Table of Contents
In Quartum Sententiarum (Redactio B)
Prologus
Quaestio 1 : An liceat aliqua non theologica in theologia tradere
Quaestio 2 : Quid opus sit facto in contrarietate positionum seu opinionum
Distinctio 1
Quaestio 1 : An creatura possit creare
Quaestio 2 : Ad definitio sacramenti quam poni magister sit bona
Quaestio 4 : Utrum pro cuiuslibet legis tempore debeant esse alia et alia sacramenta
Quaestio 5 : Quid sit circumcisio, et quomodo obligat
Distinctio 2
Quaestio 1 : Quid sit baptismus: et quae eius materia et forma.
Distinctio 3
Quaestio 1 : An institutio baptismi circumcisionem et legalia evacuet
Distinctio 4
Quaestio 1 : An virtutes infundantur in baptismo
Quaestio 3 : An omnes baptizati aequaliter effectum baptismi recipiant
Distinctio 5
Quaestio 1 : An liceat recipere baptismum a ministor malo vito
Distinctio 6
Quaestio 1 : An character sit causa initerationis baptismi
Quaestio 7 : An confirmatio sit sacramentum initerabile
Distinctio 8
Quaestio 1 : An sit ponenda forma in sacramento Eucharistiae ut in caeteris
Distinctio 9
Quaestio 1 An omnis mortalis peccator indigne Eucharistiam assumat
Quaestio 2 : An in somno pollutus communicare possit
Quaestio 3 : An non ieiunus possit eucharistiae sacramentum sumere
Distinctio 10
Quaestio 1 : An corpus Christi et eius sanguis realiter in Eucharistia contineantur
Quaestio 2 : Quomodo corpus Christi sit in Eucharistia
Quaestio 4 : An deus possit aliquod corpus simul ponere in diversis locis separatis circumscriptive
Quaestio 5 : An corpori Christi eaedem proprietates insint in eucharistia quae in caelo
Quaestio 6 : Utrum aliqua creatura possit movere corpus Christi prout existit in sacramento
Quaestio 7 : An sit essentialis ordo inter modum essendi sacramentaliter, et sub modo naturali
Distinctio 11
Quaestio 1 : An panis transubstantietur in corpus Christi
Quaestio 2 : An solus panis triticeus et vinum vitis fit conveniens materia huius sacramenti
Quaestio 3 : An corpus Christi sit categorice adorandum in eucharistia, an conditionaliter
Distinctio 12
Quaestio 1 : An omne accidens possit esse sine subiecto
Quaestio 2 : An quantitas distinguatur a re quanta
Quaestio 4 : An cum omni alteratione accidentium in eucharistia maneat corpus Christi
Quaestio 5 : An pluries in die celebrandum sit
Quaestio 6 : Utrum quilibet clericus quolibet die teneatur dicere horas
Quaestio 7 : An ex inadvertentia dicens horas vel distractus satisfaciat praecepto de dicendis horis
Quaestio 8 : An audiens missam, et interea dicens horas satisfaciat utrique praecepto
Distinctio 13
Quaestio 1 : An sequendo consecrationem Christi debeamus in fermentato, an in azimo pane consecrare
Quaestio 2 : An Christus xiiii luna comederit agnum paschalem
Quaestio 3 : An laicus teneatur sub utraque specie communicare
Quaestio 4 : Quis sit modus celebrandi
Distinctio 14
Quaestio 1 : An peccati post baptisma commissi necessaria sit poenitentia
Quaestio 2 : An per sacramentum poenitentiae peccatum mortale deleatur
Distinctio 15
Quaestio 1 : Utrum quis possit satisfacere seu adimplere poenitentiam iniunctam existendo in peccato
Quaestio 2 : An opus satisfactorium sit aequae meritorium ac non satsifactorium
Quaestio 3 : An non ieiunantes peccent
Quaestio 4 : An ieiunium quadragesimae sit de iure divino
