Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Quaestio 2 : Utrum notitia evidens veritatum theologicarum sit scientia proprie dicta
Quaestio 3 : Utrum passio scibilis de aliqua scientia proprie dicta distinguatur ab ea realiter
Quaestio 4 : Utrum omnis passio sit demonstrabilis de subiecto primo
Quaestio 5 : Utrum in omni demonstratione diffinitio sit medium demonstrandi
Quaestio 6 : Utrum sola propositio per se secundo modo est scibilis proprie dicta
Quaestio 7 : Utrum theologia quae de communi lege habetur a theologis sit scientia proprie dicta
Quaestio 9 : Utrum Deus sub propria ratione deitatis sit subiectum theologiae
Quaestio 10 : Utrum sola operatio potentiae sensitivae sit praxis
Quaestio 11 : Utrum notitia practica et speculativa distinguuntur per fines, vel penes obiecta
Quaestio 12 : Utrum habitus theologicus sit practicus vel speculativus
Distinctio 1
Quaestio 1 : Utrum tamen omni alio a Deo sit utendum
Quaestio 2 : Utrum frui sit actus solius voluntatis
Quaestio 3 : Utrum fruitio sit qualitas distincta realiter a delectione
Quaestio 4 : Utrum solus deus sit debitum obiectum fruitionis
Quaestio 5 : Utrum voluntas possit frui essentia non fruendo persona et econtra
Quaestio 6 : Utrum voluntas contingenter, et libere fruatur ultimo fine
Distinctio 2
Quaestio 1 : De identitate essentiae divinae cum attributis
Quaestio 2 : Utrum perfectiones attributales sit realiter divina essentia
Quaestio 3 : Utrum aliquod reale possit distingui secundum rationem ab aliquo reali
Quaestio 8 : Utrum universale univocum sit aliquid reale alicubi existens subiective
Quaestio 9 : Utrum aliquod universale sit univocum deo et creaturae
Distinctio 3
Quaestio 1 : Utrum primum cognitum ab intellectu nostro sit divina essentia
Quaestio 2 : Utrum essentia divina sit a nobis cognoscibilis
Quaestio 3 : Utrum de Deo possumus habere plures conceptus quidditativos
Quaestio 4 : Utrum Deum esse sit per notum
Quaestio 5 : Utrum universale communissimum sit primum cognitum a nobis
Quaestio 9 : Utrum in omni creatura sit vestigium trinitatis
Quaestio 10 : Utrum creatura rationalis sit imag trinitatis
Distinctio 4
Quaestio 1 : Utrum haec sit concedenda: deus generat deum
Distinctio 5
Quaestio 1 : An essentia generet, vel generetur
Quaestio 2 : Utrum filius generetur de substantia patris
Quaestio 3 : Utrum essentia divina sit terminus formalis generationis
Distinctio 6
Quaestio 1 : Utrum pater genuit filium natura vel voluntate
Distinctio 7
Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in patre sit aliquod absolutum, vel respectivum
Quaestio 2 : Utrum absolutum sub ratione essentiae, vel ratione attributali sit potentia genetandi
Quaestio 3 : Utrum potentia generandi possit communicari filio a patre
Distinctio 8
Quaestio 1 : Utrum divinae simplicitati repugnet esse in genere praedicamentali
Quaestio 2 : Utrum aliquod simpliciter simplex possit esse in genere
Quaestio 4 : Utrum genus et differentia important eamdem rem primo
Quaestio 5 : Utrum deus possit diffiniri diffinitione non data per additamentum
Quaestio 7 : Utrum solus deus sit immutabilis
Distinctio 9
Quaestio 1 : Utrum filius vere generetur a Patre
Quaestio 2 : Utrum generatio in divinis sit univoca
Quaestio 3 : Utrum generatio in divinis sit univoca
Distinctio 10
Quaestio 1 : Utrum voluntas sit principiun productivum spiritus sancti
Quaestio 2 : Utrum spiritus sanctus libere producatur
Distinctio 11
Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedit a patre et filio
Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus posset distingui a filio, si non procederet ab eodem
Distinctio 12
Quaestio 1 : Utrum pater et filius sunt unum principium spiritans Spiritum Sanctum
Quaestio 3 : Utrum pater et filius spirant omnino uniformiter Spiritum sanctum
Distinctio 13
Quaestio 1 : Utrum generatio filii sit spiratio
Distinctio 14
Quaestio 1 : Utrum Spiritui Sancto competat duplex processio temporalis et aeterna
Quaestio 2 : Utrum spiritus sanctus detur in persona proprie, vel tantum secundum dona sua.
