POst haec autem restat inquirere, nunquid aliquis sibi possit perseuerantiam promereri, & quod sic, posset non improbabiliter apparere. Aliquis enim potest mereri perseuerantiam alteri per preces suas deuotas: alias enim inutile videtur fundere preces Deo, vt in bonoquem, piam // confirmet, contra 80. huius praemissa; cur ergo non potest qui mereri perseuerantiam sibi ipsi? Item viator existens in gratia, & casu nrus ab illa, posset & potest per deuotae orationis instantiam sibi a Deo perseuerantiam impetrare; cur alias nobis // diceret Filius, quod quic quid peteremus patrem in nomine Filij daret nobis. Dicitque Iacobus, Si quis vestrum indiget sapientia, postulet a Deo, qui dat omnibus affluenter & non improperat, & dabitur ei, postulet autem in fide nihil haesitans: Cur ergo si quis nostrum indiget perseuerantia, non similiter faciet? & similiter ei fiet? praesertim cum Deus, det omnibus affluenter, & omne datum optimum, & omne donum perfectum a Patre luminum de sursum descendat. Item homo potest mereri vitam aeternam, sicut tota fides Christiana testatur, & haec est maior & melior perseuerantia, ergo multo magis potest & illam mereri. Item homo potest mereri confirmationem finalem beatificam, & perseuerantiam sempiternam, sicut ex decimo huius, praemissis videtur sanctos Angelos meruisse; multo magis ergo perseuerantiam temporalem. Item Augustinus de bono perseuerantiae 7. hoc, inquit, Dei donum, scilicet perseuerantia sup pliciter emereri potest, amitti contumaciter non potest; Et infra 46. dicit quod alia Deus dat non orantibus, sicut initium fidei, alia vero non nisi orantibus praeparasse, sicut vsque in finem perseuerantiam. His tamen nequaquam obstantibus, opposita pars videtur magis probabilis, & magis consona rationi, autoritatibusque Sanctorum: Si quis namque possit mereri perfeuerantiam, ponantur duo viatores, Ioannes & Petrus pares in omnibus naturalibus & gratuitis, & Deum neutri eorum dare perseuerantiam nisi secundum exigentiam meritorum; qui & aequaliter perseuerantiam mereantur vsque ad A tempus vel instans, in quo ambo tententu aequaliter de peccato mortali, & cum non sit necesse quod vno consentiente alter consentiat. nec quod vno resistente alter resistat, ponatur loannem resistere & sic mori, Fetrum vero A peccare; tunc Ioannes meruit perseuerantiam, & accepit in A vel ante; & Petrus omnino aequaliter meruit ante A: Ergo & ipse accepit perseuerantiam in A vel ante, quod falsum est, cum non perseuerauit, sed cecidit. Vel sic, Petrus & Ioannes aequaliter meruerunt perseuerantiam eis dari, & Petrus non meruit perseuerantiam sibi dari, quare nec Ioannes contra premissa. Vel ponatur disparitas quantalibet meritorum, & adhuc qui plus meruit perseuerantiam sibi dari, aequaliter vel minus tentatus potest cadere in peccatum mortale, & qui minus meruit, aequaliter vel plus tentatus potest resistere & sic mori, quare & perseuerare finaliter. Paruulis etiam baptisatis sic decedentibus perseuerantia quaedam datur; multis vero adultis qui multipliciter meruerunt, nequaquam: Imo & ponatur, quod vnus in maxima gratia constitutus, excellentissime mereatur perseuerantiam sibi dari, quod tamen tandem cadat in peccatum mortale, & quod alter in gratia paruula, scilicet baptismali nunquam bene mereatur, sed per totum tempus suum, quod potest esse maius vel minus, exerceat se in actibus indifferentibus, venialibusue peccatis, sed abstineat a mortali, & ita decedat; iste ergo habuit perfeuerantiam finalem, ille nequaquam; quare & videtur perspicuum perseuerantiam finalem non dari secundum eorum merita, quibus datur, sed secundum gratuitam gratiam, ipsam dantis. Et si quis respondeat, perseuerantiam quibusdam praedictis non dari, quia licet multipliciter meruerunt, postea tamen mortaliter peccauerunt, non soluit nodum, nec difficultatem euadit: Perseuerantia namque finalis est praeseruatiua a peccato mortali, & conseruatiiui finaliter aliorum munerum diuinorum, dicente Augustino de bono perseuerantiae 7. Quomodo potest donum perseuerantiae amitti, per quodsit vt non amittatur etiam quod posset amitti; Et supra 3. Qui accipiunt perseuerantiam, profecto magnum Dei donum, quo caetera eius dona conseruantur, accipiunt; qui ergo meruit perseuerantiam finalem, meruit