Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

In Quartum Sententiarum (Redactio B)

Prologus

Quaestio 1 : An liceat aliqua non theologica in theologia tradere

Quaestio 2 : Quid opus sit facto in contrarietate positionum seu opinionum

Quaestio 3

Distinctio 1

Quaestio 1 : An creatura possit creare

Quaestio 2 : Ad definitio sacramenti quam poni magister sit bona

Quaestio 3 : An sacramenta novae legis causalitatem aliquam habeant respectu characteris vel ornatus in anima

Quaestio 4 : Utrum pro cuiuslibet legis tempore debeant esse alia et alia sacramenta

Quaestio 5 : Quid sit circumcisio, et quomodo obligat

Distinctio 2

Quaestio 1 : Quid sit baptismus: et quae eius materia et forma.

Quaestio 2 : Ad ea quae in priore quaestione de baptismo dicunt sint sufficienter et recte determinata

Distinctio 3

Quaestio 1 : An institutio baptismi circumcisionem et legalia evacuet

Quaestio 2 : An baptismus pro tempore quo erat licitus et institutus, circumcisionem tollebat de praecepto

Distinctio 4

Quaestio 1 : An virtutes infundantur in baptismo

Quaestio 2

Quaestio 3 : An omnes baptizati aequaliter effectum baptismi recipiant

Distinctio 5

Quaestio 1 : An liceat recipere baptismum a ministor malo vito

Distinctio 6

Quaestio 1 : An character sit causa initerationis baptismi

Quaestio 2

Quaestio 7 : An confirmatio sit sacramentum initerabile

Distinctio 8

Praeambulum

Quaestio 1 : An sit ponenda forma in sacramento Eucharistiae ut in caeteris

Distinctio 9

Quaestio 1 An omnis mortalis peccator indigne Eucharistiam assumat

Quaestio 2 : An in somno pollutus communicare possit

Quaestio 3 : An non ieiunus possit eucharistiae sacramentum sumere

Quaestio 4 : An sacerdos teneatur ministrare ille eucharistiam quem in mortali novit esse, sive via confessionis sive aliter occultae

Distinctio 10

Quaestio 1 : An corpus Christi et eius sanguis realiter in Eucharistia contineantur

Quaestio 2 : Quomodo corpus Christi sit in Eucharistia

Quaestio 3 : An defendi possit quod corpus Christi sit longum septem pedibus in eucharistia: et sit ordo partium in ordine ad totum, non autem in ordine ad locum

Quaestio 4 : An deus possit aliquod corpus simul ponere in diversis locis separatis circumscriptive

Quaestio 5 : An corpori Christi eaedem proprietates insint in eucharistia quae in caelo

Quaestio 6 : Utrum aliqua creatura possit movere corpus Christi prout existit in sacramento

Quaestio 7 : An sit essentialis ordo inter modum essendi sacramentaliter, et sub modo naturali

Distinctio 11

Quaestio 1 : An panis transubstantietur in corpus Christi

Quaestio 2 : An solus panis triticeus et vinum vitis fit conveniens materia huius sacramenti

Quaestio 3 : An corpus Christi sit categorice adorandum in eucharistia, an conditionaliter

Distinctio 12

Quaestio 1 : An omne accidens possit esse sine subiecto

Quaestio 2 : An quantitas distinguatur a re quanta

Quaesito 3 : Quo modo accidentia agant adinvicem et in ordine ad alia accidentia et substantias, tam quo ad generationem quam quo ad corruptionem

Quaestio 4 : An cum omni alteratione accidentium in eucharistia maneat corpus Christi

Quaestio 5 : An pluries in die celebrandum sit

Quaestio 6 : Utrum quilibet clericus quolibet die teneatur dicere horas

Quaestio 7 : An ex inadvertentia dicens horas vel distractus satisfaciat praecepto de dicendis horis

Quaestio 8 : An audiens missam, et interea dicens horas satisfaciat utrique praecepto

Distinctio 13

Quaestio 1 : An sequendo consecrationem Christi debeamus in fermentato, an in azimo pane consecrare

Quaestio 2 : An Christus xiiii luna comederit agnum paschalem

Quaestio 3 : An laicus teneatur sub utraque specie communicare

Quaestio 4 : Quis sit modus celebrandi

Distinctio 14

Quaestio 1 : An peccati post baptisma commissi necessaria sit poenitentia

Quaestio 2 : An per sacramentum poenitentiae peccatum mortale deleatur

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum quis possit satisfacere seu adimplere poenitentiam iniunctam existendo in peccato

Quaestio 2 : An opus satisfactorium sit aequae meritorium ac non satsifactorium

Quaestio 3 : An non ieiunantes peccent

Quaestio 4 : An ieiunium quadragesimae sit de iure divino

Quaestio 5 : An consuetudo regionis sufficiat pro observatione tam ieiunii quadragesimalis quam cuiuscumque alterius ieiunii

Quaestio 6 : An tertio comedens frangat ieiunium ut secundo comedens

Quaestio 7 : An quilibet teneatur ad eleemosynam faciendam

Quaestio 8 : An eleemosyna sit opus magnae perfectionis et an quilibet de quolibet bono quod habet possit licite dare eleemosynam

Quaestio 9 : An quilibet non extreme pauper teneatur pauperi exteme eleemoysnam impedere

Quaestio 10 : An rerum dominia iure naturae divino an humano partita sint

Quaestio 11 : Utrum homo teneatur restituere illa quae acquisivit per perscriptionem vel usucapionem

Quaestio 12 : Quomodo conveniant et differeant ususfructus et usus et quomodo finiantur

Quaestio 13 : An lucrans in ludo acquirat dominium rei lucratae, et potissimum in ludis taxillorum

