Tractatus 38

Ab eo quod scriptum est, Dixit ergo cis iesus: Ego vado, et quaeretis InC; usque ad id, Dixit cis Jesus: Principium, qniaetloquor vobis. Cap. VIII, y. 21 25.

1. Lectio sancii Evangelii qux praecessit hudicrnam, ila concluserat, quia locutus est docens in ga­ zophylacio Dominus, quae voluit, et quae audistis: et nemo apprehendit eum, quia nondum venerat hora ejus ( Joan. VIII, 20). Ilinc disputatum est dominico die, quod ipse donare dignatus cst. Intimavimus Charitau vestrae quarc dictum sit, Nondum venerat hora ejus; ne positum Christum sub aliqua necessitate < fatali ulla impietas auderet improbe suspicari. Nondum cnim venerat hora qua C'X ordine suo, secund nn ca quae praedicta sunt de illo, nou mori cogeretur invitus, sed occideretur paratus.

2. Modo autem de ipsa passione sua, quae posita erat nou in ejus neccesitate, seu potestate, locutus est Judaeis dicens: Ego vado. Christo cuiun Domino mors profectio fuit illo unde venerat, et unde non discesserat. Ego, inquit, vado, et quaeretis me: non desiderio, sed odio. Nam illum p steaquam abscessit ab oculis hominum, inquisierunt et qui oderant et qui amabant: illi persequendo, ili habere cupendo. In Psalmis ait ipse Dominus per prophetam, Periit fuga a me, et non est qui reqniral animam meam (Psal. cau, 5) :etiterum ait alio loco in Psalmo, Confun­ dantur et revereantur requirentes animam meam (Psal. xxxix, 45). Culpavit qui non requirerent, damnavit qui requirerent. Malum est cnim non quaerere animam Christi, sed quomodo earn quaesierunt discipuli; et malum est quaerere animam Chrisii, sed quomodo eam Judaei quaesierunt: illi enim ut haberent, isti ut perderent. Denique isti quia sic quaerebant more italo, corde perverso, quid secutus adjunxit ? Quaeretis me t et, ne putetis quia bene me quaeretis, in peccato vestro moriemini. Iloc est Christum male quaerere, in peccato suo mori: hoc est illum odisse, pur quem posset solum salvus csse. Cum enim homincs quorum spes in Deo est, non debeant mala reddere nec' pro malis, reddebant isti mala pro bonis. Pranuntiavit ergo illis Dominus, divitquc sententiam praescius, quod in suo peccato morerentur. Deinde adjungit: Quo ego vado, vos non potestis venire. Hoc et discipulis alio loco dixit; nec tamen cis dixit, In peccato vestro morie­ mini. Quid autem dixit? Quod ei istis: Quo ego rado. vos venire non potestis (Joan. XIII, 53). Non abstulit spem, sed praedixit dilationem. Quando enim hoc discipulis Dominus loquebatur, tunc non poterant venire quo ille ibat, stad postea venturi erant: isti autem nunquam, quibus praescius dixit, In pecculo vestro moriemini.

5. Ilis autem auditis verbis, quomodo solent caruca cogitantes,etsecunJum carnem judicantes, cl totum carnaliter audientes atquc sapientes, dixerunt: Numquid interficiet semetipsum; quia dixit, Quo ego t'ado, vos nan potestis venire ? Stulta verba, et omnino insipientiae plena. Quid cuim? nun poterant ilio venire quo ille perrexisset, si interficeret semetipsum? Num­ quid ipsi non erant morituri? Quid est ergo, Numquid' interficiet semetipsum; quia dixit, Quo ego vado, vos nun potes is venire? Si de morte hominis diceret, quis homo non moritur? Ergo quo ego vado dixit, non cum2 itur ad mortem, sed quo ibat ipse post mortem. Illi itaque non intelligentes, ista responderunt.

