Liber 3, Quaestio 3

Quod non quia in primo instanti non meruit. Probatur primo sic, quia, si sic, aut actus eius fruitivus et actus meritorius fuisset idem aut diversi, sed nullum potest dici, ergo. Secundo, quia talis anima in primo instanti non habuit libertatem, ergo nec merendi potestatem consequentia bona. Antecedens patet quia, si sic, potuisset peccasse, ergo. Tertio, quia nulla virtus finita potest rem divisibile in instanti producere, ergo nec actum meritorium.

Secundo, principaliter quia si Christi anima meruisset aliquid hoc maxime fuisset nostram liberationem a peccato et diabolo, sed hoc est falsum, quod patet primo quia multi homines de facto vexantur a daemonibus, sicut patet de obcessis. Tum secundo quia non sumus per Christum liberati a poena peccati, ergo nec a peccato. Tum 3o quia frustra poneretur baptismus et caritas, quod est falsum. Patet consequentia quia si Christus sufficienter liberavit baptismus et caritas ad remissionem peccatorum non requiruntur.

Tertio principaliter, si anima Christi omnia videret, aut comprehensive aut non. Non primum quia tunc ita perfecte videret sicut Deus. Si non, hoc est contra Hugonem, libro de sapientia animae Christi et libro II De sacramentis, parte prima, capitulo 8 quidquid habet Deus per naturam totum communicativum est Christo per gratiam, ergo cognitio comprehensiva est sibi communicata vel non cognoscit omnia. Confirmatur quia Christus legitur admiratus fuisse Matthaeus 8, sed omnis admiratio procedit ex ignorantia, ergo. Sed si dicitur quod dicit Magister, distinctione 13 tertii miratus est, id est ad modum mirantis se habuit, contra hoc arguit Armakanus in summa sua, libro 2, capitulo 21 quia similiter posset dici de eo quod dicit Matthaeus 16 "tristis est anima mea", id est ad modum tristis se habuit, et sic de aliis dictis, et factis Christi posset similiter dici quod non est sanum dicere.

In oppositum, est Magister distinctionibus 13 et 14, nam de notitia animae patet in 13, sed de merito eius patet in 17 et 18 distinctionibus, dicens quod Christus in primo instanti sui esse non solum habitum merendi habuit, sed etiam actualiter per actum elicitum meruit.

Prima conclusio, anima christi in primo instanti sui esse non solum meruit habitualiter immo instanti elicuit actum meritorium seu meruit actualiter probatur quia tunc anima christi habuit actum beatificum ergo tunc habere potuit actum meritorium patet consequentia quia non est maior ratio de uno quam altero antecedens patet quia in illo instanti fuit perfecte beata 2o quia si tunc non potuisset meruisse aut hoc fuisset quia defuisset sibi aliquod requisitum ad meritum merendum aut quia fuisset aliquod impedimentum extrinsecum retrahens vel quia talis actus meritorius neccessario requirit successionem sed nullum illorum potest dici ergo

Primum corollarium, stat aliquam creatam voluntatem per instans mereri praecisem et suum meritum simul ac subito producere elective patet quia anima christi in uno instanti actum suum elicuit

Secundum corollarium, licet voluntas viatoris vitam aeternam possit mereri de condigno condignitate praeparationis gratuitie ac promissorie non tamen illam potest mereri secundum aequivalentiam proporitionis vel ex debito iuris obligatorie prima patet per illud apostoli reposita est mihi corona iustitiae quam reddet etc 2a pars probatur quia viator tenetur ad omnem suum bene operari 2o quia per operari meritorie creatura melioratur et perficitur sed profectus animae christi in deo fuit gratuitum donum dei ergo ipsa non meruit de condigno et per consequens nulla alia creatura.

Tertium corollarium, licet amorosa animae christi conversio ad deum fuerit actualis iustitia et meritoria tamen infinite fuit plus meritoria quam fuerit intrinsece actualis iustitia prima pars patet per conclusionem 2a probatur quia fuit et est meritoria infinite quo ad sufficientiam sed non fuit infinita iustitia, ut patuit supra in quaestione praecedente. Oppositum ponit Hugolinus, quaestione prima tertii, articulo 2.