praeseruari a Deo ab omni mortali peccato, & in bono finaliter conseruari: Cur ergo in casibus praelibatis vnus praeseruatur a malo, & conseruatur in bono, & alter nequaquam? Rursum iste nunc peccans mortaliter prius dignissime meruit perseuerantiam sibi dari: Cur ergo non prius eam accepit, sicut alius qui aequaliter meruit, vel minus vel minime? Nec potest vlterius dicere, quod ipsam meruit & accepit, sed per peccatum sequens amisit, sicut per ostensionem corollarij noni huius patet. Noc potest quis fingere, quod postquam quis meruit perseuerantiam, & accepit ipsum non posse peccare mortaliter; quicunque enim viator accepit & habet perseuerantiam vsque in finem, nondum est in fine sed tendens ad finem; quare sicut potest perficere vsque ad finem, ita potest deficere circa finem. Quis etiam dubitat sanctos Martyres, Confessores & Virgines, qui multis annis in charitate continua vsque ad vitae terminum perstiterunt, intra tantum tempus cadere libere potuisse. Nec potest aliquis somniare, quod de nullo est verum, ipsum habere perseuerantiam, quamdiu fuerit in hac vita, sed cum migrauerit, verum est ipsum perseuerantiam habuisse, licet haec videatur sententia Augustini de bono perseuerantiae 7. sicut 12. huius patet; licet etiam Solon, qui fuit vnus de septem sapientibus perantiquis dixerit nullum esse beatum dum viueret, post mortem tamen verum esse quod prius eratbeatus: Hoc enim tam repugnantiam, quam falsitatem ineludit; repugnantiam, quia si quis perseuerauit per aliquod totum tempus, tunc praesentialiter erat verum ipsum perseuerare per illud tempus, sicut est de eo quod mouetur per aliquod tempus totum; tunc ergo verum erat ipsum aliqua perseuerantia, aliquibusue perseuerantijs, quare adhuc aliqua perseuerantia ipsum tunc perseuerare praesentialiter, ergo verum erat ipsum perseuerantiam tunc habere: Vel breuius, si quis mortuus habuit perseuerantiam, vel hoc fuit per instans tantummodo, vel per tempus; non per vnum instans tantummodo sicut ex 120. huius patet, & quia illud instans vel fuit in vita eius, & cum non fuit immediatum instanti mortis eius, sicut alibi demonstratur, perseuerauit tempore medio; vel fuit in morte eius, & tunc non fuit vt aliquid habuit neque fecit; si autem habuit perseuerantiam per tempus, toto illo tempore verum fuit ipsum habere perseuerantiam de praesenti. Et si quis proteruiat dicendo ipsum habuisse perseuerantiam per aliquod tempus, sed per nullum tempus habuisse perseuerantiam; semper ergo pro quolibet suo tempore & instanti non habuit, & fuit non habens perseueratiam, quare nunquam habuit, nec fuit habens perseuerantiam contra hypothesin. Rursum sic; Iste perseuerauit & habuit perseuerantiam, & non semper; Aliquando ergo, scilicet in aliquo instanti incaepit perseuerare, perseuerantiamque habere, quod instans dicatur A, & A non fuit instans mortis eius, quod sit B, quia tunc non incaepit sed desiit perseuerare, perseuerantiamque habere, nec fuit post B. sicut constat omnibus; ergo ante, per totum ergo A B tempus iste perseuerauit, & perseuerantiam habuit. Prior quoque responsio falsitatem includit, quia secundum prius ostensa 1I0. huius, perseuerantia non differt realiter absolute a charitate seu gratia; qui ergo habet charitatem seu gratiam finaliter permansuram, & perseuerantiam ipsam habet. Si etiam ista responsio esset vera, nullus perseueraret, nec posset perseuerate in via, nec perseuerantia donum Dei, aut bonum, imo nec esset, nec insuper esse posset, contra octauum huius secundi. Nec potest quis vlterius cauillare, dicendo perseuerantiam nihil esse, nec aliquem praesentialiter eam habere, nec in praeterito habuisse, sicut nullus bene dispositus dubitat, & octauum huius certificat, & Ecclesiae totatenet: Post has autem proteruias ad priorem materiam redeundum: Siquis igitur potest perseuerantiam sibi mereri, vel hoc potest in charitate & gratia constitutus, vel sine; Non sine, sicut 3qua, & sequentia primi docent; si etiam potest sine, multo magis potest, si habeat gratiam; ponatur ergo aliquem non habentem perseuerantiam, habere gratiam, & prius continue habuisse, & mereri continue perseuerantiam, & quod in A tempore, vel instanti futuro ipsam recipiet & habebit, & sequitur euidenter quod habuit eam