Quaestio 6 : An tertio comedens frangat ieiunium ut secundo comedens
Quaestio 7 : An quilibet teneatur ad eleemosynam faciendam
Quaestio 9 : An quilibet non extreme pauper teneatur pauperi exteme eleemoysnam impedere
Quaestio 10 : An rerum dominia iure naturae divino an humano partita sint
Quaestio 11 : Utrum homo teneatur restituere illa quae acquisivit per perscriptionem vel usucapionem
Quaestio 12 : Quomodo conveniant et differeant ususfructus et usus et quomodo finiantur
Quaestio 13 : An lucrans in ludo acquirat dominium rei lucratae, et potissimum in ludis taxillorum
Quaestio 14 : An ludere sit honestum
Quaestio 15 : An bene vivant homines tesseras facientes vel eas vendentes
Quaestio 16 : An proximi lacerans famam teneatur eam restituere
Quaestio 18 : An accusatus de aliquo crimine teneatur illud crimen prodere non obstante fama
Quaestio 19 : An homicidium sit magnum peccatum: et quae restitutio debeatur homicidio
Quaestio 20 : An liceat occidere et rapere in bello
Quaestio 21 : An licitum sit christiano viro vocare in suum auxilium infideles contra Christianos
Quaestio 22 : An homo damnatus ad mortem possit aufugere licite
Quaestio 23 : An duellum sit licitum
Quaestio 24 : An furto aliena subtrahens peccet
Quaestio 26 : An fur teneatur ad restitutionem omnium quae furto abstulit
Quaestio 27 : An iuste pro furto infligatur mors
Quaestio 29 : An omnis usura sit peccatum
Quaestio 31 : An mutuator possit mutare ad usuram, vel recipere ultra sortem aliquid
Quaestio 35 : An liceat ad usuram capere
Quaestio 36 : An contractus quem cambium bursae dicunt sit licitus
Quaestio 37 : An trapezitae seu campsores permutando et capiendo plusquam debent usuram commitant
Quaestio 38 : An usurarius teneatur restituere lucrum ex usura acquisitum
Quaestio 39 : Quot sint species contractus
Quaestio 40 : Utrum negotiatio proprie dicta lucrativa sit licita
Quaestio 42 : An reddituum emptio sit licita
Quaestio 43 : An redditus depraevetur per hoc quod est irredimibilis vel perpetuus
Quaestio 44 : An liceat emere vitalitium, hoc est sustentationem pro vita vel pro victu
Quaestio 45 : Utrum contractus locationis et conductionis sint liciti
Quaestio 46 : An contractus Socidarum quibus rustici in animalibus innituntur sit licitus
Quaestio 47 : An contractus societatis sit licitus
Quaestio 48 : De quodam particulari contractu tanquam societatis an sit licitus
Quaestio 49 : An contractus quem Ioannes Eckius Germanus proposuit: sit aequus et licitus
Quaestio 50 : Utrum in restitutione pluribus facienda aliquis sit servandus ordo, et quis
Distinctio 16
Quaestio 1 : An contritio: oris confessio: et satisfatio sint partes poenitentiae
Distinctio 17
Quaestio 1 : Quo iure confessio vocalis sit introducta
Quaestio 3 : An quilibet adultus teneatur confiteri omnia sua peccata proprio sacerdoti
Quaestio 4 : An peccatorum circumstantiae sint de necessitate salutis confitendae
Quaestio 5 : An homo habens peccata non reservata cum reservatis teneatur omnia illa curato
Quaestio 6 : An quis licite compelli possit sua peccata bis confiteri
Quaestio 9 : An debeat iterare confessionem is qui confessus est et non poenituit
Distinctio 18
Quaestio 1 : An sacerdos evangelicus virtute sacramenti poenitentiae tollat aliquid de culpa
Quaestio 2 : An excommunicatio excommunicatum et alios excludat a communione mutua