Quaestio 14 : An ludere sit honestum

Quaestio 15 : An bene vivant homines tesseras facientes vel eas vendentes

Quaestio 16 : An proximi lacerans famam teneatur eam restituere

Quaestio 17 : Quomodo mulier possit satisfacere suae famae salva conscientia, quae habet spurium in adulterio genitum: supposito quod hic spurius putetur a marito esse haereses etc

Quaestio 18 : An accusatus de aliquo crimine teneatur illud crimen prodere non obstante fama

Quaestio 19 : An homicidium sit magnum peccatum: et quae restitutio debeatur homicidio

Quaestio 20 : An liceat occidere et rapere in bello

Quaestio 21 : An licitum sit christiano viro vocare in suum auxilium infideles contra Christianos

Quaestio 22 : An homo damnatus ad mortem possit aufugere licite

Quaestio 23 : An duellum sit licitum

Quaestio 24 : An furto aliena subtrahens peccet

Quaestio 25 : An furtum sit veniale, an mortale in casu sequente. Sit unus cumulus granorum: auferat Sortes omnia grana sensim, numquam duo simul, sed semper unicum: habeat tot volitiones distinctas quot sunt grana. et quandocumque aufert unum granum, habeat volitionem particularem cadentem solum super illud granum, numquam habendo volitionem cadentem in plura grana totalia.

Quaestio 26 : An fur teneatur ad restitutionem omnium quae furto abstulit

Quaestio 27 : An iuste pro furto infligatur mors

Quaestio 28 : Utrum sicut quilibet damnum vicino praestans tenetur illud damnum vicino praestans tenetur illud damnum resarcire: sic quilibet alienum detinens teneatur illud domino reddere sub poena peccati

Quaestio 29 : An omnis usura sit peccatum

Quaestio 30 : An iste casus sit usurarius. do tibi nunc in Augusto centum scuta mutuo ad natalem domini useque interea temporis venit creditor meus, et petit a me. c. scuta quae cogor illi dare: et propterea vendo res meas minoris quam valeant xv scutis vel non possum habere pecuniam nisi cepero ad usuram; sic ut cogar dare xv ultra sortem

Quaestio 31 : An mutuator possit mutare ad usuram, vel recipere ultra sortem aliquid

Quaestio 32 : An iste casus sit usurarius. Ego habeo unum corum tritici, in festo sancti Martini valentem xx. quem volo servare ad Augustum in quo triticum solet esse carius apud Britannos. accedat ad me Petrus volens emere a corum, petens dilationem solutionis: et ego capio. xxx. pro Augusto

Quaestio 33 : An iste casus sit usuarius. Sortes dat Platoni bis mille libras sterlingorum mutuo, capiens a pagum annue valentem c. sterlingorum libras in pignore. Sortes tenet a. pagum: et fructus eius colligi xx. annos: et demum suas bis mille libras recipit

Quaestio 34 : Utrum civitas indigens pecuniis possit licite compellere cives subiectos ad mutuandum sibi certam quantitatem pecuniae et caetera

Quaestio 35 : An liceat ad usuram capere

Quaestio 36 : An contractus quem cambium bursae dicunt sit licitus

Quaestio 37 : An trapezitae seu campsores permutando et capiendo plusquam debent usuram commitant

Quaestio 38 : An usurarius teneatur restituere lucrum ex usura acquisitum

Quaestio 39 : Quot sint species contractus

Quaestio 40 : Utrum negotiatio proprie dicta lucrativa sit licita

Quaestio 41 : Quae circumstantiae sint considerandae ad hoc ut contractus emptionis aut venditionis sit licitus

Quaestio 42 : An reddituum emptio sit licita

Quaestio 43 : An redditus depraevetur per hoc quod est irredimibilis vel perpetuus

Quaestio 44 : An liceat emere vitalitium, hoc est sustentationem pro vita vel pro victu

Quaestio 45 : Utrum contractus locationis et conductionis sint liciti

Quaestio 46 : An contractus Socidarum quibus rustici in animalibus innituntur sit licitus

Quaestio 47 : An contractus societatis sit licitus

Quaestio 48 : De quodam particulari contractu tanquam societatis an sit licitus

Quaestio 49 : An contractus quem Ioannes Eckius Germanus proposuit: sit aequus et licitus

Quaestio 50 : Utrum in restitutione pluribus facienda aliquis sit servandus ordo, et quis

Distinctio 16

Quaestio 1 : An contritio: oris confessio: et satisfatio sint partes poenitentiae

Distinctio 17

Quaestio 1 : Quo iure confessio vocalis sit introducta

Quaestio 2 : An quilibet adultus teneatur semel in anno confiteri omnia sua peccata sub poena peccati

Quaestio 3 : An quilibet adultus teneatur confiteri omnia sua peccata proprio sacerdoti

Quaestio 4 : An peccatorum circumstantiae sint de necessitate salutis confitendae

Quaestio 5 : An homo habens peccata non reservata cum reservatis teneatur omnia illa curato

Quaestio 6 : An quis licite compelli possit sua peccata bis confiteri

Quaestio 7 : An confessus fratribus mendicantibus sine facultate plebani tenatur illa peccata iterato proprio sacerdoti confiteri, ut satisfaciat praecepto. Omnis utriusque sexus

Quaestio 8 : An furiosi et temulenti ad hoc praeceptum ecclesiasticum de confessione et ad similia praecepta obligentur

Quaestio 9 : An debeat iterare confessionem is qui confessus est et non poenituit

Distinctio 18

Quaestio 1 : An sacerdos evangelicus virtute sacramenti poenitentiae tollat aliquid de culpa

Quaestio 2 : An excommunicatio excommunicatum et alios excludat a communione mutua

Quaestio 3 : An omnis participans cum excommunicato mortaliter peccet

Quaestio 4 : Utrum communio cum excommunicato sit lege divina; an humana prohibita

Distinctio 19

Quaestio 1 : An sacerdos possit uti calve in quolibet

Quaestio 2 : An fraterna correptio sit cuilibet adulto de praecepto

Distinctio 20

Quaestio 1 : An ille sit prorsus liberatus a poena qui adimplet poenitentiam iniunctam a sacerdote

