Quaestio 2

QVAESTIO II QVVAERITVR secundo Ad circa secundam partem hu&ius distinctionis. Vtrum & angelus sit in loco per suam substantiam. Pro illa quaestione: uide Ockam quodlibet. j. quaestio. iiij. Notandum primo, quod quaestio quaerit de loco corporali proprie dicto: qui describibitur. iiij. Physic. terminus corporis continentis immobilis primum id est superficies corporis continentis immediate locatum: immobilis primum, idest non necessario ad motum contenti, & perconsequens ab eo diuisum, ut sit haec descriptio in forma. Superficies corporis aliud continentis immediata ei& diuisa ab eo. Ex quo patet, quod non totum corpus locans est locus. Gratia exempli. Non tota sphera ignis est locus aeris contenti, sed sola pars ultima ignis, quae tangit aerem. Et licet nulla pars sit ultima affirmatiue, id est omni alia ulterior: cum quaelibet sit diuisibilis in duas medietates, quarum una tangit locatum, qua pars diuisa non est ulterior. est tamen pars ultima negatiue, idest quod nulla est ulterior; & tales sunt multae: immo infinitae, ut ultima medietas, ultima ter¬ tia, ultima quarta: ultima. Ioo. & sic in infinitum.

¶ Ex quo sequitur, quod eiusdem locati non multa loca, immo infinita: sed tamen commumcantia.

¶ Secundo patet, quod ultima sohera non est locus terrae, quia non est immediata terrae.

¶ Tertio patet, quod totum non est locus suae partis, nec pars est locus totius, aut alterius partis eiusdem totius: licet totum contineat omnes suas partes. Multo minus pars est locus totius, eo quod nulla pars continet totum, quia non se: psam. Neque pars est locus partis, ut puta superficies connexa non est locus partium interiorum; quia haec continentia non sunt diuisa a contentis: ita quod possent non moueri motis contentis.

¶ Secundo notandum, quod licet philoso. multas ponat locorum conditiones; sanctus tamen Bonauen. q. x. huius distinctionis reducit eas ad tres, quam sunt: continere, mensurare, conseruare: quae tamen non conueniunt loco respectu cuiuslibet locati. Vnde ait. locus habet triplicem comparatione ad locatu. Coparatur enim in ratione continentis, secundo in ratione mensurantis, & tertio inratione conseruantis. Continet enim ut uas; sed mensurat, ut quantitas: conseruat, ut natura. Secundum hanc triplicem habitudinem sunt in loco substantiae finitae corporales, & corruptibiles; quia finitae, & limitatae sunt in loco continente; qua corporales sunt in loco mensurate; quia corruptibiles sut in loco conseruante; sed secundum duas primas sunt in loco substantiae finitae corporales, sed non corruptibiles. secundam primam tamen sunt in loco sub stantiae spirituales, & incorruptibiles.

¶ Tertio notandum, quod secundum magistium dist. xxxvij. primi, aliquid dicitur esse in loco dupliciter; scilicet circumscriptiue, & diffinitiue Et addunt aliqui tertium modum, scilicet. Hugo lib. j. parte iij. c. xviij repletiue. Circumscriptiue est in loco, quod commensuratur loco, ita quod totum est in toto loco, & una pars in una partae loci, & alia in alia parte, & nullae duae partes extensiue in eadem parte loci. Illo modo corpus extensum est in loco.

¶ Diffinitiue est in loco, quod diffinit sibi certum locum, in quo est totum in toto. Torum mixtum id est nihil ipsius, quin ipsum, & totum in qualibet parte loci; & nihileius extra talem locum. Hoc mode aia rationalis est in corpore, & corpus Christi in loco speciei consecratae.

¶ Re pletiue est in loco, quod replet omnem locum: ita quod non est possibilis locus, quem non replet. Ille modus solidiuinae naturae conuenit, ut tractatur dist. xxxvij. j. Sed illo modo non proprie est in loco, quia non continetur in loco, quia propter suam immensitatem ita est in omni loco, ut tamen nul lo loco detineatur secundum illud Hiere. xxiij. Caelum, & terram ego implebo. Vnde Hiero. in epist. de his, quae deo in scriptura attribuuntur. Excessior caelo, profundior inferno, longiorterra. Immensitas eius latior est mariqui caelum, & terram implet: proculdubio nullus locus est ab eius praesentia set. ¶. absens &c.

¶ Quarto notandum, quod esseinloco adhuc dupliciter potest accipi, licet non proprie quantum ad unum membrum uidelicet secundum substantia, & secundum operationem. Secundum substantiam est in loco, cuius substantia uere, & realiter continetur in loco. & nihil ipsius est, quod non sit praesens tali loco; sic est in loco; quicquid circunscriptiue uel diffinitiue est in loco, secundum operationem est in loco, quod aliquem effectum producit in loco: licet nihil eius essentiae sit psenisti loco, sic dicimus quandoque solem esse inaere, quem illuminat, & calefacit licet sii. x. improprie.

