Tractatus 37

Ab eoquod scriptum est, Dicebant ergo, Ubi est pater tuus ? usque ad id, Et nemo apprehendit eum, quia nondum venerat hora ejus. Cap. VIII, f. 19, 20.

i. Quod in sancto Evangelio breviter dicitur, noM breviter oportet exponi, ut quod auditur, intelligatur. Verba enim Domini pauca, sed magna sunt; non numero aestimanda, sed pondere: nec ideo contemnenda, quia pauca; sed ideo quaerenda, quia magua. Qui adfuistis hesterno die, audistis, ut potuimus disputavimus ex eo quad ait Dominus, Vos secundum carnem judicatis; ego noM judico quemquam. Sed et si judico egot judicium meum verum est; quia talus noa sum, sed ego et qui misit me Pater. In lege vestra scriptum est quod duorum hominum testimonium verum est. Ego sum qui testimonium perhibeo deme, et testimonium perhibet de me qui nri'sit me Pater (Joan. VIII, 15-18). Ex his verbis bestemo, ut dixi, die redditus est sermo aurabes Qt mentibus vestris. Haec cum Dominus dixisset; illi qni audierunt, Vos secundum carnem judicatis, manifestaverunt quod audierunt. Respondeant enim Doraino loquenti de Deo Patre suo, et dixerunt, Ubi est pater tuus? Patrem Christi carnaliter acceperunt, quia verba Christi secundum carnem judicaverunt. Erat autem qui loquebatur in aperto caro, in occulto Verbum: homo manifestus, Deus occultus. Videbant indumentum, et contemnebant indutum: contemnebant, quia nesciebant; nesciebant, quia non videbaut; non videbant, quia caeci erant; caeci erant, quia non credebant.

t. Videamus ergo et ad haec Dominus quid respondent. Ubi est, inquiunt, pater tuus? Audivimus enim te dicere, Solus non sum, sed ago et qui misit me Pater: nos solam te videmus, patrem tuum tecum non videmus; quemodo le dicis solum non eise, sed cum patre tuo esse? an ostende nobis tecum esse patrem tuum. Et Dominus: Numquid me videtis, ut Patrem ostendam vobis? Hoc enim sequitur, hoc suis verhis ipse respondit, quorum verborum expositionem nos ante praemisimus. Videte enim quid dixerit, Neque me ,citis, neque Patrem meum. Si me sciretis, forsitan et Patrem meum sciretis. Dicitis ergo, Ubi est Pater tuus? quasi jam me sciatis; quasi totum hoc sim quod videtis. Ergo quia mc non nostis, ideo vobis Patrem meum non ostendo. Me quippe hominem putatis, ideo Patrem meum hominem qunritis, quia secundum car­ nem judicatis. Quia vero secundum quod vidclis aliud sum, et aliud secundum quod non videtis; Patrem autem meum loquor occultus occultum: prius est ut me noveritis; tunc et Patrem meum scietis.

3. Si enim me sciretis, et Patrem meum forsitan sci- I retis. Ille qui omnia scit, quando dicit forsitan, non dubitat, sed increpat. Attende enim quomodo increpative dicatur ipsum forsitan, quod videtur esse verbum dubitationis. Scd dubitationis verbum est quando dicitur ab homine, ideo dubitante quia nesciente: cum vero dicitur a Deo verbum dubitationis, cum Deum nihil utique lateat, illa dubitatione arguitur infidelitas, 4non opinatur divinitas. Homines enim de his rebus quas certas habent, aliquando increpative dubitant, id est, verbum dubitationis ponunt, cam corde non dubitent: velut si indigneris servo tuo et dicas, Contemnis me; considera, forsitan dominus tuus sum. Hinc et Apostolus ad quosdam contemptores suos loquens ait: Puto autem, et ego Spiritum Dei habeo ( I Cor. VII, 40). Qui dicit, puto, dubitare videtur: sed ille increpabat, non dubitabat. Et ipse Dominus Christus alio loco increpans infidelitatem futuram generis humani: Cum venerit, inquit, Filius hominis, putas, in­ veniet fidem in terra ( Luc, XVIII, 8) ?

