Table of Contents
In Quartum Sententiarum (Redactio B)
Prologus
Quaestio 1 : An liceat aliqua non theologica in theologia tradere
Quaestio 2 : Quid opus sit facto in contrarietate positionum seu opinionum
Distinctio 1
Quaestio 1 : An creatura possit creare
Quaestio 2 : Ad definitio sacramenti quam poni magister sit bona
Quaestio 4 : Utrum pro cuiuslibet legis tempore debeant esse alia et alia sacramenta
Quaestio 5 : Quid sit circumcisio, et quomodo obligat
Distinctio 2
Quaestio 1 : Quid sit baptismus: et quae eius materia et forma.
Distinctio 3
Quaestio 1 : An institutio baptismi circumcisionem et legalia evacuet
Distinctio 4
Quaestio 1 : An virtutes infundantur in baptismo
Quaestio 3 : An omnes baptizati aequaliter effectum baptismi recipiant
Distinctio 5
Quaestio 1 : An liceat recipere baptismum a ministor malo vito
Distinctio 6
Quaestio 1 : An character sit causa initerationis baptismi
Quaestio 7 : An confirmatio sit sacramentum initerabile
Distinctio 8
Quaestio 1 : An sit ponenda forma in sacramento Eucharistiae ut in caeteris
Distinctio 9
Quaestio 1 An omnis mortalis peccator indigne Eucharistiam assumat
Quaestio 2 : An in somno pollutus communicare possit
Quaestio 3 : An non ieiunus possit eucharistiae sacramentum sumere
Distinctio 10
Quaestio 1 : An corpus Christi et eius sanguis realiter in Eucharistia contineantur
Quaestio 2 : Quomodo corpus Christi sit in Eucharistia
Quaestio 4 : An deus possit aliquod corpus simul ponere in diversis locis separatis circumscriptive
Quaestio 5 : An corpori Christi eaedem proprietates insint in eucharistia quae in caelo
Quaestio 6 : Utrum aliqua creatura possit movere corpus Christi prout existit in sacramento
Quaestio 7 : An sit essentialis ordo inter modum essendi sacramentaliter, et sub modo naturali
Distinctio 11
Quaestio 1 : An panis transubstantietur in corpus Christi
Quaestio 2 : An solus panis triticeus et vinum vitis fit conveniens materia huius sacramenti
Quaestio 3 : An corpus Christi sit categorice adorandum in eucharistia, an conditionaliter
Distinctio 12
Quaestio 1 : An omne accidens possit esse sine subiecto
Quaestio 2 : An quantitas distinguatur a re quanta
Quaestio 4 : An cum omni alteratione accidentium in eucharistia maneat corpus Christi
Quaestio 5 : An pluries in die celebrandum sit
Quaestio 6 : Utrum quilibet clericus quolibet die teneatur dicere horas
Quaestio 7 : An ex inadvertentia dicens horas vel distractus satisfaciat praecepto de dicendis horis
Quaestio 8 : An audiens missam, et interea dicens horas satisfaciat utrique praecepto
Distinctio 13
Quaestio 1 : An sequendo consecrationem Christi debeamus in fermentato, an in azimo pane consecrare
Quaestio 2 : An Christus xiiii luna comederit agnum paschalem
Quaestio 3 : An laicus teneatur sub utraque specie communicare
Quaestio 4 : Quis sit modus celebrandi
Distinctio 14
Quaestio 1 : An peccati post baptisma commissi necessaria sit poenitentia
Quaestio 2 : An per sacramentum poenitentiae peccatum mortale deleatur
Distinctio 15
Quaestio 1 : Utrum quis possit satisfacere seu adimplere poenitentiam iniunctam existendo in peccato
Quaestio 2 : An opus satisfactorium sit aequae meritorium ac non satsifactorium
Quaestio 3 : An non ieiunantes peccent
Quaestio 4 : An ieiunium quadragesimae sit de iure divino
Quaestio 6 : An tertio comedens frangat ieiunium ut secundo comedens
Quaestio 7 : An quilibet teneatur ad eleemosynam faciendam
Quaestio 9 : An quilibet non extreme pauper teneatur pauperi exteme eleemoysnam impedere
Quaestio 10 : An rerum dominia iure naturae divino an humano partita sint
Quaestio 11 : Utrum homo teneatur restituere illa quae acquisivit per perscriptionem vel usucapionem
