Quaestio 5

Quinto quaero circa distinctionem 33am pro distinctionem 7a utrum potentia generandi possit communicari filio in divinis videtur quod sic quia potentia generandi est ipsa natura divina et ista communicatur filio a patre igitur propositio prima probatur per damascenum libro primo capitulo 8 ubi dicit quod generatio ista aeterna est opus naturae et iterum ex patris nulla dicens filii generationem igitur cum nulla non generet ibi ex distinctione 5 supra relinquitur quod sit principium elicitum generationis et hoc est eam esse potentiam generandi non enim calor est potentia calefactiva nisi quia est principium quo calefaciendi igitur etc

Contra si generandi potentia communicaretur filio igitur filius posset generare ideo enim potest spirare quia potentia spirandi sibi communicatur sed consequens falsum quia si filius posset generare secundum augustinum et allegatur in littera huius distinctione 7 capitulo 2 immoderata esset divina generatio nec enim inpleretur generationis series si semper alter ex altero nasceretur nec eam perficeret ullus si non sufficeret unus

breviter ista quaestio et multae aliae theologicae quaestiones supponunt generationem activam in divinis elici principari et oriri ideo primo videndum est an illud suppositum sic verum 2o supposito quod non videbitur an potentia gerandi sic aliquid absolutum vel respectum 3o ad quaestionem

Quo ad primum teneo conclusionem negativam cum petro aureoli distinctione 5 questione 1 articulo 3o supposito quod genere activa sic ipse pater vel paternitas sicut tenetur communiter et probatur haec conclusio primo sic potentia paternitas divina non origitur nec principiatur nec elicitur igitur nec generatio activa consequentia patet per magistrum libro primo distinctione 27 capitulo 3us ubi dicit quod paternitas et generatio activa sunt eadem res omnino diversis verbis expressa et communis scola hic tenet probatio antecedentis quia si paternitas originaretur sic quod aliunde eliceretur et caperet suam realitatem tunc pater originaretur et constitueretur formaliter per rem productam et elicitam et capientem aliunde originatis entitatem et ista pater erit aliquid originatum et productum ex quo paternitas esset originata sed patrem originari est errorum igitur

Item si generatio quae sit ipse pater vel constituens patrem est aliquid elicit aut elicitur ab essentia aut a patre quod a patre est impossibile quia nulla res elicit vel causat seu producit se ipsam vel suum formalem constitutum nec ab essentia deitatis quia tunc distingueretur realiter a deitate idem enim non elicit nec originat se nec est sibi ipsi causa ut sic unde res elicita quae esse accipit aliunde et res eliciens quae esset dat vel causat necessario distinguuntur igitur sed huic rationi instatur quia si ex ydemptitate generationis active cum essentia concluditur quod unum non est principium alterius igitur generatio passiva non est aliquid elicitum tamen aeque sit indistincta ab essentia sicut generatio activa

Responsio petri aureoli et sufficienter quod ipsa non est principata nec originata ab essentia sed illata a generare generante a quo realiter distinguitur

Item 3o pater est suppositum inproductum omnino secundum se et quidlibet quo est primum suppositum non ab aliquo sed pater est suppositum formaliter per generationem activam secundum communem opinionem igitur habet generationem activam vel est generatio activa non elicitive a se quia tunc eliceret illud quo est formaliter primum suppositum quod non est ymaginabile quin idem principaret se

Item si generare ponatur aliquid aegritudines sut pullulans et esse capiens necesse est quod deitas a qua pullulat et aegreditur realiter distinguatur ab eo consequens quod infertur est falsum et consequentia est manifesta

Item si generare esset aliquid elicitum in deo igitur deus faceret se patrem et ita ut supra pater esset aliquid productum in divinis

Item secundum augustinum 5 de trinitate capitulo 18 et 15 de trinitate capitulo 20 "filius non tantum habet nascendo ut filius sit sed tamen omnino ut sic" et deus sit et consimile dicit de spiritu sancto igitur similiter si pater habet profluendo et aegri?dido quod pater sic quod utique oportebit dicere si generatio activa seu paternitas principeretur et eliciatur ab aliquo et originaliter profluat necesse est quod pater habeat profluendo quod deus sit et omnino quod sit quod tamen est errorum igitur

Item de isto praedicatur proprissime denominare ipsum scilicet denominando quod generet a quo profluit et elicitur sed si generare sit aliquid elicitum igitur proprie denominabit essentiam a qua perfluit et inproprie patrem a quo non exit hoc est erroneum igitur et quod generare sit aliquid elicitum et conclusionem Responsio rationum concedo et dico quod generatio activa est fieri pluraliter simpliciter inproducta et non originata nec elicita non plus quam deitas et illud dico de spriatione activa et ideo pater quo ad nihil sui est principatus nec plus quam deitas nec aliquid in divinis quod est ipse pater et ex habet conclusione innumerabiles solui possunt et evacuari difficultates quae secundum communem viam quae ponit et ymaginatur generationem activam elici et principari vix evaduntur aut tum nimia difficultate

2o dicerem si tenerem sicut faciunt multi et rationabiliter ut geraldus quod generatio actio utrique et generaliter sit in passo vel producto vel ipsum productum et in divinis etiam quod generatio actio est realiter generatio passio quae est realiter filius vel aliquid intrinsecum filii dicerem consequenter quod generatio actio ibi producitur et originatur sicut ipse filius originatur et producitur aliter videtur sibi quod filius in divinis duabus originibus seu productionibus produceretur quod sibi videtur superfluum