prius, toto scilicet tempore quo continue habuit charitatem, sicut vndecimum huius probat. Item meritum non est respectu praeteriti, vt scilicet faciat aliquid fuisse in praeterito, quod in rei veritate non fuit in praeterito, cum faciens praecedat factum tempore vel natura; si tamen iste continue prius, nunc, & post existens in gratia & sine perseuerantia mereatur perseuerantiam & eam accipiat, habuit eam prius toto tempore, quo prius continue habuit gratiam, sicut iam proximo est ostensum, & hoc per meritum suum bonum. Item tunc non perseueraturus nec praedestinatus existens in gratia posset mereri sibi perseuerantiam finalem in bono, quare & posset mereri quod esset praedestinatus, & de numero electorum, siue de numero saluandorum contra prehabita quinto huius, & 45. primi. Amplius autem si quis sibi perseuerantiam mereretur, aliqua esset causa & ratio assignanda circa voluntatem diuinam, quare vnus finaliter perseuerat, alius vero cadit, quia videlicet vnus perseuerantiam sibi mererur, alius vero nequaquam; cum tamen aliquoties videamus vnum qui vixit sanctissime toto pene tempore vitae suae, in ipso quasi exitu resilire, cadere, & sic mori; alium vero qui vixit sceleratissime toto fere tempore vitae suae, tandem in ipso quasi hiatu postremo resurgere, & sancte transire; multi etiam paruuli baptizati lauaero, merito transeunt sic ad vitam, multi vero adulti, qui diumultipliciter meruerunt, tandem peccant mortaliter, & transeunt sic ad mortem. Quare & Dominus in persona Iob, humanam ignorantiam in hac parte insinuans, dicit ei, Indica mihi si nosti omnia, in qua via habitet lux, & tenebrarum quis locus sit, vt ducas vnumquodque ad terminos suos, & intelligas semitas domus eius, Iob 38. Quid autem est Iux nisi iustus? quid vero tenebrae nisi peccator? quid via vel semita nisi actio? & quid terminus, locus, vel domus nisi terminus actionis, seu vitae, & perpetua mansio in gloria vel in poena? Dicit igitur Dominus, Si nosti omnia, indica mihi ista; quasi diceret manifeste, qui nescit omnia, haec indicare non nouit. Huic autem expositioni Gregorius 29. Moral. 12. consonanter; Multos, inquit, videmus quotidie quia iustitiae luce resplendent, & tamen ad finem suae nequitiae obscuritate tenebrantur, & multos cernimus peccatorum tenebris obuolutos, & tamen iuxta vi¬ tae suae terminum repente reddi luce iustitiae liberos; Multos etiam nouimus semel inuentam viam iustitiae illibatae vsque ad obitum tenuisse, & plerosque conspeximus vsque ad exitum caepta semel crimina sine cessatione cumulasse; quis vero inter ista occultorum iudiciorum nubila mentis suae radium mittat, vt aliqua consideratione discernat, vel quis perduret in malo vel quis perseueret in bono, vel quis ab infimis conuertatur ad summa, vel quis a summis reuerberetur ad infima? Latent haec sensus hominum, nec quicquam de cuiuslibet fine cognoscitur, quia diuinorum iudiciorum abyssus humanae mentis oculo nullatenus penetratur. Videmus namque quod illa Deo aduersatrix gentilitas iustitiae luce perfusa est, & Iudaea dudum dilecta, perfidiae est nocte caecata: Scimus etiam quod latro de patibulo transiuit ad regnum, Iudas de Apostolatus gloria est sapsus in tartarum: Rursumque quia aliquando fortes quae caeperint, non mutantur, & latronem nouimus aliquando peruenisse ad supplicium, & Apostolos scimus percepisse propositum quod desiderauerunt regnum; quis ergo discutiat in qua via habitet sux, &c? Qui & 25. Moral. 14. super illud Iob. 34. ipso concedente pacem, quis est qui condemnet? ex quo absconderit vultum suum, quis est qui contempletur eum? Nemo, inquit, discutiat, cur stante Iudaico populo dudum in infidelitate gentilitas iacuit; & cur ad fidem gentilitate surgente, Iudaicum populum infidelitatis culpa prostrauit. Nemo discutiat, cur alius trahatur ex dono, alius repellatur ex merito: Si enim gentilitatem miraris assumptam ipso concedente pacem quis est qui condemnet? si Iudaeam obstupescis perditam, ex quo abscondit vultum suum, quis est qui contempletur eum? Augustinus quoque de bono perseuerantiae 19. Ex duobus, inquit, paruulis originali peccato paritor obstrictis, cur iste assumatur, & ille relinquatur, & ex duobus aetate iam grandibus impijs. cur ista ita vocetur vt vocautem sequatur; ille autem