Tractatus 20

Rursum in illud, Amen, amen dico vobis, non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem: quaecumque enim Pater facit, haec eadem et Filius facit similiter. Cap. v, f. 19.

i. Verba Domini nostri Jesu Christi, maxime qu.c Joannes commemorat evangelista, qui non siue causa super pectus Domini discumbebat (Joan. XIII, 23), nisi ut secreta altioris sapientiae ejus ebiberet, et quod amando biberat, evangelizando ructaret, ita secreta sunt et profunda intelligentiae 1, ut omnes turbent qui perverso suntcorde, etomnes exerccant qui recto sunt corde. Proinde animadvertat Charitas vestra ad haec pauca quae lecta sunt. Vidcamus si quo modo possumus donanteetadjuvante ipso qui verba sua nobis voluit recitari, quae tune audita atque conscripta sunt, ut modo legerentur, quid sibi velit quod eum audistis modo dicere, Amen, amen dico vobis, non po­ test Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem: quoecumque enim Pater facit, hoec eadem et Filius facit similiter.

2. Unde antem natus sit sermo iste, commemorandi cstis propter superiora Icclionis, ubi curaverat Dominus quemdam inter illos qui in quinque porticibus piscium illius Salomonis jacebant, cui dixerat, Tolle grabatum tuum, et vade in domum ttiam. Hoc autem. fecerat sabbatis unde perturbati Judaei calumniabantur, quasi eversorem et praevaricatorem Legis. Tunc cis dixerat, Pater meus usque modo operatur, et ego operor (1d. v, 8, 47). IlIi enim carnaliter accipientes sabbati observationcm, putabant Dcum post laborem fabricati mundi usque ad hunc dien quasi dormire; et propterea sanctificasse illum diem, ex quo coepit velut a laboribus rcquiescere. Est autem. sacramentum sabbati antiquis patribus nostris praeceptum (Exod. xx, 8-11), quod nos Christiani spiritualiter observamus, ut ab omni servili opere, id est ab omni peccato (quia Dominus dicit, Omnis qui facit peccatum, servus eat peccati (Joan. VIII, 34 ), abstineamus nos,ethabeamus quictem in corde nostro, id est tranquillitatem spiritualem. Et quamvis in hoc sacculo id conemur, ad cam tamen requiem perfectam non pervenicmus, nisi cum de hac viia exierimus. Sed ideo dictum est Deum requievisse, quia jam creaturam nullam condebat postquam perfecta sunt omnia. Quictem vero propterea appellavit Scriptura, ut nos admoneret post bona opera requieturos. Sic enim scriptum habemus in Genesi, Et fecit Deus omnia bona valde, et requievit Deus die septimo (Gen. I, 31, et II, 2): ut tu homo cum attendis ipsum Deum post bona opera requievisse, non tibi spercs requiem, nisi cum bona fueris operatus et quemadmodum Deus postcaquam fecit hominem ad imagincm et simililudinem suam sexto die, et in illo perfecit omnia opera sua bona valdcv requievit septimo die; sic et libi requiem non speres, nisi cum redieris ad similitudinem in qua factus es, quam peccando perdidisti. Non enim Deus laborasse dicendus est, qui dixit, ci facta sunt. Quis est qui post tantam operis facilitatem quasi post laborem velit requiescere ? Si jussit et aliquis ei restitit, si jussit et non est tactum, et ut fit'rel laboravit; merito dicatur post laborem requievisse: cum vero et in ipso libro Geneseos legamus, Dixit Deus, Fiat lux; et facta eat lux: dixit Deus, Fiat firmamentum; et factum est firmamentum (Gen. I, 3, 6, 7); et caetera in verbo ejus continuo facta: cui attestatur et Psalmus dicens, lpse dixit, et facta sunt; ipse mandavit, et creata sunt (Psal. ix XII, 9, et CXLVIII, 5): quomodo post mundum factum requiem quasi ut cessaret requirebat, qui in jubendo nunquam laboraverat? Ergo illa mystica sunt, et propterea ita posita, ut nobis requiem spcremus post hanc vitam, sed si bona opera fecerimus. Idco Dominus retundens impudentiam et errorem Judaeorum, et ostendens eos non recte sapere de Deo, ait illis scandalizatis I quod sabbato operabatur hominum sanitatem, Pater meus usque modo operatur, et ego operor: nolite ergo hoc putare quia sabbato ita requievit Pater meus, ut ex iNo non operetur; sed sicut ipse nunc operatur, operor et ego. Sed sicut Pater sine labore, sic et Filius sine labore. Dixit Deus, et facta sunt: dixit Cbristus languenti, Tolle gra­ batum tuum, et vade in domum tuam, et factum est.