Sed certe cum hoc stat prior conclusio quod generatio activa vel productiva filii non est filius nec aliquid intrinsecum filio sed est ipse pater productus filii filius enim non potest poni productivus filii

Sed contra istam primam conclusionem instatur multipliciter primo instat petrus aureoli contra se quia si praedicta conclusio sic vera pater in divinis non vere generaret quod est erroneum probatio consequentiae illud enim solum vere dicitur generare a quo generatio profluit et egreditur sed secundum praedictam primam conclusionem a patre non egreditur nec profluit generatio activa igitur pater non vere generabit

Ad istud respondet et bene si teneatur quod prima persona primo modo generet ut ita loquar vel sic per se primo modo generatio activa quod consequentia non valet ymmo modo multo excellentari generat pater cum constituitur formaliter per ipsam generationem vel est formaliter ipsa generatio activa quam si eliceret ipsum sicud suppositum absolutum generationi praesuppositum modo quo sortes praesupponitur ut suppositum absolutum generationi activae qua producit aliud excellentiori enim modo dicitur generans generare ut est denominatio essentialis et intrinseca quam sortes dicatur generare ubi est denominatio accidentis et extrinseca falsum est igitur quod assumitur ad probationem consequentiae

Responsio est bona est sufficiens tenendo communem viam quod persona divina est essentialiter seu per se primo modo producens vel producta iuxta viam praecedenti quaestione recitatam quae ponit quod quaelibet persona divina est essentialiter et per se primo modo relatio ad aliam

2a instantia est quod tunc in divinis non esset generatio actio de formali naturam ratione actionis est quod sit ab hoc in hoc ex 3o physicorum sed generatio in divinis secundum dicta non erit ab hoc cum sit elicita igitur activa generatio non est in divinis

dicendum secundum illum doctorem et consequenter sequitur ad communem opinionem praetactam quod pater in divinis active generat et producit filium qui vere et realiter generatur et producitur non quod generatio activa eliciatur a patre sed ut formaliter et intrinsece vconstituit patrem vel est potius ipse pater unde sufficit quod sit intrinsece et formaliter patris generantis vel ipse pater generans quamvis non sit ab eo et quod ea formaliter generet filium falsum esse igitur sequitur quod de ratione generationis active seu productionis in divinis sit esse ab hoc elicitivo sed sufficit quod sit huius constitutione

dicit petrus aureoli et bene tenendo personas constitui sed ego loco huius dicam secundum communem opinionem loquendo sufficit quod pater sit formaliter filii productio

hic tamen est advertendum pro hoc et priori argumento et multis aliis quod si in creaturis tale facere et ita de aliis actionibus realibus non sit res aliqua positiva distincta ab omnibus absolutis ad modum quo secundum veritatem creare non est res positiva realiter ab omnibus absolutis distincta tunc generatio in divinis dupliciter accipi potest et aequivoce uno modo pro ipsa paternitate seu patris personalitate quae est vere activa productio seu proprietas patris et secundum communem opinionem plt?am et probabilem realitas relatam relativae et relatio opposita filioationi sine genrationi quae formaliter est pater pater et suppositum relatum in divinis et hanc ibi esse firmiter et absque hesitatione tenendum est sustinendo opinionem communem dictam et de ista processerunt responsiones ad duas instantias iam factas et ad illum sensum sumendo generationem activa intelligo processisse rationes positas ad iam dictam principalem conclusionem similiter arguitur etiam secundum iam dictam responsionem praeter hoc quod pater intrinsece et essentialiter dicitur generare per istam qua formaliter constituitur realitatem relativam secundum quosdam scribentes vel verius quae praedicatur secundum communem opinionem de personis divinis quod sint essentialiter et per se primo modo relative prima persona est formaliter et per se primo modo pater aliter dicitur generare pater et generat extrinseca denominatione ex hoc solo quod filius capit ab eo esse ad modum quo deus dicitur creare propter hoc quod creatura capit esse ab eo ad modum quo lumen a sole productum in medio dum ab eo capit suum esse a cuius esse progrediente vere dicitur sol active medium illuminare et iuxta hunc modum si sic verus praeter modum priorem posset pater vere dici generare et filius generari sive iste producere sive iste produci etiam si proprietates ypostatice divinarum personarum essent entitates absolute inter se realiter distincte et non primo modo per se relative eadem tamen deitati sicut se habet veritas de proprietatibus relatis modo de facto secundum communem opinionem diceretur enim tunc quod pater id est primum suppositum esset pater pro eo quod haberet filium vere et realiter generare et producere demoninatione extrinseca pro eo quod filius ab eo caperet esse secundum igitur hunc modum utendo nomine generationis actionis non primo modo qui secundum communem opinionem verus est in proposito sive iste sensus simul etiam sic verus sine non vere posset concedi generationem actionis elici a patre in divinis et esse a patre ad similem modum loquendi quo secundum veritatem ponitur deum elicere creationem actionem et ad modum loquendi quo sic opinionentes ponerent calefacere elici ab igne vel a calore et illuminare a sole excepto quod ibi est receptum caloris principati et similiter luminis a sole progredientis et sic sumendo posset ad litteram concedi si ista opinio esset vera quod generare in divinis est a patre sive ab hoc iuxta auctoritatem allegatam aeque veraciter sicut secundum istam opinionem movere est a movente vel actio ab agente et de generatione sic sumpta verum est assumpta in probatione consequentiae primi argumenti petri aureoli contra se

