aliquo a quo non distinguitur nisi diceretur seu affirmaretur de eodem vere dicitur de eo quia tunc non corresponderet res signo et cum eo quod res est vel non est est oratio vera vel falsa sed generare vel generari spirare vel spirari dictum de nomine essentiae est huius quia nomine essentiae ut ait magister intelligimus naturam divinam quae est simul 3 et quaelibet personarum sigillatim ista igitur non distinguitur ab aliqua persona in divinis generante vel genita spirante vel spirata et tamen notatur distingui a generante cum de ea affirmatur generari et a genito cum de eo affirmatur generare igitur

alia etiam ponitur ab okam ratio logica bona sed non ita palpalis ut praecedens nec ita forte ad diffinientem principalem dat igitur rationem talem quare non igitur ita potest concedi quod essentia generat sicut conceditur quod essentia est pater et quod essentia est paternitas scilicet quia alia sunt praedicata quae de nullo possunt praedicari nisi de isto de quo primo et immediate praedicantur vel saltem non de aliquo nisi per aliquid intrinsecum sibi cuius sunt esse idem vel diversis nihil enim distinguitur ab aliquo nisi sei pso vel partibus suis intrinsicis dicere enim quod materia distinguitur ab angelo per formam suam per deum nihil est etc

Sed contra istam rationem arguitur primo quia quod generare sit tale praedicatum non est evidens sed indiget probari quia hic inquiritur utrum valet praedicetur de essentia licet sic notum quod probatur de persona

Item exemplum de eodem et diverso non videtur verum quia non magis convenit albedini quod sic idem sibi ipsis quam quod sic albedo sed secundo non obstante non solum albedo est albedo sed est quo subiectum est albedinem ita quod non solum de se ipsa dicitur primo et per se sed de subiecto etiam concretive igitur multo magis vel aque non solum albedo distinguitur a nigritudine sed est subiecto suo quo distinguendi ita quod subiectum formaliter sua albedine distinguitur ab alio albedo et nigro sicud albedine albedinem

Ad primum istorum dico quod ipse okam probavit per ratione realem quod generare sic tale praedicatum arguebat enim prius si essentia generaret vel generaretur ipsa distingueretur ab eo quod generat vel generatur sed essentia divina a neutro distinguitur igitur nec generat nec generatur

ad 2m dico cum isto contra quem iste arguit quod de albedine et aliis accidentibus multa dicuntur praedicata primo et immediate et illis mediatatibus et de subiectis et multa quae non nam si calor calefacit subiectum cui in est calor calefacit et si albedo disgregat primo et immediate subiectum albedinis dicitur disgregare sed tamen albedo accidit et in est suo subiecto et tamen subiectum non est accidens nec inhaerens subiecto non obstante quod non minus essentialiter inhaeret albedo et accidit subiecto quam disgreget sed multo essentialius et eodem modo non obstante quod non minus essentialiter sic albedo quam disgregatur tinguatur a nigritudine tamen esse albedinem convenit subiecto per albedinem et non distingui a nigritudine quia sicut incepti iste argumentum aeque concluderet quod subiectum esset idem sibi per hoc quod albedo quae est eadem sibi ipsi inhaeret subiecto quod falsum est falsum igitur est quod subiectum informatum albedine distinguitur per albedinem suam a nigro et consequentiam non valere per quam probatur ostensis est hic igitur et praeter hic etiam aliud praedicatum est albedinem et albedo igitur parum facit ad propositum exemplum illud

2m dubium principale est in speciali utrum essentia divina generetur ita scilicet quod essentia communis personis capiat esse per generationem et est dicendum quod non propter causam praetactam quia tunc distingueretur a suo producente etc