¶ Quantum ad secundum arlecid est ticulum est haec conclusio prima. AnCgelus non est per suam substantiam in loco circumscriptiue. Patet; quia cum an gelus sit natura spualis incorporea, & indiuisibilis, ut nunc supponitur, non ha bet partes, per quas posset loco commensurari secundum modum tactum in tertio notabili: ergo non est in loco cir¬ cumscriptiue seum suam substantiam.

¶ Seda conclusio. Angelus non est in loco repletiue. Patet; quia non est immensus; neque infinitus; neque deus. Esse autem in loco repletiue est esse ubique; quod soli deo conuenit. Per hoc enim beatus Ambro. probat spiritum sanctum esse deum.

¶ Tertia conclusio. Angelus est in loco diffinitiue. Patet: quia angelus est in loco, ut probat magister auctoritatibus in textu. Et non circum scriptiue, nec repletiue, igitur diffinitiue. Tenet consequentia a sufficienti diuisione. Minor pro utraque parte deducta est in praecedentibus conclusionibus. Et potest probari ratione; quia cum angelus est natura aliqua finita; uel est alicubi, uel nullibi. Non secundum; quia absurdum est dicere, quod aliquid sit, & nullibi sit. Si primum scilicet, quod est alicubi, & quia non est ubique; ergo continetur in aliquo ubi; & per consequens terminus continens ipsum est eius locus. Quod autem continetur, patet: quia est ibi, & non alibis nec extra illud ubi; ergo continetur. Hoc enim est contineri.

¶ Quarta conclusio. An gelus est in loco diffinitiue, non tantum per operationem, sed persuam substantiam: Probatur: quia si angelus est in loco per operationem, quam habet in corpore; aut ista operatio est immediata uirturi angelicae a qua procedit; aut mediata. Si immediata: igitur praesens est angelus in tali corpore, uel iuxta illud corpus, cum uirtus illa, aut est angelus; aut in ipso angelo. Si immediata, ergo est ab illa uirture per aliquod medium, & quaeritur de illo medio; & ita oportet procedere in infinitum; uel tandem uenire immediate ad illam uirtutem; & per conse. quens ad illam, cuius est illa uirtus.

¶ Confirmatur. Nisi sic; sequitur; quod fre quenter angelus nusquam esset scum sub statiam, quia frequenter nihil operatur in caelo empyreo, cum illud sit immutabile, & immobile: nec in alio exteriori corpore: ut patet de angelis assistentibus deo. Similiter si angelus mittatur de caelo ad terram: nihil operando in locis intermedijs: tunc ille nec esset in caelo, nec in terra, nec in locis intermedijs. Erronea ergo est opinio eorum, qui dicere uoluerunt, quod angelus non sit in loco corporeo secundum substantiam: sed tantum secundum operationem, dum scilicet aliquid operatur circa cor pus, ipsum mouendo localiter, uel alia specie motus: sicut angeli motores orbium, & angelus Tobiae. Hunc dicunt fuisse in corpore assumpto, non secundum substantiam: sed tantum mouendo illud corpus; & operando in eo. Vnde articulus Parisiensis. xog. quod substantiae separatae sunt in loco per operationem. Et quod possunt moueri ab extremo, in extremum, nec in medium: quia possunt uelle operari in extremo, uel in extremis, nec in medio. Error,

¶ Quinta conclusio. Substantia, & esse angeli non dependet a loco, neque in esse, neque inconseruari. Pater: quia corpus non est natum saluare spiritum; neque angelus necessario est in loco, quin esse posset, si nulla corporalis creatura existeret: posset etiam esse extra omnem corporalem creaturam. Habet autem potentiam passiuam respectu loci corporalis; quia potest locari, seu diffiniri, quae fundatur in eius natura inquantum limitata. Nec aliter continetur a loco: nisi quod substantialiter est praesens loco: nullam tamen perfectionem recipit a loco.

¶ Corollarium. Nullus locus est angelo naturalis, neque uiolentus. Patet: quia ad nullum inclinatur naturaliter, tamquam ad conseruans, uel perficiens: etiam nulli contrariatur tamquam corrumpenti. Est enim quasi in potentia neutra ad omnem locum corporalem sibi tamen proportionatum. Haec est sententia Alexandri, & Scoti.

¶ Quantum ad tertium articulum. Dubitatur primo contra conclusionem tertiam, & quartam. Nam uidetur: quod impossibile est angelum, esse in loco diffinitiue. Probatur: quia locus est extrinsecus loca¬ o; utputa tangens ipsum secundum ultimum sui, ideo dicitur terminus continentis, & similiter locatum loco; nec locus recipit locatum in interiora sua, aut partium suarum: ut pater ex deffinitione loci statim exposita; angelus autem diffinitiue existens in loco est totus in toto, & totus in qualibet parte loci.