Item 3us instat unus doctor contra petrum aureoli in hoc puncto sic ex quo ponis quod generatio passiva est illatio generationis active ad modum loquendi auctoris 5 principiorum et parte et no ponis quod sit illatio essentiae in patre igitur ponis in patre inter essentiam et generationem tantam non ydemptitatem quanta requiritur ad salvandum quod essentia esset principium elicitivum generationis active aut patrem ipsum quia de facto nulla est distinctio magna vel parva etiam per te petrus aureoli in persona patris inter essentia et paternitatem et per consequens tantum est ibi pater et si sic ibi loquaris tunc idem est ac si quarerem utrum pater sit principium elicitivum generationis et tunc tum idem sic patri elicere generationem et generare quare non conceditur ibi principium elicitum generationis active

ad primum istorum contra conclusionem probatam nego consequentiam quia licet potentiam quod generatio activa patris inferat passivam filii et non essentia patris et ista pen?a quod essentia patris sic aliquid puta filiatio tamen paternitas non est illud nullam tamen pono distinctionem inter paternitatem et essentiam qia paternitas ista est essentia et econtra quod non permittitur quaecumque distinctio parva vel magna inter essentiam et relationem quia tamen essentiam esse aliam rem et generationem activam non esse istam non ponit non y?matem quanta requiritur ad hoc quod generatio activa eliceretur ab essentia hoc enim requireret distinctionem realem inter ea talem etiam quod haec non esset illud ideo consequentia nulla

ad 2m dico quod petrus aureoli contra quem arguit vocat et ego similiter essentiam in patre illam rem quae est omnino 3 personae divinae simul et semel et sigillatim quaelibet earumdem et bene volo quod nec de facto nec de possibili est inter illam et generationem activam quaecumque distinctio parva vel magna et dato hoc t? quod ex hoc sequatur demosntrando primum suppositum in divinis quod tantum sic ibi pater in primo supposito divino id est nihil aliud a patre tamen ibi est alia res scilicet essentia patris quae realiter est alia res puta filius et tamen pater non est ista res id est filius propter hoc dico quod non est idem quaere utrum essentia sic principium elicitivum generationis et utrum pater sed sive sic sive sic quaeram praedicatum est quod non cum dicis idem est patri elicere generationem actionem quod generare patet ex supradictis quod falsum est nisi forte loquendo de generatione actione secundo modo dicta

Ex praedicta conclusione sequitur alia quasi correlativa quod principium generationis active in divinis non est nec absolutum nec respectus aliquis aut respectum quia quod nullo modo principatur nomen habet principium nec absolutum nec respectum sed generatio activa est huius igitur etc

Ex quo patet ulterius quod non oportet investigare quod absolutum sic eius principium utrum scilicet essentia vel memoria vel intellectus etc nam ex quo non elicitur nec principatur expeditum est negationem quo ad hoc et multa alia sequendo haec principia

Item quid foret illud absolutum essentia non ut praehabitume st nec intellectus aut memoria quia quodlibet absolutum est omnibus modis a parte rei indistinctum ab essentia in deo et adaequate et convertibiliter idem illi ex prima quaestione huius materiae igitur si essentia non est eius principium nec memoria paterna vel intellectus paternus erit eius principium nec respectus aliquis puta proprietas personalis patris quia ut prius nihil est principium elicitum sui ipsius sed proprietas personalis patris et generatio activa sunt idem omnibus modis in re igitur minor patet quia a nullo in divinis respectu cuiuscumque in divinis negandus est iste modus ydemptitatis quo est idem sibi ipsi nisi quorum unum non est aliud sicut est de patre respectu filii vel de paternitate respectu filiationis vel huius vel nisi quorum unum est aliquid et reliquum non est illud sicut de essentia vel de paternitate vel de generatione acta et spiratione activa sed proprietas non est aliqua res quin generatio accidentia sic ita eadem res nec econverso igitur sunt invicem idem omnibus modis quibus utrumque sibi ipsi