Quaestio 2 : An indulgentiae vivis et mortuis prosint et ad quid

Distinctio 21

Quaestio 1 : An aliqua peccata dimittantu rpost hanc vitam

Quaestio 2 : An sigillum secret sit omni modo servandum

Quaestio 3 : An sacerdos teneatur celare peccatum sibi in confessione detectum

Distinctio 22

Quaestio 1 : An quilibet resurgens a peccatis mortalibus resurgat ad priora merita vel gratiam

Quaestio 2 : An in labente in mortale peccatum post gratiam redeant priora peccata

Distinctio 23

Quaestio 1 : An extrema unctio sit sacramentum novae legis

Quaestio 2 : An aqua benedicta aliquid in ecclesia valeat

Distinctio 24

Quaestio 1 : An ordo sit sacramentum movae legis

Quaestio 2 : An summus pontifex possit dispensare cum sacerdote ut contrahat matrimonium

Quaestio 3 : An Petrus et successores eius primatum habeant in terra ex institutione Christi tam in spiritualibus quam in temporalibus

Quaestio 4 : An accipiens personas in beneficiis ecclesiasticis peccet

Quaestio 5 : An liceat dare beneficium paruulo octo vel decem annorum

Quaestio 6 : Quomodo ab inidoneo idoneus sgregetur

Quaestio 7 : An quis possit petere honorem

Quaestio 8 : An conferens beneficium bono, meliore relicto, peccet

Quaestio 9 : Eadem. An collator beneficii peccet, beneficium bono dando, relicto meliore

Quaestio 10 : An theologus tamquam magis idoneus in cura animarum sit iurisperito seu canonistae praeferendus

Quaestio 11 : An quis possit sana conscientia plura tenere beneficia cum dispensatione eius cuius interest

Quaestio 12 : An quis possit sana conscientia plura tenere beneficia cum dispensatione eius cuius interest

Quaestio 13 : An conclusiones cum suis probationibus in quaestione praecedente positae sint verae

Quaestio 14 : An potius dispensandum sit cum eruditis viris et nobilibus in beneficiorum pluralitate quam cum ineruditis et ignobilibus

Quaestio 15 : An melius faciat beneficiatus suum beneficium resignans alicui probo, servata pensione pro vita si indigeat: an relinquens beneficium post mortem vacare, sic scilicet ut collator possit conferre cui velit

Quaestio 16 : An praelatus ecclesiae sit dominus proventuum ecclesiae datorum

Quaestio 17 : An praelatus ecclesiae peccet, prodige ecclesiae bona consumens, et ad prodige consumptorum teneatur restitutionem

Quaestio 18 : Quomodo cognoscatur status et sufficientia viri

Quaestio 19 : An praelatus ecclesiae qui nihil aliud habet nisi patrimonium crucifixi possit dotare sororem. vel si forte tentatus a Sathana genuerit filiam in sacris, vel ante sacerdotium in vero matrimonio: eidem provvidere possit

Quaestio 20 : An clericus possit de rebus suis testari

Quaestio 21 : An habens patrimonium sufficiens ad se alendum possit beneficium capere: et de illius proventibus deserviendo vivere

Quaestio 22 : An peccent praelati ecclesiae in multitudine clientum, vestium sumptuositate, et ciborum superfluitate

Quaestio 23 : Utrum clericus teneatur restituere fructus beneficii quos in mortali recepti

Distinctio 25

Quaestio 1 : Quid sit simonia

Quaestio 2 : Utrum simonia sit grave peccatum

Quaestio 3 : An prece et obsequio committatur simonia

Quaestio 4 : An liceat aliquid accipere ratione consuetudinis, et cogere nolentem ad dandum secundum consuetudinem loci, tam in collatione sacramentorum quam beneficiorum

Quaestio 5 : An simoniace promotus munere a manu iustum titulum in beneficium acquirat

Quaestio 6 : An possit esse pactio in spiritualibus

Quaestio 7 : Quae sit poena simoniacorum

Distinctio 26

Quaestio 1 : An matrimonium sit sacramentum novae legis

Quaestio 2 : An matrimonium ob pulchritudinem vel opes contrahi possit

Quaestio 3 : An matrimonium sit sacramentum univoce cum aliis sacramentis

Distinctio 27

Quaestio 1 : An requiratur et sufficiat consensus mutuus per signa praesentialia explicitus ad verum matrimonium

Quaestio 2 : An matrimonium per sacros ordines et religionis professionem dissoluatur

Quaestio 3 : Quis possit sponsalia contrahere et an sint licita

Quaestio 4 : Quo modo matrimonium conditionale contrahatur

Quaestio 5 : An sponsalia contrahens cum aliqua teneatur de necessitate salutis matrimonium perficere

Quaestio 6 : An maximus pontifex possit cum bigamo dispensare ut ordines suscipiat

Distinctio 28

Quaestio 1 : An carnalis copula cum sponsalibus matrimonium causet

Quaestio 2 : An sit tempus aliquod ad sponsalia et matrimonia contrahenda determinatum et quae sit ratio sic statuendi

Distinctio 29

Quaestio 1 : An consensus coactus per metum ad matrimonium sufficiat

Quaestio 2 : An matrimonium contractum inter raptam et raptorem cum utriusque consensu mutuo antequam rapta parentibus restituatur teneat

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum error matrimonium impediat

Quaestio 2 : In quo virginitas consistat; et an sit virtus

Quaestio 3 : An viduitati et castitati coniugali virginitas praestet

Quaestio 4 : An fuerit verum matrimonium inter Mariam virginem et Ioseph

Distinctio 31

Quaestio 1 : An tria bona matrimonii excusent actum matrimonialem ne sit peccatum

