Quaestio 3

⁋ Distinctionis octaue. Questio III TErtio quero vtrum cum diuina sim plicitate sit compossibile deum esse rem alicuius generis vel praedicamenti.

⁋ Et arguitur quod non: quia deum habere partem in trinsecam et deum esse simplice non sunt compossibilia. ergo nec deum esse in grieserie est compossibile sue simplicitati. Antecedens est notum: et consequentia probatur. Nam genus (vt dicit. P. 5. meta. c. de parte) est pars speciei. et Commenibi ait. genus est pars formarum speciei. Forma enim speciei diuiditur in genus et differentiam Item Auic. 5. meta. Dicemus inquit quod genus praedicatur de speciem: ita quod est pars quantitatis eius.

⁋ Ex his patet quod genus significat partem rei quae significatur per speciem eius: et per consequens cum omne quod est in grieserie sit in aliqua specie eius sequitur quod omnis res existens in griesernie habet partem et partem.

⁋ 2o divine simplicitati repugnat habere materiam. ergo ei repugnat esse in grieserie. Antecedens patet. consequentia probatur: quoniam genus significat ma teriam rei de qua dicitur vnde 10e meta. dicit. P. genus est materia. Et statim de quo graesere loquatur ostendens ait. quod dicitur genus: non vt heraclitorum: sed vt in natura. vbi Commentatoris. exponit sic. genus est materia id est significat materiam scilicet genus quod dicitur genus in rei veritate: non genus quod dicitur de homnibus attributis vni principi: sicut genus herculeorum. sed genus quod praedicatur de rebus existentibus secundum naturam: quod ita diffi nit scilicet quod est praedicabile de pluribus speciebus secundum quid. Ecce quod loqui tur proprie de graesere: vt sumitur in proposito: et dicit quod significat materiam. Ad oppositum arguitur. deus est in griesere. ergo non hoc repugnat sue simplicitati. Antecedens probat au ctorite Damen. dicentis in elario suo. quod subiecta est genus generalium qui non habet supra se aliud genus: et subiecta illa diditur in corpoream et incorpoream. continet autem incorporea subiecta deum angelos animam demones. Ex quo dicto patet: quod deus est in grieserie subiecte Ad declarationem quasiti videnda sunt duo. primo est in speciali an propter summam dei simplicitatem negandum sit deum esse in grere: 2m generaliter vtrum propter aliquam rationem hoc sit negandum: Quantum ad primum est opinio multorum quod deus propter suam simplicitatem nullo modo est in grestenie: eo quod quaeli bet res cuiuscumque generis vel praedicamenti ex natura rei est aliquo modo composita. hoc tamen diuersimode a diuersis ponitur: quidam enim di cunt quod quaelibet res per se existens in praedicamento est intrinsece conposita ex diuersis rebus actuali scilicet et potentiali sui generis tamquam ex propriis principiis.

⁋ hec opinio probatur auctoritatibus et rationibus. Est autem prima auctoritas Commentatoris. 12. meta. dicentis omnia quae trans mutantur habent materiam: sed naturae materiarum diuersantur secundum modos na ture transmutatonis: cum ergo sint modi transmutationis diuerso rum generum sequitur quod sint materie est diuersorum generum proprie il lis. Constat aut quod etiam diuersi sunt actus et forme generum diuer sortues. ergo quodlibet ens in genere compositum est ex proprio actu et propria potentia illius generis.

⁋ Item ibidem ait. quod quamuis materia prima sit vna: tamen multa est in potentia et habilitate: et quodlibet ens cum materia communi habet materiam propriam. Et subdit. Non enim quodlibet ens fit ex qua libet poteio: sed vnuquodque entium fit ex eo quod est in posteso id quod fit. id es ex potentia propria: ita quod numerus potentiarum sit sicut numerus. specierum entium generabilium. Et dixit hic Arum quia opinatur quod propria materia vna est secundum subiectum: et multa secundum habilitatem: hec Commentators.

⁋ Ex quo auctoritate apparet quod quaelibet species entium generabilium habet vltra commnem materiam: materiam et potentiam propriam ex qua fit: et tot sunt tales potentie proprie: quot species generabilium entium.

⁋ Item ibidem vbi soluitur quaestio mota in. 3 an scilicet principio omnium praedicamentorum sint eadem vel diuersa. dicit Commentatoris. cum. P. quod omnium principio sunt eadem secundum proportionem: non autem secundum naturam. vnde Commentatori. ait. In vnoquo que praedicamentorum accidentium inueniuntur principio: quorum proportio ad ista est: sicut proportio principiorum subiecte ad subiectam non quod habeant illam eandem naturam. Et sequitur. et dicere quod principio sint eadem proportionati est vt diceremus quod materia et forma et priuatio sunt principio 10 praedicamentorum. sed que in subiecta diecunt ab eis que sunt cuiuslibet praedicamenti. Et similiter ea quae sunt vniuscuiusque praedicamenti dtunt ab aliis: haiet Commentator.

⁋ Item ad hoc est auctoritas Auic. 2o sufficientie dicentis. nulla cathegoria est qua non habet exitum de poteso sua et suum effectum. vult ergo quod in quolibet praedicamento sit propria poteso et proprius actus.

⁋ Ratonibus est probat eadem onclusiosic. primo. omnis res diffinibilis est composita ex distinctis parti bus itrinsecis: sed omnis res per se existens in grieseriae est diffinibilis. ergo etc. maior patet per. P. 7. meta. vbi ait: quoniam omnis diffinitio ratio est: et omnis ratio partes habet: vt autem ratio ad rem et partes rationis ad partem rei similiter se habet. vbi patet quod. P. vult: quod sicut tota diffinitio totam rem significat: sic pars diffinitionis significat partem rei: et per consequens omne diffinibile habet partem et partem.

⁋ Item Commentator. ibidem. quemadmodum inquit diffinitio declarat quiditatem rei ita pars diffinitionis declarat partem quiditatis rei.

⁋ Item. P. in eode ait. quod si neque vna subiecta est ex subiectis incomposita vtique erit substantia omnis. quare neque non vtique erit neque vnius substantie. Ecce quod. P. infert quod si omnis subiecta esset simplex nullius subiecte esset diffinitio uae consequentia super hoc fundatur: quod omne diffinibsire est compositum. vnde et Commentator ibi ait. quod omnes estimant quod subiecte sint composite: ex hoc quod concedunt quod diffinitiones significant compositum minor probatur: quoniam vt patet ex eodem. 7. ad diffinitionem sufficit genus et differentia cum ergo omnis species genus habeat et differentia: sequitur quod quaelibet sit diffinibilis. Nec obstat vt dicunt si quis inquiat quod accidentia diffiniuntur per additamenta: quia hoc non est: quoniam sint simplicia: sed propter eorum realem dependentiam essentialem ad subiectum propter quam per subiectum diffiniuntur: et estm quoniam eorum differentie non sunt nobis note: quoniam si nobis note essent ita diffinirentur sine additatis: sicu subiecte.

⁋ 2a ratio est: quia si hoc non esset: hoc maxime videretur verum de accidentibus quae videntur esse forme simplices: sed hoc est falsum: vt probatur. primo sic. omnis mutatio per se vna est ad terminum per se vnum: sed dealbatio est per se vna mutatio: vt patet. ergo est ad terminum per se vnum. ille autem terminus non est aliqua forma simpliciter: quoniam ipsa non fit nisi per accidens: vt patet ex y. meta. nec est compositum ex subiecta et accidente: quia illud non est vnum ni et si per accidens: vt patet ex. 5. meta. ergo est compositum per se de gaede accidentis: et et sic potest argui de qualibet alia forma accidentali.

⁋ 2o quia simplicitas est perfectio simplex secundum omnes: ergo quanto ens aliquod est smplicius: tanto est simpliciter perfectius: et per consequens si accidens non esset compositum: sed penitus simplex intrinsece: ipsum esset simpliciter perfectius substantia composita: quod est falsum.

⁋ 3o idem est susceptiuum motus et termini motus. Sed deal bationis superficies non est primum susceptiuum cumsit actus et forma. Motus autem est actus entis in potentia secundum quod est in potentia. Quapropter oportet susceptiuum eius esse potentiam: sed potentia receptiua alicuius rei est de genere illius rei. vt dicit Commen. 5. phi.

⁋ hec opinio falsa est et superflua. et incon uenientia ponit. vnde arguo contra tam. Primo sic. Angelus est per se in genere secundum omnes. et Angelus non est sic intrin sece compositus: ergo non omne quod est per se in genere est essentialiter sic compositum.

⁋ Idem potest argui secundum intentio nem commentatoris de corpore celesti. quod quidem secundum P. est substantia simplex. et tamen est per se in genere substantie: vt omnes conedunt.