Quaestio 3 : An omnis participans cum excommunicato mortaliter peccet
Quaestio 4 : Utrum communio cum excommunicato sit lege divina; an humana prohibita
Distinctio 19
Quaestio 1 : An sacerdos possit uti calve in quolibet
Quaestio 2 : An fraterna correptio sit cuilibet adulto de praecepto
Distinctio 20
Quaestio 1 : An ille sit prorsus liberatus a poena qui adimplet poenitentiam iniunctam a sacerdote
Quaestio 2 : An indulgentiae vivis et mortuis prosint et ad quid
Distinctio 21
Quaestio 1 : An aliqua peccata dimittantu rpost hanc vitam
Quaestio 2 : An sigillum secret sit omni modo servandum
Quaestio 3 : An sacerdos teneatur celare peccatum sibi in confessione detectum
Distinctio 22
Quaestio 1 : An quilibet resurgens a peccatis mortalibus resurgat ad priora merita vel gratiam
Quaestio 2 : An in labente in mortale peccatum post gratiam redeant priora peccata
Distinctio 23
Quaestio 1 : An extrema unctio sit sacramentum novae legis
Quaestio 2 : An aqua benedicta aliquid in ecclesia valeat
Distinctio 24
Quaestio 1 : An ordo sit sacramentum movae legis
Quaestio 2 : An summus pontifex possit dispensare cum sacerdote ut contrahat matrimonium
Quaestio 4 : An accipiens personas in beneficiis ecclesiasticis peccet
Quaestio 5 : An liceat dare beneficium paruulo octo vel decem annorum
Quaestio 6 : Quomodo ab inidoneo idoneus sgregetur
Quaestio 7 : An quis possit petere honorem
Quaestio 8 : An conferens beneficium bono, meliore relicto, peccet
Quaestio 9 : Eadem. An collator beneficii peccet, beneficium bono dando, relicto meliore
Quaestio 13 : An conclusiones cum suis probationibus in quaestione praecedente positae sint verae
Quaestio 16 : An praelatus ecclesiae sit dominus proventuum ecclesiae datorum
Quaestio 18 : Quomodo cognoscatur status et sufficientia viri
Quaestio 20 : An clericus possit de rebus suis testari
Quaestio 23 : Utrum clericus teneatur restituere fructus beneficii quos in mortali recepti
Distinctio 25
Quaestio 2 : Utrum simonia sit grave peccatum
Quaestio 3 : An prece et obsequio committatur simonia
Quaestio 5 : An simoniace promotus munere a manu iustum titulum in beneficium acquirat
Quaestio 6 : An possit esse pactio in spiritualibus
Quaestio 7 : Quae sit poena simoniacorum
Distinctio 26
Quaestio 1 : An matrimonium sit sacramentum novae legis
Quaestio 2 : An matrimonium ob pulchritudinem vel opes contrahi possit
Quaestio 3 : An matrimonium sit sacramentum univoce cum aliis sacramentis
Distinctio 27
Quaestio 2 : An matrimonium per sacros ordines et religionis professionem dissoluatur
Quaestio 3 : Quis possit sponsalia contrahere et an sint licita
Quaestio 4 : Quo modo matrimonium conditionale contrahatur
Quaestio 6 : An maximus pontifex possit cum bigamo dispensare ut ordines suscipiat
Distinctio 28
Quaestio 1 : An carnalis copula cum sponsalibus matrimonium causet
Distinctio 29
Quaestio 1 : An consensus coactus per metum ad matrimonium sufficiat
Distinctio 30
Quaestio 1 : Utrum error matrimonium impediat
Quaestio 2 : In quo virginitas consistat; et an sit virtus
Quaestio 3 : An viduitati et castitati coniugali virginitas praestet
Quaestio 4 : An fuerit verum matrimonium inter Mariam virginem et Ioseph
Distinctio 31
Quaestio 1 : An tria bona matrimonii excusent actum matrimonialem ne sit peccatum