¶ Confirmatur. Locus non est locus suarum qualitatum sibi inhaerentium propter intimam corum praesentiam; ergo nec angeliillo modo assistentis. Tenet consequentia; quia angelus coexistens corpori non est minus intime praesens omnibus partibus corporis, cui coassistit, quam accidens suo subjecto.

¶ Praeterea locus debet tangere locatum, & esse aequalis locato; & ita de multis alijs conditionibus loci. Sed angelus, quia quantitate caret, tangi non potest: nec est alicui aequalis, uel inaequalis.

¶ Ad dubium hoc dicitur, quod innititur falsae imaginationi. Imaginatur enim, quod angelus coassistat partibus intrinsecis loci, sicut anima corpori, quod ita non est: sed angelus loco diffinitus praesens est corpori locato ab illo loco, quo diffinitur angelus: Et est praesens cuilibet parti illius corporis locati, tam partibus in profundo, quam in superficie; non sic partibus loci. Est quidem aliquo modo praesens loco, & cuilibet parti eius ultimae, sursum, deorsum dextrorsum, sinistrorsum &c. per immediationem; sic quod inter ipsum, & partes extremas loci nihil mediat. Et illo modo tangit partes loci; non autem intrat eas. Vnde quaecunque pars loci ultinia accipiatur. si diuilatur in duas medietates, interiorem, & exteriorem, non est praesens interiori medietati; sic autem est praesens corpori locato. Vnde numquam locus angeli continet solum angelum, alioquinesset uacuum; quia locus non reple- tus corpore. Sed continet corpus aliquod, cui coassistit angelus totus toti, & cuilibet eius parti: & continendo corpus illud etiam continet angelum, unde si angelus coassisteret petro, omnibus partibus eius; corpus Petri non esset locus Angeli; sed locus corporis Petri, est locus etiam assistentis AngeliEt in illo loco corpus Petri est conmensuratiue, & angelus diffinitiue, sicut de facto corpus humanum non est locus animae inhaerentis, neque generaliter mate ria formae sibi inhaerentis, sed locus corporis est locus etiam animae rationalis. Et locus subiecti & materiae est etiam locus inhaerentis formae. Et per hoc patet solutio argumentorum.

¶ Sed diceres lei id est contra. Duo locata non possunt simul e esse in eodem loco; ergo non uidetur, quod corpus, & angelus habent eundem locum.

¶ Praeterea angelus secundum hanc responsionem esset magis in corporeisto, quam in loco; esset enim intimior corpori isto, quam loco; ergo magis corpus illud esset eius locus, quam locus continens corpus, & angelum

¶ Confirma tur; quia dictum est, quod diffinitiue est in loco; quod est totum in toto; & totum in qualibet parte. Angelus autem sic non est in loco; sed sic est in corpore tali: ergo tale corpus est esse eius locus.

¶ Ad primum huius replicae negetur assumptum; sed illa probatio uera est de duo bus corporibus; quorum neutrum inhaeret alteri; nam subiectum extensum, & accidentia sibi inhaerentia sunt plura corpora: & tamen simul in eodem loco.

¶ Ad secundum conceditur, quod angelus est intimior corpori locato, quam loco; & ideo corpus cui assistit non est eius lotus. nam locus non debet esse intrinse cus locato; sed extrinsecus, & immedia tus.

¶ Ad confirmationem dicitur, quod in, multipliciter dicitur; & aliter est angelus totus in corpore, cui coassistit, & aliter in loco, aquo continetur. Est enim totus in loco, & qualibet parte loci eo modo quo locatum in loco id est totus, & imme diatus loco, & cuilibet parti loci: hoc est termini, uel extremitatis: ita quod inter ip sam, & qualibet ultimam partem nihil mediat: non tamen est intrinsecus illis partibus: sed in corpore locato est intrinse- ce: ut supra declaratum est.

¶ Ad rationem dubij, quae arguit de conditione loci respectu locati. Dicendum quod illae intelliguntur de locato circumscriptiue, non diffinitiue.

¶ Secundum dubium. Vtrum angelus determinet sibi certam loci quantitatem, ita quod nec maiori, nec minori possit coassistere. Respondetur post Ockam. j. quodl. q. iiij. quod dabilis est maximus locus, cui angelus potest coasistere, & hoc cuilibet angelo secundum suam perfectionem. Patet: quia angelus est limitatae naturae, & finitae perfectionis: & ideo non potest coassistere loco quantocumque: neque in omni loco, quid dei est, quanto autem loco possit coassistere, certu non est. Rationabi le tamen uidetur, quod maiori, quam esset locus corporis, quod posset informare, si esset forma corporis.