3. Catboliea autem fides habet, quod Patris et Filii opera non sunt separabilia. Hoc est quod volo, si possum, loqui Charitati vestrae: sed secundum illa verba Domini, Qui potest capere capiat (Matth. xix, 12). Qui autem capere non potest, non mihi adscribat, sed tarditati suae; et convertat se ad illum qui cor aperit, ut infundat quod donat. Postremo et si quisquam propterea non intellexerit, quia non a me sic dictum est ut dici debuit, ignoscat humanae fragilitati, et supplicet divinae bonitati. Habemus enim intus magistrum Christum. Quidquid per aurem vestram, et os meum capere non potucritis, in corde vestro ad eum convertimini, qui et me docet quod loquor,et vobis quemadmodum dignatur distribuit. Qui Novit quid det, et cui det, aderit petenti, et aperiet pulsanti. Et si forte non dederit, nemo se dicat desertum. Forte enim aliquid dare differt, sed neminem esurientem relinquit. Si enim non dat ad horam, exercet quaerentem, non contemnit petentem. Videte ergo ei attendite quid velim dicere, etsi forte non possim. Catholica fides hoc babet, firmata Spiritu Dci in sanctis ejus, contra omnem haereticam pravitatem, quia Patris etFilii opera inseparabilia sunt. Quid est quod dixi ? Quomodo ipse Pater et Filius inseparabiles sunt, sic et opera PatrisetFilii inseparabilia sunt. Quomodo Pater et Filius inseparabiles sunt ? Quia ipse dixit, Ego et Pater unum sumus (Joan. X, 30). Quia Pater et Filius non sunt duo dii, sed unus Deus, Verbum et cujus estVerbum, unusct Unicus, Deus unus Pater et Filius charitate complexi, unusquc charitatis Spiritus eorum est, ut fiat Trinitas Pater et Filius et Spiritus sanctus. Non ergo tantum Patris et Filii, sed et Spiritus sancti, sicut aequalitas et inseparabilitas personarum, ita cHam opera inseparabilia sunt. Adhue planius dicam quid sit, opera inseparabilia sunt. Non dicit catholica fides quia fecit Deus Pater aliquid, et fecit Filius aliquid aliud: sed quod fecit Pater, hoc et Filius fecit, hoc et Spiritus sanctus fecit. Per Verbum eni.... facta sunt omnia: quando dixit et facta sunt, per Verbum facta sunt, per Christum facta sunt. In principis enim erat Verbum, et Veibum erat apud Deum, et Deus erat Verbum: omnia pcr ipsum facta sunt (Joan. I, 1,3). Si omnia per ipsum facta sunt; dixit Deus, Fiat lux; et facta est lux: in Verbo fecit, per Verbum fecit.

4. Ecce ergo nunc audivimus Evangelium, cum responderet stomacbantibus Judaeis, quia non solum solvebat sabbatum, sed etiam patrem suum dicebat Deum, oequalem se faciens Deo (ld. v, 18): sic cmm scriptum est in superiori capitulo. Cum ergo tali eorum erranti indignationi Dei Filius et Veritas responderet, ait, Amen, amen dico vobis, non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem. Tanquam diceret, Quid scandalizati estis, quia Pairem meum dixi Deum, et quia aequalem me facio Deo? Ita sum aequalis, ut ille me genuerit: ita sum aequalis, ut non ille a me, sed ego ab illo sim. Hoc enim intelligitur in his verbis, Non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem. Hoc est, quidquid Filius babet ut faciat, a Patre habet ut faciat. Quare habet a Patre ut faciat? Quia a Patre habet ut Filius sit. Quare a Patre habet ut Filius sit? Quia a Patre habet ut possit, quia a Patre habet ut sit. Filio enim hoc est esse quod posse. Homini non ita est. Ex comparatione humanae infirmitatis, longe infra jacentis, utcumque corda sustollite; et ne forte aliquis nostrum attingat secretum, et quasi coruscatione magnae lucis horrescens, sapiat aliquid, ne insipiens remaneat: nun tamen se totum sapere putet, ne superbiat, et quod sapuit amittat. Homo aliud est quod est, aliud quod potest. Aliquando enim et est homo, et non potest quod vult; aliquando autem sic est homo, ut possit quod vult: itaque aliud est esse ipsius, aliud posse ipsius. Si enim hoc esset esse ipsius, quod est posse ipsius; cum vellet posset. Deus autem cui non est alia substantia ut sit, et alia potestas ut possit, sed consubstantiale iNi est quidquid ejus est, et quidquid est, quia Deus est I, non alio modo est, et alio mode potest; sed esse et posse simul habet, quia velle et facere simul babet. Quia ergo potentia Filii de Patre est, ideo et substantia Filii de Patre est; et quia substantia Filii de l'at re, ideo potentia Filii de Patre est. Non alia potentia est in Filio, et alia substantia: sed ipsa est potentia quae et substantia; substantia ut sit, potentia ut possit. Ergo quia Filius de Patre est, iJeo dixit, Filius non potest a se facere quidquam. Quia non est Filius a se, ideo non polcs: a se.