Ex hiis patet, quod voluntas creata non aeque elevatur per gratiam inesse meritorie secundum aequivalentiam proportionis de condigo quod repugnat praedictis, ergo etc. Oppositum ponit Magister Iohannes de Rippa

Secunda conclusio est, licet meritum passionis Christi non libet hominem a peccato inhaesive formaliter aut effective principaliter, tamen iustificat hominem concomitanter dispositive et instrumentaliter. Prima patet quia caritas habitualis hominem liberat a peccato et iustificat formaliter et inhaesive. Secunda pars, probatur quia sola trinitas increata a peccato liberat et iustificat principaliter et effective iuxta illud ysa 43 "ego sum qui deleo iniquitates". Alia pars patet Ad Romanos 3, ubi dicitur, "quem scilicet christum proposuit Deus propiciator est per fidem in sanguinem". Item, Ad Romanos 5 "sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt ita per unius obedientiam iusti constituentur multi". Item Hebraeos 9, "si enim sanguis yrcorum inquinatos sanctificat quanto magis sanguis Christi enumdabit conscientias nostras ab operibus mortuis ad serviendum deo viventi".

Primum corollarium, sicut nullum creatum extrinsecum potest esse diem acceptationis motiva ratio seu medium sic non est prius actum Deo esse acceptabile intrinsece quam ipsum esse acceptatum ad vite praemium. Prima patet quia, si sic voluntas divina vilesceret et non esset summe libera, quod est falsum. Secunda pars probatur quia tunc Deus acceptaret actum quia bonus et non ideo actus esset bonus quia acceptus a Deo, quod est falsum. Oppositum huius ponit Facinus, libro 3, quaestione prima, 7 corollario quintae conclusionis.

Secundum corollarium, sicut meritum passionis est sufficiens pro peccatis et a poenis totius mundi propiciatio sic ipsa passio seu eius meritum est super humidans gratiarum infusio seu dispositiva donatio. Prima patet primae iohannis 2o "ipse est propitiatio pro peccatis nostris non pro nostris tantum sed pro totius mundi". Secunda patet Ad Romanos 5o "si enim unius delicto multi mortui sunt multo magis gratia dei donum in gratia unius hominis Ihesu Christi in plures huundavit".

Tertium corollarium, si Christi iustitia creata fuerit finite bona et finite in Deum inclinativa, tamen ex divino beneplacito fuit et est infinite satisfactoria seu satisfactiva. Patet per praemissa.

Tertia conclusio, sicut stat animam a verbo hypostatice unitam aliquod non committere peccatum sic non stat ipsam unitam ignorare aliquod praesens praeteritum autem futurum. Prima patet quia actiones sunt suppositorum, sed Christi anima sive natura assumpta non habet aliquod suppositum quam divinum, ergo si anima unita peccaret suppositum divinum peccaret quod implicat. Confirmatur quia omnis actio plus est attribuenda agenti principali quam instrumentali sed humanitas verbo unita solum est instrumentum divini verbi in sic agendo secundum Damascenum 12 tertii, capitulo 4o in fine, ubi dicit "non enim ambiguum animam illam entem unitam verbo peccare non posse".

Item, ad hoc est expressa determinatio Magistri distinctione 12a 3ii capitulo 4o in fine, ubi dicit "non est enim ambiguum animam illam entem unitam verbo peccare non posse". Secunda pars etiam patet per Magistrum distinctione 15 tertii, et etiam distinctione 13a eiusdem. Confirmatur ratione sua quia anima Christi scit omnia, quae scit suum suppositum sed suppositum animae Christi scit omne praeteritum praesens et futurum, ergo maior nota quia aliter staret quod aliquis homo sciret aliquid et tamen eius anima illud nesciret, quod est falsum.

Primum corollarium, non stat animam verbo hypostatice unitam peccare vel agere difformiter quin Deus ageret legi aeternae deformiter. Patet quia, si anima peccaret suppositum divinum peccaret quia talem actum imputabiliter ageret. Et si diceretur quod non, sicut dicit Durandus libro 3, distinctione 12, quaestione 2, ubi tenet oppositum, tunc sequitur quod filius non deberet magis dici mortuus quam pater incarnatus vel filius virginis quam pater quia omnia sunt haeretica vel haeresi propinqua. Patet consequentia quia a simili diceretur natura humana mortua et non suppositum.