4. Et Dominus ad eos qui terram sapiebant, quid ait ? Et dicebat cis: Vos de dcorsum estis. Ideo terram sapitis, quia sicut serpentes terram manducatis. Quid est, terram manducatis ? Terrenis pascimini, terrenis delectamini, terrenis inhiatis, sursum cor non habetis. Vos de deorsum estis: ego de supernis sum. Vos de mundo hoc alis: ego nun sum de hoc mundo. Quomodo enim erat de mundo, per qnem factus est mundus? Omnes de mundo post mundum; quia prius mundus, et sic homo de mundo: prius autem Christus, deinde mundus; quoniam ante mundum Christus, ante Christum nihil: quia in principio erat Ver­ bum; omnia pcr ipsum farta sunt (Joan. I, 1, 3). Sic ergoerat ille de supernis. De quibus supernis? De acre? Absit: ibi et aves voHtant. De coelo quod videmus ? Et hoc absit; ibi et stellae et sol et luna circumeunt. De Angelis? Ncquc hoc intelligatis: per ilium et Angeli facti sunt, per quem omnia facta sunt. De quibus ergo supernis Christus? Ab ipso Patre. Nihil illo Deo superius, qui Verbum genuit aequale sibi, coaeternum sibi, unigenitum, sine tempore, per quem conderet tempora. Sic ergo accipc Christum de supernis, ut cxced is cogitatione tua omne quod factum est; universam omnino creaturam R omne curpus, omnem conditum spiritum, omnem rem quoquo modo mutabilem: totum excede, sicut excessit Joannes, ut contingeret, In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus crat Verbum.

a. Ego ergo, inquit, de supernis sum. Vos de hoc mundo estis: ego non sum de hoe mundo. Dixi ergo vobis quia moriemini in paccatis vestris. Exposuit nobis, fratres, quid intelligi voluerit, Vos de hoc mundo estis. Ideo quippe dixit, Vos de hoc mundo estis, qui:. pecc tores erant, quia iniqui erant, quia infideles erant, quia terrena sapiebant. Nain quid vobis videtur de sanctis Apostolis? Quantum intererat inter Judaeos et Apostoios ? Quantum inter tenebras et lucem, quantum inter fidem et infidelitatem, quantum inter pietatem et impietatem, quantum inter spemetde­ sperationem, quantum inter charitatem et cupiditatom: multum ergo intererat. Quid ergo? quia tantum intererat, Apostoli de mundo non erant? Si cogites quomodo nati sint, et unde venerint; qnia omnes ex Adam venerant, de hoc mundo erant. Sed quid eis ait ipse Dominus? Ego vos de mundo elogi ' (Id. xv, 19). Qui ergo de mundo erant, facti sul non de muudo, et pertintc coeperunt ad eum per quem factus est mundus Isti autem remanserunt esse de mundo, quibas dictum est, Moriemini in peccatU vestris.

6. Nemo ergo dicat, fratres, De hoc mundo non sum. Quisquis os homo, de boc mundo cs: sed venit ad te qui fecit mundum,etliberavit te de hoc mundo. Si delectat te mundus, semper vis esse immundus; si autem jam non te dclectat hic mundus, jam tu es mundus. Verumtamen si per aliquam infirmitatem adhuc tc delectat mundus, habitet in te qui mundat, etcris mundus. Si autem fueris mundus, non remanebis in mundo, nee audies quod audierunt Judaei, Moriemini in, peccatis vestris.Omnes enim com peccato nati sumus; omnes vivendo ad id qnod nati cramus addidimus, magisque de mundo facti sumus, quam tunc 1 quando de parentibus nostris nati sumus. Et ubi essemus, si ille non veniret, qui non habebat omnino peccatum I, ut solveret omnc peccatum ? In quem Judaei quia nun credebant, merito audierunt, Morie­ mini in peccatis vestris: quia non habcre peccatum nullo modo potuistis, qui cum peccato nati estis, sed tamen si in me, inquit, credideritis, cum peccato quidein nati estis, sed in peccato vostro morituri non estis. Tota ergo infelicitas Judaerum ipsa crat, non, peccatum habere, sed in peccatis mori. Hoc est quod debct fugere omnis christianus: propter hoc ad Baptismum curritur; propter hoc qui aegritudine vel aliunde periclitantur, sibi desiderant subvcuiri; propter hoc etiam sugens parvulus a matre piis inanibus ad Ecclesiam fertur, ne sine Baptismo cxeat; et in peccato quo natus est moriatur. Infelicissima conditio; misera sors istorum, qui de ore veridioo audicrunt, In peccatis vestris moriemini.