Quaestio 12 : Quomodo conveniant et differeant ususfructus et usus et quomodo finiantur
Quaestio 13 : An lucrans in ludo acquirat dominium rei lucratae, et potissimum in ludis taxillorum
Quaestio 14 : An ludere sit honestum
Quaestio 15 : An bene vivant homines tesseras facientes vel eas vendentes
Quaestio 16 : An proximi lacerans famam teneatur eam restituere
Quaestio 18 : An accusatus de aliquo crimine teneatur illud crimen prodere non obstante fama
Quaestio 19 : An homicidium sit magnum peccatum: et quae restitutio debeatur homicidio
Quaestio 20 : An liceat occidere et rapere in bello
Quaestio 21 : An licitum sit christiano viro vocare in suum auxilium infideles contra Christianos
Quaestio 22 : An homo damnatus ad mortem possit aufugere licite
Quaestio 23 : An duellum sit licitum
Quaestio 24 : An furto aliena subtrahens peccet
Quaestio 26 : An fur teneatur ad restitutionem omnium quae furto abstulit
Quaestio 27 : An iuste pro furto infligatur mors
Quaestio 29 : An omnis usura sit peccatum
Quaestio 31 : An mutuator possit mutare ad usuram, vel recipere ultra sortem aliquid
Quaestio 35 : An liceat ad usuram capere
Quaestio 36 : An contractus quem cambium bursae dicunt sit licitus
Quaestio 37 : An trapezitae seu campsores permutando et capiendo plusquam debent usuram commitant
Quaestio 38 : An usurarius teneatur restituere lucrum ex usura acquisitum
Quaestio 39 : Quot sint species contractus
Quaestio 40 : Utrum negotiatio proprie dicta lucrativa sit licita
Quaestio 42 : An reddituum emptio sit licita
Quaestio 43 : An redditus depraevetur per hoc quod est irredimibilis vel perpetuus
Quaestio 44 : An liceat emere vitalitium, hoc est sustentationem pro vita vel pro victu
Quaestio 45 : Utrum contractus locationis et conductionis sint liciti
Quaestio 46 : An contractus Socidarum quibus rustici in animalibus innituntur sit licitus
Quaestio 47 : An contractus societatis sit licitus
Quaestio 48 : De quodam particulari contractu tanquam societatis an sit licitus
Quaestio 49 : An contractus quem Ioannes Eckius Germanus proposuit: sit aequus et licitus
Quaestio 50 : Utrum in restitutione pluribus facienda aliquis sit servandus ordo, et quis
Distinctio 16
Quaestio 1 : An contritio: oris confessio: et satisfatio sint partes poenitentiae
Distinctio 17
Quaestio 1 : Quo iure confessio vocalis sit introducta
Quaestio 3 : An quilibet adultus teneatur confiteri omnia sua peccata proprio sacerdoti
Quaestio 4 : An peccatorum circumstantiae sint de necessitate salutis confitendae
Quaestio 5 : An homo habens peccata non reservata cum reservatis teneatur omnia illa curato
Quaestio 6 : An quis licite compelli possit sua peccata bis confiteri
Quaestio 9 : An debeat iterare confessionem is qui confessus est et non poenituit
Distinctio 18
Quaestio 1 : An sacerdos evangelicus virtute sacramenti poenitentiae tollat aliquid de culpa
Quaestio 2 : An excommunicatio excommunicatum et alios excludat a communione mutua
Quaestio 3 : An omnis participans cum excommunicato mortaliter peccet
Quaestio 4 : Utrum communio cum excommunicato sit lege divina; an humana prohibita
Distinctio 19
Quaestio 1 : An sacerdos possit uti calve in quolibet
Quaestio 2 : An fraterna correptio sit cuilibet adulto de praecepto
Distinctio 20
Quaestio 1 : An ille sit prorsus liberatus a poena qui adimplet poenitentiam iniunctam a sacerdote
Quaestio 2 : An indulgentiae vivis et mortuis prosint et ad quid
Distinctio 21
Quaestio 1 : An aliqua peccata dimittantu rpost hanc vitam
Quaestio 2 : An sigillum secret sit omni modo servandum
Quaestio 3 : An sacerdos teneatur celare peccatum sibi in confessione detectum
Distinctio 22