Secundum corollarium, si nulla gratia habitualis praeter gratiam unionis animae unite verbo inesset, tamen ipsa vita peccare non posset. Patet quia tunc suppositum peccaret.

Tertium corollarium, licet anima Christi omnium praesentium praeteritorum et futurorum habuit a primo instanti sui esse perfectam cognitionem, tamen scientia animae Christi habuit veram intentionem et novam in rebus ammitationem. Prima pars patet per conclusionem. Secunda probatur quia Christus profecit in scientia acquisita experimentali, nam secundum Apostolum "ex his quae passus est didicit obedientiam".

Ex dictis sequitur primo quod, licet anima Christi simul habuerit notitiam de se ipsa in proprio genere et in verbo, tamen Deus non habuit notitiam unam quae diceretur rerum in verbo et rerum in genere proprio. Prima patet. Secunda probatur quia nulla notitia Dei terminatur sic ad res quod dicatur vespertina, ergo consequentia bona et antecedens patet quia notitia vespertina causatur a rebus cognitis sed Dei notitia non est a rebus causata seu causabilis, ergo. Item, notitia vespertina videtur sonare imperfectionem quia quamdam obscuritatem cognitionis sed illa repugnat Deo. Confirmatur quia tunc aliter cognosceret Deus rem existentem et aliter non existentem. Consequens est falsum, sed patet consequentia quia existentem cognosceret in esse proprio non autem existentem non.

Secundo, sequitur quod loquendo de notitia in proprio genere anima Christi potuit in scientia proficere. Patet quia habuit multas notititas et actuales experimentias quae generabant habitum in anima cognoscentis. Confirmatur quia in primo instanti suae conceptionis non habuit notitiam in proprio genere coloris absentis. Patet quia talis notitia causatur a rebus tamquam ab obiectis partialiter.

Tertio, confirmatur quia si anima Christi in primo instant audivisset omnes sonos et omnis vidisset colores cum talis anima non esset ubicumque sequitur quod illi soni et colores per quamcumque distantiam posset multiplicare suas species et sic de bethleem audisse sonum campanarum parisis et vidisset picturam claustri nostri, et sic de aliis semper loquendo de notitia in proprio genere quia in verbo talia intuebatur.

Tertio, sequitur quod Deus potest esse anima Christi notitia respectu infinitorum cognitorum sine infinite habituum infinitorum creatorum. Patet quia Deus potest esse animae Christi species seu notitia per se ipsum seu medium et ratio cognoscendi non quidem inhaesive sed actuative. Confirmatur quia ad hoc nulla sequitur contradictio nec repugnantia nec adhuc extra limites naturae per hoc elevaretur cum adhuc infra terminos deppendentiae remanentis. Oppositum corollarii ponit Fascinus, libro 3, quaestione 10

Ex quo sequitur ultra quod non repugnat quod Deus possit esse intensius species vel notitia quam ipsa anima naturaliter in se sit perceptiva et intellectiva. Patet quia aliter sequitur quod anima verbi esset intrinsece naturaliter infinite intellectiva seu intellectiva infinite. Consequens est falsum. Patet consequentia per dicta quia Deus potest sibi esse notitia infinita. Confirmatur quia, si non, sequitur quod Deus non posset intendere perceptitatem et intellectivitatem naturalem animae. Consequens est falsum, et patet consequentia. Oppositum corollarii ponit rippa in determinationibus suis, quaestione 3, articulo 4.

