Quaestio 4

QVAESTIO IIII. VTRVM genus, & differe tia importent eandem renprimo.

¶ Notandum primo quod differentia accipitur dupliciteri. Vno modo protermino secundae impositionis, idest presigno praedicabili de aliquo: non inquid, sed in quale: conueniens aliquibus, & alij: repugnans: quo innotescit distinctio illius, cui conuenit, ab illo cui repugnat. Secundo accipitur pro termino prime impositionis silicet pro re aliqua, per quam innotescit distinctio unius ab alio, ut anima rationalis, qua sortes differt ab asino. Sic etiam accidens inhaerens, quores distingui noscitur ab alia simile accidens non habente.

¶ Differentia primo modo est duplex: quaedam per se siue essentialis: quae importat aliquod intrinsecum, scilicet partem essentialem rei: ut rationale. Alia per accidens siue accidentalis: quae scilicet importat aliquod extrinsecum rei, idest quod non est pars essentialis: ut disciplinabile, risibile respectu hominis. Hic solum agitur de differentia primo modo dicta, & essentiali.

¶ Secundo notandum: quod differentia essentialis praecise sumitur a parte essentiali. Et a qualibet parte potest sumi tam amateria, quam a forma: quia utraque est pars hominis essentialis, & de quidditate hominis, & per utramque distinguitur compositum. per materiam a rebus inmmaterialibus: & per formam a rebus alterius speciei.

¶ Item materiale, si connotet materiam ut partem essentialem est differentia: quia per ipsam homo distinguitur ab angelo, & non est differentia accidentalis: quia non importat accidens: ergo est differentia essentialis.

¶ Et nota: quod differentiam sum ab aliqua parte, non est aliud, quam differentiam significare significato formalipartem.

¶ Tertio notandum, quod licet differentia sumatur a parte rei secundum doct. genus tamen accipitur a tota reidest significatione formali, quae non significat partem, sed totum, & ideo importat totam quidditatem rei: & simpliciter praedicatur in quid. Sienim sume retur a parte: non pręedicaretur in quid: sed in quale sicut differentia.

¶ Item tunc esset synonymum differentiae sum ptae ab eadem parte, a qua sumitur genus.

¶ Item tunc rei simplicis non esset genus: siue magis proprie loquendo: nullum genus significaret rem simplicem: sicut nec res simplex habet differentiam. Probat auctor pluribus modis..

¶ Notandum est quarto breuiter prointellectu dictorum, quod doctorinhac quaestione per significare primo intelligit significare formaliter, siue significatione formali: ita ut idem sit significare primo, & significare formaliter.

¶ Conclusio responsalis. Genus, & differentia non important idem significatione formali: licet supponant pro eodem. Priniu patet: quia sic differentia significat partem: genus uero rem totam. Secundum patet: quia differentia supponit pro toto, cuius partem essentialem formaliter significat: alioquin non posset praedicari de homine: nunc autem haec est uera. Animal est rationale: ergo extrema supponunt pro eodem.

¶ Dubium primum, quod mouet doctor inter alia in quaestione illa, quae soluit, & replicas: ac auctoritates plurimas exponit: est illud, Quomodo aliqua differentia dicitur essentialis, si non est pars rei: nec de essentia. Respondetur breuiter: quod ideo dici tur essentialis: ab extrinseco siue denominatione extrinseca: quia importat aliquid, quod est de essentia rei significatae pet differentiam. Sic etiam dicitur con ceptus aliquis essentialis rei: quia importat essentiam: uel aliquid essentiale rei,

¶ Secundum dubium: cum idem, & diuersum immediate praedicentur: quomo do differentia aliquid distinguitur ab alio. Respondetur: improprie dicitur speciem aliquam distinguiab alia differentia: uel rem a re. Si tamen ille modus loquendi quandoque occurrit accipiendus est, quod differentia importat rem, qua species differt a specie: sic ratione dicit animam hominis, qua differt ab asino. BErequenter enim auctores per propositiones, quae secundum suam formam sunt actus exerciti: intelligunt actus signatos: quibus actibus signatis correspondent actus exerciti: in quibus scilicet termini habent suppositionem simplicem, uel materialem: ut patuit. q.ij distin. praesentis.

¶ Nota etiam auctor (correspondenter ad praemissa) quod solum metaphorice aliquid ab alioper extrinsecum distinguitur: ut supra distin. ij. q. i. &. q.iij. &. q. xj.

¶ Tertium dubium: unde sumitur differentia: an etiam a materia, uel an a forma solum. Respondetur: etiam a materia: sic angelus distinguitur abi homine, Ad philosophum dicitur: actus separat, & distinguit: hoc est tam materia, quam forma. Vel si capitur actus pro forma, solum ualet: actus ideftforma plus, uel a pluribus distinguit, quam materia.

¶ Quartum dubium: quomodo genus importat totam, rem primo: si enim importat totam rem: ergo cum additur sibi differentia, sit nugatio. Respondetur: genus importat totam rem: nec est nugatio, cum sibi additur differentia. Nugatio enim multis modis excusari, & defendi potest: de quo late loquitur doctor. q. praesenti: uide ibi.

¶ Quintum dubium: quomodo genus, & species distinguuntur, si genus importat totum, quod significat species. Respondetur, quod genus significat totum, quod significat species: & multa alia: ut etiam patuit. q. ij. Dehis late prosequitur doct. sed quia logicalia sunt: rescinduntur.