aut non vocetur, aut non ita vocetur; A Inscrutabilia sunt iudicia Dei: Ex duobus autem pijs: cur huic donetur perseuerantia vsque in finem, illi non donetur; Inserutabilia sunt iudicia Dei; eandemque, sententiam in eodem libro supra & infra saepius recitat & ostendit. Idemque de Correptione & gratia 25. loquens de bene pieque viuentibus, sed non perseueraturis, sic ait; Hic si a me quaeratur, cur eis Deus perseuerantiam non dederit, quibus eam, qua Christiane viuerent, dilectionem idedit; me ngnorare respondeo. Non enim arroganter sed agnoscens modulum meum, audio dicentem Apostolum; O homo, tu quis es, qui respondeas Deo, &c. & o altitudo diuitiarum sapientiae & scientiae Dei, quam inscrutabilia sunt iudicia eius, & inuestigabiles viae eius: Quantum itaque nobis iudicia sua manifestare dignatur, gratias agamus; quantum vero abscondere, non aduersus eius consilium murmuremur, sed hoc quoque nobis saluberrimum esse credamus. Et 26. immediate subiungitur, Tu autem quisquis inimicus es gratiae, sic interrogas ipse qui dicis bene quod te non negas esse Christianum, & Catholicum iactas; si ergo consi¬ I teris donum Dei esse perseuerare in bono vsque in finem; cur hoc donum illi accipient, illi non accipient; puto quod mecum pariter nescis, & ambo hic inscrutabilia iudicia Dei penetrare non possumus. Et sequitur 27. Mirandum est quidem multumque mirandum, quod filijs suis quibusdam Deus quos regenerauerit in Christo, quibus fidem, spem, dilectionem dedit, non dat perseuerantiam, cum filijs alienis scelera tatita dimittat, atque impertita gratia faciat filios suos: Quis hoc non miretur? quis hoc non vehementissime stupeat? sed etiam illud non minus verum est, & tamen verum, atque ita manifestum, vt nec ipsi inimici gratiae Dei, quomodo id negent, valeant inuenire, quod filios quosdam amicorum suorum, hoc est regeneratorum bonorumque fidelium sine baptismo hinc paruulos exeuntes, quibus vtique si vellet. huius Ilauacri gratiam procuraret, in cuius potestate sunt omnia, alienat a regno suo, in quod parentes mittit ipsorum; & quosdam filios inimicorum suorum facit in manus Christianorum venire, & per lauacrum introduci in regnum, a quo eorum parentes alieni sunt, cum & illis malum, & istis bonum meritum nullum sit paruulis ex eorum propria voluntate: Certe haec iudicia Dei quoniam iusta & alta sunt, nec vituperari possunt nec penetrari. In his est & illud de perseuerantia, de qua nunc disputamus; De vtrisque igitur exclamemus, O altitudo diuitiarum sapientiae, & scientiae Dei, quam inscrutabilia sunt iudicia eius, nec miremur nos inuestigare non posse inuestigabiles vias eius: Vt enim alia innumerabilia taceam, quae alijs dantur hominibus, nec retribuuntur meritis voluntatum, alijs vero non dantur a Deo, apud quem non est acceptio personarum, illos intueamur, de quibus agitur; De his enim disserimus qui perseuerantiam bonitatis non habent, sed ex bono in malum deficiente voluntate moriuntur: Respondeant, si possunt, cur illos cum fideliter & pie viuerent, non tunc de vitae huius periculis rapuit, ne malitia mutaret intellectum eorum, & ne fictio animas deciperet eorum: Vtrum hoc in potestate non habuit? An eorum mala futura nesciuit? nempeT nihil eorum nisi peruersissime atque insanissime dicitur; Cur ergo non fecit? respondeant. qui irrident, quando in rebus talibus exclamamus: Quam inscrutabilia sunt iudicia eius, & inuestigabiles viae eius: Nec enim hoc non donat Deus quibus voluerit, aut vero Scriptura illa mentitur quae de morte velut immatura hominis iusti ait, raptus est ne malitia immutaret intellectum eius, aut ne fictio deciperet animam eius. Cur igitur hoc tam magnum beneficium alijs donat, alijs non dat Deus, apud quem non est iniquitas aut acceptio personarum, & in cuius potestate est quamdiu quisque in hac vita maneat, quae tentatio dicta est super terram. Sicut ergo coguntur fateri Dei donum esse, vt finiat homo vitam suam, antequam mutetur homo in malum, cur autem id alijs donetur, alijs non donetur, ignorant; Ita donum Dei esse in bono perseuerantiam secundum Scripturas, de quibus testimonia multa iam posui, fateantur nobiscum, & cur alijs detur, alis non detur sine murmure aduersus Deum, dignentur ignorare nobiscum. Propter haec ergo huiusmodique motiua, probabilius mihi videtur, & magis consonum rationi, catholicaeque doctrinae, quod perseuerantia non redditur meritis, sed gratis datur a Deo secundum eius gratuitam gratiam, gratuitam praedestinationem, & gratuitam voluntatem, sicut prima gratia operans & iustificans peccatorem. Huius rei testis est Aug. de bono perseuer. 