Distinctio 15
Distinctio 16
Quaestio 1 : Utrum persona divina visibiliter mittatur
Distinctio 17
Quaestio 2 : Utrum aliquis actus potest esse meritorius sine caritate formaliter animam informante
Quaestio 3 : Utrum de facto omni actui meritorio creata caritas praesupponatur
Quaestio 4 : Utrum caritas possit augeri
Quaestio 5 : Utrum caritas praeexistens maneat in fine augmentationis
Quaestio 6 : Utrum augmentatione caritatis aliquid realiter differens a priori sibi adveniat
Quaestio 8 : Utrum donum dicat proprietatem personalem per totam quaestionem
Distinctio 18
Quaestio 1 : Utrum donum dicat proprietatem personalem
Distinctio 1
Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint secundum magnitudinem perfecte aequales
Quaestio 2 : Utrum quaelibet persona sit in alia per circumincessionem
Distinctio 20
Distinctio 21
Questio 1 : Utrum haec sit concedenda, solus Pater est Deus
Distinctio 11
Quaestio 1 : Utrum viator possit aliquod nomen imponere ad significandum distincte divinam essentiam
Distinctio 23
Quaestio 1 : Utrum nomen persona sit terminus primae vel secundae intentionis
Distinctio 24
Quaestio 1 : Utrum unitas qua Deus dicitur unus sit aliquis additum Deo
Quaestio 2 : Utrum persona in divinis dicatur secundum substantiam ut relationem
Distinctio 25
Quaestio 1 : Utrum persona in divinis secundum substantiam vel relationem
Distinctio 26
Quaestio 1 : Utrum personae divinae constituantur et distinguantur per relationes originis
Quaestio 3 : Utrum omnes relationes divinae sint constitutivae personarum
Distinctio 27
Quaestio 1 : Utrum in eadem persona sint plures proprietates
Quaestio 2 : Utrum verbum intellectus creati sit vera
Quaestio 3 : Utrum solus filius sit verbum in divinis
Distinctio 28
Quaestio 1 : Utrum innascibilitas sit constitutiva patris proprietas
Distinctio 29
Quaestio 1 : Utrum principium univoce dicatur de omnibus illis in Deo, de quibus praedicatur
Distinctio 30
Quaestio 4 : Utrum secundum rei veritatem sit ponendus aliquis respectus ab absolutis distinctis
Quaestio 5 : Utrum relatio temporalis Dei ad creaturam sit relatio realis
Distinctio 31
Quaestio 1 : Utrum identitas, similitudo, et aequalitas in divinis sit relatio realis
Distinctio 32
Quaestio 1 : Utrum pater sit sapiens sapientia genita
Quaestio 2 : Utrum pater et filius diligant se Spiritu Sancto
Distinctio 33
Distinctio 34
Quaestio 1 : Utrum persona sit realiter essentia divina
Distinctio 35
Quaestio 1 : Utrum in Deo sit scientia ex natura rei
Quaestio 2 Utrum Deus intelligat omnia alia a se distincte
Quaestio 3 : Utrum essentia divina sit primum obiectum intellectus
Quaesito 5 : Utrum Deus intelligat omnia alia a se per ideas earum
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam determinatam, et necessariam omnium futurorum contingentium
Distinctio 39
Quaestio 1 : Utrum Deus possit plura scire quam scit
Distinctio 40
Quaestio 1 : Utrum sit possibile aliquem praedestinatum damnari et praescitum salvari
Distinctio 41
Distinctio 42
Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere omne possibile fieri a creatura
Distinctio 43
Quaestio 1 : Utrum Deus possit aliqua facere, quae non fecit, nec faciet
Distinctio 44
Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere mundum meliorem isto
Distinctio 45
Quaestio 1 : Utrum voluntas Dei sit causa immediata, et prima omnium rerum, quae fiunt
Distinctio 46
Quaestio 1 : Utrum voluntas divina possit impediri per quamcumque potentiam creaturae
Quaestio 2 : Utrum per rationem naturalem probari possit quod voluntas divina semper impletur
Distinctio 47
Quaestio 1 : Utrum Deus possit praecipere malum fieri
Distinctio 48
Quaestio 1 : Utrum quaelibet voluntas creata teneatur se conformare divinae voluntati
Liber 2
Distinctio 1
Quaestio 1 : Utrum creatio passio distinguitur a creatura.