Distinctio 32

Quaestio 1 : An alter coniugum semper teneatur alteri petenti reddere debitum et quomodo castitas coniugalis servanda sit

Quaestio 2 : An unus coniugum possit vovere sine consensu alterius

Distinctio 33

Quaestio 1 : An liceat vel licuerit unquam simul plures habere uxores

Quaestio 2 : An libellus repudii in lege Mosaica fuerit licite permissus

Distinctio 34

Quaestio 1 : An impotentia coeundi matrimonium impediat

Quaestio 2 : An maleficiatus possit contrahere

Distinctio 35

Quaestio 1 : An vir possit uxorem ob adulterium dimittere

Quaestio 2 : An aliquis possit mulierem sibi matrimonio coniungere quam per adulterium polluit

Distinctio 36

Quaestio 1 : An servitus impediat matrimonium

Distinctio 37

Quaestio 1 : An sacer ordo impediat matrimonium

Distinctio 38

Quaestio 1 : An expediat vovere

Quaestio 2 : An promissio obliget promittentem absque hoc quod promittens intendat se obligare ad servandum illud quod promissit

Quaestio 3 : An omne votum obliget voventem ad sui observantiam

Quaestio 4 : An opus factum ex voto sit melius quam opus factum sine voto

Quaestio 5 : An status religionis sit vitae saeculari quo ad meritum, et ex consequente quo ad praemium praeferendus

Quaestio 6 : An status religiosorum sit perfectior statu episcoporum saecularium

Quaestio 7 : An curatorum status qui apud Britannos omnes rectores vocantur sit maioris perfectionis quam status religiosorum

Quaestio 8 : An paupertatis votum in communi, in religione expediat

Quaestio 9 : Quomodo dari possit modus cognoscendi quando et quomodo servetur monachus immunis a proprietate

Quaestio 10 : An expediat monachis habere bona in communi in coenobio, et non in proprio

Quaestio 11 : An licite sint aliqui religiosi mendicantes

Quaestio 12 : An mendicantes possint recipere bona immobilia ut agros vel redditus ex quibus vivere possint sine mendicitate

Quaestio 13 : Quis sit dominus bonorum quae habent fratres minores

Quaestio 14 : An Romanus pontifex possit dispensare cum religioso in voto continentiae, ut uxorem ducat in saeculo

Quaestio 15 : An votum obedientiae caeteris votis maius, obliget religiosum in omnibus parere superiori

Quaestio 16 : An quis possit profiteri religionem, relinquendo parentum alterum in extrema necessitate

Quaestio 17 : An gravatus aere alieno possit profiteri religionem

Quaestio 18 : An quis possit servare unum vel plura trium votorum quae religiosi vovent, manendo in saeculo

Quaestio 19 : An transgressio cuiuslibet in regula contenti sit peccatum

Quaestio 20 : An sit meritorium religiosos non religiose viventes reformare

Quaestio 21 : An liceat vel expediat religioso ab una religione in aliam transire

Quaestio 22 : An sit expediens tot religiones habere in mundo

Quaestio 23 : An Carthusia sit religionum optima

Quaestio 24 : An peccent Carthusienses comedendo carnes

Quaestio 25 : An omne scandalum sit peccatum; et propter scandalum omittenda sint aliquam alioquin facienda

Distinctio 39

Quaestio 1 : An dispar cultus impediat materimonium

Distinctio 40

Quaestio 1 : Quomodo cognoscatur gradus consanguinitatis

Quaestio 2 : An consanguinitas impediat matrimonium

Quaestio 3 : An Romanus pontifex possit dispensare ut contrahatur matrimonium in gradibus lege prohibitis

Distinctio 41

Quaestio 1 : Quid sit affinitas et an impediat matrimonium

Quaestio 2 : An sint aliqui filii illegitimi

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum cognatio spiritualis et legalis impediat matrimonium

Distinctio 43

Quaestio 1 : An idem corruptum possit per naturam redire

Quaestio 2 : An in lumine naturali ostendi possit hominem resurrectionem possibilem esse futuram

Quaestio 3 : An Deus possit reproducere aliquid proprie corruptum

Quaestio 4 : An totum dicat tertiam entitatem a suis partibus realiter distinctam

Quaestio 5 : An resurrection mortuorum generalis sit futura, et quis sit modus resurgendi

Quaestio 6 : An corpora mortuorum resurgent cum omnibus suis partibus et adminiculis

Quaestio 7 : An foeminae resurgent in sexu masculino

Distinctio 44

Quaestio 1 : Quoto anno aetatis Christus passus sit

Quaestio 2 : Quoto die Christus resurrexerit a mortuis

Quaestio 3 : An infernus sit sub terra

Quaestio 4 : An ignis inferni sit eiusdem speciei cum igne nostro

Quaestio 5 : An corpus damnati possit calefieri

Quaestio 6 : Quo modo animae corporibus excute crucientur: et similiter daemones

Quaestio 7 : An tristitia sit magna poena

Distinctio 45

Quaestio 1 : Quibus prosint suffragia ecclesiae

Quaestio 2 : An sacrificium vel missa dicta pro pluribus tantum cuilibet eorum prosit quantum si pro paucioribus celebraretur

Quaestio 3 : An suffragia existentis in mortali peccato prosint defuncto

Quaestio 4 : An conducat in loco sacro sepeliri, et an quilibet possit eligere sibi locum sepulturae

Quaestio 5 : An sancti orent pro nobis

Quaestio 6 : An sit aliqua memoria intellectualis sicut sensualis

Quaestio 7 : An maneat habitus memorandi in intellectu separato integer sicut intellectus ipse et an anima separata reminiscetur omnium quae homo acquisit in hac mortali vita

Distinctio 46

Quaestio 1 : An deus servet aequalitatem iustitiae cum dulcedine misericordiae, tam in puniendo quam praemiando