Distinctio 32
Quaestio 2 : An unus coniugum possit vovere sine consensu alterius
Distinctio 33
Quaestio 1 : An liceat vel licuerit unquam simul plures habere uxores
Quaestio 2 : An libellus repudii in lege Mosaica fuerit licite permissus
Distinctio 34
Quaestio 1 : An impotentia coeundi matrimonium impediat
Quaestio 2 : An maleficiatus possit contrahere
Distinctio 35
Quaestio 1 : An vir possit uxorem ob adulterium dimittere
Quaestio 2 : An aliquis possit mulierem sibi matrimonio coniungere quam per adulterium polluit
Distinctio 36
Quaestio 1 : An servitus impediat matrimonium
Distinctio 37
Quaestio 1 : An sacer ordo impediat matrimonium
Distinctio 38
Quaestio 1 : An expediat vovere
Quaestio 3 : An omne votum obliget voventem ad sui observantiam
Quaestio 4 : An opus factum ex voto sit melius quam opus factum sine voto
Quaestio 6 : An status religiosorum sit perfectior statu episcoporum saecularium
Quaestio 8 : An paupertatis votum in communi, in religione expediat
Quaestio 10 : An expediat monachis habere bona in communi in coenobio, et non in proprio
Quaestio 11 : An licite sint aliqui religiosi mendicantes
Quaestio 13 : Quis sit dominus bonorum quae habent fratres minores
Quaestio 17 : An gravatus aere alieno possit profiteri religionem
Quaestio 19 : An transgressio cuiuslibet in regula contenti sit peccatum
Quaestio 20 : An sit meritorium religiosos non religiose viventes reformare
Quaestio 21 : An liceat vel expediat religioso ab una religione in aliam transire
Quaestio 22 : An sit expediens tot religiones habere in mundo
Quaestio 23 : An Carthusia sit religionum optima
Quaestio 24 : An peccent Carthusienses comedendo carnes
Distinctio 39
Quaestio 1 : An dispar cultus impediat materimonium
Distinctio 40
Quaestio 1 : Quomodo cognoscatur gradus consanguinitatis
Quaestio 2 : An consanguinitas impediat matrimonium
Distinctio 41
Quaestio 1 : Quid sit affinitas et an impediat matrimonium
Quaestio 2 : An sint aliqui filii illegitimi
Distinctio 42
Quaestio 1 : Utrum cognatio spiritualis et legalis impediat matrimonium
Distinctio 43
Quaestio 1 : An idem corruptum possit per naturam redire
Quaestio 2 : An in lumine naturali ostendi possit hominem resurrectionem possibilem esse futuram
Quaestio 3 : An Deus possit reproducere aliquid proprie corruptum
Quaestio 4 : An totum dicat tertiam entitatem a suis partibus realiter distinctam
Quaestio 5 : An resurrection mortuorum generalis sit futura, et quis sit modus resurgendi
Quaestio 6 : An corpora mortuorum resurgent cum omnibus suis partibus et adminiculis
Quaestio 7 : An foeminae resurgent in sexu masculino
Distinctio 44
Quaestio 1 : Quoto anno aetatis Christus passus sit
Quaestio 2 : Quoto die Christus resurrexerit a mortuis
Quaestio 3 : An infernus sit sub terra
Quaestio 4 : An ignis inferni sit eiusdem speciei cum igne nostro
Quaestio 5 : An corpus damnati possit calefieri
Quaestio 6 : Quo modo animae corporibus excute crucientur: et similiter daemones
Quaestio 7 : An tristitia sit magna poena
Distinctio 45
Quaestio 1 : Quibus prosint suffragia ecclesiae
Quaestio 3 : An suffragia existentis in mortali peccato prosint defuncto
Quaestio 4 : An conducat in loco sacro sepeliri, et an quilibet possit eligere sibi locum sepulturae
Quaestio 5 : An sancti orent pro nobis