Quaestio 2 : Utrum deus sit prima, et immediata causa omnium effectuum
Quaestio 3 : utrum deus et potuit mundum creasse ab aeterno
Quaestio 4 : VTRVM creare repugnet creaturae
Quaestio 5 : Utrum deus sit causa finalis omnium
Quaestio 6 : Utrum angelus, et anima intellectiua distinguantur specie
Distinctio 2
Quaestio 1 : utrum tempus sit mensura et angelorum
Quaestio 2 : Utrum et angelus sit in loco per suam substantiam
Quaestio 3 : Utrum angelus possit moueri localiter
Distinctio 3
Quaestio 1 : Utrum omnes angeli inter et se personaliter discreti, essentiali specie sint distincti
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Quaestio 1 : Utrum obstinatio diaboli in malo, stare possit cum libero eius arbitrio
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Quaestio 1 : Utrum omnes spiritus intellectuales a solo deo mittantur ad homines uiatores
Distinctio 11
Distinctio 12
Quaestio 1 : Utrum materia prima sit aliqua entitas positiua a forma distincta
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Quaestio 1 : Utrum anima rationalis sit ex tradue ce, et educta de potentia materiae
Quaestio 2 : Utrum paradisus sit corporalis uoluptatis locus a deo a principio plantatus
Distinctio 18
Distinctio 19
Quaestio 1 : Utrum homo prostatu innocentiae habuit cor pus immortale
Distinctio 20
Distinctio 21
Quaestio 1 : Utrum omne peccatum hominis oriatur ex tentatione daemonis
Distinctio 22
Quaestio 2 : Utrum peccatum Adae fuit per ignorantiam excusabile
Distinctio 23
Quaestio 1 : Utrum deus facere posset uoluntatem rationalis creaturae per naturam impeccabilem
Distinctio 24
Distinctio 25
Quaestio 1 : Utrum liberum arbitrium sit aliquid a ratione, et uoluntate distinctum
Distinctio 26
Quaestio 1 : Utrum operans. et cooperans gratia distinguantur realiter a charitate infusa
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Quaestio 1 : Utrum iustitia originalis in primo parente fuit donum supernaturale
Quaestio 2 : Utrum peccatum originale sit aliquid positiuum in anima, uel in carne
Distinctio 31
Distinctio 32
Quaestio 1 : Utrum per sacramentum baptismatis tollatur reatus culpae originalis
Distinctio 33
Distinctio 2
Quaestio 1 : Utrum malum, quod non est ab aliquo efficiente: sit a bono sicut a causa deficienti
Distinctio 35
Distinctio 36
Quaestio 1 : Utrum omne peccatum, et omnis culpa sit alicuius peccati poena
Distinctio 37
Distinctio 38
Quaestio 1 : Utrum uoluntatis finis, et intentionis sit distinctio realis, aut tantum rationis
Distinctio 39
Distinctio 40
Quaestio 1 : Utrum ex sola intentione finis attendatur bonitas operis
Distinctio 41
Quaestio 1 : Utrum inter humanos actus, aliquis indifferens sit dicendus
Distinctio 42
Distinctio 43
Quaestio 1 : utrum omne peccatum ex malitia commissum, sit peccatum in spiritum sanctum
Distinctio 44
Quaestio 1 : Utrum peccandi potentia sit a deo creatura rationali concessa
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Quaestio 1 : Utrum sacramenta legis novae sint causae effectivae gratiae.