4. Jam, quantum existimo, intellexistis quomodo sit positum forsitan: ne quis verborum appensor et syllabarum examinator, veluti latine loqui sciens, reprehendat verbum quod dixit Dci Verbum; et reprehendendo Dei Verbum, non eloquens, sed mutus remaneat. Quis enim loquitur sic, quomodo loquitur Verbum quod erat in principio apud Deum? Noli verba ista considerare, et ex his verbis assuetis illud Verbum metiri velle quod Deus est. Audis caim Verbum etcontemnis; audi Deum et time: In principio erat Verbum. Tu revocas ad usum sermocinationis tuae, et dicis apud te, Quid est verbum? quid magnum est verbum ? sonat et transit; verberato aere aurem percutit. postea non erit. Audi adhuc, Verbum erat apud Deum: manebat, non sonando transibat. Adhuc; forte contemnis: Deus erat Verbum (Joan. i, 1). Apud teipsum, o homo, cum est in corde tuo verbum, aliud est quam sonus: sed verbum quod est apud te, ut transeat ad me, sonum quasi vehiculum quaerit. Assumit ergo sonum, imponit se quodammodo in vehiculum, transcurrit aerem, venit ad me, nec recedit a te: Sonus autem ut veniret ad me, recessit a te, nec perstitit apud me. Verbum ergo quod erat in corde tuo, numquid sono praetereunte praeteriit? Quod cogitabas dixisti; et ut ad me perveniret quod apud te latebat, syllabas sonuisti: sonus syllabarum perduxit ad aurem meam cogitationem tuam; per aurem meam descendit in cor meum cogitatio tua, sonus modius transvolavit: verbum vero illud quod assumpsit sonum, antequam sonares, erat apud te; quia sonuisti, est apud me, et non recessit a te. Hoc attende, quisquis cs examinator sonorum. Verbum Dei contemnis, qui verbum hominis non comprehendis!

5. Scit ergo omnia per quem facta sunt omnia, et tamen dubitando increpat: Si me sciretis forsitan et Patrem meum sciretis. Increpat infidcles. Nam talem sententiam dixit discipulis: sed ibi non est verbum dubitationis, quia non fuit causa increpandae infidelitatis. Nam quod modo dixit Judaeis, Si me sciretis, forsitan et Patrem meum sciretis: dixit et discipulis quando cum Philippus interrogavit, imo postulavit et ait, Domine, ostende nobis Patrem, et sufficit nobis: quasi diceret, Et ipsi te jam novimus, apparuisti nobis, vidimus te, dignatus es eligere nos, secuti sumus te, mirabilia tua vidimus; verba salutis audivimus, praecepta suscepimus, promissa speramus; multum nobis, conferre praesentia tua ipse dignatus es: sed tamen cum te noverimus, qnia Patrem nondum novimus, inflammamur desiderio illius videndi quem nondum novimus: ac per hoc quia te novimus, sed non nobis sufficit, donec et Patrem noverimus; ostende nobis Patrem, et sufficit nubis. Et Dominus ut scirent non se nosse quod se putabant jam nosse: Tanto tempore vobiscum sum, et me nescitis? Philippe, qui me vidit, vi­ dit et Patrem (Joan. xiv, 8,9). Numquid habel ista sententia verbum dubitationis? numquid dixit, Qui me vidit, forsitan vidit et Patrem? Quare? Quia fidelis audiebat, non fidei persecutor: ideo non erat Dominus increpator, sed doctor. Qui me vidit, vidit et Pa­ trem; et hic, Si me sciretis, et Patrem meum sciretis: tollamus verbum quo notata est infidelitas audientium, et ipsa sententia est.

6. Jam hesterno die commendavimus Charitati vestrae, et diximus sententias Joannis evangeliste, quibus nobis narrat quod a Domino didicit, nec discutiendas fuisse si fieri posset, nisi haereticorum commenta compellerent. Breviter ergo hesterno dic, insinuavimus Charitati vestre, esse haereticos qui vocantur Patripassiani, vel a suo auctore Sabelliani: hi dicunt ipsum esse Patrem qui est Filius; nomina diversa, unam vero esse personam. Cum vult, Pater est, inquiunt; cum vult, Filius: tamen unus est. Item sunt alii haeretici qui vocantur Ariani. Confilentur, quidcm unicum Patris Filium Dominum nostrum Jesum Christum, illum Patrem Filii, isium Filium I'a- tris; eum qui Pater est non esse Filium, eum qui Filius est non esse Patrem: confitentur gEnerationem, sed negant aequalitatem. Nos, id est, catholica fides veniens de doctrina Apostolorum, plantata in nobis, per sericm successionis accepta, sana ad posteros transmittenda, inter utrosque, id est, inter utrumque errorem tenuit veritatem. In cfrorc Sabellianorum unus est solus, ipse est Pater qui Filius: in errore Arianorum, alius est quidcni Pater, alius Filius; sed ipse Filius non solum alius, sed etiam aliud est: tu in medio quid? Exclusisti sabellianum, exclude et I arianum. Pater, Pater est; Filius, Filius est: alius, I non aliud; quia ego et Paler, inquit, unum sumus (Joan. x, 30), sicnt etiam hesterno die, quantum po­ tui, commendavi. Cuin audit, sumus, absredat confusus sahellianus; cum audit, unum, abscedat confusus arianus: gubernet catholicns inter utrumque fidei suae navigium, quoniam cavendum est in utroque naufragium. Dic ergo tu, quod dicit Evangelium, Ego et I'a- tr unum sumus. Non ergo diversum, quia unum; non unus, quia sumus.