7. Unde tamen hoc eis contingat, exponit: Si min ! non credideritis quia ego sum, moriemini in peccatis vestris. Crdo, fratres, in illa multitudine quae Dominum audiebat, et cos fuisse qui credituri erant. Quasi autem in omnes processerat severissima illa sententia,, In peccato vestro moriemini; ac per hoc et iliis qui credituri erant, spes erat ablata: illi saeviebant, illi timebant; huo non timebant, sed jam desperabant. Revocavit eos in spem; adjunxit euim, Si non credi-l dentis quia ego sum, moriemini in peccatis vestris. I Ergo si credideritis quia ego sum, non moriemini in peccatis vestris. Reddita est spes desreramibus, cxcilatio facta est dormieutibus, cordibu. evigilaverunt: inde plurimi credidei unt, sicut Evangelii ipsius consequentia testantur. Erant enim illic membra Christ:, quae nondum adhaeserant corpori Christi: el in illu populo a quo crucifixus est, a quo in ligai, suspensus est, a quo pendens irrisus est, a quo lancea vulneratus est, a quo felle et aceto potatus usi, crant membra Christi, pro quibus dixit, Pater, ignosce iilis, quia nesciunt quid faciunt. Quid autem converso non ignoscitur, si fu us Christi sanguis ignoscitur? Quis homicida desperet, si in spem redditus est a quo etiam Christus occisus cst? Crediderunt inde multi; donatus est cis sanguis Christi, ut magis eum biberent quo libcrareutur, quam rei de illo effuso tenerentur: quis desperet? Et si in cruce latro salvatIs esi, ame paululum homicida, post paululum accusatus, convictus, damnatus, suspensus, liberatus; uoti mirari. Ubi convictus, ibi damnatus: sed ibi liberatus, uhi mutatus (Luc. XVIII, 34—43). In hoc ergo populo cui Dominus loquebatur, erant qui iu peccato suo fuerant morituri: erant etiam qui in ipsum qui loquebatur, fuerant credituri,etah omni peccato liberandi.

8. Tamen hoc attende quod ait Dominus Christus: Si non credideritis quia ego sum, - moriemini in peccatis vestris. Quid cst, Si non credideritis quia ego sum? Ego sum, quid? Nihil addidit; cl quia nihil addidit; multum est quod commendavit. Exspecta­ baiur enim ut diceret quid esset, noc tamen dixit. Quid exspectabatur ut diceret? Forte, Nisi cre­ dideritis quia ego sum Chrislus; nisi credideritis quia ego sum Dei Filius; niti credideritis quia ego tum Verbum Patris; nisi credideritis quia ego sum conditor mundi; nisi credideritis quia ego tum hominis formator et reformator, crealor et recreator, factoretrefactor: nisi hoC credideritis quia ego sum, moriemini in peccatis vestris. Multum est quod ait ipsum, Ego tum ': quia sic dixcrat et Deus Moysi, Ego tum qui sum. Quis digne cloquatur quid sit, tum? Mittebat Deus per augelum suum, servum suum Moysen ad liberandnm ex aegypto populum suum (lcgistis quod audistis, et nostis; commemoro tamen); mittebat trementem; excusantem, sed obedientem. Cum ergo excusaret, ait Deo, quem loqui in angelo intelligabat: Si dixerit mUn populus, Et quis est Deus qui misit te, quid eis dicam? Et Dominus ad eum, Ego sum qui sum: et repetivit, Dicet filii. Israel, Qui eat, misit me ad vos. Non ait et ibi, Ego sum Dens; aut, Ego sunt mundi fabricator; aut, Ego sum omnium rerum creator; aut, Ego sum ipsius populi liberandi propagator: sed hoc tantum, Ego sum qui sum; et, Dicet filiis Israel, Qui est; non addidit, Qni est Deus vester, qui ast Deus patrum vestrorum, sed taiHun hoc dixit, Qui eat, misit me at! vot. Forte multum erat et :,d ipsum Moysn, sicut multum est et ad nos, et multo magis ad nos, intelligere quid dicium sit, Ego sum qui tum; et, Qui est, misil me ad vos. Et si forte caperet Moyses, ilii ad quos mittebatur quando caiernt? Distulit ergo Dominus quod capere homo non posset, el addidit qnod capere p sset: adjunxit enimetait, Ego tum Deus Abraham, et Deus Isaac, ei Deus Jacob (Exod. III, f3 15). Hoc potes capere: Nam Ego sum qui tum, quae mens potest capere?