Quaestio 2 : An deus inaequaliter merentes inaequaliter praemiet

Quaestio 3 : An homines pro meritis et demeritis habebunt praemium et supplicium

Quaestio 4 : An aliquod peccatum sit infinitae parvitatis: et similiter omissio

Quaestio 5 : Utrum quilibet sufficienter puniri possit pro suo peccato, vel an dabilis sit aliquis actus culpabilis, pro quo Deus non possit infligere poenam

Distinctio 47

Quaestio 1 : An in generali iudicio erit disputatio vocalis

Quaestio 2 : An ignis conflagrationis erit eiusdem speciei cum igne praesenti

Distinctio 48

Quaestio 1 : An caeli cessabunt a motu post diem iudicii

Distinctio 49

Quaestio 1 : An felicitas sive summum bonum in bonis corporis vel fortunae inveniatur

Quaestio 2 : In quo consistat vera beatitudo

Quaestio 3 : An essentia beatitudinis in uno actu consistat, an pluribus

Quaestio 4 : An homo naturaliter possit Deum videre

Quaestio 5 : An beatitudo principalius consistat in actu intellectus, an voluntatis

Quaestio 6 : An omnes summae appetant beatitudinem

Quaestio 7 : An appetitus liber, ex necessitate appetat beatitudinem

Quaestio 8 : An intellectus clare videns Deum possit non delectari, vel deum non diligere

Quaestio 9 : An voluntas efficientiam habeat respectu suae beatitudinis

Quaestio 10 : An beatitudo partialiter producatur a beato

Quaestio 11 : An omnes beati sint aequaliter beati

Quaestio 12 : An beatitudo sit perpetua

Quaestio 13 : An beatitudo sanctorum post resurrectionem erit maior in anima quam nunc sit

Quaestio 14 : An sensus exteriores beatorum erunt continuo in actibus suis in patria

Quaestio 15 : An videns deum ipsum comprehendat

Quaestio 16 : Quid sit videre in verbo, et an videns verbum omnia quae in verbo relucent videat

Quaestio 17 : Per quid corpora beatorum erunt impassibilia

Quaestio 18 : Unde proveniat agilitas in beatis et an possint in instanti se movere vel mutare quovis locorum

Quaestio 19 : Utrum dotem claritatis habeant beati

Quaestio 20 : Utrum corpora possint naturaliter vel supernaturaliter per dotem subtilitatis se mutuo penetrare

Quaestio 21 : An duo corpora dura possint immediate se tangere

Quaestio 22 : An virginitati debeatur aureola

Quaestio 23 : An doctoribus debeatur aureola

Quaestio 24 : An mors sit de ratione martyrii

Quaestio 25 : Quando quis debeat pati martyrium et pro quibus causis

Quaestio 26 : An actus quilibet cui debetur palma martyrii sit actus magnae perfectionis et sit praeferendus actu cui haec palmam non debetur

Quaestio 27 : Cuius virtutis sit actus martyrii vel illae cui debetur aureola martyrum

Distinctio 50

Quaestio 1 : An damnati in inferno continuo peccabunt

Quaestio 2 : An poena damni sit magis afflictiva quam poena sensus, et an omnes poenae damni sint aequales

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 7

An ex inadvertentia dicens horas vel distractus satisfaciat praecepto de dicendis horis
1

SEptimo quaeritur circa hac duodecimam distinctionem. An ex inaduertentia dicens horas vel distractus sa tisfaciat praecepto de dicendis horis. Pro solutione quae c stionis praemitto quod aliquis nterdum legit aduertens ad lectionem: vel ad de um, vel ad petita, vel ad verba & sensum verborum quae dicit. & hoc est habere attentionem actualem, nonnunquam ad nihil illorum aciem meniis dirigit: sed ex habitu horas dicit, castra (vt aiunti imaginans in Hispania: ita vt nesciat in quo psal- mo sit. Ista in nobis experimur.

2

⁋ Hoc praemisso ad quaestionis titulum pono conclusiones responsiuas. quarum Prima est. requiritur actus voluntatis prae uius ad sensum dicendum in quarta conclusione ad hoc vt quis satisfaciat praecepto de dicendis ho ris. probatur. homo non satisfacit vlli praecepto nisi per opus humanum: sed ad quodlibet tale praere quiritur actus voluntatis & intellectus: quia sine actu intel lectus non potest esse actus voluntatis naturaliter. De secundo autem loquens alium intelligo: per voluntatem. n. homo differt a bruto. ex imaginatione autem quae est nobis & brutis communis, non sufficit dicere ho ras: quare intentio habitualis ad legendum non sufficit.

3

⁋ Secunda conclusio. homo distractus satisfacit. probatur haec conclusio experimento. & experimen tum ratione probo. contingit virum dicere psalmum totum (Te deum laudamus) nec ad verba / nec ad deum cogitando. Probatur. intellectus est finitae ca pacitatis actiuae: pariter & voluntas: sed stat intelle ctum ita esse intentum circa obiecta impertinentia alia a psalmo quem dicit & deo, vt tota intelle ctus capacitas actiua sit satiata & repleta: nec voluntas fertur in incognitum: ergo tunc nec voluntas nec intellectus potest habere actum circa hoc quod dicit: immo quis ita esset quod voluntas ferre tur in incognitum: magna tamen intentio vnius potentiae circa vnum obiectum, alias potentias a suis actibus impedit.