Quarto, sequitur quod sicut aliqua sunt omnia quae Deus divinae et singulariter noscit sic stat animam Christi nihil eorum ignorare quae Deus novit. Prima pars probatur quia, si nulla essent omnia quae Deus noscit hoc esset ideo quia a Deo infinita cognoscuntur et ratione infinitatis nulla sunt omnia quae Deus cognoscit, sed probo falsitatem huius consequentis. Primo quia sicut se habet totalitas ad infinitatem vel finitatem iniquitate discerta ita ita se habet omenitas in quantitate discerta ad finitatem vel infinitatem sed in quantitate continua totalitas est communis finitati et infinitati, ergo omenitas erit communis in quantitate discerta simplici vel infiniti, ergo ita bene infinita dicuntur omnia et aliqua sicut finita licet non quodlibet nec aliquod.

Secundo, si omenitas non conveniret infiniti, sequitur quod non plus esset dicendum divinum intellectum videre omnia relucentia in verbo quam animam Christi omnia videre. Patet consequentia quia aequaliter nulla sunt omnia respectu intellectus divini, sicut respectu animae Christi, sed consequens est falsum, ergo. Secunda pars patet per dicta.

Ultimo, sequitur, licet anima Christi nullum ignoret per Deum scitum, tamen verbum sibi unitum non est ab ea compraehensive notum. Prima pars patet per dicta. Secunda pars probatur quia aliter anima tam perfecte cognosceret verbum sicut Deus se ipsum. Prima patet per dicta. Secunda pars probatur quia aliter tam perfecte anima cognosceret verbum, sicut Deus se ipsum, quod est falsum, hanc etiam communiter tenent doctores. Ex dictis patet affirmativa pars tituli, scilicet quod sicut tenetur animam Christi in primo instanti omnia cognovisse etc. Patet intelligendo praesentia praeterita et futura per li omnia et loquendo de notitia in verbo non in genere proprio, et sic patet quid dicendum de quaestione.

Contra primam conclusionem, arguitur primo sic, nulla virtus finita potest aut sufficit producere actum suum in instanti, igitur. Patet consequentia, nam anima Christi est finita cum sit creatura.

Secundo, aut tunc anima Christi meruit suam beatifica fruitionem et hoc non quia animam numquam fuit prius quam esset unita sed non prius fuit unita quam frueretur Deo ergo vel nominis exaltationem et hoc non vel impassibiltatem quia talia meruit per suam passionem.

Tertio, ad meritum respondetur deliberativa electio quae necessario claudit successionem

Quarto, anima Christi in primo instanti sui esse fuit perfecte beata et in termino ergo non merevit. Tenet consequentia quia ratio meriti solum convenit viatoribus cum mereri sit quodam moveri modo moveri ad eundum termen et esse in eodem non stant simul.

Quinto, quia tunc non habuit potestatem peccandi, ergo nec merendi libertatem.

Sexto, anima Christi non habuit gratiam creatam, ergo non meruit in primo instanti. Tenet consequentia, et antecedens probatur quia Christus non indignit gratia ergo eam non habuit. Tenet consequentia, et antecedens probatur quia Christus in operando non potuit deficere ergo non indiguit gratia. Patet consequentia quia gratia in nobis ponitur ad hoc ut sit principium bonae operationis et ne erremus in operando, quod autem Christus non potuerit defficere. Patet quia nec secundum deitatem nec secundum humanitatem quia humanitas fuit instrumentum deitatis ad hoc, autem ut instrumentum recte agat non requirit in se habitum directivum, sed solum in principale agente.

Septimo, ubicumque est aliquid realiter et vere frustra ponitur eius similitudo sed deitas vere et realiter est unita animae Christi, ergo ponitur frustra gratia creata in Christi anima.

Octavo, quidquid perfectionis confert gratia animae christi perfectius suppletur per gratiam increatam sine creata, ergo frustra ponitur talis habitus creatus sicut frustra in meridie attenderetur candella ubi sol clarissime illuminat locum.

Nono, sicut se habet filiatio naturalis ad filiationem adoptivam sic bonitas naturalis ad bonitatem adoptivam seu gratiuitam, sed christus qui est filius Dei naturalis non potest esse adoptivus filius ergo cum Christus sit naturaliter bonus esse non poterit bonus per gratiam.

Decimo, omnem efficientiam causalem quam habuit filius habuit pater ergo si filius meruit, sequitur quod pater. Consequens est falsum. Patet consequentia quia opera trinitatis adextra sunt inseparabilia.