9. Quid ergo nos ? audebimusne aliquid dicere cx huc quod diclum est, Ego sum qui sum: vel potins ex hoc quod Dominum dicere audistis, Nisi credideritis quia cgo sum, moriemini in peccatis vestris? Itane liis viribus mcis tantillis et pene nullis, audebo disputare quid sil quod ait Dominus Christus, Nisi credideritis quia ego sum? Audebo ipsum Dominum interrogare: audite me inter ogantem potius quam disputantem, magis quaerentem quam praesumentem, potius discentem quam docentem,etcerte in me vel per me etiam vos interrogate. Praesto est etiam ipse Dominus qui ubique est, audiat interrogandi affectum, et intelligendi praestet effectum. Nam ego quibus verbis, et si forte aliquid capio, perducere possum quod capio ad corda vestra? Quisnam sufficit sonus? quae suppetit f'loquentia! quae vires intelligendi? quae facultas proferendi ?

10. Dicam ergo Domino nostro Jesu Christo, dicam, et audiat mc I. Credo praesentem, omnino non dubito; ipse euim dixit, Ecce ego vobiscum sum usque in consummationem saeculi (Matth. XXVIII. 20). 0 Do­ mine Deus noster, quid est quod aisti, Nisi credideri­ tia quia ego sum ? Quid euim non est corum quae fecisti ? Numquid coelum non est ? numquid terra non est ? numquid non sunt ca quae in terra et in coelo sunt ? numquid homo ipse cui loqueris nun est ? numquid angelus quem mittis nou est ? Si omnia suut haec quai per te facta sunt, quid est quod tibi proprium quiddam tenuisti ipsum esse, quod aliis nun dedisti, ut tu solus esses ? Nam quomodo audio, Ego sum qui sum; quasi alia non siut ? et quomodo audio, Nisi credideritis quia ego sum ? Illi enim non erant qui audiebant? Et si peccatores crant, homines erant. Quid ergo facio? Quid sit ipsum esse, dicat cordi, intus dicat, intus loquatur; bomo interior audiat, mens capiat vere csse: est enim semper codem modo esse. (Res euim aliqua, qualibet omnino: quasi coepi dis- .putare, putarc,etdestiti quaerere; forte quod audivi volo loqui, auditui mco det exsultationem et vestro cum loquor): res enim quaelibet, prorsus qualicumque- excellentii, si mutabilis est, non vere est; non enim est ibi verum esse, ubi est et non esse. Quid ,uid enim mutari potest, mutatum non est quod erat: si non est quod erat, mors quaedam ibi facta cat; peremptum est aliquid ibi quod crat, ci non cst. Nigredo mortua est in capite albescentis scnis, pulchritudo mortua est in corpare fessietincurvi senis, mortuae sum vires ill corpore languentis, mortua est statio in corpore aurbulantis, mortua est ambulatio in corpore slantis, monua est ambulatioetstatio in corpore jacentis, mortua est locutio in lingna tacentis: quidquid mutatur et est quod non erat, video ibi quamdam vituM in eo quod est, et mortem in eo quod fuit. Denique de mortuo cum dicitur, Ubi est homo ille? respondetur, Fuit. O vcrilas quae vere es ! Nam in omnibus actionibusetmotibus nostris, el in o.uui prorsus agitationc creaturae duo tempora invenio, praeteritum et futurum. Praesens quaero. nihil stat: quod dixi, jam non cst; quod dicturus sum, nondum est: quod feic, jain non est; quod facturus sum, nondum est: quod vixi, jani nun est; quod victurus sun!, nondum est. Praeteritum et futurum invenio in onmi motu rerum: in veritate quae manet, praeteritum et futurum nun invenio, sed solum praesens, et hoc incorruptibiliter, quod in crcatura uon est. Discute rcrum mutationes, invenies FuitetErit: cogita Deum, invenies IsSI, ubi Fuit et Erit esse non possit. Ut ergo et tu sis, transcende tempus. Sed quis transcendet viribus suis? Level illuc ille qui Patri dixit, Volo ut ubi ego sum, et ipsi sint mecum. Hoc itaquc promittens ne moriamur in peccatis nostris. nihil aliud Dominus Jesus Christus mihi videtur his verhis dixisse, Nisi credideritis quia ego sum: prorsus nihil aliud mihi videtur his verbis dixisse quam hoc, Nisi credideritis qnia ego Deus sum, moriemini in peccatis vestris. Bene, Deo gratias, quia dixit, Nisi credideritis: non dixit, Nisi ceperitis. Quis enim hoc capiat ? Aut vere, quia ausus sum dicere, et visi estis intelligerc I, aliquid dc lanta inef­ fabilitate cepistis ? Si ergo non capis, fides te liberat. IdeoetDominus non ait, Nisi ceperitis quia ego sum; sed quod poterant dixit, Nisi credideritis quia ego sum, moriemini in peccati. vestris.