per idem argumentum probo non solum quod nullus respectus sed etiam quod nullum respectum et nulla persona in divinis est principium generationis active quia nec filius nec spiritus sanctus certum est fideli nec pater probatio et hoc aliter quam supra in persona conclusione sic nihil est principium sui ipsius sive istius quod est sibi a parte rei idem omnibus modis quibus sibi ipsi sed pater et generatio activa sunt huius probatio per illud principium a nullo in divinis negandus est aliquis modus ydemptitatis qui non vere negatur ab ipso respectu sui ipsius scilicet nisi unum istorum non sic reliquum vel nisi alia res sic unum istorum et non reliquum vel econverso nisi unum istorum sic alia res et reliquum non sit ista res sed ita est de patre et pater increatae vel de patre et generatione activa igitur etc maiorem teneo pro principio quia in nullo alio casu intendo negare in divinis ab aliquibus ymmo nec a creatura aliquem modum ydemptitatis quo unumquodque talium est idem sibi et superius etiam probavi et declarvi quod in divinis habet illud veritatem inprobatione 5ae conclusionis primae quaestione huius materiae et minor est manifesta igitur vera est conclusio licet videatur mirabilis fixis in ymagine de constitutione personae divinae si tamen placeret hoc non tenere de proprietate et persona sicud videntur scotus et okam tenere tamen okam in rationibus tenuit illud quod ego hic tunc illud principium a quo arguo non esset concedendum apud talem nisi addita alia particula quam addere habent isti scilicet vel nisi alterum includat aliquid quod est alia res et aliquid quod non est ita res et ita dicerent ipsi de persona quod includit essentiam et proprietatem essentialiter quorum essentia est alia res et proprietas scilicet alterius personae proprietas huius personae non est proprietas alterius personae nam persona secundum eos et secundum conclusionem viam constituitur essentialiter ex proprietate et essentia quae non habent inter se omnem modum ydemptitatis quo essentia est eadem sibi ipsi secundum eos et quid mirum tunc quod proprietas quae non est alterum constituentium personas non est omnibus modis eadem toti personae constitutae sicut ipsa eest eadem sibi ipsi sed quia non video quin ista via incidat in ymaginationem compositionis personae divinae quia ponit eam constitui et includere hoc et hoc et huius et econverso nolo hoc ponere nec reputo hoc ponendum sed volo potius sustinere personam esse aequae simplicem sicut essentia vel personalem proprietatem ideo nolo dicere quod persona includat relationem et essentiam de virtute sermonis loquendo nec quod constituatur vel resultet ex proprietate et essentia sed volo dicere quod est essentia et est proprietas et hoc idem dico de proprietate quod ipsa est essentia et ipsa est proprietas et propterea teneo istam viam quam alias tetigit londiniensis ad istam quam hic teneo scilicet quod nomen proprium primi suppositi in divinis et ita de aliis et nomen proprium paternitatis istius quae deus est sunt synonyma et huius ratio superius tacta est simul cum medio removendi a divina persona omnem compositum et constitutionem et resultationem et omnia huius quanto enim cum ymaginatione perfectiori simpliciter poterit salvari veritas omni quae ibi fides docet ponere tanto pulchrius et probabilius talia salvantur omnia autem argumenta quae sonant oppositum per methaphysicam glosanda sunt verbi gratia in personis proprietas et huius constat enim quod illud dictum secundum opinionem quae ponit personam constitui ex essentia et realtione de vi vocis includit contradictionem deitas in constitutione nisi tantum tantum in spiratione activa quam non ponit esse proprietatem alicuius personae sed notionem communem patri et filio et sicut est de isto dicto ita est de multis aliis

dices auctores loquuntur ac si in deo esset distinctio et dico quod adhuc nulla proprietas esset in personis nisi per circumincessionem nisi velis vocare spirationem activam esse proprietatem personalem non obstante quod conveniat patri et filio et praeter hic dico quod ista etiam frequenter loquuntur auctores ac si deus et leo vel bos vel sapis et ac si esset iracundus vel malignus et sic de aliis et omnia huius salvanda sunt per methaphysicam locutionem

dices contra conclusionem praedictam sicut arguit okam quod licet activa generatio non sic producta aut originata cum quia in communi usu loquendi omne illud dicitur elicitum quod de notat aliquid aliud producere sicut calefactio dicitur elicita ab igne quia ignis a calefactione denominatur calefacere lignum et pater generatione activa denominatur generare filium ideo genero activa poterit dici elicita licet ipsa non sit realitas producta vel originata et non est elicita a seipsa igitur ab essentia quia nihil aliud ibi concurrit praeter essentiam et personam constitutam per ipsum generare

Et idem maxime posset confirmari si actio creaturae non sit aliquid quasi medium inter causam et causatum quia tunc dicetur ista actio elicita et tamen praeter terminum absolutum nihil esset ibi productum

Similiter nos dicimus quod actus creationis elicitur a divina essentia et tamen nihil est ibi productum nisi creatura ipsa absoluta igitur eodem modo potest dici quod generatio activa est elicita quamvis non sic producta

// Item quod sola essentia vel saltem praecise aliquod absolutum sic isto modo elicitum generationis active probat sic quia ratio causandi est illud quod exitens in aliquo vel per se potest esse causa effectus omni isto quod non est causa eiusdem effectus circumscripto ita quod non constitutum ex ipsa actione vel causato ita principium elicitum alicuius productionis active vel passive est illud quod necessario et per se requitur ad istam productionem et non constitutum ex productione nec ex producto cum igitur sola essentia divina vel saltem praecise aliquod absolutum sic requiritur ad productionem activam et passivam filii in divinis praecise aliquod absolutum est principium elicitum generationis active

ad ista non nego quin methaphysicae loquendo et abusive possit concedi generationem activam in divinis elici quia cum ipsa est ita simpliciter in producta id est a nullo capiens esse ut ipse okam concedit sicut pater vel deitas et ad virtutem sermonis loquendo rem aliquam per se unam elici seu oriri aut principari est eam realiter capere esse et realiter produci ideo ad proprietatem sermonis loquendo non est concedendum divina generationem activam elici aut principari sed iuxta regulam et artem anselmi de causu diaboli capitulo 12 multa inquit in communi locutione dicuntur inproprie sed tamen oportet medullam veritatis inquirere necesse est inproprietatem perturbantem quantum res expedit et possibile est se cernere ideo cum hic inquiratur veritas rei et etiam congruentiae quas iste adducit in oppositum nullius momenti sunt falsum est enim quod accipit quod omne illud dicitur elicitum quod denominat aliquid producere aliud nisi addatur quod denominat sicut res capiens esse et originata a qua originata accipiatur denominatio originatis et hoc patet ubi adducit communem usum loquendi cum enim dicitur calefactionem esse actionem elicitive ab igne et propter hoc ignem denominari calefacere hoc praecise est vel quia calefactio actio est res vera distincta ab omnibus absolutis quae realiter capit esse ab igne egreditur ad modum loquendi doctoris cuius conclusionem teneo in hac perbant haec argumenta denotatur ignis calefacere vel si talis respectus non sic aliquis aliquid hoc est tunc quia calor ad praesentiam ignis in disposito originatur et capit esse ab igne in tali passo ita quod ab isto capitate esse in passo ab ipso igne denominatur ignis calefacere ubicumque ergo usus communis loquendi ponit actionem elici hoc est praecise denominando agens ab aliquo respectu vel ab aliquo quod ab eo capit esse cum igitur generatio activa qua pater est formaliter pater nullo modo sic producta vel originata vel capiens esse a patre vel ab essentia quamvis usus omnis ab ea denominet patrem generare non tamen debet propter istam denominationem ponere generationem istam elici non negatio tamen quin opinio quae negat in creaturis actionem esse respectum distinctum ab absolutis esset vera sicut et est quin a filio producto posset pater denominari generare generatione elicita ad usum communem loquendi quae generatio esset ipse filius generatus sed est hic aequivoce summere generationem actionem ad 2m sensum superius expositum nec ad probat iste vel probare potest per illum communem usum loquendi et dato quod usus communis loquendi esset pro eo in proposito dicerem respondendo illud anselmi ubi prius rationi contradicere non possum sed usus loquendo non consentit