Undecimo, quaelibet electiva operatio animae Christi magis debet reputari animae Christi quam aliter angelo culpa propria seu peccatum, ergo ipsa meruit de condigno ex intrinseco valore actus. Tenet consequentia quia quodlibet operari elective Christi in natura assumpta fuit acceptabile de condigno, igitur Hugolinus, quaestione 2 tertii, articulo 3, conclusione prima.

Contra secundam conclusionem, si esset vera, sequeretur quod meritum passionis haberet rationem naturalis prioritas ad iustificandum impium. Consequens est falsum. Patet consequentia quia causa naturaliter prior est suo effectu sed consequentis falsitas. Patet quia ex eodem procedunt impii iustificatio et salvandi praedestinatio, sed respectu praedestinationis non habet rationem prioris ergo nec respectu iustificationis.

Secundo, quia tota vis merendi est in caritate et iustitia actuali sed illa semper fuit aequalis in Christo, ergo Christus semper aequaliter merebatur, sed consequens est falsum quod patet primo quia tunc meruisset apertionem regni in primo instanti sui esse. Secundo quia tunc non deberet plus attribui nostra redemptio seu iustificatio passioni quam dormitioni Christi.

Secundo, sancti patres ante Christi incarnationem meruerunt beatitudinem regni aeterni ergo meruerunt introitum eiusdem, et per consequens apertionem ianuae, et sic sequitur quod Christus non meruit gloriam nobis.

Tertio, quia Christus non liberavit nos a poena, ergo nec a culpa.

Quarto, quia tunc frustra poneretur baptismus ad delendum originale.

Contra tertiam, conclusionem arguitur primo sic, natura assumpta est perfectior in ratione actus primi seu inessendo quam si dimitteretur et inesse conservaretur, ergo nunc est perfectior in ratione actus secundi seu in operandi quam tunc esset sed improprie supposito existens peccare posset, ergo, et nunc antecedens patet.

Secundo, nullum inconveniens, sequitur quod Christus secundum unam naturam dicatur bonus et secundum aliam malus, sicut mortalis et immortalis dicitur secundum illas.

Tertio, christus potuit mentiri ergo peccare. Consequentia tenet. Antecedens patet Iohannis 8 ubi Christus loquens de patre dicit Iudaeis "si dixero quia non novi eum ero similis vobis mendax", sed Christus potuit dicitur illud verbum, ergo.

Quarto, illud habuit quis in potestate quod facit si vult, ergo Christus habet posse peccare in potestate sua. Maior est Augustini, libro de spiritu et anima, et sentialiter Anselmi, libro 2o Cur deus homo. Et minor patet quia si Christus aliquid vellet quod non posset esset in potens.

Quinto, melior est natura illa quae potest peccare quam illa quae non potest sed Christus assumpsit naturam optime dispositam, ergo. Maior est Augustini, III De libero arbitrio.

Sexto, Christus habuit quidquid in vero iusto est laudabile sed ad laudem iusti dicitur primo ecclesia potuit transgredi et non est transgressus facere mala et non fecit, ergo.

Septimo, contra unum corollarium in quaestione dicitur quod Christi anima habuit notitiam rerum in verbo nulla res videtur ubi non est sed nulla creatura est un?i?bo probatio quia per Ambrosium libro De trinitate, capitulo 7, et recitat ipsum Magister, distinctione 7, capitulo ultimo, quomodo inquit creatura in Deo esse potest quasi diceret nullo modo.

Octavo, visio creaturae non spectat ad beatitudinem beati, ergo beatus non videt creaturam in verbo. Consequentia tenet quia beatus non videt nisi quia spectat ad suam beatitudinem. Antecedens patet per Augustinum V Confessionum, dicentem, "beatus, qui te scit etiam si illa nesciat. Qui vero te et illa novit, non propter illa beatior, sed propter te solum beatus".