Quaestio 6 : An sit aliqua memoria intellectualis sicut sensualis
Distinctio 46
Quaestio 2 : An deus inaequaliter merentes inaequaliter praemiet
Quaestio 3 : An homines pro meritis et demeritis habebunt praemium et supplicium
Quaestio 4 : An aliquod peccatum sit infinitae parvitatis: et similiter omissio
Distinctio 47
Quaestio 1 : An in generali iudicio erit disputatio vocalis
Quaestio 2 : An ignis conflagrationis erit eiusdem speciei cum igne praesenti
Distinctio 48
Quaestio 1 : An caeli cessabunt a motu post diem iudicii
Distinctio 49
Quaestio 1 : An felicitas sive summum bonum in bonis corporis vel fortunae inveniatur
Quaestio 2 : In quo consistat vera beatitudo
Quaestio 3 : An essentia beatitudinis in uno actu consistat, an pluribus
Quaestio 4 : An homo naturaliter possit Deum videre
Quaestio 5 : An beatitudo principalius consistat in actu intellectus, an voluntatis
Quaestio 6 : An omnes summae appetant beatitudinem
Quaestio 7 : An appetitus liber, ex necessitate appetat beatitudinem
Quaestio 8 : An intellectus clare videns Deum possit non delectari, vel deum non diligere
Quaestio 9 : An voluntas efficientiam habeat respectu suae beatitudinis
Quaestio 10 : An beatitudo partialiter producatur a beato
Quaestio 11 : An omnes beati sint aequaliter beati
Quaestio 12 : An beatitudo sit perpetua
Quaestio 13 : An beatitudo sanctorum post resurrectionem erit maior in anima quam nunc sit
Quaestio 14 : An sensus exteriores beatorum erunt continuo in actibus suis in patria
Quaestio 15 : An videns deum ipsum comprehendat
Quaestio 16 : Quid sit videre in verbo, et an videns verbum omnia quae in verbo relucent videat
Quaestio 17 : Per quid corpora beatorum erunt impassibilia
Quaestio 19 : Utrum dotem claritatis habeant beati
Quaestio 21 : An duo corpora dura possint immediate se tangere
Quaestio 22 : An virginitati debeatur aureola
Quaestio 23 : An doctoribus debeatur aureola
Quaestio 24 : An mors sit de ratione martyrii
Quaestio 25 : Quando quis debeat pati martyrium et pro quibus causis
Quaestio 27 : Cuius virtutis sit actus martyrii vel illae cui debetur aureola martyrum
Distinctio 50
Quaestio 1
Quibus prosint suffragia ecclesiae⁋ Distinctionis Quadragesimaequintae. Quaestio Prima Ria principa liter in hac distine ctione quadragesi maquinta inquirere pono. Primo de suffragiis: quibus valeant: & ad quid. Se cundo de sepultura mortuorum ad quid illa conducat. Ter tio an sancti pro no bis & existentibus in purgatorio orent. De suffragiis primo inquiram, quibus prosint suffra gia ecclesiae. Pro quo pono conclusiones.
⁋ Prima est. Suffragia ecclesiae non prosunt damnatis probatur Nam quarto de ciuitate dei dicit diuus Augustinus Si scirem patrem meum in infemo / non plus orarem pro eo quam pro diabolo. Et Baptista tertio Calamitatum. Sed neque rex erebi quemquam tranare paludem: Nec superis iterum reddi sinit.
⁋ Secunda propositio. Suffra gia ecclesiae non prosunt existentibus in caelo. Nam ipsi sunt in termino: quorum gloria non augetur: sicut nec poena existentium in infemo diminuetur. Hoc patet in Enchiridio. lxv. c. & de cele. mis. c. Cum Marthae .S. Tertio loco. vbi dicitur. Iniuriam facit martyri qui orat pro martyre. Et propterea vt Innocentius tertius archiepiscopo Lugdunensi illic scribit, mutata est oratio sancti Leonis, vt pro nobis oraret: pro quo olim orabatur.