4

⁋ Tertia conclusio, non re quiritur quod homo semper aduertat, vel quod habeat at tentionem actualem tempore quo dicit horas. probatur. hoc non est in facultate viri: impossibile enim est quin visis tangamur. In effectu arguitur sic, nemo obligatur ad impossibile: sed est impossibile viro secudum legem communem viae semper aduerte re ad illa quae dicit, quod patet: quia occurrunt ei aliquae causae naturales ipsi non imputabiles: animum per aliquod tempus ab animaduersione impediem tes: vt pote notitiae obiectorum aliquorum: vel a magno habitu in memoria: vel quia obiecta ipsa ino pinate intellectui offeruntur: & stat talem adhuc di cere horas ex conclusione praecedenti. Sed fortas se dicis. cum homo inuenit se distractum tenetur inchoare ab illo versiculo in quo primum se distractum inuenit. Contra hoc arguitur. sic non esset possibile imponere finem horis canonicis: cum non pos sit semper animaduertere ad dicendas horas etiam in magno tempore. Sed quia aliquis diceret esse possibile secundum legem communem actualiter animad uertere: & ita quicquid tempore distractionis dicit teneretur iterare, quatenus animaduertat: Secundo arguitur ad idem. noluit ecclesia nec dominus deus obligare ministrum ad opus heroicum & difficilli mum creberrime habendum, sed horae canonicae sunt quotidianae: & foret difficillimum eas dicere sine distractione. Dixi creberrime, quia stat virum debere pati mortem in casu ex praecepto dei. tale tamen opus est difficillimum & heroicum. Potest haec conclusio probari per dicta in de baptismo, de illo qui lucratus fuisset equum nihil cogitam do nisi de deo, dicendo orationem dominicam. & hoc beato Bernardo attribuitur. ergo si deuotus ille vir & sanctus, hanc mentis euagationem in se expertus est: quid erit de nobis indeuotis?

5

⁋ Quar ta conclusio. virtualis attentio ad orationem esse satisfactoriam sufficit: quamuis homo postea distraha tur inuitus: hoc est non voluntarie. probatur haec con clusio, non sufficit habitualis intentio legendi, quia sic quis posset partem horarum dicere sine actu intellectus vel voluntatis praeuio, scilicet ex imaginatio ne more Ciceronis fricantis barbam. & patet ex pri ma conclusione, nec requiritur attentio actualis ex praecedenti: & aliqua attentio sufficit: & non sunt plures quam istae. ergo conclusio veta. Virtualem autem attentionem voco quando homo actualiter a prin cipio intendit dicere: & non habet postea oppositum. declaro exemplariter. Sortes solus cogitat de dicendis horis: & vult eas dicere: aggreditur eas: il lam volitionem non amplius habens, quod magis est quando duo sunt dicturi horas: vnus dicit alteri: dicamus horas, vel dicamus sine addito (vt quan do sunt assueti pariter dicere) intelligens horas. in terdum enim sic vnus ingreditur conclaue meum assue tus mecum legere: & primo verbo post salutationem, libro in manu aperto mox dicit: Aue ma ria gratia plena: respondeo illi: & consequenter ad Domine labia: nullum actum voluntatis etiam habendo: habeo tamen actum intellectus: dico quod hoc sufficit opinione mea: quia per suum actum volun tatis supplet meum: sicut in enunciatione vnius lectionis. si autem haberem actum voluntatis, nulla es set difficultas. sed non auderem virum reprobare sic dicentem cum actu voluntatis alterius. nam velle in voluntate consocii vtrique nostrum assuetorum simul dicere sufficit. Vltima pars conclusionis pa tet: quia cum est inuitus distractus tunc non peccat: & satisfacit precepto de dicendis horis: quia facit illud ad quod tenetur.

6

⁋ Ex hac conclusione sequitur quinta conclusio: si quis sciens se in principio cantici Te deum laudamus: mundando tunicam cubiculum vel vitrum, dicens reliquos psalmos laudum, & reperiens se in vltima lectione psalmi Laudate dominum de caelis: cui tunc primu venit in mentem sua lectio: nescius an legerit psalmos intermedios nec ne: est tamen ei multum probabi le quod sic: dico quod iam satisfecit praecepto de dicen dis illis psalmis: & per consequens eos non tenetur repetere siue eos dixerit siue non: quia est ei igno rantia inuincibilis: optime enim nouit illos me moriter dicere: & iudicare potest quod suus habitus poterat se impellere ad tot psalmos dicendos se non animaduertente. hoc autem potest scire legendo cum socio cum quo dicit tot psalmos etiam distractus, a socio non reprehensus nec perceptus: er go non tenetur psalmos ex inaduertentia dictos vel non dictos iterare: immo imprudenter ageret illic conscientiam faciendo quod hos psalmos non di xerit: & scrupulos inutiles in se generabit quos euellere facile non poterit. Quod patet. quia si in casu hoc teneatur iterare psalmos inaduerienter dictos: ad huc inter dicendum reperiet se distractum: & iterum per te cogetur iterare: & sic sine statum: & ita homi semper habebit conscientiam murmurantem quod non dixerit horas. Ex illo sequitur quod magnitudo tem poris distractionis non arguit peccatum: & parui tas temporis non imminuit. Probatur: quia stat vi rum magno tempore distractum inuitum distrahi: puta quia non aduertit: & in breui tempore potest ipse vel alius aduertere.

7

⁋ Contra primam conclusionem arguitur ecclesia non obligat nisi ad actum exteriorem: actus enim occulti non sunt de eius foro. ergo suf ficit dicere horas has ex iure ecclesiae positiuo in stitutas sine actu voluntatis praeuio.

8

⁋ Responde tur negando vtramque propositionem in argumen to assumptam: quia sicut teneor confiteri peccata mea occulta in pascha ex praecepto ecclesiae: sic in dicendis horis. item teneor colere diem domi nicum: & tamen per mortale occultum violo sab batum. Non valet ratio domini Gerson dicentis quod non potest ecclesia praecipere vel prohibere actum cuius transgressorem non potest punire: sed pro occulto actu non potest punire. quia dico quod non est defectus ex parte iurisdictionis ecclesiasticae, sed pro bationis: & hoc non impedit. probatio enim est cla tissima de actu exteriori occulto quem nemo ali us potest probare in foro ecclesiastico: & tamen cuili bet sapienti notum est aliquem talem esse peccatum.