Item usus communis loquendi est in oppositum quia in omnibus exemplis suis ubi usus communis ponit actionem elici ab isto quod tali actione denominatur agere sicut enim dicit usus calefactionem elici qua denominat usus loquendi igne calefacere ita dicit ignem istam calefactionem elicere igitur si iuxta usum communem loquendi propter hic dicitur generationem activam patris elici quia ab ea denominatur pater generare tunc iuxta eundem usum loquendi dicetur pater istam generationem elicere eo quod ab ea denominatur generare et cum hoc negat ille quod ponit et arguit quod elicitum generationis est sola essentia vel saltem praecise aliquod absolutum non in respectum

Item cum tunc iuxta usum communem loquendi quem pro se allegat congrue poneretur in divinis intelligere vel velle operatio elicita quia ab ea denominatur deus intelligere et respectu illius et per consequens esset ponenda posita elicitiva quod tamen probat esse falsum et in hoc bene contra gandavensem et quod distinctio rationis et cuiuscumque similis ad hoc non sufficit

Item essentia non distinguitur a generatione igitur nec elicit eam ut superius est argutum antecedens patet quia secundum eum et secundum veritatem non est ponenda distinctio quaecumque inter quaecumque nisi de quibus potest vere dici hic non est illud

ad 2m et 3m patet ex solutione ad primum

ad 4m quod assumit verum est de de isto quod sic requiritur ad esse alterius capacitatis esse sed tale non est essentia respectu generationis activae cum quia ipsa papa non est altera ab essentia et ideo habet essentia requiratur ad esse illius et econverso tamen hoc non est essentiam requiri ad esse alterius tum quia ut prius praedicatum est et iste concedit generatio activa non capit esse suum a quocumque

Quantum ad 2m articulum dico quod potentia generandi potest dupliciter accipi uno modo pro principio elicitivo generationis activae quod vocatur communiter principium quo respectu generationis huius eliciendae et patet ex praecedenti articulo quod in divinis non convenit reperire potentiam generandi ad illum sensum loquendo

alio modo potest accipi pro isto quod generat vel generare potest ita quod illi termini convertantur potens generare non distinguendo potentiam contra actum et potentia generandi et isto modo pater in divinis est potentia generandi et illud quod potest generare nam essentia est pater qui pater generare sed secundum praedicationem formalem distinctam contra ydemptitam non est dicendum quod essentia divina sit potentia generandi quia essentia et quodcumque absolutum in divinis nec generat nec generare potest ex praecedenti quaestione posita pro 5 distinctione nec ad illum sensum loquendo vertebatur hoc in dubium inter doctores sed tantum ad primum sensum si enim generatio in divinis esset originata et elicita tunc esset difficultas ex quo essentia est indifferens et indeterminata tam ad generationem activam elicidendam quam ad spirationem activam aut determinatur ad hanc et istam per aliquid respectum vel per aliquid absolutum et dicerem isto in possibili posito quod per se ipsam et quod nullus respectus requireretur in ratione determinati et propinqui ponentis ut ita loquar ad istos actus eliciendos quod contra gandavensis sufficienter probat hoc okam quaestione 1 distinctione 7

Ex hiis patet ad articulum quod illud quod per se et formaliter est potentia generandi est respectum seu notionale non absolutum vel essentiale nisi ydemptitate ad sensum praeexpositum

Ex praedictis patet quid dicendum sic ad 3m articulum cum enim in divinis hoc sic aliquid communicari filio vel spiritui sancto quod per generationem vel productionem activam productive et causaliter id est per originationem esse aliquid quod pater est et producens id est quod est causa ipsum producens quam ipsum quod producitur et potentia generandi eo modo quo secundum veritatem posita in divinis idem est quod potens etiam generare ideo vel sic et non aliter quo potens generare potest communicari filio potest potentia generandi communicari filio vel si potens generare nullo modo possit filio communicari nec potentia genrandi erit sibi communicabilis utrum autem potens generare possit communicare filio dubium est et videtur quod sic quia aliquod communicatum vel communicabile filio est potens generare igitur potens generare communicatur filio vel est filio communicabile per conversionem antecedens patet quia hic communicabile filio vel communicatum demonstrata essentia divina quid patri et filio est potens generare ipsa enim est pater potens generare igitur ipsa est potens generare