⁋ Tertia conclusio. Suffragia ecclesiae ali quid prosunt: & aliquibus. alioquin ecclesia frustra oraret pro defunctis: & sic erraret: quod nefas est dice re. Et ostenditur per illud. ii. Machabeorum. xii. Sancta & salubris est cogitatio pro defunctis exorare, vt a peccatis soluantur. Quod tangit idem Baptista libiii. Alphonsi dicens. Propterea caeso rediens Macha peus ab hoste Immensum Solymas argenti pondus ad arces Misit / opem sociis qui cum virtute suprer mam Clausissent pro lege diem. Et paulo ante in eodem. Haec homines quotiens iterant libamina vel cum Aere iuuant inopem vel pneumina sancta precantur: Aut auido minus indulgent obsonia ventri. Sic deus edixit: tali perfundimur auta. Diuinam sentimus openmitescit auernus: Exilium decrescit: habent fessi ocia manes. In super arguitur ratione. Aliquis potest satisfacere pro viuo: ergo & pro defuncto. patet consequentia: quia defunctus est capax liberatiois a poena sicui & viuus: quia actualiter poenam patitur. Sed siquis totum valorem operis sui referat in satisfactionem alterius: nullo modo satisfacit pro seipso. Nam existens dominus fructuum operis sui / & omnino applicans fructum alteri: nihil sibi retinet, quemadmodum si pro se oret: totum sibi prodest, non tamen sibi ipsi minus meretur de gratia & gloria: quia illa non meretur alteri.
⁋ Quarta conclusio. Suffragia ecclesiae prosunt existentibus in purgatorio. probatur sic. aliquibus prosunt. secundum tertiam praemissam: & non existentibus in caelo aut infemo per primam & secundam: ergo prosunt exi stentibus in purgatorio: a sufficiente diuisione. Ap pellamus existentem in purgatorio defunctum / vbicumo locorum fuerit: modo non discesserit in originali vel mortali: sed sit debitor poenae temporariae
⁋ Contra primam conclusionem argumentor per argumentum commune de Traiano liberato precibus beati Gregorii: qui tamen erat in inferno quia beatum lgnatium discipulum beati Ioannis euangelistae: & aliquos alios morti tradidit iniuste- ltem ecclesia canit. Aporta inferi erue animas eo rum. In super in Vitis patrum legitur quod Beatus Macharius liberauit quendam gentilem presbyterum qui asseruit se esse damnatum. Praeterea in vita sancti Brandani continetur quod & Altisi. in fine sui quarti allegat ex Praepositino) quod beatus Brandanus vidit ludam ince dentem per prata: & cum quaereret ab eo quare non esset in inferno: respondit quod ad tempus refrigerium habebat propter bona quae fecerat.
⁋ Ad primum, nescio vnde sit origo illius historiae: cum attribuatur loanns Damasceno qui multo tempore praecessit beatum Gre gorium. Solutio autem communis est quod non erat finaliter damnatus. sed cum fuerit liberatus: hoc palam est satius est dicere quod precibus beati Gregoriifuit vi tae restitutus: & meruerit: & decesserit tandem in gra tia. Ad aliud, non recipio illud de beato Machario nisi aliunde doceatur certius, nec etiam illud quod nai ratur in vita illius sancti patris beati Brandani. Ali qui namque ineruditi interdum putantes sanctos ex tollere falsa asserunt in eorum vitis. hic autem sanctus pater fiorens multis miraculis / pater fere trium mi lium monachorum vt memoriae proditum est: non ista dicebat vt opinor: sed quidam alius asseruit hoc esse ab eo dictum. Per portam autem inferi intelligitur purgatorium. quomodo limbus patrum interdum appellatur infernus. vnde dicebat Iacob Gene. xlii Deducetis canos meos cum dolore ad inferos. & xxxvii. Descendam ad filium meum lugens in infer num. & Iob. xvii. dicitur. In tenebris straui lectulum meum: infernus domus mea est. Insiste tu ipse de his qui resuscitati erant in vetere & nouo testamen to. forte aliquorum animae erant in purgatorio: aliquae in caelo: & decesserant forte in mortali. Hoc autem non est directe contra nostram conclusionem: quia tales sint extra communem legem.