¶ Secundo dicitur, quod non potest dari minimus locus, cui potest angelus assistere: quia posset coassistere loco punctuali, sipossibilis esset locus indiuisibilis; pro eo, quod ipse est indiuisibilis, & ideo non datur minimus locus, cui potest assistere; cum enim nullum corpus, cui assistit, est in diuisibile, quocunque dato potest dari minus, cui assistit: & ita minor locus; & licet angelus coassistit corpori diuisibili: non tamen prius uni parti, quam alij: sed simultoti. Sicut sol simul illuminat totum medium & non prius partem propinquam, quam remotam: sic de candela accensa, licet plus, siue intensius illuminet partem propinquam, quam remotam.

¶ Tertio dubitatur: utrum angelus potest coassistere pluribus locis non continuis. uide Ockam quodli. j. q. iiij. Ad illud dubium dicit Damasce. quod de facto non est simul in duobus locis discontinuis; nam de continuis: con est dubium. Sed de possibili iterum non est dubium, quin posset esse in diuersis locis discontinuis per potentiam diuinam, cum hoc etiam de corporibus concedatur; ut patebit in iiij.

¶ Sed de potestate eorum naturali uidetur probabile, quod non possit unus esse in diuersis locis simul; quorum quilibet sit sibi adaequatus secundum ultimum potentiae sue: uidetur enim simile esse quantum ad hoc, ac si informaret materiam. Nunc autem si informaret corpus, non posset informare partes corporaliter distinctas; sicut nec anima in tellectiua potest: ergo nec nunc: And autem possit esse in diuersis locis, quorum neuter est sibi adaequatus. Scotus. q. vij. distinct. ij. uerrit in dubium: eo quod neutra parte haberi possunt rationes sufficientes.

¶ Quarto dubitatur. An duo Angeli possunt simul esse in eodem loco. uide Ockam. j. quodl. quaestio. iij. Respondetur, quod possunt per potentiam diuinam: sicut & de corporibus illud conceditur.

¶ Sed quid secundum potentiam naturalem. Videtur etiam quod sic: nam cum legio demonum fuit in corpore unius hominis obsessi: ut habetur Lucae. viij. uidetur, quod fuerunt simul, ut uult Rich. iiij. de trini. Similiter quia duo cor pora possunt naturaliter esse, simul scilicet partes essentiales compositi.

¶ Item accidentia eiusdem subiecti extensa, quae tamen sunt circunscriptiue in loco. Multomagis uidetur hoc naturaliter possibile de duobus spiritibus, qui non sunt circumscriptiue in loco.

¶ Ex illo patet secundum Ockam, ubi supra, quod unus angelus potest se transferre per locum alterius angeli quasi per medium sine cessione alterius angeli. Patet, quia nulla est ibire sistentia, cum plures possunt esse simulin eodem loco corporali. Item spiritus angelicus, & anima intellectiua sunt simul in eodem corpore; puta obsesso. ergo a simili duo angeli siue boni, siue mali possunt esse simul.

¶ Vltimo dubitatur de replectio ne ista caeli emprrei: de qua Strabus, & Beda quod caelum empyreum creatum statim est angelis repletum, si repletum: ergo non potest heri additio.

¶ Item per lapsum quorundam angelorum facta est uacuitas in emppreo, & ita deor natum est nobilissimum corpus creatum. Respondet Alex. de hales parte. ij. q. xix. arti. iij. membro. iij. quod caelumempyreum dicitur angelis repletum simul cum caelo creatis propter sufficientiam, & congruitatem ornatus caeli. Sufficientiam dico quantum ad numerum a deo praeordinatum. Vnde caelum repleriangelis nihil aliud est, quam caelum ornari angens secundum eundem numerum, quem deus ad inhabitandum ordinauit. Vnde illa repletio non impedit, quin possit fieri additio: quia potuit deus, plures ordinasse, uel non ordinasse quosdam, qui potest iudicium ibi erunt, qui nunc nobiscum sunt ad nostricustodiam; sicut & angelis sanctis addentur animae sanctae euolantes, uel purgatae. Quod uero arguitur de cadentibus: Dicitur, quod non est repletio corporalis, quae prohibeat capere alia: nec per consequens uacuitas. Vn de semper repletum est quantum ad sufficientiam: quia semper ibi tot sunt piritus, quotibi pro illo tunc esse dominus ordinauit. Nec ex lapsu malorum sequitur imperfectio caeli empyrei, sed spirituum cadentium, sicut dum indigni expelluntur a palatio regionon est imperfectio, uel deornatio palatij: sed illorum, qui pro sua indignitate sunt expulsi. Et tantum de quaestione.