Contra filius non est potens generare nec esse potest igitur potens generare non potest communicari filio / assumptum probo quia nichil in divinis est potens generare vel esse potest nisi quod in divinis est pater vel esse potest pater sed filius in divinis non est huius igitur etc consequentia patet quia ut praedictum est hoc est aliquid in divinis communicare quod productum esse illud per productionem origninaliter et simul cum hoc producens esse illud

Item per omnem eundem modum quo potens generare diceretur communicari filio diceretur generans posse communicari generari filio sed generans non posset communicari filio ut prius quin filius esset generans sed hoc non videtur posset concedi quia solum illud in divinis est generans ut videtur quod in divinis est pater sed filius nec est pater nec esse potest etc

videtur mihi ad praesens dicendum quod licet talia adiectiva notionalia et etiam substantia notionalia ut ista nomina pater et filius secundum dotorem communem 1 quaestione distinctione 5 primi et allexendar in summa ut ibidem allegat scotus sumi possunt adiective et substantive verbi gratia si dicerem generans et genitum et talia substantiae sumpta vere affirmatur de essentia et no adiective sumpta et ideo quando ex proprietate grammatice non permittuntur stare nisi altero istorum tantum modorum si hoc sit possibile tamen tnc planum est quid sic dicendum ad tales verbi gratia si dicatur quod divina essentia est genitus quia haec in congrua esset et nihil dictum nec praedicatum sumeretur pro filio ideo absque distinctione in sensu in quo est congrua haec est concedenda essentia est genitus id est filius et aeque forte prompte esset hoc neganda absque distinctione essentia est genita si sermo determinet praedicatum ad standum adiective sed haec essentia est genitum distinguenda esset sic et sic patet quid dicendum licet inquantum adiectiva notionalia qualia sunt ad propositum de quibus est sermo generans et potens generare sic et sic sumi possunt tamen videtur mihi quod quando sumuntur etiam abustantiae sumuntur pro supposito ita qua ille sit sensus sumpto praedicato substantiae hoc est generans id est hoc est suppositum quod generat et hoc est potens generare id est hoc est suppositum quod potest generare et ad hunc sensum et nullum alium conceduntur tales essentia est generanas essentia est potens generare et quod tantum sumantur pro supposito quando sumuntur substantive sicut et quando adiective sua deo dupliciter primo quia substantia notabilia de quibus concedunt doctores quod possunt sumi adiective et substantive verbi gratia pater et filius ut supra per doctorem subtilis distinctione 5 quando sumuntur substantive praecise summuntur pro supposito ut sensus sic essentia est pater filii vel filius patris hoc est essentia est hoc suppositum vel illud igitur similiter de notionalibus adiectis substantiae acceptis sic et sic tamen sumptibilibus probo assumptum quia hic haberet sensum verum pater est filius nam si subiectum vel praedicatum substantiae staret pro omni eo quod non est pater et non praecise pro supposito quod est pater cum idem quod est pater sit filius sed hoc nolo sicut nec vult fides ecclesiae ponere scilicet quod haec sit vera ad quemcumque sensum quem permittit propositio sine nova votum institutione ad signandum igitur cum quia non video quod homines aut fides concedant ad aliquem sensum quod in divinis generans sic genitum aut econverso et tamen illud quod est gignens est genitum

Ex istis sequitur Responsio ad dubitationem cum enim potens generare active adiective sumptum constat quod repugnat essentiae cum essentia non possit generare et substantive sumptum stat praecise pro supposito quod potest generare et no pro omni eo quod est potens generare ut iam est declaratum sequitur quod potens generare non potest filio communicari

ad argumentum in contrarium antecedens cum accipitur quod communicatum filio est potens generare verum est sumpto praedicato substantiae sed tunc consequentia non valet sumpto ly communicabile in consequente adiective in praedicato et cum probas consequentiam per conversionem dico quod per conversionem tantum sequitur igitur potest potens generare est communicabile filio praedicatis istis sumptis adiective

Sed contra ista est dubium reale videtur enim quod filius possit esse vere generare sicut et pater igitur filius est vere potentia generandi id est potens generare sive quod generat vel potens generare et non est potentia generandi sicut et pater nisi per hoc quod producitur a patre igitur potentia generandi sibi communicatur a patre assumptum quod filius possit generare probatur per argumentum haeretici in littera 7 distinctione primi quia aliter pater esset potentior posset enim generare quod non est filius

Item secundum augustinum et ponitur in littera quod filius non genuit non quia non potuit sed quia non oportuit

Item tunc aliquid posset pater quod non potest filius scilicet generare filium igitur filius non esset omnipotens sicut pater nam pater posset generare et creare et intelligere et sic de aliis pro quibus sit distributio in vocabulo omnipotentiae filius autem licet posset creare generare sicut pater licet quaedam horum possit non tamen omnia

Item plus est posset generare filium quam posse creare mundum sed non posse creare mundum inferret filium non esse omnipotentem igitur multo fortius non posse generare filium hoc infert

Item quod filius creatus potest generare ponitur a philosopho perfectionis est posse producere simile igitur non est hoc negandum a filio filio increato

Item si generatio activa non esset communicabilis filio aut hoc est quia in filio est opposita relatio et tunc saltem esset communicabilis spiritui sancto et ita generare posset aut hoc esset quia de se esset incommunicabilis sed hoc non videtur quia quare plus repungnaret sibi de se communicari quam spirationi activae