36. dicens, satis dilucide osteditur, & inchoandi, & vsque in fine perseuerandi gratiam Dei non secundum merita nostra dari, sed donari secundum ipsius secretissimam, eandemque iustissimam, sapientissimam, beneficentissimam voluntatem, quoniam quos praedestinauit, ipsos & vocauit vocatione illa, de qua dictum est, Sine poenitentia sunt dona & vocatio Dei. Et infra 48. A Pelagianorum, inquit, haeretica peruersitate tantum isti remoti sunt propter quos hoc agimus, vt licet nondum velint fateri praedestinatos esse, qui per Dei gratiam fiant obedientes atque permaneant, iam tamen fateantur, quod eorum preueniat volun¬ tatem, quibus datur haec gratia, ideo vtique ne non gratis dari credatur gratia, sicut veritas lo¬ quitur, sed potius secundum praecedentis merita voluntatis, sicut contra veritatem Pelagianus error obloquitur praeuenit ergo ad fidem, id est, actum fidei gratia, alioquin si fides eam praeuenit, proculdubio praeuenit, & voluntas, id est, actus volendi, quoniam fides sine voluntate non potest esse: si autem gratia praeuenit fidem, quoniam praeuenit voluntatem, profecto praeuenit omnem obedientiam, praeuenit etiam charitatem, id est, actum charitatis qua vnica Deo veraciter & suauiter obeditur, & haec omnia gratia in eo cui datur, & cuius haec omnia praeuenit, operatur. Haec autem debent intelligi secundum expositionem praemissam 360. primi; & sequitur, Restat in his bonis vsque in finem perseuerantia, quae frustra quotidie a Domino poscitur, si non eam Dominus per gratiam suam in illo cuius orationes exaudit, operatur. Videte iam a veritate quam sit alienum, negare donum Dei esse perseuerantiam vsque in finem huius vitae, cum vitae huius, quando voluerit ipse, det finem, quem si dat ante imminentem lapsum, facit hominem perseuerare vsque in finem; sed mirabilior, & fidelibus euidentior largitas bonitatis est Dei, quod etiam paruulis, quibus obedientia non est illius aetatis vt detur, datur haec gratia. Ista igitur sua dona quibuscunque Deus donat, proculdubio se donaturum esse praesciuit, & in sua praescientia praeparauit: Quos ergo praedestinauit, illos & vocauit vocatione illa, quam me saepe commemorare non piget, de qua dictum est, Sine poeni tentia sunt dona & vocatio Dei. Namque in sua, quae falli mutarique non potest, praescientia, sua futura opera disponere, id omnino nec aliud quicquam est praedestinare. Et supra 19. sicut allegabatur superius, Ex duobus, inquit, pijs cur huic donetur perseuerantia vsque in finem, illi non donetur, Inscrutabilia sunt iudicia Dei: Illud tamen fidelibus debet esse certissimum, hunc esse ex praedestinatis, illum non esse; Nam si fuissent ex nobis, ait vnus praedestinatorum, qui de pectore biberat Domini hoc secretum, mansissent vtique nobiscum. Quid est quaeso, Non erant ex nobis, nam etiamsi fuissent, mansissent vtique nobiscum? Nonne vtrique a Deo creati? vtrique ex Adam nati? vtrique de terra facti erant? & ab eo qui dixit, Omnem flatum ego feci, vnius eiusdemque naturae animas acceperant? Nonne postremo vtrique vocati fuerant, & vocantem necessitatem secuti? vtrique ex impijs iustificati, & per lauacrum regenerationis vtrique renouati? sed si hoc audiret ille qui sciebat proculdubio quod dicebat, respondere posset & dicere, vera sunt haec, secundum haec omnia ex nobis erant, veruntamen secundum aliam quandam discretionem non erant ex nobis: Nam si fuissent ex nobis, mansissent vtique nobiscum: Quae est tamenista discretio? Patent libri Dei, non auertamus aspectum; clamat Scriptura diuina, adhibeamus auditum; Non erant ex ijs, quia non erant secundum propositum vocati; Non erant in Christo electi ante mundi constitutionem; non erant in eorum fortem secuti, non erant praedestinati secundum propositum eius qui vniuersa operatur. Et superius 17. quaerenti haeretico, cur quibusdam qui eum bona fide coluerunt, perseuerare vsque in finem non dedit; respondet, Cur putas, nisi quia non mentitur, qui dicit, Ex nobis exierunt, sed non erant ex nobis. Nam si fuissent ex nobis, mansissent vtique nobiscum? Qui & de Correptione & gratia, 28. 