Nono, si sic aut eodem actu videret verbum et creaturas aut visionibus distinctis. Non primum quia visio qua beatus videt verbum posset separari a visione qua videt creaturas in verbo, ergo non eodem actu videt illa quia tunc idem posset separari a se ipso. Et antecedens patet quia verbum est speculum voluntarie repraesentans quidquid repraesentat creaturae. Nec secundum quia verbum est animae suae ratio cognoscendi se ipsum et creaturas, ergo anima Christi eodem actu videt verbum et creaturas. Item, aliter sequeretur quod infinitos actus posset simul habere, quod est falsum

Ad primam contra primam conclusionem, dicitur quod antecedens dupliciter potest exponi, uno modo virtute propria, alio modo virtute aliena. Primo modo antecedens conceditur, et negatur consequentia quia voluntas per Dei potentiam absolutam potest elicere actum in instanti, licet non propria virtute.

Secundo, dicitur quod voluntas habens actum in instanti aliquod per nullam potentiam potest subito cessare ab illo proprie.

Ad secundam, dicitur quod nobis meruit gloriam et alia bona nobis data sibi aut meruit gloriam corporis et exaltationem nominis et manifestationem, ut ostendit Scotus et fascinus.

Secundo, posset concedi quod meruit suam fruitionem beatificam nec ratio doctoris subtilis concludit propter prioritatem naturalem quae posset poni in illo actu, ut meritorius et ut beatificus sicut etiam dicitur de angelis quod meritum praecessit natura praemium, licet non tempore.

Ad tertiam de deliberativa electione, dicitur quod hoc est verum in habentibus imperfectam cognitionem, sed anima Christi habuit perfectam cognitionem per quam volebat aequaliter deliberatione successione.

Ad quartam, dicitur quod aliquis dupliciter potest dici beatus uno modo quia perfecte beatus et praescise de statu beatorum. Alio modo quod sic includat statum beatorum, et tamen non excludat statum viatoris omnino sed participet mortalitatem corporis et animae contristabilem passionem quamvis habeat mentis beatificam veram felicitatem. Primo modo Christus non fuit beatus in primo instanti suae conceptionis nec ante responsionem, sed bene secundo modo, et sic sumendo, negatur consequentia quia fuit viator.

Ad quartam, negatur consequentia quia ad merendum sufficit libertas coactioni opposita et illam habuit anima Christi.

Secundo, dicitur quod fruebatur Deo necessitate immutabilitatis.

Tertio, dicitur quod anima Christi fuit operativum instrumentibile quo persona merebatur, suppositum vero fuit operativum principale quo merebatur, et sic dicitur quod persona sponte voluit volitione creata, ideo dicitur libere voluisse et meruisse.

Ad sextam, negatur antecedens quia in Christo fuit gratia creata unionis ypostatice et habitualis gratia plenitudo seu conformationis deificae, pro quo notandum quod gratia unionis quandoque sumitur active, et tunc est increata quia est divina complacentia seu voluntas qua gratissime factum est ut humana natura assumeretur ad unitatem suppositi divini. Alio modo sumitur passive et sic est gratia creata et est ipsa unio gratuita qua humana natura gratuite est unita divinae personae, sicut loquitur Augustinus "in rebus per tempus ortis illa summa gratia est quod homo in unitatem personae est coniunctus Deo", etc.

Ad primam in probationem antecedentis, cum dicitur quod Christus non indignit gratia, negatur antecedens. Et cum probatur, quia christus non potuit deficere, dicitur quod sumendo deficere pro non proficere, sic Christus potuit deficere secundum humanitatem et conceditur quod humanitas sit instrumentum deitatis sed dicitur ultra quod illud quod agenti principali coagit requirit intrinsece suas debitas dispositiones nam dolator melius operatur cum dolabra accuso quam obtuso

Ad secundam, conceditur assumptum ubi similitudo praecise ponitur ad repraesentandum obiectum, ubi vero ponitur ad communicandum perfectionem intrinsecam et formalem, tunc maior non habet veritatem quia gratia non ponitur in anima ad repraesentandum Deum, sed ad delevandum animam per formalem inhaerentiam ad esse supernaturale ideo, etc.

Ad tertiam, negatur consequentia quia magis decenter et congrue fit talis elevatio mediate gratia creata quam sine illa cum caeteris animabus conservatur ad ornatum inhaerentem. Secundo, dicitur quod deitas non potest esse forma inhaerens, ideo non potest dare creaturae esse gratuitum formaliter sine gratia creata.