Distinctio 2
Quaestio 2 : Utrum baptismate Ioannis baptizati, erant baptismo christi iterum baptizandi
Distinctio 3
Distinctio 4
Quaestio 2 : utrum omnes suscipientes baptismum aequaliter accipiant sacramentalem eius effectum
Distinctio 5
Quaestio 1 : Utrum peccet mortaliter, qui a malo ministro verum baptisma suscipit scienter
Distinctio 6
Quaestio 2 : Utrum characteris impressio sit in iterabilitatis baptismi causa, uel ratio
Distinctio 7
Quaestio 1 Vtrum confirmatio sit sacramentum noualegis irreiterabile, a solis episcopis dispensabile
Distinctio 8
Quaestio 2 : utrum cum figurarum praecedentium pluralitate salue tur unitas sacramenti eucharistiae
Distinctio 9
Quaestio 1 : Utrum manducatio eucharistiae sacramentalis, aut spiritualis sit de necessitate salutis
Quaestio 2 : Utrum solum mortale peccatum reddat accedentem huius sacramenti indignum
Distinctio 10
Distinctio 11
Quaestio 2 : utrum materia eucharistiae sit panis triticeus, et naturalis liquor vini
Distinctio 12
Quaestio 2 : utrum ad consequendum eucharistiae fructum frequenter sit conicandum
Distinctio 13
Quaestio 2 : utrum haeretici ab haeresi condemnata nominati: sint in ecclesia catholica tolerandi
Distinctio 14
Quaestio 1 : utrum sine paenitentia possit deseri peccatum post baptisma conmissum
Quaestio 2 : Utrum per poenitentiae sacramentum deleatur mortale peccatum
Distinctio 15
Quaestio 4 : utrum inbello acquisita sint suis dominis restituenda
Quaestio 13 : Utrum acquisitum per turpe lucrum sit de necessitate salutis restituendum
Quaestio 14 : Utrum titulo praescriptionis acquisita sint restitutioni in foro conscientiae ob noxia
Quaestio 16 : Utrum damnificans alium in fama, teneatur restituere damna hac occasione illata
Distinctio 16
Quaestio 2 : Utrum satisfactio paenalium operum requiratur ad perfectam remissionem peccatorum
Quaestio 3 : Utrum ieiunium ecclesiae trasgredientes obliget ad mortale
Quaestio 5 : Utrum uenialium peccatorum paenitentia sit ad salutem necessaria
Distinctio 17
Quaestio 1 : Utrum confiteri peccata sacerdoti sit necessarium ad salutem mortaliter peccanti
Quaestio 2 : Utrum quilibet obnoxius peccato mortali teneatur confiteriproprio sacerdoti
Distinctio 18
Quaestio 1 : Utrum potestas clauium data ecclesiae extendat se ad remissionem reatus, et culpae
Quaestio 2 : Utrum virtute clauium ecclesiae, homo possit hominem exconmunicare
Distinctio 19
Distinctio 20
Quaestio 1 : Utrum confessor teneatur celare peccatum sibi quocumque detectum in confessione etc.
Distinctio 22
Quaestio 1 : Utrum confessor teneatur celare peccatum sibi quocumque detectum in confessione etc.
Distinctio 23
Quaestio 1
QVAESTIO I. t CIR CA hanc distinctionem V Ā¶QQ quaeritur primo: utrum aliqua IEEsp triuopi. quas magister reciCzSV tat in lia secundum ueritatem catholicam sit tenenda. Quaestio habet articulos tres In primo dicetur in quibus opi. ille conueniunt. In secundo, in quibus differunt. In tertio, quae carum dicta ueritati congruunt, & respondebit quaestioni.