20 & post, hoc idem per eandem autoritatem 1. Ioan. 2. & similes manifestat. Idem de bono perseuerantiae 13. loquens de conuersione ad fidem, & perseuerantia in fide, sic ait; Haec Deus facturum se esse praesciuit; Ista est praedestinatio Sanctorum quos elegit in Christo, ante mundi constitutionem, vt essent sancti & immaculati in conspectu eius, in charitate praedestinans eos in adoptionem filiorum per Iesum Christum, in ipsum secundum placitum voluntatis suae, in qua gratificauit eos in dilecto Filio suo, in quo habent redemptionem per sanguinem ipsius, redemptionem peccatorum secundum diuitias gratiae suae, qua abundauit in eos in omni sapientia & prudentia, vt ostenderet eis mysterium voluntatis suae, secundum bonam voluntatem suam, quam proposuit in illo in dispositionem plenitudinis temporum instaurare omnia in Christo, quae in coelis sunt, & quae in terris in ipso. In quo etiam & fortem consecuti sumus, praedestinati secundum propositum eius, qui vniuersa operatur. Contra istam veritatis tam claram tubam, Apostolum scilicet ad Eph. 1. quis homo sobriae vigilantisque fidei voces vllas admittat humanas? Et infra 15. Sed cur, inquis: non solum in paruulorum, verum & geminorum seu grandaeuorum, vna eadem causa tam diuersum iudicium? Nonne similis quaestio est, cur in diuersa causa iudicium idem? Recolamus igitur illos operarios in vinea, qui tota dic labora uerunt, & eos qui vnica hora; nempe causa diuersa est imoensi laboris, & tamen idem iudicium in redditione mercedis; Nunquid & hi aliud audierunt murmurantes a Patrefamilias, nisi hoc volo? Cui & concordanter Gregorius 25. Moral. vbi proximo fuerat allegatus; Nemo, inquit, discutiat, cur stante Iudaico populo, dudum in infidelitate gentilitas iacuit; & cur ad fidem gentilitate surgente, Iudaicum populum infidelitatis cuspa prostrauit, &c. sicut sapra, & immediare subiungit; Itaque consilium summae & occuitae virtutis satisfactio sit ae A pertae rationis: Vnde in Euangelio Dominus cum de huius rei causa loqueretur, ait; Confitebor tibi Pater Domine coeli & terrae, qui abscondisti haec a sapientibus & prudentibus, & reuelasti ea paruulis; Ita Pater; atque mox tanquam rationem quandam absconsionis, ac reuelationis adiungens, ait, quia sic fuit placitum ante te. Quibus nimirum verbis exempla humilitatis accipimus, ne temere discutere superna consilia de aliorum vocatione, aliorum vero repulsione praesumamus: Cum enim intulisset vtrumque non mox rationem reddidit, sed sic Deo placitum dixit, hoc videlicet ostendens, quia iniustum esse non potest quod placuit iusto; Vnde & in vinea mercedem laborantibus reddens, cum quosdam operarios inaequales in opere aequaret in praemio, & plus in mercedem quaereret, qui labori amplius insudasset, ait, Nonne ex denario conuenisti mecum? Volo autem & huic nouissimo dare, sicut & tibi: An non licet mihi quod volo facere? In cunctis igitur quae exterius exponuntur, aperta causa rationis est occultae iustitia voluntatis: Dicatur itaque, Ipso enim concedente pacem, quis est qui condemnet? ex quo abscondit vultum suum, quis est qui contempletur eum? & quia sic minima sicut maxima, sic singula Deus iudicat sicut cuncta, apte subiungitur, & super gentem, & super omnes homines; ac si aperte admoneamur intendere, quia hoc iudicium quod super vnam gentem describitur, etiam super omnes homines inuisibili examinatioo ne celebratur, vt alius repellatur, alius eligatur occulte, sed nullus iniuste. Hoc ergo quod in maximis fieri cernimus, etiam in nobis singulis caute timeamus: Sic enim intenduntur diuina iudicia super vnam animam, sicut super vnam vrbem; sic super vnam vi bem, sicut super vnam gentem, sic super vnam gentem sicut super vniuersam generis humani multitudinem, quia & sic intendit Dominus singulis, ac si vacet a cunctis, & sic simul intendiromnibus, ac si vacet a singulis. Et si opponendo quaesierit, quare Deus dat illis tanta munera gratiarum, quos non vult perseuerare in eis; Respondeo qui mihi in nullo tenetur, & dat vel accommodat mihi magnum bonum ad tempus, quam iniuriam mihi facit vel si det mihi magnum bonum, quod