⁋ 2o probo quod qualitates non sunt sic composi te. sicut isti dicunt: que tamen sunt in genere per se: etiam secundum ipsos. Et hoc primo patet auctoritate. P. S. meta. vbi ait: quod accidentia non habent materiam. Ex qua probo hoc ipsum ratione: quoniam si ponantur composita ex propriis actualibus et potentialibus entitatibus: aut cuiuslibet speciei esset proprium potentiale: aut idem potentiale esset diuersarum specierum. vbi gratia. idem potentiale albedinis et nigredinis: et eodem modo quarumlibet qualitatum: inter quas est per se transmutatio. primum dici non potest: primo quia cum sit transmutatio inter for mas contrarias: et in qualibet transmutatione sit idem subiectum numero deferens sub vtroque termino transmutationes: vt patet ex primo phisicorum. sequitur quod tale potentiale proprium non erit subiectum immediatum illius transmutationis. cuius oppositum. ( vt ex recitatis patet) dicit opinio. et patet consequentia quoniam secundum opinionem idem est subiectum motus et termini motus. terminus autem motus secundum ipsos est actualitas forme: que inducitur: sed illius subiectum non est illud potentiale quod est subiectum actualitatis forme quae abiicitur. per responsionem

⁋ Item. aut iste potentialitates proprie sunt eternaliter in materia communi: que est substantia aut aliquando de nouo fiunt in ea. si eter naliter: sequitur quod in qualibet materia poterit induci quelibet forma a proprio motore nullo alio motore interueniente: seu materiam aliquo modo transmutante. et per consequens agens albedinem poterit in igne albedinem causare. et erit possibile in aceto immediate accidentia vini a propriis agentibus generari: et generaliter ex quolibet quodlibet fieri: quod est manifeste falsum. consequentia patet: quando passiuo existente in propinquam dispositione ad formam nulla causa est quare proprium agens non possit illam inducere. Patet auctoritate Commmen. 9. meta. vbi dans differentiam inter materiam remotam et propinquam ait sic. materia remota non est materia: quia indiget in hoc vt exeat in actum alio motore: ab eo quod generat illud: quod est in potentia. verbi gratia quoniam terra non ydolum est in potentia: sed est cu prum in potentia: quando cum transmutatur a corpore celesti erit cuprum: et cuprum erit ydolum in potentia: quod est illud quod ab vno motore fit ydolum scilicet a faciente ydola.

⁋ Et inten dit declarare hic scilicet Arguit quod materia que potest simpliciter non indiget in hoc quod exeat in actum nisi vno motore. materia autem que non dicitur posse simpliciter: sed per potentiam remotam exit in actum per plures motores. per materiam autem et potentiam simpliciter intelligit materiam siue potentiam propinquam: sicut infra. in eodem commento patet. vbi ait. et illud quod est in potentia simpliciter: est illud quod est materia simpliciter: et hec est materia propinqua. Remota autem non dicitur simpliciter: neque impo tentia simpliciter. hec Commen. secundum responsionem autem sequitur quod quelibet materia erit in potentia propinqua ad quamlibet talem formam: cum habeat propriam potentiam et habili¬ litatem cuiuslibet. Si vero dicatur quod tales potentie non semper sunt in materia: sed aliquando de nouo fiunt in ipsa. sequitur secundum dicta eorum quod in materia sit alia potentia propinqua prauia il li potentie per quam transmutatur ad ipsam et recipit eam: eius demque generis cum ea: et sic in infinitum: vel si non: sed immediate per se recipit illam et transmutatur ad ipsam: fal sa sunt fundamenta rationum quibus probatur opinio et superflue ponebatur illa prima potentia.

⁋ 2m valet quod contrariarum formarum sit idem potentiale proprium non potest dici ab opi nione: quia tunc numerus talium potentiarum non esset secundum numerum specierum entium generabilium. vt dicunt.

⁋ Item qui tunc esset eadem potentia propinqua contrariarum formarum: et per consequens in quocumque et quandocumque posset induci vna forma contrariarum posset indifferenter induci reliqua: quod ad sensum patet esse falsum.

⁋ Confirmatur. illud proprium potentiale. ver bi gratia. albedinis. aut est in aliquo vt in subiecto: aut non. si non: ergo est substantia: et per consequens forma accidentalis est composita ex substantia et accidente. Si autem est in aliquo vt in subiecto: ergo est actus et dispositio illius in quo est subectiue. et si sic etiam illud potentiale non est receptiuum alterius alicuius secundum dicta opinionis. et etiam oportebit quod habeat aliud potentiale susceptiuum proprii generis: cum quo faciat per se vnum. et in quo sit subiectiue: et illud aliud similiter: et sic in infinitum. aut concederetur quod aliquis actus immediate informat potentiale alterius generis.

⁋ Praeterea pluralitas rerum sine necessitate non est ponenda et ratione: sed nulla necessitas aut ratio cogit ponere talia potentialia: vt patebit soluendo rationes opinionis: ergo illa non est ponenda.

⁋ Ad rationes. Ad primam ergo auctoritatem que pro opinione adducitur dico: quod nullo modo est ad propositum Nam Commentator non intendit dicere quod materiae diuersentur secundum diuersitatem trans mutationum rerum generabilium: sic quod alia sit materia generationis: alia alterationis: alia augmenti: vel et homo alterationis materia alia a materia alterius alterationis secundum speciem: vt opinio fingit. sed solum intendit quod transmutatio rerum ingenerabilium et incorruptibilium qualia sunt corpora celestia habet aliam propriam materiam a materia transmutationis rerum generabilium et corruptibilium. et hoc patet per verba que immediate addit. Ait enim: materia enim generabilium est in potentia: translatorum autem est in actu: cum translatum sit aliquid in actu. et ideo quod ex translatis in actu fiunt non generabile et incorruptibile non habebit materiam quam habet generabile et corruptibile: et est qua est in potentia. hec Commen.

⁋ Ad aliam dicendum similiter quod non accipitur secundum mentem Commen. Nam Commentator per materiam propriam et potentiam vel habilitatem propriam non intelligit aliquam aliam materiam vel potentiam distinctam a materiam que est subiecta. Sed per materiam communem intelligit materiam remotam cuiuslibet quae est precise essentia materie prime: per potentiam autem materiam pro pinquam intelligit ipsam eandem essentiam materie. per conuenientes tamen et exigitas dispositiones ad aliquam formam dispo sitam: siue ille dispsitiones sint forme accidentales: siue subus stantiales: de quo non est vis ad praesens. Sic autem sumpta materia alterius et alterius speciei entium generabilium est alia et alia materia. vnde alia materia propinqua. id est materia aliter disposita requiritur ad generationem sanguinis quam ad generationem carnis vel ossis aut lapidis: et sic de aliis. Et quod sic accipiat materiam propriam: et hec sit eius intentio denotant verba eius. que nullo interposito sequuntur ea quae pro opinione sunt alle gata. vnde dicto quod est multa secundum habilitates: ait immediate. primo enim habet habilitates ad recipiendum primas contrarietates. si formas quatuor elementorum. 2o vero habet potentias consimilium partium mediantibus formis quatuor elementorum. Corpora simi lium partium vocat corpora mixta homogenea ad que materia disponitur mediantibus formis elementorum. et sequitur immediate: quod iste potentie diuersantur secundum quod diuersantur mixtio¬ nes 4m elementorum. Ita quod ex hoc diuersantur forme gene rabilium. hoc ipse.

⁋ Ad aliam auctoritatem dicendum quod verum est quod quodlibet predicamentum habet talia propria principim: non tamen illa sunt proprie res illius generis: licet sint propria principiom illius generis. aliquid enim est vnius graesenis: et tamen est materia et principium ma teriale proprium alterius graeseris. sicut aliquid quod est vnius ge neris est mouens proprium alterius generis. nec oportet in quo libet graedene dare proprium mouens illius: quod sit res illius gaeseris et tamen sicut. P. dicit oportet dare in quolibet griene ista tria principia propria. si forma priuatio et subiectum siue materia: ita immediate dicit quod oportet dare proprium mouens. Et exemplificat statim. vnde mouens in graerie sanitatis est medicina vt dicit. Et in men te artificis in factione domus ars edificatiua: et tamen non in quolibet graesere proprium mouens est res illius griesernis. verbi gratia in grieserie quantitatis: cum quantitas non sit forma actiua secundum Commmen tatorem: et sic in multis aliis: et similiter est de principio materiali Nam esse propriam materiam alicuius griesenis non est allud quam esse materiam propinquam ad formam illius gresernis sicut esse mouens proprium alicuius generis non est aliud quam esse mouens aptum na tum determinate inducere formam illius generis.