9

⁋ Contra secundam conclusionem argui tur. si homo distractus satisfaceret: hoc esset a so lo habitu. sed solus habitus non sufficit ad produ cendum actum, quod probo. quia si homo diceret omnes suas horas ex habitu, semper diceret horas tam in somno quam in vigilia: potissimum si non ponat actum oppositum in voluntate, quod est falsissimum. pa tet: habitus est agens pure naturale: ergo si ipse so lus praesens sufficiat actum producere, semper pro ducetur actus, contra experientiam.

10

⁋ Responde, tur. argumentum quaerit aliquid cui est difficile respon dere sine replicatione in oppositum: videlicet per quid homo distractus moueatur. Verbi gratia. in ter ambulandum homo proponit ire ad sacellum quando suum cubiculum egreditur: & tamen de scendendo ex inaduertentia vadit ad scholas in quibus est assuetus legere. Similiter homo surgit in nocte: & ordinate procedens capit ensem: apit ostium, & huiusmodi actus ordinate facit in somno. sic enim recitat Aristoteles in de somno et vigilia& illud crebro expertum est. Simile est in casu no stro. homo nanque distractus leuat calicem, & eum reponit: profert verba: tacet: & iterato profert. a quo tamen principio & causa effectiua huiuscemo di actus prodeant, non est facile dictu.

11

⁋ Pauca dicam de his quae in somno contingunt: et postea de his quae in vigilia euenire solent. In primis contingit quod vir non perfecte dormiat: sed audiat vel videat debiliter & ad interrogata vtcunque respon deat: & sic adhuc actus eius non sunt humani, & ei imputabiles. quod autem ita contingat, quisque in se experitur: qui primo in somno perfecto habet somnium pulchrum vel foedum: postea vtcunque expergefactus & non perfecte, habet consensum in malum ex parte obiecti, in quod malum num quam consentiret perfecte vigilans. hoc enim homo in se experitur vt opinor: postea excitatur perfecte in illo igitur medio dubium est viro, an experge factus fuerit, & an peccauerit. Et id iterum decla ro exemplariter. cum excitator mane in collegio studentem somnolentum debiliter excitat: semi dormiens respondet surgam: alio tamen abeunte non excitatur, sed dormit: nec reminiscitur quod ex citatus fuerit. Vides itaque quod semidormiens audit & respondet: & per consequens non habet sensus exteriores clausos. per tales enim sensationes po test imperfecte dormiens se dirigere ad operandum: potissimum si habeat habitum magnum ad hoc operandum: sed longe imperfectius operatur quam perfecte vigilans. Praeterea Ioannes Buridanus recitat in lib. de sonno & vigilia: se vidisse ancillam quae surrexit & iuit ad ignem: & incendit stramina: ita vt fere fuerit combusta. Item dicit se audiuisse a quodam qui sibi iuramento asseruit: quod socius suus dormiens erat assuetus ire ad capiendum ba culum vel ensem ita determinate ac si vigilasset: & cum nocte caperet gladium, alter aufugit: quem dormiens insequutus in gradibus cecidit. Ex his duobus ab loane recitatis patet quod multum imper fecte operantur: nam illa ancilla fere se combussit: & alter in gradibus cecidit ex celeri cursu post so cium, a quo perfecte vigilans cauisset.

12

⁋ Secun do dico quod potest esse tam vehemens habitus & memoria habitualis ita fortis etiam in perfecte dormiente ex apprehensione nocturna in sensu vel intellectu, vt homo in somno clamet arguen do & respondendo: sed quia illae causae non om nes ponuntur propter impedimenta aliarum cau sarum vel habituum impeditorum: homo non semper exit in suum actum: sed interdum sic: in terdum vero non. & licet sint causae merae natura les: tamen non omnes illae ponuntur: vel si ponantur non ponuntur eo ordine quo sufficiunt ad positionem talis effectus.

13

⁋ Prosequndo hanc materiam adhuc loqui opus de aliis duobus exemplis. Primo de illo qui proponit adire sacellum in egressu cubiculi, sed inaduertenter adit scholas. hoc enim potest esse ex habitu magno & apprehensione actuali scholae: quae tunc sic fortuito ei venit in mentem: vel cathedrae in qua legere solet: quae duae causae sufficiunt membra cor poris mouere vt transeat ad scholam si non ponatur impedimentum in voluntate: sicut de appe titu sensitiuo dici potest. Et sic imaginor quod habituatus iurare iuratur sine peccato: quia in tali est motus primo primus: & naturaliter productus: solus enim habitus non sufficit qualitercunque positus: quia sic semper habituatus iuraret: quod est falsum. Illae enim causae sunt naturales: & semper ipsis positis in tali dispositione, sequitur talis actus.

14

⁋ De mouente autem se ad aliquem locum & non cogitando de loco per quem transit: nec habendo volitionem incedendi: quomodo ille incessus cau setur: potest dici quod voluntas imprimit quandam qualitatem in membris motiuis per quam homo mouetur per aliquam distantiam: sed non quantunlibet magnam: nisi tenouetur actus. sicut impetus impressus in mobile, ipsum mouet secundum exigentiam impetus. sursum / deorsum / vel gyratiue. & tandem remittitur impetus & euanescit / & mobile sistit. Cum enim voluntas mouendo corpus separatum a se: imprimere possit impetum in ipsum: & angelus vel anima separata / corpus mouens, mo tum localem in mobile causet per quem mouetui quare non poterit voluntas in membra motiua producere qualitatem motiuam membrorum per ali quod tempus & spatium? Sic dici potest quod volin tas volens aliquos psalmos dicere imprimit quan dam qualitatem in linguam & labia: & alias partes requisitas ad loquendum: per quam partes illae lo quelam continuant: & potissimum adiutae ab habitu: quia sine habitu homo nequit hoc facere. Sed aliquid est discriminis in impetu: vnus enim im: petus ex natura rei mouet sursum, & ad vnam differentiam positionis solum: alius autem alterius spe ciei ab eo, pellit deorsum solum: & alius gyratiue vt in ludo trochi puerilis ad vnam differentiam posi tionis. hic autem impetus coadiuuat proportionabiliter ad habitum vel habitus contrarios. Hoc tamen non debet virum mouere vt hunc modum relinquat: quia simile putatur de aliquo agente nunc mouente ad vnum cum vno instrumento: nunc si ne illo vel cum alio ad oppositum.