5. Videtur cnim quasi minorem se fecisse, cum dixit, Non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem. Hic erigit cervicem haeretica vanitas, eorum scilicet qui dicunt Filium minorem esse quam Patrem, minoris potestatis, majestatis, possibilitatis, non intelligentes mysterium verborum Christi. Attendat autem Charitas veslra, et videte quemadmodum in carnali suo intellectu modo turbentur ill iNsis ,.cibis Christi. noc autem paulo aute praelocutus sum, quia omnia perversa corda perturbat, sicut pia corda exercet Verbum Dei, maxime quod per Joannem evangelistam dicitur. Alta enim per illum dicuntur, non qualiacumquc, non quae facile intelliganlur, Ecce jam haereticus si forte audit verba ista, erigit se, et dicit nubis: Ecce minor est Filius quam Pater, ecce audi vei ba Filii, qui dicit, Non potest i ilius a se facere quidquam, nisi quod viderit Putrem facientem. Exspecta, quemadmodum scriptum est, Esto mansuetus ad audiendum verbum, ut intelligas (Eccli. v, 13). Puta enim me conturbatum esse his verbis, quoniam dico aqualem potestatem majesta. temque esse Patris et Filii, cum audivi, Non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem. Turbatus bis verbis quaero abs te, qui jam tibi videris intellexisse: Novimus in Evangelio Filium ambulasse super mare (Matth. xiv, 25); ubi Patrem vidit ambulasse super mare? Hic jam ille turbatur. Pone ergo quod intellexeras,etsimul quaeramus, Quid ergo facimus? Verba Domini audivimus, Non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem. Ambulavit ipse super mare, Pater nunquam ambulavit super mare. Certe non facit Filius quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem.

6. Redi ergo mecum ad id quod dicebam, ne forte sic intelligendum sit, ut de quaestione ambo exeamus. Nam ego secundum fidem catholicam video quomodo cxeam sine offensione, sine scandalo: tu autem circumclusus, quaeris (jua exeas. Qua intraveras vide. Forte non intellexisti et hoc quod dixi, Qua intravcras vide: ipsum audi dicentem, Ego sum janua (Joan. x, 7). Nun sinc causa ergo quaeris qua exeas, etnon iuvenis, nisi quia non per januam intrasti, sed pcr maccriam cecidisti. Ergo quemadmodum potes, a ruina tua collige Le, et intra per januam, ut sine offensione intres,etsine errore cxcas. Per Christum veni, nec ex cordc tuo aifcras quod dicas; sed quod illc osieudit, hoc loquere. Ecce fides catholica quemadmodum cxit de ista propositione. Ambulavit Filius super mare, pedes carnis fluctibus imposuit; caro ambulabat, et divinitasgubernabat: quando ergo caro ambulabat et divinitas gubernabat, Pater absens erat ? Si absens erat, quomodo ipse Filius dicit, Pater autem in me manens, ipse facit opera sua (Id. XIV, 10)? Si ergo Pater in Filio manens, ipse facit opera sua; ambulatio illa carnis supra mare, a Patre luebat, per Filium fiebat. Ergo illa ambulatio opus est Patris et Filii inseparabile. Utrumque ibi operantem video: nec Pater Filium descruit, nec Filius a Patre discessit. Ita quidquid facit Filius, uon facit sine Patre; quia quidquid facit Pater, non facit sine Filio.