Quaestio 1 : An quilibet resurgens a peccatis mortalibus resurgat ad priora merita vel gratiam
Quaestio 2 : An in labente in mortale peccatum post gratiam redeant priora peccata
Distinctio 23
Quaestio 1 : An extrema unctio sit sacramentum novae legis
Quaestio 2 : An aqua benedicta aliquid in ecclesia valeat
Distinctio 24
Quaestio 1 : An ordo sit sacramentum movae legis
Quaestio 2 : An summus pontifex possit dispensare cum sacerdote ut contrahat matrimonium
Quaestio 4 : An accipiens personas in beneficiis ecclesiasticis peccet
Quaestio 5 : An liceat dare beneficium paruulo octo vel decem annorum
Quaestio 6 : Quomodo ab inidoneo idoneus sgregetur
Quaestio 7 : An quis possit petere honorem
Quaestio 8 : An conferens beneficium bono, meliore relicto, peccet
Quaestio 9 : Eadem. An collator beneficii peccet, beneficium bono dando, relicto meliore
Quaestio 13 : An conclusiones cum suis probationibus in quaestione praecedente positae sint verae
Quaestio 16 : An praelatus ecclesiae sit dominus proventuum ecclesiae datorum
Quaestio 18 : Quomodo cognoscatur status et sufficientia viri
Quaestio 20 : An clericus possit de rebus suis testari
Quaestio 23 : Utrum clericus teneatur restituere fructus beneficii quos in mortali recepti
Distinctio 25
Quaestio 2 : Utrum simonia sit grave peccatum
Quaestio 3 : An prece et obsequio committatur simonia
Quaestio 5 : An simoniace promotus munere a manu iustum titulum in beneficium acquirat
Quaestio 6 : An possit esse pactio in spiritualibus
Quaestio 7 : Quae sit poena simoniacorum
Distinctio 26
Quaestio 1 : An matrimonium sit sacramentum novae legis
Quaestio 2 : An matrimonium ob pulchritudinem vel opes contrahi possit
Quaestio 3 : An matrimonium sit sacramentum univoce cum aliis sacramentis
Distinctio 27
Quaestio 2 : An matrimonium per sacros ordines et religionis professionem dissoluatur
Quaestio 3 : Quis possit sponsalia contrahere et an sint licita
Quaestio 4 : Quo modo matrimonium conditionale contrahatur
Quaestio 6 : An maximus pontifex possit cum bigamo dispensare ut ordines suscipiat
Distinctio 28
Quaestio 1 : An carnalis copula cum sponsalibus matrimonium causet
Distinctio 29
Quaestio 1 : An consensus coactus per metum ad matrimonium sufficiat
Distinctio 30
Quaestio 1 : Utrum error matrimonium impediat
Quaestio 2 : In quo virginitas consistat; et an sit virtus
Quaestio 3 : An viduitati et castitati coniugali virginitas praestet
Quaestio 4 : An fuerit verum matrimonium inter Mariam virginem et Ioseph
Distinctio 31
Quaestio 1 : An tria bona matrimonii excusent actum matrimonialem ne sit peccatum
Distinctio 32
Quaestio 2 : An unus coniugum possit vovere sine consensu alterius
Distinctio 33
Quaestio 1 : An liceat vel licuerit unquam simul plures habere uxores
Quaestio 2 : An libellus repudii in lege Mosaica fuerit licite permissus
Distinctio 34
Quaestio 1 : An impotentia coeundi matrimonium impediat
Quaestio 2 : An maleficiatus possit contrahere
Distinctio 35
Quaestio 1 : An vir possit uxorem ob adulterium dimittere
Quaestio 2 : An aliquis possit mulierem sibi matrimonio coniungere quam per adulterium polluit
Distinctio 36
Quaestio 1 : An servitus impediat matrimonium
Distinctio 37
Quaestio 1 : An sacer ordo impediat matrimonium
Distinctio 38
Quaestio 1 : An expediat vovere
Quaestio 3 : An omne votum obliget voventem ad sui observantiam
Quaestio 4 : An opus factum ex voto sit melius quam opus factum sine voto
Quaestio 6 : An status religiosorum sit perfectior statu episcoporum saecularium
Quaestio 8 : An paupertatis votum in communi, in religione expediat
Quaestio 10 : An expediat monachis habere bona in communi in coenobio, et non in proprio
Quaestio 11 : An licite sint aliqui religiosi mendicantes