Sed contra essentia dei communicatur igitur essentia producitur antecedens patet per augustinum 15 de trinitate capitulo 26 "essentiam praestat filio actio generatio" consequentia patet tum quia communicare et communicari sunt relatae opposita et non dicunt nisi relationes originis igitur omnino sunt idem quod producere et produci tum quia si sint aliquae duae correlationes si unum extremum unius sic idem uni extremo alterius et reliquum reliquo sed producens et productum ex una parte et communicans et communicatum ex alia parte sunt huius et producens et communicans idem sunt igitur et productum et communicatum

Item essentia est filius et iterum essentia est filius patris igitur essentia est genitum antecedens patet per conversionem quia filius patris est essentia probatio consequentiae quia sequitur essentia est filius patris igitur pater est pater essentiae sicut sequitur in aliis sortes est filius platonis igitur plato est pater sortes et ultra igitur essentia generatur a patre

Item filiatio et generari sunt idem etiam formaliter igitur sicut essentia est filiatio ita erit generari et si generari igitur generatur

ad primum consequentia neganda est ad primam probationem licet quasi opposito modo significandi exprimantur non tamen opponuntur sicut se habent movere et moveri et dare et dari quia hic non significatum distinctum inter communicans et communicatum et movens et motum vel creans et creatum sicut inter producens et productum idem enim potest dare se et mittere se et huius tamen forte in proposito non diceretur apte quod essentia communicat se sed magis quod pater communicat essentiam sicut allegatum est de augustinus "essentiam praestat filio" etc ulterius tamen dico quod communicare et communicari non sunt relationes originis formaliter ita scilicet quod communicari sit originari et communicare originare nam essentia communicatur et non originatur et spiratio activa communicatur et non originatur ideo non sequitur quod sic idem quod producere et produci quia quod plus est nec de eodem dicuntur ex una parte nam essentia communicatur et non producitur suppositum autem producitur sed non communicatur cum hic reducatur ad memoriam dico sua in simili tacta quia talis dicta possunt sumi nominaliter vel verbaliter quando etiam sumuntur significative et hoc respondendi sumendo significative et verbaliter quia sit erant ad propositum

ad 2am probationem consequentiae maior est inpossibilis nisi utendo actu exercito pro actu significato sic scilicet quod unum extremum sit idem etc id est significet idem et tunc haberet veritatem si adaequate idem vel eadem per se significant sed sic non est in proposito quia aliquod producens non est communicans et etiam non oportet quod producat illud quod communicat nec econtra ymmo oportet quod non bene tamen in proposito dicuntur communicans et producens de eodem scilicet de supposito patris sed ex hoc non sequitur quod communicatum et productum dicantur de eodem verbi gratia si aliquid posset producere totum partibus praesuppositis puta uniri animam corpori utroque praesupposito vel aliquid consimile ubi haberet unam relationem denominativam ad totum resultans et aliam praecise ad partem licet ibi ex una parte unum extremum correlationis diceretur de alio non tamen ex alia parte ut iste si producat sit totum et tamen non producat partem sed uniat eam alteri parti producens est uniens et tamen productum non est unitum quia nomen hic unicum est productum etc vel accipiatur aliud exemplum magis cogitum

ad aliud respondendum est quod si hic filius vel filius patris possit teneri adiective et substantive sicut supra praetactum est de scoto tunc sumendo substantiae contra esset bona sed antecedens falsum substantiae antecedens verum est consequentia nulla

ad 3m dicendum quod licet essentia sit generari sumendo infinitum nominaliter quia tunc est sensus quod essentia sic generatio passiva quod verum est ex hoc non sequitur quod ipsa generetur quia aliquid sequitur ad consequens quod non sequitur ad antecedens ipsam scilicet distingui a generante

ad primum argumentum principale dicendum quod discursus non valet quia pro isto pro quo supponit minor extremitas non fiebat demonstratio in maiore et cum hoc oportet in omni sillogismo expositorio bono et ad probationem discursus dicendum quod licet inter essentiam et generationem non sic oppositio relativa notatur tamen essentia oppositioni et distingui a genito cum infertur igitur essentia generat et hoc non permittit essentialis unitas personarum

ad 2m et 3m responsum est satis prius in sillogismis