i. Exitum est hinc. Videte quia recte nos dicimus inseparabilia esse opera Patris et Filii et Spiritus sancti. Nam quomodo tu intelligis, ecce fecit Deus lucem, et vidit Filius Patrcui facientem lucem, secundum carnalem intellectum tuum, qui ideo vis minorem intelligere, quia dixit, Non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem. Fecit Deus Pater lucem; quam lucem alian fecit Filius ? Fecit Deus Pater firmamentum, coelum inter aquasetaquas, vidit eum Filius secundum intelligentiam luam tardametgrossam: quia vidit Filius Patrem facientem firmamentum, et dixit, Non pjtest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem, da mihi alterum firmamentum. An tu amisisti fundamentum? Superaedificati autem supra fundamentum Apostolorum et Prophetarum, ipso summo lapide angulari existente Christo Jesu, pacantur in Christo (Ephes. ii, 14-20); nec contendunt et errant in haercsi. Intelligimus ergo lucem factam a Dco Patre, sed per Filium; firmamentum factum a Deo Patre, sed per Filium. Omnia enuM per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est nihil. Excute intelligentiam tuam; nec intelligentiam vocandam, sed plane stultitiam.Deus Paterfecit mundum: quem fecit Filius alterum mundum ? da mihi mundum Filii. Iste in quo sumus, cujus est? dic nobis, a quo factus est ? Si dixeris, A Filio; non a Patre; errasti a Patre: si dixeris, A Patrc, non a Filio; respondet tibi Evangelium, Et mundus per eum factus est, et mundus eum non cognovit (Joan. 1,3, 10), Agnosce ergo eum per quem factus est mundus,et noli esse inter illos qui cum qui fecit mundum non cognoverunt.

8. Inseparabilia suut ergo opera Patris et Filii. Sed hoc est, Non potest Filius a se quidquam facere, quod esset si diceret, Non est Filius a se. Etenim si Filius est, natus est: si natus est, ab illo est de quo natus est. Sed tamen aequalem sibi genuit. Non enim defuit aliquid generanti, aut tempus quaesivit ut generaret, qui genuit coaeternum; aut matrem quaesivit ut generaret, qui de se protulit Verbum; aut l'ater generans aetate praecesserat Filium ,ut minorem Filium gcneraret. Et forte dicit aliquis quia post multa saecula in senecta sua Deus suscepit Filium. Sicut Pater sine senectute, sic et Filius sine incremento: nee ille senuit nec ille crevit; sed aequalis aequalem genuit, aeternus aeternum. Quomodo, inquit aliquis, aeternus aeternum? Quomodo flamma temporalis generat lucem temporalem. Coxva est autem llamma generans luci quam generat, nec praecedit tempore flamma generans lucem generatam; sed ex quo incipit flamma, ex illo incipit lux, Da mihi flammam sine lucc, et do tibi Deum Patrem sine Filio, Huc est ergo, Non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem; quia videre Filii, hoc est natum esse de Patre. Non alia visio ejus et alia substantia ejus: nee alia potentia ejus, alia substantia ejus. Totum quod est, de Patre est; lotum quod potest, de Patre est: quoniam quod polest et eat, hoc unum est; et de Patre totum ex.

9. Sequitur et ipse in verbis suis, et male intelligentes conturbat, ut ad rectum intellectum revocet errantes. Cum dixisset, Non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem: ne forte carnalis subreperet intellectus, et averteret mentem, et faccret sibi bomo quasi duos fabros, unum magistrum, alterum discipulum quasi attendentem ad magistrum, verbi gratia, facientem arcam; utquomodo ille fecit arcam, faciat et iste alteram arcam secundum visionem quam inspexit in magistro operante: sed ne tale aliquid sibi duplicaret in illa simplici diviniiale intellectus carnalis, secutus ait, Quaecumque enim Pater facit, haec eadem et Filius facit similiter. Non facit Pater alia, et alia Filius similia, sed cadem similiter. Non enim ait, Quaecumque facit Pater, tacit et Filius alia similia: sed, QUa'cumque, inquit, Pater facit, haec eadem et Filius facit similiter. Qux ille, haec et ipse: mundum Pater, mundum Filius, mundum Spiritus sanctus. Si Ires dii, tres mundi: si unus Deus Pateret Filius et Spiritus sanctus, unus mundus factus est a Patre per Filium in Spiritu sancto. Hec ergo facit Filius, quae facil et Pater, et non dissimiliter facit: et haec facit, et similiter facit.