Quaestio 13 : Quis sit dominus bonorum quae habent fratres minores
Quaestio 17 : An gravatus aere alieno possit profiteri religionem
Quaestio 19 : An transgressio cuiuslibet in regula contenti sit peccatum
Quaestio 20 : An sit meritorium religiosos non religiose viventes reformare
Quaestio 21 : An liceat vel expediat religioso ab una religione in aliam transire
Quaestio 22 : An sit expediens tot religiones habere in mundo
Quaestio 23 : An Carthusia sit religionum optima
Quaestio 24 : An peccent Carthusienses comedendo carnes
Distinctio 39
Quaestio 1 : An dispar cultus impediat materimonium
Distinctio 40
Quaestio 1 : Quomodo cognoscatur gradus consanguinitatis
Quaestio 2 : An consanguinitas impediat matrimonium
Distinctio 41
Quaestio 1 : Quid sit affinitas et an impediat matrimonium
Quaestio 2 : An sint aliqui filii illegitimi
Distinctio 42
Quaestio 1 : Utrum cognatio spiritualis et legalis impediat matrimonium
Distinctio 43
Quaestio 1 : An idem corruptum possit per naturam redire
Quaestio 2 : An in lumine naturali ostendi possit hominem resurrectionem possibilem esse futuram
Quaestio 3 : An Deus possit reproducere aliquid proprie corruptum
Quaestio 4 : An totum dicat tertiam entitatem a suis partibus realiter distinctam
Quaestio 5 : An resurrection mortuorum generalis sit futura, et quis sit modus resurgendi
Quaestio 6 : An corpora mortuorum resurgent cum omnibus suis partibus et adminiculis
Quaestio 7 : An foeminae resurgent in sexu masculino
Distinctio 44
Quaestio 1 : Quoto anno aetatis Christus passus sit
Quaestio 2 : Quoto die Christus resurrexerit a mortuis
Quaestio 3 : An infernus sit sub terra
Quaestio 4 : An ignis inferni sit eiusdem speciei cum igne nostro
Quaestio 5 : An corpus damnati possit calefieri
Quaestio 6 : Quo modo animae corporibus excute crucientur: et similiter daemones
Quaestio 7 : An tristitia sit magna poena
Distinctio 45
Quaestio 1 : Quibus prosint suffragia ecclesiae
Quaestio 3 : An suffragia existentis in mortali peccato prosint defuncto
Quaestio 4 : An conducat in loco sacro sepeliri, et an quilibet possit eligere sibi locum sepulturae
Quaestio 5 : An sancti orent pro nobis
Quaestio 6 : An sit aliqua memoria intellectualis sicut sensualis
Distinctio 46
Quaestio 2 : An deus inaequaliter merentes inaequaliter praemiet
Quaestio 3 : An homines pro meritis et demeritis habebunt praemium et supplicium
Quaestio 4 : An aliquod peccatum sit infinitae parvitatis: et similiter omissio
Distinctio 47
Quaestio 1 : An in generali iudicio erit disputatio vocalis
Quaestio 2 : An ignis conflagrationis erit eiusdem speciei cum igne praesenti
Distinctio 48
Quaestio 1 : An caeli cessabunt a motu post diem iudicii
Distinctio 49
Quaestio 1 : An felicitas sive summum bonum in bonis corporis vel fortunae inveniatur
Quaestio 2 : In quo consistat vera beatitudo
Quaestio 3 : An essentia beatitudinis in uno actu consistat, an pluribus
Quaestio 4 : An homo naturaliter possit Deum videre
Quaestio 5 : An beatitudo principalius consistat in actu intellectus, an voluntatis
Quaestio 6 : An omnes summae appetant beatitudinem
Quaestio 7 : An appetitus liber, ex necessitate appetat beatitudinem
Quaestio 8 : An intellectus clare videns Deum possit non delectari, vel deum non diligere
Quaestio 9 : An voluntas efficientiam habeat respectu suae beatitudinis
Quaestio 10 : An beatitudo partialiter producatur a beato
Quaestio 11 : An omnes beati sint aequaliter beati
Quaestio 12 : An beatitudo sit perpetua
Quaestio 13 : An beatitudo sanctorum post resurrectionem erit maior in anima quam nunc sit
Quaestio 14 : An sensus exteriores beatorum erunt continuo in actibus suis in patria