⁋ Cum hoc autem stat quod talis materia sit res alterius graesenis et similiter mouens. et quod non aliud intendat. P. aut Commen. patet: quia statim exemplificans de huiusmodi principiis subdit. verbi gratia. quod prin cipia colorum secundum formam et priuationem sunt album et nigrum: secundum autem materiam recipientem est superficies quae est in potentia ad omnes colores. Certum est autem quod superficies quam dicit esse materiam coloris alterius generis est a graesenie coloris. Et sequitur immediate. et principim noctis et diei secundum formam et priuationem sunt lux et obscuritas: et secundum materiam recipientem est aer qui est potentia luinosus. Patet autem quod aer est subiecta quaedam. dicitur tamen materia propria lucis: quia est dispositus dispositione propinqua ad lucem: nec aliud voluit ibi. P. et Commen. nisi quod gniesenatio cuiuslibet forme sit determinata in propria materia et a determinato et proprio agente: et non in qualibet siue qualitercumque disposita ma: nec a quolibet fit quodlibet: sed determinatum a determina to.

⁋ Auctoritas quoque Auic. non est ad propositum secundum intentionem in qua loquitur. vult enim Auic. quod in quolibet praedicamento sit exitus ad actum ex sua potentia. id est secundum quodlibet praedicamentuo aliquid est in actu quod prius fuit in potentia

⁋ Ad primam rationem cum dicitur quod omne diffinibile est compositum. dicendum quod illa maior non est vera vniversaliter de qualibet diffinitione diffinibilis: sed de diffinibili diffinitione simpliciter et proprie dicta concedi potest. quod in hoc sensu lonlusm P. et Commen. et in eo sensu minor sumpta falsa est: vt patet. 7. meta. Nam vt ibi habetur accidentia diffiniuntur tantum per additamenta: et non diffinitione simpliciter et proprie dicta. Et ad probationem dicitur quod non quaelibet differentia sufficit cum gnaedernie ad diffinitionem proprie dictam. Sed requiritur differentia essentialis exprimens determi natam partem esentialem rei: et conuertibilis cum diffinito. talem autem differentiam accidentia non habent: vt patet.

⁋ Ad illud autem quod contr hoc additur scilicet quod ideo diffiniuntur per extrinseca solum quoniam dependent a subiecto. Duendm quod hoc est falsum: quoniam si propter dependentiam ab extrinseco: ideo per extrinsecum diffiniuntur: sequitur quod etiam subiecta composita diffiniretur per extrinsecum: cum quaelibe plus dependeat a deo in esse quam aliquod accidens a subiecto.

⁋ Ad aliud quod ad idem inducitur scilicet quod hoc est: quoniam eorum differen essentiales sunt ignote a nobis. dicendum quod hoc non est ve rum: quia multarum subiectarum compositarum differntie sunt nobis ignote: et tamen conceditur quod quelibet species subiecte composite est diffinibilis: non ergo hoc est in comperatione ad nos: sed ex natura sui fit quod est diffinibilis: et ex natura accidentis quod tali diffinitione diffinirinon possit. cum huiusmodi differentiam non possit habere.

⁋ Preterea si accidentia haberent tales differentias non magis essent nobis ignote quam differentie subiectarum: cum per accidentia de ueniamus in noticiam subiecte. et per consequens non pius diceret. P accidentia non diffiniri diffinitione proprie dicta vel sim pliciter: sed tantum per additamenta: quod hoc dicat de substantiis compositis.

⁋ Ad 2am rationem dicendum quod forme acciden tales sut simplices. Et cum probatur quod non: quoniam omnis mutatio per se vna etc. dicendum quod terminus mutationis potest acci pi dupliciter. vno modo pro termino formali ad quem transmutatur subiectum: sicut dicimus quod subiectum quando dealbatur mutatur ad albedinem: et materia ad formam substantialem in generatione substantiali. Alio modo: potest accipi: quamuis minus proprie pro composito ex subiecto et termino formali: sicut compositum substantiale potest dici terminus transmutationis substantialis. tunc dicendum quod sic sumendo in primo sensu termi num maior est vera. in 2o vero sensu falsa est: quia nullius mutationis nisi substantialis terminus sic sumptus est quod vnum per se.

⁋ Ad aliam probationem neganda et consequentia alioquin se quod materia esset simpliciter perfectior quam substantia composita quod est falsum.

⁋ Ad 3m dicendum quod susceptiuum talis motus est materia de genere substantie: vt in 2o patebit in. q. de dimensio nibus. Et cum additur quod potentia receptiua rei est de genere illius rei secundum Commentatorem. Dicendum quod Commen. non dicit quod potentia receptiua rei sicut materia quae recipit formam: sit de gaesenie illius forme quam recipit: ad quem intellectum sumitur nunc au ctoritas eius. Sed ait sic: receptio est potentia ad rem et iam diximus quod potentia ad aliquam rem est de genere illius rei. accipit ergo potentiam secundum quod ibi praemisit: quod potentia. ad rem est de genere illius rei. Sed tunc non accipit potentiam pro potentia et principio materiali passiuo et receptiuo. Sed sicut distinguimus aliquam vnam rem secundum esse in actu et in potentia. vbi gratia. calor in potentia et calor in actu. Sicut autem dicimus quod calor in actu est de genere qualitatis: sic aliquo dicit Commen. posse dici quod calor in potentia est de genere qualitatis. Et ex hoc concludit quod multo magis id quod est medium inter hanc potentiam et actum: et quasi via de potentia ad actum. verbi gratia. calor qui est partim in actum et partim in potentia est de gnieseone illius rei: ac per hoc motus: qui hocmo potest dici via media in ter potentiam et actum inter potentiam puram et actum completum est de graesenie actus completi: et hoc vult dicere quando ait ibide sic. Et videtur quod si potentia ad vnumquodque praedicamentum est in illo genere praedicamenti quod est in actu: et similiter via de potentia ad actum scilicet sn potentia ad subiectam quoquaemo est in praedicamento substantie: et similiter via ad generationem subiecte: et similiter potentia ad quantum et ad alia praedicamenta visum est quod illud esse quod est inter potentiam et actum in illo genere fit sub illo genere: quoniam omne esse medium inter potentiam et actum: que sunt in illo ge nere: necessario est de genere actus qui est copletus. Sed dictent secundum magis et minus. ire enim ad calorem est calor quoquo modo et similiter ire ad frigus. Et secundum hunc modum verum est dicere quod motus est in genere in quo est illud ad quod est motus. hec Commen. In quibus verbis patet quod ipse sumit potentiam et medium inter potentiam et actum modo qui dictus est: et potentiam sic sumptam vocat Commen. receptionem.

⁋ Alii sut qui concordant cum opinione praemissa in hoc quod quielibet res existens per se in gienes est composita aliquo modo ex natura rei. Sed discordant immodo ponendi. vnde dicunt quod in aliquibus creaturis genus et differentia accipitur ab alia et alia re: sicut ponendo plures formas in homine: animal accipitur a sensitiua: et rationale ab intellectiua. et tunc illa res a qua accipitur genus vere est potentialis et perfectibilis ab illa re a qua accipitur differentia aliquando vero quando ibi non sunt plures res: sicut in accidentibus saltem in vna re est aliqua propria realitas a qua sumitur genus: et alia realitas a qua sumitur differentia: respectu co alia est potentialis et perfectibilis per eam. Quia autem in qualibet re sint due tales res vel realitates a quibus sumantur genus et differentia. ipsi probant auctoritate Arguit dicentis. 5tdi meta. oportet rationem. id est diffinitionem esse orationem longam quae significat aliquod one aliquo: ita quod oportet illud esse materiam: illud vero formam.

⁋ Probatur est ratione: quia si illa realitas a qua accipitur genus esset vere tota quiditas rei: solum genus complete diffiniret. go nus est et differentia non diffinirent: quoniam ratio ex eis non iudicaret primo idem diffinito: vnaqueque enim res est solum ipsa. Et ideo illa ratio quae bis exprimeret eam non iudicaret primo idem quiditati illius rei.

⁋ Item alibi arguunt ad idem: quia realitas a qua sumitur genus est principium potentiale realis conuenientie cum alia specie. et tealitas a qua sumitur differentia est principium realis differentie: sed non est possibile eandem realitatem esse principium realis conuenientie et realis differentie aliquorum adinuicem. ergo alia est realitas a qua sumitur genus. et alia a qua sumitur differentia.

⁋ Item alibi si non essent due tales realitates: in diffinitione esset nugatio.

⁋ hec opinio falsa est tam quantum ad illud quod dicit de genere subiecte quam ad id quod dicit de accidentibus. Nam siue sint plures forme subiectales in subiecta vna composita: siue vna tantum: falsum est quod genus significet partem: vt volunt. Alioquin non plus praedicaretur de specie in quid: quam differentia: quod est falsum.

⁋ Item si significaret partem: vel sumeretur a parte speciei. verbi gratia animal ab anima sensitiua: et rationale ab intellectiua vt dicunt: nihilominus res illa a qua sumitur genus non esset potentialis ad rem a qua sumitur differentia: nec perfectibilis per eam: vt dicunt: quoniam nulla forma sub stantialis est perfectibilis per aliam formam subiectalem: sed quelibet: etiam si plures essent simul in eodem: immediate perficit materiam: sicut patebit in 2o de omni forma materiali.