10. Jam dixerat, haec facit; quare addidit, similiter facit? Ne alius pravus intellectus vel error in animo nasceretur. Vides enim hominis opus; animus est in homine et corpus: animus imperat corpori, sed multum interest inter corpus et animum: corpus visibile est, animus invisibilis; inter potentiam virtutemque animi, et cujusvis 'licet coelestis corporis multum interest. Imperat tamen animus corpori suo, et facit corpus: et quod videtur animus facere, hoc facit et corpus. Videtur ergo corpus hoc idem facere quod animus, sed non similiter. Quomodo hoc idem facit, sed non similiter ? Facit animus verbum apud se, jubet linguae, et profert verbum quod fecit animus: fecit animus, fecit et lingua; fecit dominus corporis, fecit et servus: sed ut faceret servus, a domino accepit quod faceret, et jubente domino fccit. Hoc idem ab utroque factum est: sed numquid similiter? Quomodo non similiter, ait aliquis? Ecce verbum quod fecit animus meus, manet in mc: qnod fecit lingua mea, percusso acre transiit, etnon est. Cum dixeris verbum in animo tuo, et sonuerit per linguam tuam, redi ad animum tuum, et vide quia ibi est verbum quod fecisti. Numquid sicut mansit in animo tuo, mansit in lingua tua? Quod sonuit per linguam tuam, fecit lingua sonans, fecit animus cogitans: sed quod sonuit lingua, transiit; quod cogitavit animus, permanet. noc ergo fecit corpus, quod fecit animus; sed non similiter. Fecit enim animus quod teneat animus; fecit autem lingua quod so­ nat, et per aerem aurem verberat. Numquid sequeris syllabas, et facis ut maneant? Non ergo sic Pater et Filius; sed haec cadem facit, et similiter facit. Si fecit Deus coelum quod manet, hoc fecit Filius caelum quod manet. Si fecit Deus Pater hominem qui moritur, eumdem Filius hominem fecit qui moritur. Quaecumque fecit Pater stantia, haec fecit et Filius stantia; quia similiter fecit: et quaecumque fecit Pater temporalia, hac eadem fecit Filius temporalia; quia non solum ipsa fecit, sed et similiter fccit. Pater enim fecit per Filium, quia per Verbum fecit Pater omnia.

ii. Quaere in Patre et Filio separationem, non invenis: sed si assurrexisti, tunc non invenis; si aliquid supra mentem tuam tetigisti, tunc non invenis. Nam si ill his versaris, quae sibi errans animus facit; cum imagiuibus tuis loqueris, non cum Verbo Dei: fallunt te imagines tuae. Transcende et corpus, et sape animum: transcendc et animum, et sape Deum. Nun tangis Deum, nisi et animum transieris: quanto minus tangis, si in carne manseris ? Illi ergo qui sa­ piunt carnem, quam longe sunt a sapiendo quod Deus est? quia non ibi essent, etiam si animum sape- rent. Recedit homo multum a Deo quando sapit carnaliter, et multum interest inter carnem et auimum: plus tamen interest inter animum et Deum. Tu si in animo es, in medio es: si infra attendis, corpus est: si supra attendis, Deus est. Attolle te a corpore, transi etiam te. Vide enim quid dixit Psalmus, et admoneris quemadmodum sapiendus sit Deos: Factas sunt, inquit, mihi /acrymae meae panes die ac nocte, cum dicitur mihi quotidie, Ubi est Deus tuus? Tanquam Pagani dicant: Ecce dii nostri; Deus vester ubi est I Ostendunt enim illi quod videtur; nos colimus quod non videtur. Et cui ostendamus? homini qui nonhabet unde videat? Nam utique si ipsi deos suos vident oculis; habemus et nos alios oculos, uude videamus Deum nostrum. Ipsi oculi mundandi sunt a Deo nosuo, ut videamus Deum nostrum: Beati enim mundo corde, quia ipsi Deum videbunt (Matth. v, 8). Ergo cum se conturbatum dixisset, cum dicitur illi quotidie, Ubi est Deus tuus ? Haec memoratus sum, inquit, quia dicitur mihi quotidie, Ubi eat Deus tuus? et quasi volens apprehendere Dcum suum, Haec memoratus sum, inquit, et effudi super me animam meam (Psal. XLI, 4, 5). Ut ergo attingerem Deum meum, de quo mihi dicebatur, Ubi eat Deus tuus? non effudi animam meam super carnem meam, sed super me: transcendi me, ut illum tangerem. Ille enim est super me, qui fecit me: nemo eum attingit, nisi qui transierit se.

