Tractatus 115

De eo quod dicitur, Introivit ergo iterum in praetorium Pilatus; usque ad id, Erat autem Barabbas latro. Cap. XVIII, f. 53-40.

i. Quid Pilatus dixerit Christo, quidve Pilato ille responderit, isto-sermone considerandum atque tra ctandum est. Cnm enim dictum esset Judaeis, < Acci­ pite eum vos, et secundum Legem vestram judicate eum » atque illi respondissent, c Nobis non licet occidere quemquam; introivit iterum in praetorium Pilatus, et vocavit Jesum, et dixit ei: Tu es rex Judaeorum? Et respondit Jesus: A temetipso hoc dicis, an alii tibi dixerunt de me? i Sciebat utique Dominus et quod ipse interrogavit, et quod ille responsurus fuit; sed tamen dici voluit, non ut ipse sciret, sed ut scriberetur quod nos voluit ut sciremus. < Respondit. Pilatus: Numquid ego Judxus sum? Gens tua et pon­ tifices tradiderunt te mihi: quid fecisti? Respondit Jesus: Regnum meum non est de hoc mundo. Si ex boc mundo esset regnum meum, ministri mei utique decertarent, ut non traderer Judicis: nunc autem rcgnum meum non est hinc. i Hoc est quod bonus magister scire nos voluit: sed prius nobis demonstranda fuerat vana hominum de regno ejus opinio, sive Gentium, sive Judaeorum, a quibus id Pilatus audierat; quasi propterea morte fuisset plectendus, quod illici­ tum affectaverit regnum; vel quoniam solent regnaturis invidere regnantes, et videlicet cavendum erat ne ejus regnum sivc Romanis, sive Judxis esset ad­ versum. Poterat autem Dominus quod ait, Regnum meum non est de hoc mundo, ele., ad primam interrogationem praesidis respondere, ubi ei dixit, Tu es rex Judaeorum? sed eum vicissim interrogans utrum hoc a semetipso diceret, an audisset ab aliis, illo respondente ostendere voluit hoc sibi apud illuin fuisse a Judxis velut crimen objectum: patcfacicns nobis co­ gitationes hominum, quas ipse noverat, quoniam vanae sunt (Psal. Icit, 11); eisque post responsionem Pilati, jam Judacis et Gentibus opportunius aptiusque respondens, Regnum meum non eat de hoc mundo. Quod si interroganti Pilato continuo respondisset; non etiam Judxis, sed solis Gentibus hoc de se opi-, nantibus respondisse videretur. Nunc vero quoniam respondit Pilatus, Numquid ego Judaeus sum? Gens na et pontifices tradiderunt te mihi; abstulit a se suspicionem, qua posset putari a semetipso dixisse quod Jesuni regem dixerat esse Judaeorum, id se a Judaeis andisse demonstrans. Deinde dicendo, Quid fecisti? salis ostendit illud ei pro crimine objectum: tanquam diceret, Si regem te negas, quid fecisti ut tradereris inibi ? Quasi mirum non esset si puniendus judici traderetur, qui se diceret regem: si autem hoc non diceret, quaerendum ab illo esset quid aliud forte fccisset, unde tradi judici dignus esset. ;

i. Audite ergo, Judaei et Gentes; audi, circumcisio; audi, praeputium; audite, omnia regna terrena: Non impedio dominationem vestram in hoc mundo, Regnum meum non eat de hoc mundo. Nolite metuere metu vanissimo quo Herodes ille major, cum Christus natus nuntiaretur, expavit, et tol infantes ut ad cum mors perveniret, occidit ( Matth. II, 5,16 ), timendo magis quam irascendo crudelior, Regnum, inquit, meum noM est de hoc mundo. Quid vultis amplius? Venite ad regnum quod non est de hoc mundo; venite credendo, et nolite saevire metuendo. Dicit quidem in prophetia de Deo Patre, Ego autem constitutus sum rex ab eo super Sion montem sanctum ejus (Psal. II, 6); sed Sion illa et mons ille non est de hoc mundo. Quod est enim ejus regnum nisi credentes in eum, quibus dicit, De mundo non estis, sicut et ego non sum de mundo? Quamvis eos esse vellet in mundo: propter quod de illis dixit ad Patrem, Non rogo ut tollas eoa de mundo, sed ut serves eos ex malo (Joan. XVII, f6, 15). Unde et hic non ait, Regnum meum non est in. hoc mundo; sed, non cat de hoc mundo. Et cum hoc probaret diceris, Si ex hoc mundo esset regnum meum, ministri mei utique decertarent, ut non traderer Judaeis: non ait, Nunc autem regnum meum non est hic; sed, non est hinc. IIic est enim regnum ejus usque in finem saeculi, habens inter se commixta zizania usque ad messem; messis enim finis est saeculi, quando messores venient, id est Angeli, et colligent de regno ejas omnia scandala (Matth. XIII, 38-41); quod utique non fieret, si regnum ejus non esset hic. Sed lamen non est hinc; quia peregrinatur in mundo: regno suo Suippe dicit, De mundo non catis, sed ego vos elegi de mundo (Joan. xv, 19). Erant ergo de mundo, quando regnum ejus non erant, sed ad mundi principem pertinebant. De mundo est ergo quidquid hominum a vero quidem Deo creatum, sed ex Adam vitiata atque damnata stirpe generatum est: factum est autem regnum non jam de mundo, quidquid inde in Christo regeneratum est. Sic enim nos Deus eruit de polestate tenebrarum, et transtulit in regnum Filii charilatis suae (Coloss. I, 13): de quo regno dicit, Regnum meum non est de hoc mundo; vel, Regnum meum non eat hinc.