7. Paulo ante dixit, Judicium meum verum est; quia solus non sunt, sed ego et qui misit me Pater: tanquam diceret, Ideo judicium meum est verum, quia Filius Dei siim, quia verum loquor, quia ipsa veritis ego sum. Isti carnaliter intelligentes; dixerunt, Ubi eat pater tuus ? Modo audi, aniane: Neque me sci/is, neque Patrem meum; quia si me sciretis, et Patrem meuin sciretis. Quid est, si me sciretis et Putrem meum sCiretis, nisi, ego et Pater unum sumus? Quando vides aliquem alicui similem: intendat Charitas vestra, quotidiana locutio est; non sit vobis ardaum qnod esse advertitis usitatum: quando ergo vides aliquem alicui similem, etnosti tu cui similis sit, admirans dicis, Quomodo iste homo similis est illi homini ! Hoc non diceres, nisi duo essent. Hic ille qui eum ignorat, cui tu istum similem dicis: Itane, inquit, similis cst? Et tu ad eum: Quid enim, tu illum non nost.? At ille: Non novi, inquit. Jam tu, ut illum quem nescit, ei nolum facias ex praesente quem cernit, respondes et dicis: Hunc vidisti, illum vidisti. Non utique quia hoc dixisti, unum csse assevcrasti, et duos negasti: sed pnpter similitudinem tale dedisti re. ponsum, Isium nosti et illum nosti; valdc enim similis est, ut nihil distat omnino. Itine et Deminus, Si me, inquit, sciretis, et Patrem meum sciretis, non quia Pater est Filius, sed quia Patri similis Filius. Erubescat arianus. Gratias Domino quia et ipse arianus recessit ab errore sabelliano, et non est patripassianus: non dicit ipsum Patrem indutum carne venisse ad homines, ipsum esse passum, ipsum resurrexisse, et quodammodo ad se ascendisse; hoc nou dicit: agnoscit mecum Patrem, Patrem esse; et Filium, Filium esse. Sed, o frater, evasisti illud ,naufragium, quare tendis in alterum? Pater, Pater cst; Filius, Filius est: quare dicis diss!milem? quare diversum? quare aliam substantiam? Si dissimilis esset, numquid diceret discipulis suis, Qui me vidit, vidit et Patrem ? numquid diceret Judaeis, Si me sciretis, et Putrem meum sciretis? Unde hoc verum esset, nisi et illud verum, Ego et Pater unum sumus ?

8. Haec verba locutus est Jesus in gazophylacio docens in templo: magna fiducia, sinc timore. Non enim pateretur quod nollet, qui nem nasceretur si nollet. Denique quid sequitur? Et nemo apprehendit eum, quia nondum venerat hora ejus. Hoc item nonnulli curti andiunt, sub fato fuisse Dominum Christum credunt, PATROL. XXXV. et dicunt: Ecce Christus habebat fidum. 0 si cor tuum non esse.. fatuum, non credercs fatum! Si fatum, V sicut nonnulli intellexerunt, a fando dictum est, id est a loqucndo; Verbum Dci quomodo habet fatuln, quando in ipso Verbo omnia suut quae condita suut ? Non enim aliquid Deus constituit quod ante nescivit; in Verbo ipsius erat quod factum est. Mundus factus est; et factus cst, et ibi crat. Quomodo et factus cst, et ihi erat? Qnia domus quam aedificat structor, prius in arte erat;etibi melius crat, sine vetustate, sino ruina: tamen ut ostendat artem, fabricat domum; et processit quodammodo domus ex domo; et si domus ruat, ars manet. Ita apud Dei Verbum eraut omnia quae condita sunt; quia omnia in sapientia fecit Deus ( i'sul. CIII, 24), et cuncta nola fecit: non enim quia fecit didicit, sed quia noverat fecit. Nobis quia facta sunt, nota sunt; illi nisi nota essent, facia non essent. Praecessit ergo Verbum. Et quid ante Verbum Dei? Nihil olnnino. Nam si esset aliquid antc, non dictum esset, In principio erat Verbum; sed, In principio factum est Verbum. Denique de mundo quid ait Moyses? In principio fecit Deus cae/um et terram (Gen. i, 1). Fecit quod non crat: si ergo fecit quod non erat, ame quid erat? In principio erat Verbum. Et unde coelum et terra? Omnia per ipsum facta sunt (Jonn. i, I, 5). Tu ergo ponis Christum sub fato? Uhi sunt fala? la coelo, inquis, in ordinc et conversionibus siderum. Quomodo ergo fatum habet. per quem factum est coctuM et sidera; cum tua voluntas, si recte sapias, transcendat et sidera? An quia nosti Christi carnem fuisse sub coelo, idco putas et potestatem Christi subditam coelo?

