Quaestio 12

QVAESTIO xII. VTRVM theologicus habitus sit practicus, uel speculatiuus &c.

¶ Supponitur ex prioribus: quod theologia non est habitus unus: sed aggregatum ex multis notitijs non solum numero: sed etiam specie distinctis. Nam omnis notitia theologicae ueritatis pertinet ad theologiam. Omnis ueritas necessaria ad salutem, est ueritas theologica: ut dictum est. q. i. prologi. Haeautem multae sunt: ut notum est:

¶ Sunt autem de quaestionis materia opi. contrariae, quarum una ponit: quod theologia est simpliciter speculatiua: alia quod simpliciter est practica.

¶ Contra quas est haec responsio auctoris. Aliqua notitia theologica est simpliciter speculatiua, & aliqua simpliciter practica. Patet: quia aliqua est notitia conclusionis directiuae ad opus, seu ad operationem: alia non. Exemplum primi: ut notitiae illarum: deus est diligendus ex toto corde: sabbatum est sanctificandum: orandum est pro loco, & tempore. Exemplum secundi. Deus est trinus, & unus: pater generat filium: personarum diuinarum una est substantia, aequalis gloria, coaeterna maiestas.

¶ Sed est dubium: quando conclusio practica deducitur ex principiis speculatiuis: an habitus totius demonstrationis sit practicus, uel speculatiuus. Solu. Aequiualenter est simul practicus, & speculat uus non formaliter: sed aequiualenter: quia aequiualet habitui principij, & conclusionis: quorum ex hipothesi alter est speculatiuus: alter practicus.

¶ Ex quo sequitur: quod speculatiuum, & practicum non immediate opponuntur, quia datur medium.

¶ Vel dicendum: quod cum scientia diuisione immediata diuiditur in speculatiuam, & practicam. Scientia acc pitur pro notitia unius complexi propositionalis tantum, & non totius discursus &c.

¶ Dubitatur primo. An habitus theologicus pertincat ad aliquem de quinque, quos ponit philosophus. vj. Et hico rum. Solutio. Philosophus ibi solum loquitur de habitibus euidentibus. Multiautem sunt habitus theologici incuiden tes, scilicet ueritatum tantum credita rum, & illi non pertinent ad aliquem illorum quinque &c. Multi etiam sunt habitus euidentes: & si sunt principiorum per se, uel per experientiam notorum: pertinent ad intellectum. Si uero conclusionum demonstratarum, & sunt practici pertinent adprudentiam. Si speculatiui pertinent ad scientiam. Si totius demonstrationis pertinent ad sapient tiam &c.

¶ Dubitatur secundo. Vtrum a habitus theologicus debeat poni in intellectu practico, uel speculatiuo. Responsio. Si practicum, & speculatiuum respectu intellectus dicunt non solum actum, sed aptitudinem: omnis intelle¬ ctus est practicus, & speculatiuus: quia omnis intellectus potest in se habere notitiam practicam, & speculatiuam. Et per hoc dicitur: quod habitus theologicus est in intellectu practico, & speculatiuo: quia in intellectu. Si uero dicunt tantum actum, ut intellectus practicus dicatur intellectus habens in se actu notitiam practicam, & sic de speculatiuo: tumc habitus theologicus practicus est in in tellectu practico: habitus theologicus speculatiuus est in intellectu speculatiuo. Stat tamen: quod intellectus practicus sit in intellectu speculatiuo, & speculatiuus in intellectu practico: si intellectus habeat simul habitum practicum, & Dub. speculatiuum.

¶ Dubitatur tertio: quis illorum habituum sit mobilior, speculatiuus, an practicus. Solutio. Aliquis practicus est nobilior speculatiuo, & aliques speculatiuus est nobilior practico secundum differentiam obiectorum, & certitudinis, ex quibus arguitur nobilitas actuum, & habituum.

¶ Multa alia tanguntur in solutionibus rationum pro opinionibus &c.