Ā¶ Quantum ad primum notandum, opi. in conclusionibus textualibus recitatae nonn in omnibus sunt contrariae: sed in quibusdam conueniunt. Et praesertim in quatuor articulis siue dictis, quae catholica ueritas amplectitur contra quatuor haereses: ut recitat sanctus Tho. in tertio scrip. in principio huius distin.
Ā¶ Primum dictum est: quod in Christo est tantum una persona, scilicet diuina uerbi, & haec ueritas destruit haere sim Futicis, qui ut praecedenti quaestione dictum est, tenuit in Christo esseduas per sonas, secundum duas naturas: ut recitat sanctus Bona. dist. v. q. vij.
Ā¶ Secundum catholicum dictum est: quod in Christo sunt duae naturae diuina, & humana: & tres substantiae, deitas, anima, & corpus. Haec ueritas reprobat errorem Nestorij dicentis in Christo unam tantum esse naturam: sicut unam perso nam.
Ā¶ Tertium dictum ueridicum est, quod duae substantiae, in quibus humana natura consistit: corpus scilicet, & anima, assumptae sunt auerbo. Haec ueritas contrariat fictioni, & stultitiae Manichaei qui negat Christum habuisse uerum corĀ¬ pus.
Ā¶ Quartum dictum uerum est, quod illud, quod assumptum est: caro scilicet, & anima, non praeextitit unioni tempore: sed natura, quo euacuatur error Grigenis dicentis. Aias simul ante corpora rreatas fuisse. Has quatuor ueritates catholica fides amplectitur, & eas approbat, sicut satis patuit in pmissis dist. Et haec de arti. primo.
Ā¶ Quantum ad se cundum articulum: ubi uidendum, in quo differant opi. illae. Dicendum, quod quaelibet opi. aliquid ponit, aut negat, quod neutra aliarum facit. Prima ponit, quod excarne, & anima, & non ex deitate conponitur ille homo assumptus a uerbo, qui etiam est uerbum, & ita idem est aslumens, & assumptum, & hoc negat secunda opinio. Dicit enim, quod ex carne, & anima componitur: non quidam homo, sed humanitas, & haec non est uerbum, nec assumens, sed tantum assumpta. Tertia opinio negat omnem compositionem: negat etiam, quod assumptum, caro scilicet, & anima sit uerbum. Secunda opi. etiam differt a prima, & tertia: quia ponit uerbum post assumptionem esse compositum ex natura diuina, & humana, quid negat opinio prima, & tertia. Tertia uera opinio in hoc dissert a prima, & secunda, quia negat compositionem animae, & corporis, quam ponunt duae primae opiniones, possunt inueniri, & aliae differentiae earum, sed hae sufficiant in, proposito.
Ā¶ Quantum ad tertium articulum est conclusio prima. In diuina uer bi incarnatione non est idem assumptum cum assumente. Probatur: quia nullum temporale est idem aeterno: sed assum. ptum est temporale: assumens uero est aeternum, ergo. Consequentia nota cum maiore: quia temporale aliquam incepit esse: aeternum nescit initium. Minor probatur, quia quod assumptum est, productum est de uirgine, ergo temporale, sicut uirgo: assumens uero est uerbum, quod est aeternum, secundum illud Ioam. i. In principio erat uerbum
Ā¶ Secunda conclusio. Verbum patris ex tempore incarnatum non est aliquo modo compositum. Probatur: quia omĀ¬ nis compositio repugnat summae simplicitati. Verbum sicut quaelibet diuina persona est summe simplex: ergo nullo modo composita. Consequentia nota: maior similiter: quia compositio, & sim plicitas opponuntur, ergo summa simplicitas omni compositioni repugnat, Si enim aliquam compositionem admit teret: iam non esset summe simplex, esset enim simplicius id, quod nullo modo foret componibile. Minor est magistri distinct. viij. primi: multas aucto. adducentis.