non possum tenere, nisi ipso seruante, & propter culpam meam, ipso desinente seruare, illud amisero, quam iniuriam mihi facit? imo magnam gratiam mihi facit. Et si adhuc quaesieris, cur sic facit? adhuc respondeo, propter tuum commodum temporale, L& propter tale) & aeternum commodum electorum, sicut potest haberi ex 320. & 39o. primi. Quare & Augustinus de bono perseuerantiae 17. Hominibus, inquit, videtur, omnes qui boni apparent fideles, perseuerantiam vsque in finem accipere debuisse; Deus autem melius esse iudicauit, miscere quosdam non perseueraturos certo numero Sanctorum suorum, vt quibus non expedit in huius vitae tentatione securitas, non possunt esse securi: Multos enim a perniciosa elatione reprimit, quod ait Apostolus. Quapropter qui videtur stare. videat ne cadat, voluntate autem sua cadit, qui cadit, & voluntate Dei stat qui stat: Potens est enim Deus statuere illum; non ergo se ipse, sed Deus; Veruntamen bonum est non altumI sapere, sed timere. Et infra 37. Non inquit, sicut iam supra diximus, non perseueraturi perseueraturis prouidentissima Dei voluntate miscentur, vt esse discamus non alta sapientes, sed humilibus consentientes, & cum timore & tremore nostram ipsorum salutem operemur: Deus est enim qui operatur in nobis & velle, & operari // pro bona voluntate: Nos ergo volumus, sed Deus in nobis operatur & velle. Nos ergo operamur, sed Deus in nobis operatur etiam operati // pro bona voluntate: Hoc nobis expedit & credere & dicere, hoc est pium, hoc est verum, vt sit humilis & submissa confessio & detur totum Deo. Qui & de sancta virginitate 16. humilitatem virginibus persuadens, sic ait; An non propter aliud credendum est, permittere Deum, vt misceantur numero nostrae professionis multi & multae casuri, & casurae, nisi vt his cadentibus timor inde augeatur, quo superbia comprimatur, quam sic odit Deus, vt contra hanc vnam se tantum humiliaret altissimus: Aliae autem obiectiones possunt hic fieri & solui, sicut 35. primi. Si autem pars ista alicui placeat & melior responsio non occurrat, potest dicere ad primum obiectum, quod & si quis posset mereri perseuerantiam I alteri, non oportet, quod posset & sibi; non enim quicquid quicunque potest mereri alteri, potest mereri & sibi: Potest enim fortassis quis sanctus vt Stephanus mereri alteri, puta Paulo, primam gratiam, gratiam conuersionis, gratiam operantem, & sibi ipsi nequaquam, sicut 33am. primi, & sequentia manifestant. Christus etiam per suam piissimam passionem meruit liberationem a peccato, redemptionem a carcere, & alia multa nobis, & sibi ipsi nequaquam, sicut nullus dubitat Christianus; & patet per Gregorium in super Exechielem, homilia sexta; per Anselmum 2. Cur Deus homo 19. per Petrum 3. sent. dist. 18. & per eosdem ac alios alijs locis multis. Potestque Petrus mereri Ioanni, vt Deus reuelet ei quod Petrus errat credendo A falsum, quod Petrus nihil intelligit, quod B est verum & non reuelatum Petro, vel forsitan quod nil Petro diuinitus reuelatur, & similia, & sibi ipsi haec mereri non potest, quod enim Petrus haec mereatur & habeat, includit repugnantiam manifestam. Nec quia quicquid petimus Patrem in nomine Filij, fiet nobis, ideo quicquid sic petimus, promeremur: Potest enim quis viator in gratia constitutus, rationabiliter petere vt sit de forte praedestinatorum ad vitam, de numero electorum, in libro vitae ascriptus; sic enim orat Ecclesiae in secreto Missae; Deus, cui soli est cognitus numerus electorum in superna foelicitate locandus, tribue quaesumus, vt vniuersorum, quos in oratione commendatos suscepimus, & omnium fidelium nomina, beatae praedestinationis liber ascripta retineat; Sic & videtur Sapiens Deum orare. Noli, inquiens, me reprobare a pueris tuis, Sap. 9. & tamen nullus potest sibi praedestinationem mereri, sicut patet ex45. primi, & quinto secundi. Et si quaeras cur ergo petitur, quod per petitionem nullatenus // impetratur, respondeo, quod quaedam sunt opera, quibus nouum aliquod impetratur, quaedam vero quibus antiquum bonum seruatur; per aliquod enim opus acquiritur sanitas & per aliquod custoditur; sic & opera pia praedestinati non acquirunt ei praedestinationem, sed seruant: Aliquando namque nisi oraret, eleemosynas faceret, & reliqua opera pietatis