¶ Einem habet in his notatis, quam breuiter, & succincte epitoma prologiadmodum diffusi, uenerabilis inceptoris Guil. Ockam. ubi ffudiosus lector latius inuenire potest, quod hic trunmcatim proponitur, paucis adiectis, & quibusdam mutatis. primus liber sentenarnm diuiditur in A quo ostendit generale obiectum theologici, & totius operis procedendi modum dist. i. Veritatem credenda de essentiae vnitate, & personarum trinitate proponit. distin. ij. Proemium Intelligentiam creditorum rationibus planis, & similitudinibus congruis aperit. dist. iij. Concreta. utrum deus generet deum. dist. iiij. S Terminum per nonta labstracta: utrum essentia generet, vel generetur dist. v. Dubia soluit Vtrum pater generet necessitate, Vel voluntate. dist. vi. Modum citca gnationis Vtrum potentia generandi sit in filio. dist. vij. Principium Quae sunt actualitans, simplicitas, imutabilitas. dist. viij. Essentiae per generationes coaternitate dist. ix. filij Personam procedentem. distin. x. Emana. Principium, a quo procedit. distin. xj. isilicet quan tionem ad Spirantium habitudinem. distin. xij. tum ad intraComparationem ad generationem. dist. xiij. personae redistinctum. distin. xiiij. spicientes principium a quoindistinctum. distin. xv. uisibilem distin. xvj. ProcessioProprietates Modum ne sililicet ad ex inuisibilem distin. xvij. tra quantum Proprietatem, secundum quam natus est procedere scilicet ad donum. distin. xviij. aeternitatem, & magnitudinem. Verit atem deter(distin. xix. minat quan. potentiam. distin. xx. tum ad cis hubia absoluit quantum ad praedicatiortriusque nem personarum cum signo exclusiuo solus. distin. xxj. nomina dist. xxij. In genere distinguens diuersa non numeralia sc iliede nomne persona dist. xxiij. Toquendi monumeralia. distin. xxiiij. Essentialia dum de ea regreditur ad nomen persona. dist. xxv. ut sunt inssingulis persoIn specie nis. distin. xxvj. quantum ad psonalibus ut exprimuntur nomnibus nomina uarijs. distin. xxvij. Acterna non personalibe innascibilitate. dist. xxvlij. Propria conmuni spiratione. dist. xxix. rractatum, quo secundum seagit, de trinitate distin. xxx. rpalibndicta quo ad Veritatem ostendit distin. xxxj. appropriata Helatiua eDubia soluit. dist. xxxij. Proprietates ed pesonas. xxxiij. & essentiam. distin. xxxiiij. Comparatiuem comparando Secundum se dist. xxxv. Eas continet obiectiuem. distin. xxxvj. in generaliEas inhabitat sanctificatiue distin. xxxvij. quo ad rec cognitas prout Sapientia, qua res casualiter. dist. xxxviij. se habet extra cognoscit immutabiliter. dist. xxxix. ad eas distin. xl. effectum. in speciali quo ad eius causam. dist. xliAributa attenditur distin. xlij. omni potentia, qua ad onia pducit quae sunt quousque protenditur. dist. xliij. ostendens penes quid quomodo ea operetur dist. xliiij. Se. dist. xlu. opiniones recitado dist. xlvj. Iffectum veritatem elucidando. dist. xlvij. roluntas, de qua determinat quo ad Affectum, seu uoluntatem humana m. dist. xlviij. Gab. Biel. Cca ROIOOOutcumque terminato: suadet ratio: ut ac quaestiones circa singulas distinctiones per doc. motas ocuium dirigamus: pra misso semper textus summario, tribus conclusionibus partiendo. Vt autem in genere pateat, de quibus magister in hoc primo pertractat: considerandum est, quod totus ille liberprimus diuiditur in proemium, & tractatum. In proemioquasi in genere, & proemialiter tangitomnium quatuor librorum materiam: cum hoc aperiens determinandi modum: & hoc facit dist. i. In tractatu uero intetum prosequitur: agens de deo secundum rationem naturalis perfectionis.

¶ Siuebreuius in tractatu agit de trinitate super benedicta quo ad se, & quo ad quaedam attributa, quam sibi conueniunt respectucreaturae a dist. xxxv. & deinceps usque infinem. Quo ad se, & sibi intrinseca tripliciter scilicet quo ad se a dist. ij. usque ad septimam. Quo ad proprietates personae, & essentiae diuisim, & coniunctim a distinviij. usque ad xxj. inclusiue. Quo ad modum loquendi de ea in genere, & in specie a dist. xxij. vsque ad. xxxiiij. Haec uolente domino in processu latius patebunt.

¶ Sententia textus his subnotatis complectitur conclusionibus.

¶ Prima. Totius theologiae tam ueteris, quam nouae legis daeterminatio circa res uersatur, & signa.

¶ Secunda. Aliquae res sunt, quibus fruendum est: aliae, quibus utendum: aliae uero utuntur, & fruuntur.

¶ Tertia. Res, quibus fruendum est, nos beatificant: quibus utendum est, ad beatitudinis consecutionem adiuuant.