⁋ Secundo argumentor. Anima Christi descendit ad inferos & redemit ani mas quae ibi fuerunt. sed aliquae erant in infemo. ig tur. In super per distinctionem beati Augustini in Eni chiri. quae etiam citatur, de celebratione missarum. cap. Cum Marthae. &. xiii. q. ii. c. Tempus. quidam sunt valde boni: quidam valde mali: & his non prosunt suffra gia. quidam mediocriter boni: & quidam mediocriter mali. & illa membra non coincidunt. ad quod enim distin xisset Augustinus quatuor membra / si essent solum tria in re? ergo per mediocriter malos intelligit existentes in paucis peccatis mortalibus: quo mo do multi intelligunt.
⁋ Respondetur concedendo quoi anima Christi descendit ad inferos. sed nego quod omnes animas ibi existentes liberauerit: quia solum debitrices poenae. vt beatus Gregorius dicit in quadam homilia festorum paschalium. sed electorum suorum nullum apud inferos reliquit. Purgatorium autem est infernus inferior ad hos qui puniuntur hic su perius. & sic non obstat illud psalmi. lxxxv. Fruisti animam meam ex inferno inferiori. Ad secundum dico quod per mediocriter bonos intelligit existentes in venialibus, & in eorum poenis. per mediocriter malos intelligit existentes in venialibus & de bitores poenae pro mortalibus, de quibus acta est poenitentia in hoc mundo. Et licet illa membra coin ciderent: non esset disconueniens. nam in vulgari modo loquendi idem intelligimus per mediocriter bonos, & mediocriter malos. Limitatio autem glos sae in capitulo Cum Marthae. quod suffragia tollunt geometrice & non arithmetice. nihil valet cum secundum suffragium sit vel esse possit adeo bonum, vt primum: & tertium aeque bonum, ac secundum. nam pure voluntatium est dicere posteriora non tantum tollere quantum priora. melior autem esset disceptatio de illo qui decedit in mortali & veniali. nam veniale punietur solum temporaliter vt putamus. & videtur quod illi quo ad diminutionem poenae venia lium prosint suffragia. quales forte vocantur mediocriter mali a beato Augustino, qui cum mortalibus & venialibus decedunt. Sed dices: illi pro quibus ludas Machabeus misit pecuniam erant damnati. quia habebant pecuniam idolorum sub tunicis. Praesumebat quod poenitebant de peccato.
⁋ Contra secundam conclusionem argumentor. sequitur quod tunc superflue quis orat, cum illi non prosit oratio. Respondetur. oratio mea tunc in sinu meo convertetur. nam intentio mea interpretatiua est vt ad me redeat si illi non prosit.
⁋ Secun do arguitur. oramus pro morientibus statim post baptismum: quos tamen scimus baptizatos. igitur. Re spondetur. dicimus missam pro paruulo baptizato vt nobis prosit: & ad commendandum mysterium redemptionis, & ad incorporandum talem in ecclesia cum aliis. nam si est baptizatus / statim euolat. si non est: protinus ibit ad limbum puerorum: & iterum ei non prodest. disiunctiua autem est certa certitudine infallibili: licet altera pars sit certa certitudine solum mo rali. puta quod est baptizatus vel non. Petis, an talis certitudo sit fides: cum sit assensus firmus & ineuidens. dico quod sic. nam si ego baptizem / sum certus de nac categorica. iste est saluatus. quia haec dependet ab his, quilibet rite baptizatus habet gratiam baptismalem. ille est huiusmodi. igitur. maior est de fide. & minor mihi certa: quia ego scio me intendis se: protulisse verba: & aquam proiecisse. & alter est certus de disiunctiua certitudine fidei nullum for te assensum habendo circa categoricas: vel certitu dinem moralem de altera.
⁋ Contra duas posteriores conclusiones simul argumentor. Per illam viam renitimur iustitiae diuinae liberando aliquem a purgatorio quem deus vult punire: & sic malum erit impunitum. In super sic actus exterior aliquid boni super actum interiorem addet. probatur. si sortes relinquat haeredi vel legatario celebrandas. xxx. missas pro se: & plato totidem & nihil siat pro platone: sed pro sorte: sortes citius liberabitur. alioquin suffragia ei non prodessent.