Item quomodo posset suppositum esse perfectum vel habere principium perfectum producendi et immediatum nec inpeditum nec exigens passum quin isto principio possit producere non enim videtur potentia producendi excludi ab aliquo activo nisi propter de factum alicuius istorum utique indutive igitur

Item in quocumque est generatio activa illud pater generare sed in filio est generatio activa igitur maior patet quia in quocumque est alia forma potest dici tale secundum istam formam ut in quo est alm albedo potest dici albedinem minor probatur quia generatio activa filii est actus transiens non immanens quia tunc actio et terminus essent in eodem sed actus transiens est in termino producto vel receptivo termini ex 3o physicorum

ad istud dubium conclusio est certa secundum fidem quod filius in divinis non potest generare quia secundum fidem tantum in divinis sunt 3s personae et una essentia essentia autem neque potest generare neque generari igitur filius non potest generare nec filius potest generare se quia nihil potest generare se nec patrem quia aequalis repungnatia est quod aliquid producat suum producens sicut quod producat se ipsum nec spiritum sanctum quia iste spiratur non generatur haec est ratio fidei credo tamen quod per evidentiam rationis non probetur melius quam sicut probat augustinus et allegatur supra ad principale deducendo ad inpossibile quod tunc essent infiniti filii in divinis filius enim potest non generare eadem generatione qua pater generat quia est terminus productus per istam generationem nec alia quia in hiis quae sunt eiusdem rationis ubi est pluralitas non videtur quod determinaret ad certam pluralitatem quin plura semper possent esse ubicumque steteris accidit infinitatem sed in divinis sunt tot producta quod esse possunt quia in perpetuis non differunt esse et posse

Item si sic hoc potissime poneretur sicud patet per instantias iam factas ad salvandum quod filius esset aeque potens cum patre sed hoc non debet movere quia eodem modo filius filii esset aeque potens cum filio et per consequens generaret sicud filius et sic in infinitum sed omnis persona possibilis in divinis est de facto igitur essent in divinis personae infinite de facto consequens inpossibile igitur et haec ratio aeque probat quod filius non potest generare generatione alterius rationalis sicut de generatione eiusdem rationis

Item sicud iste qui ponit multitudinem propter evidentia rationis non potest rationabiliter ponere maiorem multitudinem quam evidentia rationis concludat ista qui ponit multiplicationem quam fides tradat

Ad primam instantiam nego ad ss assumptum et ad probationem primam quae tangit difficultatem respondet scotus sufficienter respondendo ad principalem quaestionem illius distinctionis 20 primi libri utrum personae divinae sint aequales secundum potentiam et iacob de esculo in quolibet suo 5 quaestione et okam distinctione 20 articulo 30 eiusdem quaestione et similiter ad 3 et 4 idem et quare in eis quibus prius et ubi prius

ad 2m subtiliter respondet doctor subtilis in reportatione parisiensis libro 1 distinctione 7 quaestione 2 quod cum dicitur filius non genuit non quia non potuit ibi accipitur nego infinitans ut sic sensus non quia non potuit id est non quia fuit inpotens et causa quare posuit negationem ibi est quia hoc infinitum inpotuit non esse in usu et sic glosat haec magister distinctione 7 capitulo 5 id eest non ex inpotentia sui fuit et pe ca et alii antiqui

Dices ad negativam de praedicato privato sequitur affirmativa de praedicato finito verbi gratia sortes non est iniustus igitur sortes est iustus probatio quia ad negativam de praedicato privato sequitur negativa de praedicato negato sortes non est iniustus igitur sortes non est non iustus et ad istam sequitur affirmativa de practico finito verbi gratia sortes est iustus igitur similiter in proposito

Ad istud potest responderi dupliciter uno modo respondet scotus sic quod primum assumptum falsum est et similiter illud quod assumitur ad eius probationem quia non sequitur sapis non est caecus vel si licet dicere lapis non est invidens igitur lapis est videns non potentia constantia subiecti nec valet dicere quod alterum contradictoriorum de quolibet dicitur etc quia contradictoria ista de quibus loquitur philosophus non sunt talia homo non homo quia utrumque istorum vere negatur a cesare sed sunt talia esse homo non esse homo ita quod negatio praecedat ly esse aliter enim ex quo verbum non negaretur utraque propositio esset affirmativa et inplicaret falsum subiecto non existente id est pro quo supponit subiectum vel supponere denotatur vel si omnino vel quod intelligere illud dictum etiam de talibus circa consequenter dicendum quod cesar non est omni aliquid et ideo pro cesare non fit distributio cum dicitur de quolibet esse vel non esse etc cum quia ista responsio capere adhuc instantiam in praedicatis compositis quia sophistae dicunt de homine existente quod ipse non est album lignum et ideo prima ratio de negatione praeponenda verbo est melior et universalior

ad 5m dico quod secundum philosophum hoc est perfectionis supplentis inperfectionem quia philosophus non ponit hoc nisi in hiis quae non possunt semper permanere in propositione esse numerali et ideo ad supplendam istam inperfectionem providit natura ut in talibus illud quod producitur possit producere simile ut quod in se permanere non potest permaneat saltem in simili quia videtur etiam in talibus non orbatis quo ad hoc ideo posse producere simile est signum perfectionis quae opponitur privative tali orbationi ad modum quo visus opponitur teti?ti et sic patet quod dictum philosophi non habet locum in proposito ideo non sequitur quin hoc sit negandum a filio in creato quia hoc est praecise signum inperfectionis quam concomitatur inperfectio in isto quod sic est perfectum