9. Audi, stulte: Nondum venerat hora ejus, non qua cogeretur mori, sed qua dignaretur occidi. Noverat enim ipse quando deberet mori: intendit omnia qua praedicta sunt de illo, et exspectabat finiri oiunia qu;u praedicta sunt ante ejus passionem futura; ut cum impleta essent, tunc venirct et passio, dispositionis ordine, non fatali necessitate. Denique audite, utprobctis: inter caetera quae de illo proplictata sunt, scriptum ast etiam, Dederunt in escam meam fel, et in siti mea potaverunt me aceto (Psal. LXVIII, 22). Quomodo facta sint, in Evangelio novimus. Prius dederunt lel; accepit, gustavit, et despuit: postea in cruce pendens, ut omnia praedicta complerentur, ait, Sitio: acceperunt spongiam aceto plenam, in arundine ligaverunt, et admoverunt pendenti; accepit illeetait, Perfectum eat. y Quid est, Perfectum eat? Impleta sunt omnia quae ante; passionem meam fuerant prophetata: ergo adhuc quid hic facio ? Denique posteaquam dixit, Perfectum est, inclinato capite tradidit spiritum (Joan. xix, 28-30). Numquid illi latrones juxta confixi, quando voluerunt, exspiraverunt ? Tenebantur vinculis carnis; quia non erant creatores carnis: clavis confixi diu cruciabantur, quia infirmitati nou dominabantur. Dominus au. tem quando voluit, carnem in utero virginali accepit; -quando voluit, ad homines processit; quamdiu voluit, inter homines vixit; quando voluit. a carne discessit: boc est potestatis, non necessitatis. Hanc ergo horam ille exspectabat, non fatalem, sed opportunam it voluatariam: ut prius omnia complerentur, quae ante passionem ipsius compleri oportebat. Nam quomode sub fati necessitate positus erat, qai alio loco divit: Potestatem habeo ponendi animam meam, et polestatem nubeo iterum sumendi cam: nemo tollit eam a me, sed ego ipsc pono eam a me, et iterum sumo eam (Joan. x, 18) ? Ostendit hanc potestatem, quando cum Judaei quaerebant. Quem quaeritis, in quit ? Et illi: Jesum. Et ille: Ego sum. Qua voce audita, redicrunt retro et ceci­ derunt (Id. XVIII, 4 G).

10. Dicit aliquis, Si haec in illo potestas crat, qu are, cnm Juda'i insultarent pendentietdicerent, Si Filius Dei est, descendat de crucc (Matth. xxv!!. 40), non descendit, ut cis suam potestalem descendendo monstraret? Quia patientiam docebat, ideo potentiam differebat. Si enim quasi commotus ad corum verba descenderet, victus conviciorum dolore putaretur. Prorsus non de cendit, fixus permansit, quando vellet abscessurus. N am quid ci magnum fuit de cruce descendere, qui potuit de sepulcro rcsurgerc ? Intelligamus ergo nos quibus hoc ministratum cst, polentiam Domini nostri Jesu Christi occultam tunc, manifestam futuram in judicio: de quo dictum cst, Deus manifestus veniet, Deus noster et non silebit ( Psal. XLIX, 3). Quid est, manifestus veniet ? Quia venit occultus, veniet manifestus Deus noster, hoc est Christus. El non sile­ bit: quid cst, non silebit? Quia primo siluit. Ubi siluit? Quando judicatus est; ut etiam hoc impleretur, quod cl propheta praedixerat, Sicut ovis ad immolandum ductus est, et sicut agnus corum tondente se sine voce, sic non aperuit os suum (Isai. lui, 7). Si ergo pati nollet, non pateretur; si non pateretur, sanguis ille non funderetur; si sanguis illc non funderetur, mundus nou redimeretur. Agamus ilaquc gratias et potestati divinitatis, et miscrationi infirmitatis cjus: etde occulta potentia qnam Judaei non noverant, unde illis modo dictum est, Neque me nostis, neque Patrem meum ;etde carne suscepta quam Judi-i noverant,et cujus patriam seicbant; unde illis alio loco dixit, Et me nostis, et unde sim nostis (Joan. VII, 28). Utrumque noverimus in Christo; et unde aequalis est Patri, et unde illo major est 1'alcr. lllud Verbum est, illud carn; illud Deus cst, illud homo: sed unus est Chris:us Deusethomo.