⁋ 2o de ficit in eo quod dicit de accidentibus. Nam aut volunt quod reali tas generis et realitas differentie non sit aliqua res simpliciter: sed precise constituunt vnam rem compositam: sicut materia et forma vnam substantiam compositam: et tunc non minus est in acciden tibus res et res et compositio rei et rei: quam in subiecta: nisi ad pla citum velint componentia accidentis vocare realitates: et componentia substantie res: vel volunt quod licet sint diuerse realitates: sunt tamen vna res simplex per identitatem: ita quod inter ipsas sit distinctio formalis et vnitas realis. siue: quod idem est dictu: ipse sint distincte formalitates es vna res ad sensum datum in. q. prima huius. dicens.

⁋ Et tunc quero de formalitate vna: an sit eadem aliquo modo ex natura rei illi rei communi vel non: si non. ergo non est vna res cum alia formalitate. si sic: cum illa formalitas aliquo modo distinguatur ab ea: et per te non est possibile vt eodem primo aliquid conueniat cum aliquo a distinguatur ab eo: oportebit dare for malitatem in formalitate in infinitum: vt in preallegatis que stionibus deducebatur.

⁋ Praeterea sti idem alibi expresse contradicunt tam conclusioni: quam hic ponunt de compositione forme accidentalis. quam est fundamento eius scilicet quod in tali forma sit alia realitas vel ratio a qua sumitur genus: et alia a quae sumitur differentia. Nam in reportatis perisieni. ibo primo dicine. 33 5. q. 2. vole tes ostendere aliqua esse eadem simpliciter: et tamen non adequate aiutem sic. Nisi est multa essent eadem simpliciter que non sunt adequata eidem: sequitur quod forma accidentalis: vt albedo esset composita realiter. Nam si ratio communioris a qua sumitur ratio gieseris esset alia realitas ab illa a qua accipitur ratio differentie spe cifice albedinis: tunc albedo esset composita ex duabus reali tatibus: quod negatur communiter. Sunt ergo vna realitas hec duo in albedine: et tamen neutrum adequate est realitas albedinis per se: quoniam tunc vnum vel alterum superflueret. hoc ipse. quo modo autem in his verbis dicant contradictoria vtriusque quod proposui non oportet declarare: sed solum legere sufficit.

⁋ Ad ra tiones eius dicendum.

⁋ Ad primam quidem primo quod illa auctoritas non est vniversaliter ad propositam suum: cum diffinitio ( vt de ipsa ibidem loquitur. P. per eundem ibidem) sit tantum subiecte composite: et per consequens per illam auctoritatem non probaretur aliqua compositio in accidentibus: neque in simplicibus substantiis.

⁋ 2o dico quod non est estimandum quod genus positum in diffi nitionibus substantiarum compositarum significet materiam aut partem aliquam subiecte: vt isti putant. sicut aliqualiter post magis de clarabitur et amplius in 3o et pro nunc sufficit ratio supra data scilicet quia genus praedicatur in quid et in recto nomine principali. Et ideo dicendum quod genus non significat tantum partem: sed totum: nec philosophus dicit oppositum vbi alleu sed ait: quod hoc quidem diffinitionis oportet esse vt materiam: id vero vt formam. et hoc est verum: quoniam libet genus non sit materia: nec solam materiam significet: est tamen vt materia id est simile materie. quod qualiter sit intelligendum patebit in respondendo ad rationes factas in principio. q.

⁋ Ad rationem autem que inducitur contra hoc scilicet quia si genus significet totam quiditatem rei solum genus complete diffiniret: neganda est consequentia. Nam ad diffiniendum non sufficit qualitercumque significare totam essentiam diffiniti: sed oportet significare explicite omnia principis intrinseca essentialia diffiniri. vnde primo phisi. dicitur quod diffinitio diuidit in singula: genus autem et si significet totam subiectam compositam: non tamen exprimit explicite quamlibet eius partem essentialem.

⁋ Item quod adducitur quod genus et differentia non diffinirent: quia non significarent primo idem quiditati illius rei: falsum est. Nam libcet genus significet totum quod significat diffinitio: non tamen eodem modo vt dictum est: quia ipsum implicite partes: diffinitio vero significat explicite et distincte.

⁋ Item genus non solum significat illam quiditatem quam significat diffinitio: sed et plures alias: genus ergo significat primo Exponendo ly primo negatiues totam quiditatem implicite: et tota diffinitio eandem significat explicite: et hoc non est inconueniens. Item diffinitio predicatur conuertibiliter de diffinito: non sic autem genus.

⁋ Ad aliud dicendum quod non est inconueniens quod per idem aliquid conueniat cum aliquo vno modo: et realiter differat alio modo: sicut patebit in 3o vbi tractabitur de vnitate specifica.

⁋ Ad aliud de nugatione dicendum quod in diffinitione non est nugatio: quamuis differentia aliquid explicite significet: quod per genus significat implicite: quia neutrum ponitur in diffinitione alterius: et ideo si ponantur rationes pro nominibus non dicetur idem nomen bis: quod tamen requiritur ad nugationem.

⁋ Alii dixerunt quod deo repugnat propter suam simplicitatem etiam esse in genere: eo quod omne quod est in graeserniae est compositum ex esse et essentia: quia vt dicunt: omnia quae sunt in genere vno communicant in quiditate vel essentia graesenis quod praedicatur de eis in eo quod quid. Differunt autem secundum esse. Non enim est idem esse hominis: et equi et naturae huius hominis et illius hominis: et sic oportet quod quecumque sunt in griesere differat inleis essentia: et quod quid est. id est esse et essentia: in deo autem non differunt. quare etc.

⁋ hec opinio non est vera: tum quia talis distinctio essentie ab esse non est in aliqua re creata vel increata: vt alias poterit patere. Tum quia esto quod esset. constat tamen quod ipsa essentia rei non est composita ex esse et essentia: alias in vna re essent infinite essentie vel infinita esse. vel dabitur essentia non composita ex esse et essentia: sed secundum istos essentia ipsa est per se et directe in praedicamento: et per suam quidi tatem et essentiam praecise reponitur res in praedicamento et in grieserie et in specie. ipsum autem esse est secundum ipsos in griesernie per reductionem tantum: ergo non omne quod est per se in praedicamento est compositum ex esse et essentia.

⁋ Praeterea secundum eosdem accidentia non habent proprium esse aliud ab esse subiecte: et tamen accidentia sunt in praedicamento. nec potest dici quod compositum ex essentia quae est accidens et esse: sit per se in pdicamento: quia vt dictum est: accidens non habet proprium esse: sed existit per esse subiecte secundum eos: sed tale esse vt dicunt non est de gnaesene accidentis: sed per reductionem est in graeserie subiecte. et per consequens compositum vel aggregatu ex ipso et accidente non esset per se in gnaesente accidentis.

⁋ Ad rationes eorum dicendum quidem quod non est verum quod omne existens in grieseriae est compositum ex esse et essentia.

⁋ Ad pro bationem dicendum quod si intelligatur per esse aliquam entitatem distinctam ab entitate que est essentia: cum nulla talis sit secundum veritatem: nulla quae sunt in genere differunt secundum esse id est habent diuer sa esse: neque habent idem esse. Si vero per esse intelligant idipsum quod per essentiam. dicendum quod sicut conueniunt in essentia vel quiditate: vel non conueniunt. sic conueniunt vel non conueniunt in esse et econverso

⁋ Ad aliam rationem dicendum quod maior est falsa. et similiter probatio eius. Nam genus non sumitur ab aliquo quod sit in potentia ad il lud a quo sumitur differentia: cum genus non significet partem: vt habitum est.

⁋ Respondeo ergo quantum ad hunc articulum quod deo non repugnat ratione sue simplicitatis esse in genere: quod ex dictis potest sic probari. Si enim repugnaret deo etc. hoc esset: vel quia omne quod est in genere est aliquo modo compositum compositione essentiali aliquorum. quorum vnum est potentia et reliquum eius actus realiter distinctus: aut vterque actus. et hoc non est verum: cum multa talia sint per se in griesernie: in quibus non est talis compositio. verbi gratia intellitit abstracte et forme accidentales et spirituales: vt itellectio volitio et huiusmodi et similiter mul te corporales: vt supra probatum est. vel compositum compositione formalitatum non rerum: vel compositione esse et essentie: et vtrumque est improbatum. nec apparet aliquis alius modus compositionis necessari cuilibet existenti in genere: ergo non propter summam dei simplicitatem necesse est negare deum esse in genere. unc secundo videndum est generaliter: an ex ali quo alio hoc sit negandum: Et coueniunt pro maiori parte doctores in hoc dicentes: quod deus non est in griesenie: quod tamen diuersimode probatur ab eis.