pro temporibus oportunis, non seruaret suam praedestinationem, non teneret quod haberet, sed alius coronam eius acciperet, deleretur de libro viuentium, nec cum iustis filijs scriberetur. Quare & sicut est praedestinatio finis, scilicet vitae aeternae, sic & operum praeuiorum, sicut patet ex 45. primi: De perseuerante vero & perseuerantia similiter dici potest; Nolo tamen negare, quin huius opera mercedem in coelo perpetuam mereantur. Vel aliter dici potest, quod ideo voluit Deus vt homines impotentes peterent praedestinationem & perseuerantem sibi a Deo, vt euidenter cognoscerent se non habere a se bona huiusmodi, sed a Deo. Vnde Augustinus de bono perseuerantiae II0. Post casum, inquit, hominis, non nisi ad gratiam suam Deus voluit pertinere, vt homo accedat ad eum, nec nisi ad gratiam suam voluit pertinere, vt homo non recedat ab eo: Hanc posuit in illo, in quo fortem consecuti sumus, praedestinati secundum propositum eius qui vniuersa operatur, & per hoc, sicut operatur vt accedamus, sic operatur ne discedamus; propter quod ei per Prophetum dictum est, Fiat manus tua super virum dexterae tuae, & super Filium hominis, quem confirmasti tibi, & non // discedimus a te. Ille certe non est Adam primus in quo non discedimus ab eo, sed Adam nouissimus super quem sit manus eius vt non discedamus ab eo: Christus enim totus cum membris suis est propter Ecclesiam, quae est corpus eius, plenitudo eius. Cum ergo sit super eum manus Dei vt non discedamus ab eo, ad nos vtique peruenit opus Dei: Hoc est enim manus Dei, quo opere Dei sit vt simus in Christo permanentes cum Deo; In Christo enim fortem consecuti sumus, praedestinati secundum propositum eius qui vniuersa operatur: Manus igitur Dei est ista non nostra, vt non discedamus // a Deo, Et sequitur 12. propter quod & posci a se voluit ne inferamur in tentationem, quia si non inferimur in illam, ab eo non discedimus, quod poterat nobis etiam non orantibus dari, sed oratione nostra nos voluit admoneri, a quo accipiamus haec beneficia; a quo enim nisi ab illo accipimus, a quo iustum est vt petamus? Adhuc autem fortassis & aliter respondendum, distinguendo de merito: Quoddam enim videtur impetratiuum; quoddam vero conseruatiuum; quoddam impetratiuum alicuius boni noui; quoddam conseruatiuum antiqua Primo modo iuxta praemissa nullus perseuerantiam, sicut nec praedestinationem sibi meretur; secundo modo meretur, sicut ex praemissis apparet: Sicut si Princeps det militi certum feudum, vt faciat ercertum seruitium, alioquin illud perdat; cum facit seruitium debitum potest dici feudum suum mereri, non nouiter impetrando, sed ne amittatur seruando. Nec est euidens vsquequaque quod quicunque potest mereri maius, possit & quodcunque minus mereri: Non enim quia quis meretur regnum aeternum coeleste, ideo potest mereri regnum temporale terrenum, nec quia quis potest mereri vltimum bonum suum magnum, ideo potest mereri primum bonum suum paruum, nec quia quis accepta prima gratia gratis data, potest mereri maius bonum temporale vel aeternum, ideo potest & primam gratiam promereri, sicut ex 350. & sequentibus primi patet. Quomodo tamen quis mereatur vitam aeternam, non est per omnia satis clarum: Non enim sine gratia illam meretur, sicut 3oum. primi & sequentia manifestant, nec videtur quod illam in gratia mereatur, quoniam eo ipso quod est in gratia, etiam sine merito proprio qualicunque est filius regni, & haeres, sicut ex quadragesimo tertio primi patet, sicut etiam clare patet de paruulis baptizatis. Imo & videtur quod ante infusionem gratiae, ex gratuita & aeterna Dei praedestinatione, quae non sequitur causaliter aliquam causam secundam, puta gratiam aut merita, sicut potest patere ex quadragesimo quinto primi, sit filius regni & vitae. Item iuxta praehabita 350. 440. primi; Deus vult hinc regnum; & merita, & haec finaliter propter regnum, non ergo propter haec antecedenter & causaliter ac¬ ceptat Dominus hunc ad regnum. Quomodo tamen quispiam mereatur vitam aeternam potest cognosci ex hic praemissis & trigesimo nono primi. Per haec autem & huiusmodi potest. ad alia responderi; quicunque tamen in his vel alijs melius dixerit, deuotus amplector, obediens veneror, laetus sequor.

PrevBack to TopNext

On this page

Caput 14