ad 6m dico quod quaecumque sit ratio quare pater non est communicabilis eadem esset danda quare generatio activa vel paternitas non est communicabilis quia sunt omnibus modis idem adinvicem quolibet modo est idem quo illud sibi ipsi ut praedictum est unde sicut pater non est communicabilis spiritui sancto non plus quam filio ita nec generatio activa et etiam ymaginando iuxta communem viam quod generatio activa non esset omnibus modis idem cum patre quibus sibi ipsi tunc licet in spiritus sanctus non sit relatio relative opposita generationi activae quia tamen spiritus sanctus praesupponit originem ad hoc constitutum relatione opposita id est generatione passiva tamquam principium et coprincipium suum et nihil potest suum principium producere sine generatione non plus quam seipsum ideo generare filium non plus potest communicare spiritui sancto quam ipsimet filio igitur teneo quod de se est generatio ista incommunicabilis sicut et pater quare autem magis repungnant hoc sibi quam essentiae licet essentia pluribus sit communicabilis sic quam spiratio activa patet per dicta

ad 7m per istum modum arguendi probarentur multae conclusiones puta quod angelus possit producere angelum eiusdem speciei vel saltem quod possit active producere immediate substantiam aliquam quod non conceditur similiter quia si non aut repungnaret hoc sibi ratione perfectionis vel ratione inperfectionis etc

Item quod intellectus sit activus cuiuslibet suae intellectionis et huius m?ta ?r?o ergo ad omnia talia quod a repugnare b ratione perfectionis vel inperfectionis potest dupliciter intelligi uno modo quod repungnaret sibi ratione perfectionis ad istum intellectum quod nihil tantae perfectionis vel maioris quantae est b est a vel potest esse nec aliquid ista parvae perfectionis vel minorum quantae est b est a vel potest esse et isto modo dico quod nec ratione perfectionis nec ratione inperfectionis repugnat angelo immediate principare secundam vel simile nec generationi activae communicari sed proceditur ab insufficienti et non causa ut causa et ad illum sensum communiter accipitur et iuxta illum intellectum posset esse alius qui fere redit in idem quod repungnet sibi ratione perfectionis id est si est perfectum repungnat sibi vel ratione inperfectionis id est si est inperfectionem repungnat et ad hoc est ibi non causa ut causa et consequens ab insufficienti isto modo loquimur cum divinis posse sentire convenire alicui ratione animalitatis et posset ridere ratione humanitatis nec aliud intendimus quam quod per istas consequentias vel conditionales significamus si aliquid est animal ipsum potest sentire et econverso et si aliquid est homo ipsum potest ridere

Alio modo potest intelligi licet non ad mentem arguentium forte quod repungnat sibi ratione perfectionis vel inperfectionis pro eo quod illud quod repungnat vel est ratio et tam quare sibi repungnat est perfectio vel inperfectio talis vel talis et concedo sic quod repungnat generationi active communicari ratione perfectionis non autem ratione inperfectionis nam per seipsam quae est perfectio et non inperfectio repungnat sibi communicari et sic homo ratione humanitatis potest aliquid intelligere potest homo sentire quia illud quo sentit et est ratio et tam qua sentit est anima intellectiva quia aliquam non habet animam vel secundum communem viam quae ponit quod nec est perfectio nec inperfectio divino est insufficiens sed repungnat sibi quia talis

8m est magnae difficultatis apud doctorem subtilem et illos qui ponunt generationem activam elici et originari et ipsi solvant illud quia ego non indigeo quia non pono in filio principium elicitum istius generationis nec etiam in patre nego enim eam esse

ad 9 si loquaris de esse per circumincessionem maior est falsa si aliter minor est falsa ad probationem minoris dico quod vocando actionem transeuntem omnem productionem actus non inmanentis produci sicut perfectio in manet perfectionali ista productio activa esset transiens non formaliter sed virtualiter ut ita loquar vel originaliter quia scilicet est originatio termini non immanentis generanti nisi substantialiter et per circumincessionem verumptamen praeter istum modum si illud esset verum quod superius tactum erat de generatione actione secundo modo dicta et cum hoc poneretur actionem esse in passo vel producto vel ipsum productum et non in agente nec ipsum agens quorum utrumque posset eligi sequendo istam fantasiam licet magis congrueret 3o physicorum sicut assumit argumentum quod esset in passo et quod esset ipsum productum formale sicut haberet alias plenius declarari si isti via esset vera posset dici quod generatio in divinis 2o modo dicta sive hoc sic unius sive erroneum tantum enim accipiatur secundum sui qualitatem de qua non intromitto me non tamen in proposito de generatione qua pater generat opinionem cuiusdam doctoris parysiensis nova ut supra tetigi posset in quam dici quod generatio in divinis est ipse filius capiens esse a patre et secundum hoc generatio sic dicta esset productio activa formaliter etiam transiens suppositis non substantialiter quia pater et filius sunt eadem substantia licet non idem suppositum seu eadem subsistentia personalis

ad argumentum principale responsum est supra praeter quam ad auctoritatem damasceni quam glosando gloso sicut facit magister omnes auctoritates quae videntur sonare quod substantia vel essentia generet id est pater qui est substantia ita dicam quod generatio est opus naturae id est patris qui est natura transitive id est productum atris ita quod intelligit de generatione quae est filius non de generatione activa vel productiva filii vel aliter est opus naturae id est non arbitrii liberi libertate contingentiae et verum est quod ista generatio ponitur naturalis et non contingens