⁋ Quidam enim probant hoc primo: quia omnis species constituitur ex griesenie et differentia illud autem a quo sumitur differentia constituens speciem se habet ad illud a quo sumitur genus: sicut actus ad potentiam. animal enim sumitur a natura sensitiua per modum concretionis. quia homo dicitur animal: quoniam habent naturam sensitiuam: rationale vero a natura intellectiua: quia rationale est quod habet naturam intellectiuam. Intellectiuum autem se habet ad sensitiuum: sicut actus ad potentiam. Et similiter est in aliis sed in deo potentia non coniungitur actui: quare non est in griesene.

⁋ 2o quia cum esse dei sit eius essentia: si deus est in genere oporteret quod eius genus esset ens. Nam genus significat rei essentiam: cum predicetur in quid. sed ens nullius potest esse genus: vt patet 2o me taphisice. Aliam rationem faciunt ad idem: sed illa tacta est supra.

⁋ Alii idem probant 3o sic. omne quod est in genere est aliquid deter minatum secundum perfectionem: deus autem est infinitus in perfectione. Maior probatur: quoniam secundum Commen. 2o meta. genus differt a materia: quia materia dicit puram potentiam: genus vero dicit formam mediam inter potentiam et actum: actus autem receptus a potentia contrahitur ad determinatam perfectionem

⁋ Alii sic 4o ex ratione necesse esse: et est vt dicunt ratio Auic. S. meta. si necesse esse habet genus: ergo intentio graeseris vel erit ex se necesse esse: vel non. Si primo modo: tunc non cessabit quousque sit ibi differentia. hoc intel ligo inquiunt sic. genus est includeret differentiam Quoniam sine illa non est in actu vltimo: et necesse esse ex se est in actu vltimo Si autem genus includit differentiam: tunc non est genus. Si detur: membrum: sequitur quod necesse esse erit constitutum ex eo quod non est necesse esse.

⁋ 5o idem probatur per auctoritatem Aug. 7. erge tri. manifestum est deum abusiue substantiam vocari. ratio sua est: quoniam substantia substat accidentibus: quod dee conuenire non potest: que ratio habet euidentiam ex eo quod omnis subiecta: vt subiecta est genus: est limitata. omnis autem subiecta limitata subsistit aliquibus accidentibus.

⁋ Alius doctor ad idem inducit du as rationes quamuis dicat eas non esse cogentes. Prima que est scilicet in ordine. 6. est hec: si deus esset in genere: aliquid esset ge nus respectu dei et aliorum: consequens est falsum: quoniam vel illud esset ens vel aliquid aliud: non ens: quia omne genus separat illud cui est genus ab aliquo: ita quod ipsum est medium per quod aliquid negatu ab ipso vniversaliter negetur est a specie. vt potest haberi ex. 7. thopicorum: sed ens non est tale cum praedicetur de omnibus. nec aliud ab ente potest esse genus deo et alicui alteri: quoniam quicquid illud esset oporteret quod esset commune omni creature: quia plus dicent et minus conueniutnt deus et creatura quecumque quam alique creature inter se: genus autem quod praedicatur de magis differntibus: praedicatur etiam de minus differntibus: sed nullum genus est commune omni creature quare etc.

⁋ 3mo sic. omnia que sunt in genere habent certam proportionem secundum perfectionem inter se: sed deus nullam proportionem perfectionis habet cum aliquo alio: cum quodlibet aliud ex. cedat in infinitum. ergo etc.

⁋ Dctauo ab aliis sic: genus est prius secundum intellectum omni quod ponitur in graeserie. deo autem nihil est prius: nec secundum rem nec secundum intellectu. ergo etc.

⁋ huius opinionis est fuit Ansel. qui monogio. hanc conclusionem probat sic. Cum omnis subiecta tractetur: aut est vniversalis que pluribus substantiis essentialiter communis est: vt hominem esse commune est omnibus homnibus: aut est indiuidua: que vniversalem essentiam communem habet cum aliis: quemad modum singuli homines commune habent cum singulis vt homines sint: quo quis summam naturam in aliarum subiectarum tractatu contineri intelligit: que nec in plures subiectas se diuidit: nec cum aliqua alia per essentiam communicationem se colligit: quasi dicat. nullo modo. vnde in hoc consistit ratio eius: omnis subiecta que est in griesene est vniversalis vel indiuidua: summa natura nec est vniversalis: quoniam non multiplicatur in pluribus: nec indiuidua: quia cum nulla essentialiter con uenit.

⁋ huius quoque opinionis videtur fuisse maeri. in hac distinctione motus verbis beati Augustini. 5. de tri. dicen tis. Intelligamus deum quantum possumus: sine quantitate magnum: sine qualitate bonum: sine indigentia creatorem: sine situ praesen tem: sine habitu omnia continentem: sine loco vbique totum: sine tem pore sempiternum: sine vlla sui mutatione mutabilia facientem. nihil patientem. hec aug. Quibus verbis subdit magister. Ecce si subtiliter intendamus ex his atque praedictis aperitur illa pre dicamenta artis dyaletice dei naturae minime conuenire: quae nul lis subiecta est accidentibus. vnde nec proprie dicitur subiecta: vt Aug. pstendit in septimo de tri. et est supra inductum.

⁋ Ad hoc et posset induci intentio Aug. 7. de tri. vbi probat diuinam essentiam neque genus esse neque speciem. esset autem species si esset in genere: cum non sint plures diuine essentie solo numero differen tes.

⁋ Sed quantum mihi pro nunc apparet hec non sufficienter probant propositum: nec cogunt praeserti per efficaciam rationis illud esse tenendum: non plus: quin ymo minus vt apparet. quam rationes alie probant oppositum ideo probo conclusionem oppositam. Et quia aliquando dicimus aliquam rem que non est signum vel praedicabile alicuius prdicamenti: esse in genere vel praedicamento: aliquando et dicimus pdicabile aliquod esse in praedicamento. ideo primo probo quod res importata per hoc nomen deus. vere est in praedicamento subiecte.

⁋ 2o probo quod praedicabilia quadam vere et proprie de deo dicta: sunt in pre dicamento.

⁋ Primum probo sic: omne quod praedicatur vere in quid de pronomine demonstrante rem aliquam et de pronomine demonstrante aliquam aliam rem specie distinctam ab illa: nec tamen sic praedicatur de quolibet: est genus illius rei: et illa res est in genere illo: et per consequens in praedicamento vbi est genus illud: sed hoc commune spiritus vere praedicat in quid de deo a de pronomine de monstrante aliquam rem specie distinctam ab illa: et non eodem modo dicatur de omnibus. ergo ipsum est genus illius rei: et ipsa est res huius gnaesenis: et per consequens de praedicamento subiecte cuius praedicamenti genus est hoc commune spiritus. maior propositio est nota per diffinitionem graeseris etiam strictissime sumendo genus. Genus enim diffinitur: quod pre dicatur de pluribus differntibus specie in eo quod quid siue in quid. pdicari autem in quid strictissime sumitur: sicut accipitur in ma ori. Dixi autem quod non praedicatur de omnibus propter ens: quod secundum aliquos in quid praedicatur de quolibet: nec tamen est genus.

⁋ paet etiam hec propositio inductiue. quia enim anial praedicatur in quod dne pronomine demonstrante rem quae est homo: et de pronomine demonstrante rem quae est leo: et sic de pluribus. ideo animal est genus illarum rerum: et ille dicuntur esse in gnaesenie animalis et in praedicamento subiecte: cuius praedicamenti est genus subalternum animal: similiter quia color praedicatur in quid de pronomine demonstrante illam rem que est albedo: ac est demonstrante rem quae est nigredo: et sic est de pluribus distinctis secundum speciem: supr posito gratia exempli: tales qualitates specie distingui: ideo dicitur genus illarum rerum: et ille dicuntur esse in illo grgiesenie et in pradicamento qualitatis: cuius ipsum est genus subalternum: et sic in omnibus patet vniversaliter discurrenti.

⁋ Quia siquis instaret in proposito: eadem ratione poterit quamlibet aliam rem negari esse in aliquo graesene. et quod nullus angelus est in praedicamento substantie: nec aliquis color in praedicamento qualitatis: nec vnquam probari po terit oppositum: eo quod illa sit propria ratio grieseris: et illo modo tantum res ar priissime dicuntur esse in graerie. minor probatur. Nam constat quod hoc nomen spiritus vere praedicatur de deo. vnde Io. deus ipsemet dixit. deus spus est: et per consequens de pronomine demonstrante rem illam pro qua in ista propositione supponit hoc nomen deus: pre dicatur vere hoc praedicatu spiritus: dicendo. hoc est spitus: constat autem quod etiam in quid. vnde interroganti quid est hoc. bene responde tur spiritus. non autem si interroget quale est hoc. vel secundum aliquod aliud praedicamentum.