Ad quartam, dicitur quod non est simile quia esse filium convenit sic personae quod non naturae divinae sed esse bonum convenit tam naturae quam personae, ideo licet repugnet Christo esse filium adoptivum vel habere filiationem ratione personae divinae, tamen non repugnat bonitas gratuita ratione humanae naturae et naturalis sibi convenit ratione naturae divinae.

Ad decimam, naturae consequentia bene dicitur quod sicut in incarnatione omnem rem operata est tota trinitas, et tamen solus filius dicitur homo et incarnatus, sic, licet omnes tres personae produxerint omnem christi volitionem et actum, tamen solus filius dicitur mereri per illam.

Ad undecimam, conceditur antecedens videlicet quod operatio animae Christi imputetur personae, sed negatur consequentia. Et ad probationem, negatur antecedens de acceptante intrinseca, si autem de extrinseca loquitur, nihil concludit contra dicta

Ad primum contra secundam conclusionem, diceret Scotus distinctione 19 tertii quod prius natura electi fuerit et imaginatur quod in primo instanti vel signo aeternitatis deus se intellexit sub ratione summi boni, in secundo omnes alias creaturas intellexit, et in tertio praedestinavit electos ad gloriam et circa reprobatos habuit actum negativum non praedestinando ipsos, in quarto vidit istos casuros in Adam, in quinto providit eis de remedio praeordinans eos liberare per filium incarnandum sed quia ista positio non placet multis nec videtur vera, ideo ad rationem, negatur consequentia. Et ad probationem, dicitur quod assumptum est falsum loquendo de causa sine qua non sicut est Christi passio respectu iustificationis impii 3o pro materia rationis dicitur quod iustificationes antiquorum factae fuerunt in virtute mediante mediante fide implicita vel expressa passionis Christi, ut ostendit Augustinus super illo apostoli "sicut per unius hominis obedientiam", etc. nota, inquit Augustinus, apostolum non dixisse per unius verbi vel Dei sed per unius hominis ne putes antiquos solo verbo dei id est solius verbi fide sine fide incarnationis liberatos sine qua nec moderni nec antiqui liberari potuerunt.

2o potest concedi antecedens et si inferatur ergo christi passio causaliter antecedit passionem hic negatur consequenter

Ad secundam, dicit Praepositinus dupliciter, primo quod caritas Christi habitualis semper erat aequalis quo ad raditationem devotionem et fervorem, sed tamen non semper aequaliter meruit quia non semper aequaliter mereri voluit. Secundo, quod semper aequaliter meruit sed praemium non debebatur nobis ante passionem et ponit exemplum de illo qui tota die laborat in vindea cui non datur nec debetur denarius ante noctem, licet ipsum meruerit ante meridiem.

Ad tertiam, negaret consequentia Altissiodorensis, libro 3 de merito Christi, nam non sequitur Abraham meruit introitum caeli, ergo cuius meruit apertionem ratio est quia eius apertio non est aliud quam solutio obligationis et debiti pro quo antiqui patres detinebantur seu eorum haereditas, licet more haereditario ex promissione haereditas ipsis deberetur sed quia pater Adam eam obligaverat, ideo non dabatur.

Ad quartam, dicitur quod homines a diabalo liberari dicuntur non quia non temptentur et vexentur saepe ab illis sed quia per meritum passionis Christi datur hominibus sufficiens remedium contra omne venenum daemonis et illa habentur perfecte per nova legis sacramenta.

Secundo, dicitur quod passio Christi destruxit poenam peccati seu mortem. Primo quia delet peccatum, secundo quia destruxit imperium mortis quod extendebat se ad infernum, tertio quia per suae immortalitatis gloriam dedit nobis specie vitae et ut mortem contempnamus.

Ad quintam, dicitur quod baptismus non est causa principalis nec totalis iustificationis impii seu delectionis peccati, ideo non superfluit nec etiam caritas quia Deus ordinavit perfectam conferre nobis gratiam et delere culpam et per caritatem culpam delere formaliter inhaesive iustificante, licet ipse deus iustificet principaliter effective.