3. Dixit itaque ei Pilatus: Ergo rex es tu? Respon­ dit Jesus: Tu dicisquia rex sum ego. Non quia regem se timuit consiteri; sed Tu dicis ita libratum est, ut neque se regem neget (rex est enim cujus regnum noa est de hoc mundo), neque regem talem se esse fateatur, cujus regnum putetur esse de hoc mundo. Talem quippe ille sentiebat qui dixerat, Ergo rex es tu? cui responsum est, Tu dicis quia rex sum ego. Dictum est enim, Tu dicis, ac si dictum esset, carnalis carnaliter dicis.

i 4. Deinde subjungit: Ego in hoc natus sum, et ad hoc veni in munduM, ut testimonium perhibeam veritati. Non est producenda hujus pronominis syllaba, quod, ait, In hoc natus sumtanquam dixerit, In hac re na­ tus sum: sed corripienda, tanquam dixerit, Ad hanc 1 rem natus sum, vel ad hoc natus sum; sicut ait, Ad hoc veni in mundum. In graeco namque Evangelio nihil est hujus locutionis ambiguum (a). Unde manifestum est eum temporalem nativitatem suam hic commemorasse, qua incarnatus venit in mundum; nun illam sine initio qua Deus erat, per quem Pater condidit mundum. In hoc ergo sc dixit natum, id est propter hoc natum, et ad hoc venisse in mundum, utique nascendo de Virgine, ut testimonium perhibeat veritati. Sed quia non omnium est fides (II Thess. III, 2), adjunxit, atque ait: Omnis qui est ex veritate, audit meam vocem. Audit utique interioribus auribus, id est, obaudit meae voci: quod tantumdem valeret si diceret, Credit mihi. Cum itaque Christus testimonium perhibet veritati, profecto testimonium perhibet sibi: ejus quippe vox est, Ego sum veritas (Joan. xiv, 6): et dixit alio quoque loco. Ego testimonium perhibeo de me ( Id. VIII, 18), Quod vero ait, Omnis qui eat ex veritate, audit vocem meam, gratiani commendavit qua secundum propositum vocat. De clun proposito dicit Apostolus, Scimus quia diligentibus Deum omnia cooperal tur in bonum, his qui secundum propositum Dei vocati sunt (Rom. VIII, 28); propositum scilicet vocantis, non vocatorum: quod alibi apertius ita positum est, Collabora Evangelio secundum virtutem Dei, salvos nos facientis et vocantis vocatione sua sancta; non secundum opera nostra, sed secundum suum propositum et gratiam ( II Tim. I, 8, 9). Nam si naturam cogitemus in qua creati sumus, cum omnes veritas creaverit, quis non est ex veritate? Sed non omnes sunt quibus ut audiant veritatcm, hoc est ut obaudiant veritati, et credant in veritatem, ex ipsa veritate praestatur; nullis procul dubio praecedentibus meritis, ne gratia non sil gratia. Si enim dixis­ set, Omnisqui audit Ineam vocem, ex veritate est: ideo dictus ex vcritale putaretur, quia obtemperat veritati: non autem hoc ait; sed ait, Omnis qui eat ex veritate, audit meam vocem. Ac per hoc nou ideo est ex veritate, qnia ejus audit vocem; sed ideo andit, quia ex veritate est, id est, quia hoc ilii donum ex veritate collatum est. Quod quid est aliud, quam douante Christo credit in Christum?

5. Dixit ei Pilatus: Quid est veritas? Nee exspectavit audire responsum; sed cum hoc dixisset, iterum exivit ad Judaeos, et dixit eia: Ego nullam invenio in co cau­ sam. Est autem consuetudo vobis ut unum dimittam vo­ bis ira I'ascha; vullis ergo dimittam vobis regem Ju­ daeorum? Credo cum dixisset Pilatus, Quid cat veritas? in mentem illi vonissc continuo consuetudinem Judaeorum, qua solebat eis dimitii unus in Pascha :et ideo non exspectavit ut responderet ei Jpsus quid est veritas, ne mora fieret, cum recoluisset morem quo I posset eis per Pascha dimitti; quod eum valde voluisse manifestum est. Avelli tamen ex ejus corde non potuit Jesum regem esse Judaeorum, tanquam hoc ibi, sicut in titulo, ipsa veritas fixerit, de qua quid esset interrogavit. Sed hoc audito, Clamaverunt rursum omnes dicentes: Non hunc, scd Barabbam. Erat autem Barabbas latro. Non reprehendimus, o Judaei, quod per Pascha liberalis nocentem, sed quod occiditis innocentem: quod tamen nisi fieret, verum Pascha non fieret. Sed umbra veritatis a Judaeis errantibus tenebatur, et mirabili dispensatione divinae sapientiae per homines fallaces ejusdem umbrae veri­ tas implebatur; quia ut verum Pascha fieret, Christus velut ovis immolabatur. Hinc ea sequuntur quae injuriosa Christo Pilatus et cohors ejus ingessit; sed alia disputatione tractanda sunt.