⁋ Item constat secundum scripturas et secundum omnes: quod hoc nomen spiritus praedicatur de pronomine demonstrante aliam rem specie a deo: vt de re quam vocamus angelum Gabrielem: et de demonstrante eam quam vocamus Michaelem: et sic de multis. Et constat etiam per similem rationem quod predicatur in quid.

⁋ Item non sic praedicatur de omnibus. Nam demonstrato leone non vere dicitur hoc est spiritus. ergo hoc commune spiritus est genus vere et proprie ad illam rem que deus dicitur: hoc autem genus nullius alte rius praedicamenti verius dici potest esse: immo nec vere nisi substantie. quare etc. Forte autem diceretur: quod hoc nomen spi ritus libet praedicetur de deo a angelo: non tamen dicitur de eis secundum vnam rationem. et ideo non est eis genus: sed istud est ad pla citum et sine ratione: quia aut intelligitur quod non dicitur de eis secundum vnam rationem specialissimam: et hoc verum est: sed hoc non impedit quin sit genus: licet impediat ipsum esse speciem specialissimam: aut in telligitur de ratione in generali: et hoc est falsum. Nam secundum vnam rationem generale huic nomini conuertibilem vniversaliter dicitur de deo et creatura spirituali: siue enim diffinitur spiritus substantia incorporea et immaterialis: siue alia diffinitione: illa diffi nitio tam deo quam angelis erit communis. quod si hoc proteruiter ne getur: simili modo negare poterit substantiam dici secundum vnam rationem de corporea et incorporea: immo vt videtur multo magis. et sic consequentur negare angelum esse in praedicamento substam tie: quod nullus negat.

⁋ 2m probo sic. pater filius creator principi et plura similia sunt praedicabilia per se relatiua et ad aliquid: acper hoc de praedicamento relationis: et proprie dicuntur de deo. ergo de deo proprie dicuntur praedicabilia: que vere et proprie sunt in aliquo predicamento. Prima pars antecedentis patet: quoniam eis conueniunt omnia qui dicuntur a sanctis et prophilosois requiri ad hoc quod aliqua praedicabilia sint per se ad aliquid. 2a etiam pars nul li catholico dubia esse potest: verissime quidem et propriissime acprimo et principaliter deus dicitur et est pater et filius. vnde Danmeni libro primo Sciendum inquit est quod non ex nobis translatum est ad btam diuinitatem paternitatis et filiationis et processionis nomen: con trario autem nobis inde traditum est vt ait diuinus apost. pro pterea flecto genua mea ad pattrem: ex quo omnis patnitas incelo a in terra nominatur. Creator est proprie et de solo deo dicitur. Similiter principium verissime deus est.

⁋ Confirmatur hec rati per Aug. 5. de tri. vbi postquam distinxit praedicationes tam affirmatiuas quam negatiuas proprias singulis praedicamentis concludit in fine: quod filius et non filius. genitus et non genitus siue ingenitus dicuntur relatiue: et sunt de praedicamento re lationis. Unde ait. Sicut enim genitus non ad se impsum dicitur sed quod ex genitore sit. ita cum dicitur ingenitus non ad seipsum dicitur sed quod ex genitore non sit ostenditur: in eodem tamen praedicamen to quod relatiuum vocatur. vtraque significatio vertitur: et ante immediate dixit. non receditur a relatiuo praedicamento cum dicitur inge nitus.

⁋ Quia si quis velit dicere: quod praedicta nomina relatiua non sunt proprie de praedicamento relationis: potest etiam si placet plura alia relatiua: et quelibet ad libitum excipere a praedica mento praedicto.

⁋ Ex hoc autem quod isti termini sunt per se de praedicamento relationis: si rem quam significat pater et fili us et huius in creaturis: positus in praedicamento relatonis: necesse est eadem ratione rem etitm quam significant in deo: colloca re in praedicamento relationis.

⁋ Idem patet de praedicamento actionis scilicet quod de deo vere et proprie predicatur: quin ymo. vt. dicens Aug. 5. de tri. quod autem ad faciendum attinet fortassis de solo deo verissime dicitur solus enim deus facit et ipse non fit: neque. pa titur: quantum ad eius subiectam patet: quia deus est.

⁋ Istam conclusionem valet prdicamenta aliqua vere de deo dici indubitanter Aug. ponit in praedicto libro quod certissime probatur: ex eo quod ipse vt dictum est singula praedicamenta distinguens: et proprias ed rum praedicationes determinans concludit quedam de deo dici secundum subiectam: quedam vero ad aliquid: et secundum relationem: et hoc tam quam verissimo fundamento vtitur postmodum in toto li. de triet quod proprie talia praedicamenta de ipso dicantur: euidenter insuper apparet. Nam in eodem li. 8. ait. alia predicamenta quedam dici de deo: sed non proprie. valet. situs habitus. tempus. et vbi. vnde ait. situs vero et habitus et loca et tempora non proprie: sed translate ac per similitudines dicuntur de deo: et proptereo remouet ab eo praedicamentum passionis: vt proxime allegatum est.

⁋ Remouet est a deo praedicamentum qualitatis et quantitatis continue: eo quod ille dicuntur ad se: et quecumque dicuntur ad se secundum subiectam dicuntur de deo. vnde mirum est quod ipse sic diligenter distinxerit praedicamenta: et quedam remouerit a deo: quedam autem proprie et solum dixerit non conuenire: illa vero secud subiectam et relationem et actionem dixerit ei conuenire: nisi voluerit illa tria praedicamenta vere et proprie de deo dici.

⁋ huius sententie. valet. quod deus sit res contenta in praedicamento subus stantie: fuisse. P. nullus qui eum viderit potest dubitare. Nam i12. meta. in principio volens de subiecta abstracta et principalis de prima: qui deus est loqui: innuens diuisionem entis in subiectam et alia praedicamenta: ab eo sepe positam. dicens substantiam esse principaliorem partem entis. vnde ait. Etenim siue totum quod omne: substantia est prima pars: et si eo quod consequenter: et ita primum subiecta: deinde qualitas: aut quantitas: quod exponens Commen. ait. Et intendebat Arum quod ens aut demonstrat vnum genus: et vnam naturam: aut genera diuersa: et quodcumque sit. manifestum est quod subiecta est prior pars entis: et statim. P. hoc probat: tum quia alia non dicuntur simpliciter entia: sed talia entia: tum quia nullum aliorum est seperabile: ad quod Commen. nullum inquit aliorum inuenitur simpliciter nisi subiecta. verbi gratia. quia qualitas non dicitur ens simpliciter: neque motus: sed dicit esse qualitas: et dicitur esse motus: ens ergo principaliter et simpliter est subiecta. Et subdit Et cum dixit quod subiecta dicitur ens simpliciter: et alia praedicamenta secundum comparationem: dedit causam in hoc: et dixit etiam nullum alio rum est abstractum id est et causa: et in hoc est quod subiecta est constans ens per se: et alia sunt in subiecta.

⁋ Ex his omnibus patet quod. P. et Commentator in hac parte vtuntur hoc termino subiecta secundum quod est praedicamentum distinctum contra alia praedicamenta. Et pro reb que sunt in tali praedicamento. Sed statim post subiectam diui dit in sensibilem et in insensibilem: et generabile et corruptibilem et in eternam: et post considerationem de subiecta sensibili probat esse subiectam insensibilem et abstractam et immobilem: et deinde inquirit: an hec sit vna tantum vel plures: et determinat quod plures: inter quas vna est prima: quae est nobilissima et fi nis et perfectio ceterarum et totius vniuersi: quam vtique nos deum appellamus.

⁋ Ex quibus euidenter concluditur: quod secundum mentem. P. et Commentatoris deus est subiecta vere de praedicamento subiecte. Si quis hanc partem velit sustine re faciliter posset soluere aliorum rationes inductas. Nam prima quidem fundatur primo in falso scilicet quod omnis species habeat differentiam esse tialem: quod falsum est: vt supra dictum est. 2o etiam assumit fal sum cum ait quod illud a quo sumitur differentia: se habet ad illud a quo sumitur genus: sicut actus ad potentiam. quod est falsum est vt patet. Et contradicit aliis dictis sic arguentium: quoniam ipsi volunt quod in homine et qualibet subiecta composita sit tantum vna for ma substantialis: et per eandem formam sit homo intellectiuus et sen¬ sitiuus: et per consequens sensitiuum in homine non est in potentia ad intellectiuum: non plusquam sensitiuum ad sensitiuum: et intellectiuum ad intellectiuum: hi autem vt patet expresse dicunt oppositum

⁋ Item super. 5. meta. de substantia inscripto dicunt quod genus. dicens tota essentiam rei et non formam tantum: et eadem ratione ne materiam tantum.