⁋ Ad primum nego quod orans pro defunctis com trauenit iustitiae diuinae: quia deus decreuit hand animam purgari per ignem: nisi aliquis pro ea oret, nec malum erit impunitum: quia iste orans patitur poe nam pro amico non potente sibiipsi subuenire Ad secundum nego de praemio essentiali. de ad celeratione autem ad gloriam, & ad habendam gloriam essentialem, concedo. & quo ad hoc conditio diuitis est melior quam pauperis: & habentis multos amicos pro se orantes. iuxta illud Iob. Miseremini mei: miseremini mei / saltem vos amici mei: quia manus domini tetigit me. Iob. xix. Obiicies. ergo non sufficit velle celebrare pro aliquo ad libe randum illum a purgatorio. vel si requiratur exequutio quo ad hoc: sequitur haec conclusio. Melius est habere sacrificium presbyteri celeriter celebrantis vt in Gallia, quam diu celebrantis vt in Sco tia vel Hispania: quia in fine missae solum iste libe rabitur. ponamus quod celebratio vnius missae libe rabit aliquem a purgatorio. In super melius erit habe statim post mortem. ccclxv. missas qui habere presbyterum quotidie celebrantem per annum. Patet quoniam si tot missae hunc liberabunt: omnes celebra tae mox post mortem eum liberabunt: quae si succes siue fiant / non ita cito liberabunt. Respondetur. requiritur actus exterior: & caeteris paribus missa impigre celebrantis est melior. sed crebro caete ra sunt imparia: quia deuotius alter sacerdos celebrat: & plura dicit. quapropter neutrum modum reprobamus dummodo bene fiat iuxta com suetudinem regionis. Ad secundum dico argumentum concludente quo ad liberationem a poena: sed non oportet esse melius: cum possibile sit mereri plus de praemio essentiali celebrando per annum: vel obitum instituendo seu fundando in maiorem gloriam dei. sed neutrum istorum alteri praeferimus: quia vtrumque est bonum suo modo.
⁋ Secundo arguitur. Apocalypsis. xiiii. dicitur. Opera enim illorum sequuntur illos. ergo non iuuantur alienis operibus. Item Ecclesiasti. ix. di citur de mortuis quod non habent partem in opere quod sub sole geritur. Insuper mala opera viuorum non possunt nocere mortuis: quia nullus punitur bis. ergo nec bona opera eis prodesse possunt.
⁋ Ad primum dicit beatus Augustinus: & magister allegat in litera, quod opera facta pro mortuis dicuntur opera eorum: inquantum meruerunt in vita vt pro eis fierent. & hoc nihil aliud est quam decedere in gratia, & in debito poenae. Ad secundum. hoc est verum ad augmentum gloriae vel gratiae. Ad ter tium dicitur quod deus pronior est ad miserendum quam puniendum.
⁋ Nunc concludam paucis ea quai hac pri- ma quaestione diximuscilicet quod possumus mereri liberati onem poenae existentibus in purgatorio qui non possunt seipsos iuuare. Ad hoc probationes adduximus. & probatur adhuc per glos. i. ad Thess. iiii. super illo verbo nolumus vos) & per Augustgi in sermodoe de verbis apostoli. Sed si alicui vel aliquibus omnem fructum operis mei applicem / & pro illo praecise faciam: non mereor aliquid de liberatione poenae quo ad meipsum: nisi ab ter non egeat tanto fructu. nam sic oratio mea mini proficit: quia est intentio mea interpretatiua quod in me redeat, vbi expresse alteri non applicatur. Durandus tamen dicit quod non possum alteri mereri libera tionem culpae venialis, nisi culpa fuerit prius remissa. Hoc puto falsum, & dico consequenter ad dicta quod culpa venialem remitti in infemo nihil aliud est quam poenam illic pati pro illa: & hoc sufficit. & a fortiore in purgatorio. Si igitur pati pro culpa veniali est culpam venialem tolli in alio saeculo: me rogante pro diminutione illius poenae poena delebitur: acsi esset poena respondens vni culpae mortali prius in via dimissae. Vlterius dico non esse prudentem quim seneglecto suffragia sua mortuis applicat.
On this page