Quaestio 15 : An videns deum ipsum comprehendat
Quaestio 16 : Quid sit videre in verbo, et an videns verbum omnia quae in verbo relucent videat
Quaestio 17 : Per quid corpora beatorum erunt impassibilia
Quaestio 19 : Utrum dotem claritatis habeant beati
Quaestio 21 : An duo corpora dura possint immediate se tangere
Quaestio 22 : An virginitati debeatur aureola
Quaestio 23 : An doctoribus debeatur aureola
Quaestio 24 : An mors sit de ratione martyrii
Quaestio 25 : Quando quis debeat pati martyrium et pro quibus causis
Quaestio 27 : Cuius virtutis sit actus martyrii vel illae cui debetur aureola martyrum
Distinctio 50
Quaestio 11
An omnes beati sint aequaliter beati⁋ Distinctionis Quadragesimae nonae Quaestio Vndecima. Ndecimo quae ri tur. An omnes beati sint ae ualiter beati. Respondetur negatiue probatur conclusio ex verbo Christi. Io annis. xiiii. In domo pa tris mei mansiones mu &i tae sunt. vbi dicit glo. i diuersa praemia meritorum. &. i. ad Corinth. xv. dicit Apostolus. Stella a stella differt in claritate: sic & resurrectio mortuorum. Et probatur ratione. nam prae mium debet respondere merito: sed non omnes beati aequaliter meruerunt. igitur.
⁋ Contra conclusionem argumentor sic. quilibet beatus "videt deum sicuti est". i. Ioannis. iii. &. i. ad Corinth. xiii. ergo omnes aequaliter vident. & ostenditur hoc ipsum de denario diurno quem singuli acceperunt. Matthaei. xx.
⁋ Ad primum dicitur quod consequentia est nulla: vt de duobus lynceo & lusco: quorum vnus lympidius videt idem obiectum quam alter: ostendi potest. Ad aliud dicitur quod idem est bonum in quo omnes beatificantur.
⁋ Secundo argumentor. de lege multi angeli decesserunt cum meritis aequalibus meritis multorum hominum. capiamus Michaelem & sanctum Petrum, quos supponamus habuisse merita paria: iam visio Michaelis est alterius speciei a visione Pr tri de eodem obiecto: cum illae duae notitiae causentur a causis specie distinctis. Dices. calor causatur a sole & ab igne differentibus specie: & tamen calor est eiusdem speciei. alioquin dabis octo qualitates primas contra doctrinam philosophi secundo de Generatione. quia eadem est ratio de tribus aliis qualitatibus primis & calore. Contra hoc arguo. licet ita sit quod ignis & sol specie differentes d ducant eundem calorem in specie: tamen aliquos effectus specifice distinctos producunt vel produ cere possunt: & ita vtrobique in agentibus diuersispecie. sed non videtur quos effectus angelus & hic homo possent producere distinctos / nisi notitias. non aliter enim ab obiectis distinctis specie causan tur notitiae particulares specie distinctae. Rursus visio equi & hominis de eodem subiecto specie di stinguuntur: ergo hominis & angeli, negas consequentiam. nam vna illarum notitiarum est extensa: altera non extensa, quia animae intellectiuae inhaerens, & hoc iuxta multorum opinionem. Item non videtur quod notitia quam habuit Apostolus in raptu de deo, distinguatur specie a notitia quam ant ma eius vel quae fuit eius nunc habeat: & tamen causae & subiecta specie distinguuntur. vt homo distinguitur specie a sua anima. sed hic est idem sub ectum primum. Tunc vltra, notitia Michaelis & Petri specie distinguuntur: ergo eodem modo de fruitione. sicut dicimus de dilectione viae & patriae quod distinguuntur propter dependentiam a notitiis specie distinctis. igitur sunt inaequaliter perfectae. sed notitia Michaelis debet esse altioris speciei: ergo quilibet gradus visionis Michaelis erit melior vno gradu visionis Petri. & ita de dilectione. ergo Michael magis beatificatur pro suis quatuor acti bus meritoriis vel mille, quam Petrus. Et argumentum potest dirigi ad probandum quod beatitas causatui a solo deo.