⁋ Ad 2am etiam eorum dicendum primo quod etiam fundatur in falso. valet. quod esse distinguatur ab essentia in omnibus rebus praeter deum. 2o quia esto quod ita esset: idem inconueniens sequeretur cilic quod ens esset genus si ratio valeret: quia ens significat cuiuslibet essen tiam immediate: vt. dicens P. 10 meta. et Commen. ibidem. Et. 5. meta. vult. P. quod ens significat illa: que significant dictiones praedicamentorum. Et constat secundum istos et secundum veritatem quod praedicamenta significant essentias rerum saltem aliquarum. vnde isti habent in hoc falsam immaginatione. Auic. quidem credidit: quod ens significaret dispositionem additam essentie rei vt. dicens. Com men. 4. et 10e meta. hoc autem falsum est: cum quaelibet res sit ens per seipsam vt. dicens. meta. P. cum hoc tamen quod ens significat essentias rerum stat a verum est quod ipsum non est genus: siue quia significat omnia et predicatur de quolibet: siue quia non significat omnia illa secundum vnum conceptum vt moderni: de quorum nuoa sunt sic arguentes dicunt.

⁋ Ad tertiam rationem dicendum quod maior illa: omne quod est in genere est finitum secundum perfectionem: est ad placitum dicta. Et quamuis instantia dari non possit: nisi in proposito: quoniam solus deus est infinite perfectionis: ipsa tamen non habet apparentiam necessariam veritatis quia quod non tollit a re id propter quod ipsa ponitur in aliquo praedicamento: non impedit ipsam esse in praedicamento. Infinitas autem perfectionis non tollit a re quin ipsa sit ens per se: et per consequens quod ipsa sit subiecta: immo maxime tali rei conuenit per se esse ens et non in alio: probatio vero que assumi tur ex dictis Commen. primo est contra eos: cum ipsi plures formas subiectales non ponant in eodem: et per consequens quae sit illa forma media quam dicunt genus significare fingere non possunt.

⁋ Item si essent plures forme adhuc genus totum significaret et non tantum partem: vt supra dictum est: et per consequens: ita vltimam sicut mediam formam.

⁋ Item quia in substantiis creatis abstractis et in quali tatibus: que omnes sunt in praedicamentis secundum istos impossibile est assignare talem formam mediam: quapropter dictum illud non ad mentem Commen. inducunt.

⁋ Unde dicendum quod Commen. non. dicens quod genus significat formam mediam: sed dicit quod genus est forma vniversalis: et post. dicens quod est vnum in forma media inten actum et potentiam: nec aliud intendit nisi quod genus ideo dicitur forma: vel quia est pars diffinitionis: et quelibet pars diffinitio nis aliquando dicitur forma: vt patet 2o philosophicorum: aut quia ipsum est praedi cabile de aliquo ea praedicabile vel praedicatum respectu subie cti. dicens similitudinem forme. vnde frequenter Commen. vocat praedicatum dispositionem et subiectum dispositum. vt patet in quaestione praeceden ti: dicitur vero forma media inter actum et potentiam: quoniam genus signifi cat rem totam: et per consequens magis distincte quam nomen significans praecise materiam rei: que non est res nisi in potentia pura. Et quia ipsum significat rem vniuersalius quam species vel quam differentia: et per consequens minus distincte et in actu: ideo dicitur medium inter potentiam et actum: et hoc magis potest trahi ab eodem. S. meta.

⁋ Ad 4m quond est ex dictis Auic. dico primo quod similis ratio potest fieri contra istimDoc. cum ponat conceptum entis vnum communem deo et creaturis: et similiter plures alios. Queratur ergo an ille conceptus sit ex se necesse esse: vel non. Si sic: cum sit communis creature. ergo creatura erit necesse esse. Si non. ergo necesse esse erit constitutum ex eo quod non est necesse esse. Et ideo dicendum rationem: quod intentio dicti generis dicitur de deo nec est necesse: nec pars vel aliquid intrin secum eius quod est necesse esse: licet significet id quod est necesse esse: et etiam id quod non est necesse esse.

⁋ Ad 5m dico quod hoc nomen subiecta potest dupliciter considerari. vno modo quantum ad eius deriuationem alio modo quantum ad eius significatione. Primo modo cum deriuetur ab hoc verbo substo. stas. vel ab hoc subsisto. sistis. hoc nomen subiecta proprie dicitur de his rebus tantum que aliis substant vel subsistunt. 2o modo potest quantum ad propositum sufficit adhuc sumi dupliciter. vno secundum quod ipsum est transcendens: et dicitur de omni essentia et entitate: sicut dicimus aliquando quod subiecta albedinis est alia a subiecta dul cedinis. Alio modo magis specialiter. valet. vt omnis essentia que per se est naturaliter et non in aliquo tamquam in subiecto: aut quae est pars intrinseca rei: vel essentie: sic per se existentis dicitur subiecta.

⁋ Nunc ad propositum subiecta vt est genus generalissimum primi praedicamenti non sumitur sic generaliter vt 2o modo: vt patet: nec sic contracte vt in primo sed sumitur tertio modo. vnde subiecta secundum quod est primum genus primi predicamenti est terminus minus communis per praedicationem quam subiecta 2o modo dicta: et communior quam subiecta primo modo dicta. Et hoc ex presse patet per commenta. 12. meta. super illo verbo. P. secundum nouam translationem. quoniam autem sunt hec quidem separabilia: illa autem inseparabilia substantie ille: et propter hoc omnium causae sunt quia sine substantiis non sunt passiones et motus: vbi loco illius dictionis separabilia translatio vetus habet abstracta. ait Commen. et intendit per abstracta substantias quae sunt subiecta o. praedicamentorum: et per non abstracta. 9. praedicamenta: quasi dicat: quia praedicametorum quadam sunt absoluta et quedam non: absoluta sunt substantie: et non absoluta sunt non subiecte. Et sub dit exponendo quia accidentia non separantur a subiecta: videntur subiecte causae eorum: nullum enim accidens existit extra subiectam: sunt enim in rei veritate passiones et motus subiectarum.

⁋ Ex his patet quod loquitur. P. et Commen. de subiecta secundum quod est praedicamentum distinctum contra alia. 9. et patet quod sic est minus communis quam substantia. 2o modo sumpta: cum accidentia sint subiecte quedam 2o modo vlterius de subiecta sumpta sic vt est praedicamentum subdit ibidem. Et sciendum quod subiecte sunt duobus modis: vno modo in quo est impossibile fugere accidentia: et alius sine aliquo accidente: primus est sensibile. secundus autem intelligibile.

⁋ Ex his patet quod secundum Commentatorem non omnis substantia quae est in praedicamento substat rebus que sunt accidenta: et per consequens quod subiecta primum praedicamentum genus generalissimum in plus est quam subiecta subsistens accidentibus: nec sic sumpta dicitur a subsistendo: sed a per se et non in alio exi stendo: sicut eiusdem li. commento. 3. ibidem. dicens Commen. et supra est allegatum. et. 7. li. vbi praedicameta distinguuntur: siue ens in praedicamenta: vocans subiectam ens per se: et hec est proprior nominatio dicti praedicamenti: quoniam ex forma et deriuatione vo cabuli subiecta videtur importare tmmom rem alteri subsistentem: quando cum vocabula sunt ad placitum: vbi constat de re non est curandum de vocibus.

⁋ Ex his dico quod Aug. 7. de tri. cum. dicens deum abusiue dici subiectam: accipit subiectam primo modo. Et secundum deriuationem vocabuli: non autem secundum quod est genus generalissimum primi praedicamenti: et idem significat quod hoc totum ens per se: cum sibi competat maxime per se esse vt ibidem sententialiter ait: et hoc modo ipsum accepisse patet per rationem: quam assignat et etiam ex eo quod. 5. de tri. immediate post verba supra per magistrum allegata: intelligamus deum sine qualitate bonum etc. ait Aug. Est tamen sine dubitatione substatia: vel si melius hoc apellatur essentia: quam greci vsiam vocant: et sicut ab eo quod est sapere dicta est sapientia: et ab eo quod est scire scientia: ita ab eo quod est esse dicta est essentia: et quis magis est quam ille qui famulo suo moysi dixit. Ego sum qui sum: et dices filiis istlis qui est misit me ad vos: sed alie quae dicuntur essentie siue subiecte: capiunt accidentia quibus in eis fiat vel magna vel quantacumque mutatio: deo autem aliquid eius accidere non potest: hec ille. vbi patet quod cum quadam praedicamenta excludat a deo inter que non continet primum praedicamentum. Et statim dicat illum esse subiectam. quod ipse intellexit ipsum esse in predicamento substantie. verum quia hoc nomen substantia a subsistere dici tur: ideo tale praedicamentum in quo deus ponitur non proprie dicitur substantia cum non quodlibet quod in ipso est subsistat accidentibus: sed dicitur proprie per se essentia vel per se ens secundum Commentatoris. et sic sumpto praedicamento propriissime: deus dicitur esse in praedicamento secundum intentionem Aug. et in hac signi ficatione sumendo hoc nomen subiecta concedit deum esse subus stantiam et quedam de ipso predicari secundum substantiam: vt patet per totum sequentem librum.