ii. Et illi semper terrena sapientes et semper secundum carnem audnntes dt respondentes, quid ei dixerunt ? Tu quis es? Non enim cum dixisti, Nisi credideritis quia ego sum, addidisti quid esses. Quis es, ut credamus? Et ille, Principium. Ecce quod est esse. Principium mutari non potest: principium in se manet, et innovat omnia; principium est, cui dictum est, Tu autem idem ipse es, et anni lui non deficient (Psal. CI, 28). Principium, ait, quia 1 et loquor vobis. Principium me credite, ne moriamini in peccatis vestris. Tanquam enim in eo quod dixerunt, Tu quis es 9 nihil aliud dixerint quam, Quid te esse credimus ? respondit, Prindpium; id est, Principium me credite. In graeco namque eloquio discernitur, quod non potest in latino. Apud graecos enim feminini generis est principium, sicut apud nos lex generis feminini est, quae apud illos est masculini: sicut sapientia et apud nos et apud illos generis feminini est. Consuetudo locutionis ideo per diversas linguas variat genera vocabulorum, quia in ipsis rebus non invenis sexum. Non enim sapientia vere femina est, cum Christus sit Dei Sapientia (I Cor. i, 24), et Christus appelletur genere masculino, sapientia feminino. Cum ergo dicerent Judaei, Tu quis ea ? ille qui sciebat esse ibi quosdam credituros, et ideo dixisse, Tu quis es? ut scirent quid Illum credere deberent, respondit, Principii: non tanquam diceret, Principium sum; sed tanquam diteret, Principium me credite. Quod in sermone graeco, ut dixi, evidenter apparet, uhi feminini generis est principium (a). Velut si vellet dicere se esse verita. tem, et dicentibus, Tu quis es? responderet, Verita tem; cnm vidcatur ad id quod dictum est, Tu quis est respondere debuisse, Vcritas; id est, Veritas sum. Sed altius respondit, cum videret eos ita dixisse, Tu quis es ? ac si dicerent, Quoniam abs te audivimus, Nisi credideritis quia ego sum, quid te esse credemus? ad hoc respondit, Principium: tanquam diceret, Principium me credite. Et addidit, quia et loquor vobis: id est, quia humilis propter vos factus, ad ista verba descendi. Nam si principium sicuti est, ita maneret apud Patrem, ut non acciperet formam servi et homo loqueretur hominibus; quomodo ei crederent, cum infirma corda intelligibile Verbum sine voce sensibili audire non possent? Ergo, inquit, credite me esse principium; quia, ut credatis, non solum sum, sed et loquor vobis. Sed de hac re jam .nullum est loqui vobis: placeat itaque Charitati vestrae ut quod restat, illo adjuvante servemus, crastino reddituri.