⁋ Respondeo. licet vix sit in radice ostensum quod visio Petri & Michaelis specie distinguan tur: censeo tamen illud probabilius: quod vnus gradus quinimo quaelibet pars beatitudinis Michaelis sit melior entitatiue qui tota beatitudo Petri. sed hoc parum est: cum mus sic praestet charitati. Vel est melior habenti: & sic nego: quia Petrus plures gradus beatitudinis habet quam Michael, quamuis in aequa libus meritis decedat, vt reddatur aequiualentia in va lore, & ad satiandam voluntatem & intellectum. Hoc declaro per analogiam de auto & argento. nam potes capere magnum frustum argenti quousque paleat vnum pusillum frustum auri. & licet quaeli bet pars auri hoc toto argento sit melior entitatiue: non tamen in precio aut valore. Dicis. tunc bea titudo Michaelis erit perfectior entitatiue beatitu dine animae Christi. Consequenter dicendo non ha berem id pro inconueniente: sicut substantia Michaelis est perfectior anima Christi. sed infinite melius est animae Christi cum sua beatitudine quam Mi chaeli: cum beatitatem animae Christi ponamus infinitam in gradu.
⁋ Secundo dico ad argumentum quod non semper oportet notitiam superioris sub iecti esse perfectiorem notitia subiecti inferioris, quod patet: quia de eodem obiecto idem subiectum pro pter variam appropinquationem & radiationem varia habet iudicia complexa: ergo varias notitias simplices specie distinctas. vt primo iudicamus ho minem a remotis in iugo montis esse caput alicu ius promontorii: postea eundem iudicamus equum: tertio hominem: quarto sortem. & non nisi propter varias notitias. Sed dicis & probabiliter. licet intel lectus habeat varia iudicia complexa: tamen est ea dem notitia intuitiua in specie illorum iudiciorum causatiua. primo enim illa notitia intuitiua ob suam imperfectionem & remissionem causat vnum iu dicium: postea secundum appropinquationem ob iecti intenditur notitia, quae producit iudicium per fectius. nam ad intensionem visionis intenditur notitia intellectiua eiusdem obiecti: quia si ob aliam propinquitatem obiecti esset notitia specie distin cta: producerentur infinitae notitiae specie distinctae. in quolibet enim puncto propinquiore erit alia no titia. quod non est dicendum. Sed dicis hoc non concludere: quia non generatur continuo in quoli bet puncto nouum iudicium: sed in determinata intercapedine. sic nec notitia. Fateor, potest esse ter giuersatio: sed videtur esse eadem notitia simplex in specie. sicut notitiae quae habentur de collo co lumbae eiusdem speciei. Et licet alia fuerint iudicia de eodem obiecto cum eadem causa concurrentes videtur eadem notitia specie secundum legem dei communem. Cum eadem causa dixerim, quod ob con cursum subiecti notitia asini & equi de eodem ob iecto specie distinguantur. similiter notitia intuitina & abstractiua de eodem obiecto specie distinguuntur. Habitus enim comprincipiat notitiam abstractiuam, qui non concurrit ad productionem notitiae intuitiuae: sed sola potentia cum obiecto in ter causas secundas. & hoc in notitiis simplicibus intellectus probabile est quod scientia habitum sequens: & ipsum praecedens / & generans non distinguuntur specie. similiter in virtutibus ipsius voluntatis actui habitum praecedens: & ipsum sequens identifican tur in specie.