Ā¶ Corollarium. Secunda opi. quantum ad id, quod dicit uerbum esse compositum postincarnationem: non habet ueritatem. Impossibile est enim ex simplici fieri compositum sine sua mutatione, uerbum autem quia deus simpliciter est immutabile. Ego sum dominus, & non nmutor. Mala iij.
Ā¶ Tertia conclusio. Verbum in sui incarnatione carnem, & animam non diuisim assumpsit, sed coniunctim substantia humanam, exhis uere, & realiter compositam: non ut indumentum: sed ut naturam, in quam sub sisteret personaliter sibi uniuit. Probatur conclusio: quia nisi assumpsisset illa coniunctim: ita quod anima, & caro adinuicem unirentur, ut forma, & materia: siue ut actus informans, & potentia suscipiens: non esset uiri uera humanitas, siue natura humana: & per consequens nec uerbum esset uerus homo. Probatur ultima consequentia, quia impossile est esse homimem sine humanitate: siue sine natura humana. Et prima consequentia probatur: quia caro, & animaseparata (ita quo anima non iformaret carnem) non constituunt humanam natura: cum humana natura sit composita ex materia, & forma, quae est anima rationalis.
Ā¶ Ex his patet, quod neutra trium opinionum est quantum ad omnia tenenda: sed inter illas secunda minus recedit a ueritate, quia excepto, quod dicit personam uerbi compositam in aliis nihil deuiat a ueritate. Quuero dicit personam uerbi compositam, quod & Dama. uidetur dicere. Ait enim. In domino enim Iesu Christo duas quidem naturas cognoscimus. Vnam autem hyĀ¬ postasim ex utriusque compositam exponi debet: quod ita uere sunt in Christo illae duae naturae: humana, & diuina ac si conponerent personam: sed ita confuse ut nihil tertium fiat ex eis. Et idem dicit Dam. Si secundum haereticos unius naturae compositae Christus existit, ex sim plici natura uersus est in compositam: & neque deus uocatur, neque homo, quem admodum ex anima, & corpore hominem esse animus, uel ex quatuor elementis corpus. Capitur ergo compositum large, & proprie. Large pro quolibet subsistente in pluribus, siue ex pluribus: ut dicatur compositio: quasi simul cum alio positio. Proprie autem quod constat ex partibus, quarum una, perficit aliam: aut ex eis constat tertium: & illo modo, proapriae capiendo compositum: persona uerbi non est composita: ut magis patebit sequem. q.
Ā¶ Prima opinio plura habet impropria: scilicet, quod ille homo Christus incepit esse deus, quod assumens est assumptum, & econuerso: & quod uerbum est ille homo compositus ex anima, & carne. &c. quae nulla sermonis proprietate sustineri possunt.
Ā¶ Tertia uero opinio hodie censetur haeretica: licet non tempore magistri: quoniam tempore Alexandri tertij condemnata dicitur: ut inc. cum Christus. extra de haereticis. ubi dicitur. Cum Christus perfectus deus, & perfectus sit homo: mandamus quatenus sub anathemate interdicas: nequis de caetero audeat dicere. Christum non es se aliquid secundum, quod homo: quia sicunt Christus uerus est deus: ita uerus s homo ex anima rationali, & humana carne subsistens. Non subsisteret autem exhumana carne: si caro non esset unita animae. Similiter si uerbum assumpsisset carnem, & animam tantum, ut habitum ut indumentum: non subsisteret in eis, ut in natura humana: & per consequens non esset uerus homo, & si uidetur opinio illa in illa decretali condemnata. Auctoritates ergo quae uidentur sonare, quod Christus assumpsit humanam naturam, ut habitum, exponendae sunt propter quandam similitudinem huius naturae ad habitum. Sicut enim habens haĀ¬ bitum non mutatur, sed magis habitua tus occultatur sub habitu: ita persona diuina non mutabatur in illa unione: sed natura humana, quae quasi occultabat personam uerbi. Haec Sco. quaest. iij. huius distin. De illa uero propositione: Christus secundum, quod est homo, non est aliquid: uidebitur. infra cum agetur de reduplicatiuis distinct. vij.
On this page