12. Cogita corpus; mortale est, terrenum est, fra- Bile est, corruptibile est: abjice. Sed forte caro ten- ' poralis est. Alia corpora cogita, coelestia corpora cogita; majora, meliora, splendida suAt: attende et ipsa, volvuntur ab oriente ad occidentem, non stant; videntur oculis, non solum ab homine, sed etiam a pecore: transi et ipsa. Et quomodo, inquics, transeo caelestia corpora, cum ambulo in terra? NOD carne transis, sed mente. Abjice et ipsa: quamvis luceant, corpora sunt; quamvis de caelo fulgeant, corpora sunt. Veni, quoniam forte non te putas habere quo eas, cum consideras ista omnia. Et ultra caelestia corpora quo iturus sum, inquis, et quid mente transitnrus sum? Considerasti ista omnia? Consideravit inquis. Unde considerasti? Ipse considerator appareat. Ipse enim considerator istorum omuium, discriminalor, distiuctor et quodammodo appensor in libra sa­ pientiae. animus est. Sine dubio melior est animus quo ista omnia cogitasti, quam ista omnia quae cogitasti. Animus ergo iste spiritus est, non corpus: transi et ipsum. Compara ipsum animum primo, ut videas quo transeas; compara illum carni. Absit, ne digneris comparare. Compara ilium fulgori solis, lunae, stellarum: major fulgor est animi. Primo celeritatem animi ipsius vide. Vide si non vehementior scintilla est animi cogitantis, quam splendor solis lucentis. Solem oricnlem tu vides animo: motus ipsius quam tardus est ad animum tuum? Cito t'i potuisti cogitare quod facturis est sel. Ab oriente ad occidentem venturus est, jam ex aVia parte cras oritur. Ubi hoc fecit cogitatio tua, adhuc ille tardus est, et tu omnia peragrasti. Magna ergo res est animus. Sed quomodo dico, est? Transi et ipsum; quia et ipse animus mutabilis est, quamvis melior sit omni corpore. Modo novit, modo non novit; modo obliviscitur, modo recordatur; modo vult, modo noM vult; modo peccat, modo justus est. Transi ergo omnem mutabilitatem; noa solum omne quod videtur, sed et omne quod mutator. Transisti enim carnem quae videtur, transisti coelum, solem, lunam, et stellas quae videntur; transi et omne quod mutatur. Jam enim istis transactis veneras ad animum tuum, sed et ibi invenisti mutabilitatem animi tui. Numquid mutabilis est Deus ? Transi ergo et animum tuum. Effunde super te animam tuam, ut contingas Deum, de quo tibi dicitur, Ubi cat Deus tuus ?

13. Ne putes te aliquid facturum quod homo no.. possit. Hoc fecit ipse Joannes evangelista. Transcendit carnem, transcendit terram quam calcabat, transcendit maria quae vidcbat, transcendit aerem ubi alites volitant, transcendit solem, transeendii lunam, transcendit stellas, transcendit omnes spiritus qui non videntur, transcendit mentem suam ipsa ratione I animi sui. Transcendeus ista omnia, super se effundens animam suam, quo pervenit? Quid vidit? In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum. Si ergo separationem non vides m luce, quid separationem quaeris in opere? Vide Dcum, vide Verbum ejus inhaerere Verbo dicentia: quia ipse dicens non syllabis dicit; sed splendore sapientiae fulgere, hoc est dicere. Quid dictum est de Sapientia ipsius? Candor est lucis aeternae ( Sap. VII, 26). Attende candorem solis. In coelo est; et expandit candorem per terras omnes, per maria omnia: et utique corporalis lux est. Si separas candorem solis a sole, separa Verbum a Patre. De sole loquor. Lucernae una flammula tenuis, quae uno latu possit exstingui, spargit lucem suam super cuncta luae subjacent. Vides lucem sparsam a flammula gc­ neratam, emissionem vides, separationem non vides. Intelligite ergo, fratres charissimi, Patrem et Filium et Spiritum sanctum inseparabiliter sibi cohaerere, Trinitatem hanc unum Deum; et omnia opera unius Dei, haec esse Patris, haec esse Filii, haec esse Spiri- tus sancti. Caetera quae consequuntur, quae pertinent ad sermonem ipsius Domini nostri Jesu Christi in Evangelio, quoniam et crastino die sermo debetur vobis, adestote ut audiatis.