⁋ Quamuis autemita sit secundum legen communem: deus tamen potest facere quod anima Lini habeat notitiam eiusdem specieicum notitia angeli, vel perfectiorem. Probatur haec propositio aliquibus suppositis. Primum est. omne accidens spirituale susceptibile in angelo / suscipi non repugnat in animo: & econuerso. sicut si deus crearet materiam alterius speciei: illa esset susceptiua albe dinis & accidentium quae materia ista suscipit, quod sic declaro. a multis putatur quod albedo & accidentia corporalia toti composito inhaereant primo / & non ratione materiae: ita vt non solum totum com positum sit subiectum denominationis: sed etiam inhaesionis: & tamen est eadem albedo specie in asi non & equo. Secunda propositio. anima concurrit vel concurrere potest ad omnen actum quem sus cipere potest. Tertia propositio. quicquid deus potest causare cum causa secunda / potest causare se solo. Tunc sic. Anima est susceptiua actus angelici per primam propositionem: & non repugnat. animae ad eum concurrere per secundam: & deus potest supplere concursum angeli per tertiam. igi tur. Licet autem angelus sit magis perceptiuus cum eodem actu quam animus: deus tamen potest supr plere impotentiam animi. Contra totum illud arguitur. sequitur quod beatitudo siue intellectus siue voluntatis non sit optimus actus possibilis. probatur. nam deus potest creare perfectiorem & perfectiorem beatitudinem. quia si dentur duo actus in eadem potentia, vtpote intuitiones vel amores circa idem obiectum: possunt infiniti similes dariConcedo illud, quod nulla sit beatitudo creata optima possibilis. quod patet: quia non est status in sub lectis beatificabilibus. sed quolibet angelo dato de us potest infinitos inter illum & deum producere & non erunt duo eiusdem speciei, non tamen qua si putem deum non posse producere duos angelos eiusdem speciei. ergo illa via non dabitur opti mus actus possibilis / nec visio dei / nec dilectio. sem per loquor de creata. sed loquimur secundum legem quando admittimus beatitudinem esse opti mum actum possibilem.
⁋ Tertio principaliter argumentor. quilibet beatus habet infinitum gau dium. modo nullum infinitum est alio maius pro prie: ergo nullus proprie loquendo est alio beati- or. assumptum probatur supponendo vnam pro positionem Anselmi prosologi. xv. quod quilibet tantum gaudebit de gaudio alterius quantum de proprio. Tunc sic. signo duos beatos Sortem & Platonem nunc sibi obuiantes: nunc Sortes videt gaudium Platonis. dicatur illud a. gaudet de a. gaudio ac si ipse Sortes hoc haberet: & habet nouum gaudium super a. dicatur illud gaudiuns b. quod Sortes habet de nouo. b. gaudium in Pla tone generat nouum gaudium. dicatur c. & rursus Sortes de c. gaudio habet d. gaudium. & sic sini statu.
⁋ Respondetur multifariam. primo illud gaudium nihil facit ad beatitudinem. cum enim sit deriuatum a creatura immediate / est alterius ratio nis a gaudio causato a fruitione dei. Secundo dico quod illa gaudia sunt alterius & alterius speciei: & sic non se intendunt. quemadmodum est in notitiis reflexis: vt notitia Sortis: & notitia illius notitiae. Tertio dico quod intellectus est finitae capacitatis actiuae: & stat in aliquo gaudio: sicut est certus numerus notitiarum reflexarum quem anima potest ha bere. Quarto dico quod anima non fertur distincte in ista gaudia. Quinto, non oportet vnum beatum cognoscere gaudium particulare alterius. Se xto dico quod Sortes plus gaudet de suo gaudio & beatitudine quam de beatitudine Platonis. nam ordo charitatis quo ad hoc non mutatur in patria. Ad propositionem autem beati Anselmi sufficit quod in patria pallidus cum profundis oculis & coilus / non inuideat Homero: nec poeta poetae: nec religiosus religioso: nec licentiandi baccalaures in theo logia sibi inuicem: sicut in hac valle miseriae. nullus enim in patria dolebit suum concurrentem si bi praelatum. illic tamen ordo licentiandorum ex parte charitatis infusae & morum capit palmam: hic autem ex parte scientiae & gratiae gratis datae: & rationabiliter. Per hoc facile respondere potes ad eiusmodufformas: est gaudium esse in beatitudine vno die: duplum gaudium habere beatitudinem duobus diebus: triplum tribus diebus: & infinitum gaudium beatificari perpetuo. quia non est reflexio super singulos dies in particulari: sed vna confusa super totum tempus. Vides etiam quod anhelans ad beneficia non tantum gaudet ade pto secundo aequalis valoris quantum primo: nec in tertio vt in secundo. cum in primo sit ei iam prouisum de vita, & ponitur iudicio suo in honorem. sic est in proposito. applica tu ipse solutionem.
On this page