Caput 11

CAP. XI. Quod primum principium necessarium & verum incomplexum est Deus, & quod principium complexum primum sim pliciter est de Deo: puta Deus est, Deus scit. omnia, Deus vult omnia, vel aliquid simile.

INuento siquidem primo principio libero, restat consequenter inquirere primum principium necessarium, & verorum omnium primum verum. Est siquidem apud Philosophos duplex necessarium atque verum; Incomplexum scilicet & complexum, ex prioribus autem reputo manifestum; quod sicut Deus est primum ens omnium entium, & prima causa essendi quodcunque sic est primum verum & necessarium incomplexum, & prima causa essendi quodlibet necessarium siue verum. Nam sicut 20. cap. fuerat allegatum; Primum in quolibet genere est causa omnium aliorum secundum quod sunt in illo genere, & maxime dignum nomine illius generis; Deus autem est primum in genere verorum incomplexorum, sicut ex praehabitis potest faciliter apparere. Hoc idem clare testarividetur Philosophus 2. Metaph. 4. & Auerroes in comment. Nec non Auicenna 8. Metaph. 6. sicut secundum huius plenius recitauit. Quibus & concordat. August. 7. Confess. 15. ibi similiter recitatus Vnde & Anselmus de veritate 7. Putas esse aliquid, aliquando, aut alicubi, quod non sit in summa veritate, & quod // uim non acceperit quod est, in quantum est, aut quod possit aliud esse quam ibi est? Non est putandum: Est igitur veritas in omnium que sunt essentia, quia hec sunt, quod in summa veritate sunt. Sed quia de primo vero incomplexo dubium non videtur, non aestimo circa illud vlterius immorandum; De primo autem vero complexo est dubitatior difficultas: Dicit enim Philosophus 4. Metaph. 9. quod hoc est primum principium complexorum, Idem simul inesse, & non inesse eidem, & secundum idem est impossibile; sed ne tanto Philosopho tantillus videat obgarrire, sciendum quod duplex est principium cognoscendi scilicet & essendi, vel, quoad nos & quoad naturam; Ipse autem loquitur ibi de primo principio cognoscendi, & apud nos tantum, per quod generaliter in omnibus scientijs regulamur, sicut processus textus & comment. satis ostendit. Principium autem complexorum primum simpliciter est de Deo vt puta Deus T est, vel Deus scit omnia, vel Deus vult omnia, vel aliud quicquam tale: Primum enim in genere verorum complexorum, sicut est in quolibet alio genere est causa, quare omnia posteriora sunt vera. Ergo est causa sic essendi realiter, sicut significat quodlibet verum sequens; Nam secundum Philosophum in praedicamentis, In eo quod res est vel non est, ratio vera, vel falsa dicitur: & nullum verum posterius est causa quare primum sit verum.. Sic ergo esse. realiter, sicut significat primum verum, erat causa sic essendi realiter, sicut significat quodlibet verum sequens, & nullum verum sequens erit causa sic essendi realiter, sicut significat primum verum. Causa autem quare ita est realiter sicut significat quodcunque verum non dictum de Deo, est in Deo, nec aliquod aliorum est Deo causa essendi, sicut ex praehabitis in isto capitulo & alijs satis patet. In Deo ergo, siue de eo est primum simpliciter principium totius generis complexorum. Item Deus est prima causa cuiuslibet essentiae, seu modi essendi, ergo &est cuiuslibet veritatis. Item verum, quod potest esse verum sine alijs & non e E contra, est prius eis: sed sic se habet, Deus est, ad alia vera quaecunque. Item sicut illud quod est notissimum in cognitione apud nos, est sic, primum principium, vt patet per Philosophum vbi prius: sic illud quod est notissimum simpliciter & apud naturam, est primum principium correspondenter; Illud autem est, Deus est, licet propter corruptionem corporis animam aggrauantis hoc de difficili cognoscamus. Vnde Philosophus 2. Metaph. 1. Disficultate theoriae de veritate secundum duos existente modos, non in rebus, sed in nobis est eius causa. Sicut enim nycticoracum oculi ad lucem diei se habent, sic & animae nostrae intellectus ad ea quae sunt omnium naturae manifestissima: Vbi Auerroes; Difficultas in rebus quae sunt in fine veritatis, scilicet in primo principio, & in principiis distinctis a ma¬ teria, est ex nobis, non ex illis. Idem posset argui ex firmitate primi principii, quoniam si¬ cut est primum sic est firmissimum, vt patet per Philosophum 4. Metaph. 