⁋ Ad 6um dico: quod aliquid aliud ab ente est commune genus deo et creaturis aliquibus. Et cum dicitur quod tunc esset commune omnibus creaturis. nego consequentia: quoniam si cut aliquis conceptus vnus est communis deo a quibusdam creatu ris tantum secundum hunc docto. qui sic arguit: vt conceptus sapientie: et conceptus iustitie: et sic de multis attributis: quamuis tales conceptus sint gnaeritia secundum eum: sic nullum inconueniens est deo a creaturis aliquibus esse genus commune: quod tamen non est commune omninbus creaturis. nec aliqua ratio magis posset probare inconue niens esse de genere quam probari posse vnus conceptus de deo et creaturis aliquibus.

⁋ Ad 7m dicendum est ad maiorem sicut dictum est ad 3m argumentum.

⁋ Ad 8m dicendum: quod maior est vera de prioritate consequentie et non aliter: et hoc modo minor est fal sa. Nam hoc termino deus. prior est secundum consequentiam hic terminus subiecta et hic terminus spiritus: et multi alii. Nam sequitur. hic est deus. ergo hic est spiritus vel hic est subiecta et non econverso

⁋ Ad rationem Ansel. dico quod deus est subiecta indiuidua. Et cum dicitur quod omnis subiecta indiuidua habet vniversalem essentiam communem cum aliis: deus aut lessentialem communionem non habet cum aliqua alia substantia. Didcendum quod ma ior ista potest habere duplicem intellectum. vnus est. quod ali qua essentia exra animam sit communis indiuiduis substantiis: et sic dico quod illud nullibi habet veritatem: quoniam nulla omnino in mumdo res est vniversalis aut communis pluribus substantiis: sed omnis essentia est singularis vt patebit in 3o Alius sensus est: quod omnis indiuidua subiecta habet aliquod commune praedicatur essentialiter et in quod de illa et aliis: et iste sensus verus est: sed in hoc sensu nego minorem.

⁋ Ad auctoritas quam magister inducit dicendum: quod illa potius est pro hac via: quoniam illa non excludit praedicamentum subiecte: cum nullam ibi mentionem faciat de eo: neque de praedicamento re lationis. Non enim ait sine relatione creatore: sed sine indi gentia: volens per hoc significare quod vtique vere creator est: non tamen creauit quasi indigeret bono creature. Item non excludit praedicamentum actionis: immo affirmat: negat autem ipsum mutari cum de nouo aliquid agit dicendo: sine vlla sui mutatione mutabilia facientem: cum ergo aliqua excludat aliqua affirmet: magis est pro hac opinione quam pro opposita.

⁋ Et hoc etiam confirmatur. quoniam statim postea magis explicite tria praedicamenta scilicet subiecte relationis et actionis asserit proprie dici de deo: reliqua improprie et translatiue tantum: vt superius est ostem sum.

⁋ Ad aliam quam inducit. 7. de tri. quod deus non est subiecta responsum est supra.

⁋ Ad aliam que sequitur dicendum quod Aug. ibi non vult probare: nisi quod essentia diuina non est genus ne que species respectu personarum diuinarum: et hoc verum est. quod autem non sit aliqua species in genere substantie ipse non intendit: et quia hoc esse intentionis sue ibidem clarissimum est: ideo eius dicta non curo hic allegare.

⁋ Sed quid dicetur ad auctorita tem magri et Ansel. pro certo mihi apparet eos opposite opinionis fuisse: eligat quilibet quod vult: vel ipsos sequi vel Aug. ac Damen. qui vt videtur alterius ab eis sententiae extitit.

⁋ Ad rationes in principio quaestionis factas dicendum quod consequentia primo non est bo na. Et ad probationem dicendum: quod verbum. P. non est accipien dum secundum proprietatem sermonis. Nam constat quod genus non est pars speciei plusquam econuerso: sed sunt intentiones diuerse: quarum neutra alteri est intrinseca.

⁋ Item genus non est pars rei quam significat species: sicut nulla intentio est pars rei extra: sed intelligendum est verbum illud: sicut ibidem Com men. exponit: videlibet: quod genus est pars speciei id est diffinitio nis speciei. que diffinitio aliquando vocatur ab eo forma: sicut patet per eundem. 7. meta. et hoc modo accipit hoc nomen forme vbi allegatur. vnde ait quod et illa ex quibus componuntur diffinitiones significantes quiditates cuiuslibet rei. dicuntur partes difiniti et diffinitionis. Quod non est intelligendum quod partes diffinitionis sunt partes diffiniti: nisi quia sunt partes diffi¬ nitionis: que idem significant quod diffinitum. Et sic intelligit cum subdit quod genus est pars formarum. id est diffinitionum. Quod exponi sic deberi declarat particula sequens cum ait: forma enim speciei diuiditur in genus et differentiam: quod nullo modo vere potest intelligi: nisi de diffinitione speciei quam formam pocat. Eodem modo dicendum est ad auctoritatem Auic. Nam per quiditatem intelligit diffinitionem sicut etiam P. aliquando et Comen. vt potest euidenter haberi. 3o phisicorum. vbi vna translatio habet ratio et alia habet diffinitio. Et Commen. exponit per hoc nome quiditas. eodem modo accipit Aui. in proposito: quod patet quoniam dicens genus praedicatur de specie ita quod est pars quiditatis. Constat autem quod genus quod praedicatur est intentio quadam: que non est pars essentie rei extra animam. Est autem pars diffinitionis: et ideo quiditas pro diffinitione ponitur ibi.

⁋ Ad 2am vniversaliter neganda est consequentia et ad probationem cum dicitur quod genus est materia vel etiam quod significat materiam: intelligendum est verbum hoc per assimilationem vt sit sensus: genus assimilatur materie: et hoc est verum. Assimilatio autem stat in hoc: quod sicut materie aduenit forma: et sicut ex vtraque fit aliquid in actu secundum speciem: sic in diffinitio nibus generi additur differentia et sic completur diffinitio quae significat rem in actu et distincte secundum propriam speciem. Ex quo etiam patet alia similitudo inter genus et materiam: quia sicut materia nulla de se est species entium in actu distincta: sed est tantum in potentia: et quasi confusa: distinguitur autem et actuatur per formam: sic genus significat rem in confuso et quasi in potentia secundum quod Commen.consueuit vocare cognitionem vniversalem et confusam rei cognitionem in potentia: per differentiam autem additam quasi actuatur illa cognitio confusa dum distinctior cognitio habetur de re quam prius: non autem intelligit quod genus sit materia: nec quod significet praecise materiam: sicut nomen materie significat ipsam: quinyvnio hoc reprobat. quia vt. dicens tunc non posset de specie praedicari in recto: sed in obliquo tantum: et mediante aliqua praepoe: quod falsum est: hoc autem esse de intentione sua manifeste patet. S. meta. vbi ait. in diffinitionibus rerum existentium per se genus est quasi materia: et differentia quaesi forma: et sic materia non dicitur de diffinito nisi secundum quod est genus ei id est nisi secundum quod genus vocatur materia. et sequitur: nomen enim graneseonis significat materiam id est assimilatur. materie secundum quod est in potentia id quod habet materiam id est secundum quod significat illud in potentia et in confuso vniversaliter. et sic praedicatur de habentibus materiam: nomen autem materie significat in materia id est in re extra aliquid quod est in actu pars eius: cuius est materia: et ideo praedicatur de eo cum non praedicetur aliquid in actu de alio in actu. nisi per aliquam ppositionem importantem habitudinem. dicens aut nomen merie significare partem in actu id est partem aliquam distincte et determinate: et ideo non potest pdicari nisi mediante praepositione de. habente materiam: genus autem significat vtramque partem non in actu id est determinate et distin cte. sed totum et quamlibet partem implicite: et ideo potest predicari de habente materiam.

⁋ Iem. 7. meta. ait frequenter quod genus est simile materie sicut hic dixit: quod est quasi materia: et quod non significat precise materiam: sed totum in habentibus materiam. vnde ait. cum sit declaratum quod omnes diffinitiones componuntur ex genere et differentia: et genus componitur ex materia et forma. id est si gnificat compositum ex materia et forma: aut genus quod dicitur simpliciter non erit aliud a forma subiecti: forma aut erit forma et subiectum et quocumque fuerit erit simile materie. Et exponit statim quod dictum est dicens. et forte intel ligit per hoc: quod genus quod est vnum ex materia et forma: aut habet hoc nomen ex parte materie. aut ex parte forme: et quomodocumque fuerit simile est materie: et intendebat per hoc quod genus in re extra non existit in actu sed est sicut materia: et illud quod est in actu est vltima differentia. hec Commentator. quod intelligendum est vt premissum est supra. Ex quibus patet quod non significat precise materiam: sed est quasi materia et simile materie vt dictum est.