Ad primam contra tertiam conclusionem, dicitur quod Durandus faciendo illam rationem reddit non causam pro causa, non enim anima Christi non potest peccare quia unita propter perfectionem praecise sed potius quia non habet subsistentiam propriam et rationem suppositionalem qua proprie valeret agere, ideo ad formam negatur consequentia quia anima Christi est natura libera et extrinsece advita.

Ad 2m, posset dici primo quod, si Deus naturam assumeret peccato infectam posset concedi quod Deus esset peccator secundum illam, sicut dicitur mortalis secundum humanam, tamen talis natura non posset peccare unita seu mala fieri malititia actuali. Item, dici quod non sequitur Deus est homo peccator, ergo Deus est peccator, sicut non sequitur sortes est albus secundum dentes ergo sortes est albus Item, peccator seu malus sunt nomina privativa et quasi negativa quae proprie non dicuntur de Deo ut patuit supra.

Ad tertiam, dicitur quod libet Christus verba mendacium significantia potuit exprimere et dicere quantum ad materiam verborum solum, tamen formaliter et signative Christus medacium non potuit dicere nec illa verba fuerunt dicta signative seu assertive sed materialiter, recitative, et conditionaliter.

Ad quartam, dicitur quod ambae praemisse sunt conditionales et conclusio de inesse, ideo consequentia non valet formaliter.

Ad quintam, dicitur quod Augustinus ibi comparat creaturas diversarum specierum adinvicem et est dicere quod melior est natura hominis vel angeli quam bovis vel asini, tamen in eadem specie illa est melior natura quae non potest peccare per gratiam quam quae peccare potest, etc.

Ad sextam, dicitur ab minorem quae est auctoritas secundum Magistrum quod intelligitur partim de capite et partim de membris christi, nam de capite Christus non est transgressus sed secundum membra potuit transgredi et facere malum quia multi electi peccaverunt.

Secundo, dicitur quod sicut esse summum etiam laudabile in cane non in homine sic posse transgredi cognotat perfectionem in natura humana non dum confirmata sed non per naturam confirmata.

Tertio, dicitur quod ad merendum non respondetur posse peccare necessario vel posse transgredi sed sufficit libertas repugnans coactioni cum ceteris circumstantiis.

Ad alium, conceditur assumptum, si non sit ibi per essentiam aut similitudinem ipsam perfecte repraesentantem, modo licet creaturae non sint in verbo per essentiam sunt, tamen in eo per expressam earum similitudinem quae tamen in Deo sunt idem realiter quod Deus ita quod, licet in Deo non sicut formaliter per essentiam sunt, tamen ibi responsive, supereminenter, et perfectionaliter, et ibi Christi anima eas intuetur perfectius quam in genere proprio, ut patet per Augustinum 4o sr super genesem et in Quaestionibus 83.

Ad octavam, dicitur quod licet videre creaturas in verbo non pertineat ad beatitudinem essentialem. tamen pertinet ad accidentalem. Et ad Augustinum, dicitur quod ibi loquitur de cognitione rerum in genere proprio non in verbo.

Secundo, potest dici quod forte non stat aliquem esse beatum quin videat se et suam beatitudinem, scilicet dilectionem suam cognitionem formalem in verbo quia de ipsa certificatur.

Ad nonam, dicitur quod eodem actu, et ad probationem quia visio verbi potest separari etc., igitur. Non valet consequentia sed bene sequitur igitur eadem visio quae prius erat visio plurium, nunc est visio unius tantum sicut si subtraheretur pars huius columpne quam video eadem visione non maneret, idem obiectum praecisive et adaequate, tamen maneret idem actus videndi.

Ad rationes ad oppositum, patet solutio per dicta, tamen ad unum quod dicebatur aut fuisset idem actus meritorius et beatificus aut diversi, dicitur quod fuit idem actus, sed prius fuit meritorius quam beatificus.

Ad quodam aliud ubi tangebatur de admiratione quae videtur in Christo arguere ignorantiam, dicitur quod talia sunt intelligenda de scientia experimentali acquisita in qua anima Christi profecti ut dictum fuit.