8. & quia omnia alia vera innituntur veritati illius, vt originali radici, & primario fundamento: sed nulli dubium, quin, Deum esse, firmissimum sit verorum. Item verum incomplexum est prius naturaliter vero complexo, sicut simplex composito, & causa & principium eius; ergo principium ad principium huiusmodi proportionaliter se habebit; Deus autem est principium totius veri incomplexi, sicut prior pars huius capituli demonstrauit. Item in ordine verorum non est infinitus processus; sed est aliquod primum verum, quod est causa omnium aliorum: Sed illud est, Deus est, cum non habeat aliquod verum prius causam illius. Item illud verum quod est tantum causans alia vera, non causatum ab eis, est primum: hoc autem est, Deus est, Item illud quod est verissimum omnium, est principium omnium: hoc autem est Deus, quia ipse maxime est, sicut praehabita docuerunt. Item Anselmus de Veritate 10. dicit, quod summa veritas nulli quicquam debet, sed omnia debent illi, & ipsa est causa omnium aliarum veritatum, & nihil est causa ipsius: Et distincta veritate in causantem & causatam, dicit quod veritas quae est in rerum existentia est effectus summae veritatis; Ipsa vero est causa veritatis, quae est cognitionis, & eius quae est in propositione. Idem infra eodem vlt. probat diffuse quod est vna veritas, & illa est summa veritas, qua omnia vera sunt vera. Idemque Monolog. I8. & Augustinus I. Soliloquiorum 2I. & 2ilibri 20. ex aeternitate veritatis probant aeternitatem Dei. Veritatis vero aeternitateni sic probant, Hoc semper fuit verum, Aliquid est futurum, & hoc semper erit verum, Aliquid est praeteritum; ergo &s aliqua veritate; quare & illa veritas nunquam incoepit, nec desinet: ergo veritas est aeterna. Haec autem probatio non coneludit, si aliqua propositio possit esse vera per se sine superiore veritate in Deo causante veritatem in tali propositione, & illam continue sustinente; Vnde Anselmus de veritate 10. exponens hanc probationem, quam in suo Monologio recitat se fecisse, discipulo suo dicit; Iam intelligere potes quomodo summam veritatem in meo Monologio probaui non habere principium vel finem per veritatem orationis. Cum enim dixi, quando non fuit verum, quod futurum erat aliquid? Non ita dixi, ac si absque principio ista oratio fuisset, quae assereret futurum esse aliquid, aut ista veritas esset Deus: sed quoniam non potest intelligi, quando, si oratio ista esset, veritas illi deesset; vt per hoc, quia non intelligitur quando ista veritas esse non potuerit, si esset oratio in qua esse posset, intelligatur illa veritas sine principio fuisse, quae prima causa est huius veritatis: quippe veritas orationis non semper posset esse, si eius causa non semper esset. Etenim vera non est oratio, quae dicit futurum esse aliquid, nisi reipsa aliquid sit futurum; neque aliquid est futurum si non est in summa veritate: Similiter intelligendum est de illa oratione quae dicit, quod praeteritum est aliquid. Nam si nullo intellectu veritas orationi huic si facta fuerit, deesse poterit; necesse est vt eius veritatis, quae summa causa est istius, nullus finis intelligi possit. Idcirco namque vere dicitur praeteritum esse aliquid, quia ita est in re, & ideo est aliquid praeteritum, quia sic est in summa veritate. Quapropter si nun¬ quam poterit non esse verum, futurum esse aliquid, & nunquam potuit non esse verum praeteritum esse aliquid, impossibile est principium summae veritatis fuisse, aut finem futurum esse. Item Augustinus 26. contra Faustum 2. Quicquid praeteritum est, iam non est; non ergo est, quod vere dicimus fuisse, sed ideo verum est illud fuisse, quia in nostra sententia, quippe qua dicimus aliquid fuisse, ideo vera est, quia illud de quo dicimus, iam non est. Hanc sententiam Deus falsam facere non potest, quia non est contrarius veritati. Quod si quaeras, vbi sit haec vera sententia, prius inuenitur in animo nostro, cum id verum scimus & dicimus: sed si & de animo nostro ablata fuerit, cum id, quod scimus, obliti fuerimus, manebit in ipsa veritate. Semper enim verum erit, fuisse illud quod erat, & non esse, & ibi verum erit iam fuisse quod erat, vbi verum erat antequam fieret, futurum esse quod non erat. Huic veritati Deus non potest aduersari, in quo est ipsa summa & incommutabilis veritas, qua illustratur vt verum sit, quicquid in quorumcunque animis & mentibus verum est. Idem super illud Psalmi quarti; Vt quid diligitis vanitatem, &quaeritis mendacium? sola veritas facit beatos, ex qua vera sunt omnia. Idem quoque super illud Psalmi 55. In Deo laudabo sermones meos, in Deo laudabo sermones, quia ibi est fons sermonum verorum. Est ergo in Deo vero primum principium cuiuslibet veritatis.