15

⁋ Vlterius secundo dicere potes: quod soli habitus ad contraria geniti ex actibus ad contraria quando ponitur principium introductiuum sufficiunt actus producere sine vl teriore causa. sicut. n. corpus sphaericum in plano semel motum se continuat per tempus: sic cum ho mo posuit se ad recitandam vnam lectionem: postea assuetus statim post hoc dicere in secreto pater noster: & iterum post plicitr noster non dicere in aperto aliam orationem. isti. n. habitus sunt omnes in potentiis: & si ponatur principium & ingressus ad haec: habitus sufficit actus cosequenter per tempus continuare: qui hoc non fecissent si non fuisset positum princi pium: sicut requiritur seta in calcifice ad introducendum filum in foramen acus: quod alioquin ingressum non fuisset. Et ex illo saluatur quod licet habitus naturaliter moueatur: requiritur tamen aliquid co. adiuuans dispositiuum: vel concurrens. & sic habituatus iurare iurabit cum aliqua dispositione praeuia: vtpote si quaeratur, an velit tenere promissum: vel an velit tibi aliquid dare. aperto enim ei illo ingres-- su, mox ex habitu fertur in iuramentum: qui sine ila dispositione praeuia non fuisset in huiusmodi iusiurandum latus. Non placet dicere quod erit actus in voluntate tales operationes continuo imperans: sed non erit perceptus: perceptio. n actus est actus reflexus: & crebro erit actus talis in voluntate sine perceptione. Sed non credo quod in talibus operationibus ponitur actus remissus actualiter & im perceptus. De actu autem in appetitu sensitiuo est difficultas: quam ingredi nunc nolo: an sensualitas possit hominem ratione vtentem mouere. Ex his respondere potes ad formam argumenti secundum imaginationes datas. Vlterius patet certum esse quod homo aliquam operationem faciat distractus: licet causa talis operationis crebro sit occulta.

16

⁋ Con tra tertiam conclusionem argumentari potes per argu mentum praecedens. homo tenetur dicere horas: & non potest dicere sine actuali actu voluntatis, quod patet: quia habitus solus non sufficit, cum sit agens natu rale: si. n. solus habitus sufficeret producere actum exte riorem dicendi, semper illum actum produceret. Ad hoc ar gumentum taniam respondimus: sed ipsum fecimus ad osten dendum quod potest variis conclusionibus applicari.

17

⁋ Contra quartam conclusionem arguitur. Oratio in distracto inuito licet virtualis intentio prae cesserit, non est meritoria: ergo non est solutiua debi ti. antecedens patet. quia nemo meretur sine actu voluntatis elicito: num quam enim actus imperatus non elicitus similis elicito est meritorius: immo additio eius non reddit habentem actum elicitum in maio re merito: igitur.

18

⁋ Respondetur concedendo antecedens & negando consequentiam: quia ad hoc vt oratio sit soutiua debiti, sufficit quod ab intentione actuali pro cesserit: & quod homo non distrahatur ex industria: licet praeter intentionem suam: & cum percipit se distractum redeat ad considerationem actualem de deo: vel de illo quod dicit: vel quod petit: & tunc soluit debitum ad quod obligatur de dicendis ho ris, nec tenetur repetere sic inconsiderate dictum vt superius dictum est. secus est si ex industria se dis trahat vel apprehendat se distractum / & non redeat ad considerationem: quia dictum in tali distractione tene tur repetere: iste enim contradicit praecepto ecclesia: stico de dicendis horis.

19

⁋ Ex illo patet quod vbi homo vult satisfacere praecepto de dicendis horis: debet cum inuenit se distractum considerare de pertinen te ad suam orationem: puta de deo: de hoc quod pe tit: de verbis quae profert vt illiteratus: vel re signi ficata per verba vel huiusmodi.

20

⁋ Secundo patet quod aliquis mundando tunicam bene dicit horas: quoniam tale officium non est incompossibile attentioni actuali dicendarum horarum. quemadmodum nouitius habens a superiore praeceptum de mundando coe nobio, simul mundat, & intuetur ingredientem. & pa tet de faciente iter vel equitante.

21

⁋ Tertio dico quod profunda speculatio mentis circa impertinens orationi facile distrahit hominem a dicendis horis: quia non patitur attentionem circa rem ad quam tenetur. & semper est sermo de horis praeceptiue dicendis & non ex consilio proferendis.

22

⁋ lam habuimus quo nam pacto distractus potest dicere horas: & quod distra ctio inuito incidens ad quam homo non aduertit pro tempore magno vel paruo, non obligat ipsum ad sic probabiliter dictum tempore distractionis, siue ex libro legendo siue memoriter dicendo, ad repetitionem. & per consequens vnus modus horas dicendi est solutiuus debiti in quo homo non meretur: & non peccat nouo peccato omittendo: licet pro magna parte temporis sit distractus: & in dis tractione non mereatur. Distractio tamen volun taria non est solutiua debiti quo ad illud quod illo tempore dicitur: sed tale etiam probabiliter dictum est repetem dum. potest enim homo aduertere inter legendum ad hoc quod petit: quando est oratio impetratoria: ad verba quae dicit & ad eorum sensum: & sio debet doctus quisque facere. digerendo enim & ruminando sensus scripturae sanctae potest homo aciem men tis in deum dirigere: & in his omnibus est animaduersio. Quando autem quis inter legendum cogitat profunde quomodo super lineam datam con tingit triangulum aequilaterum collocare: vel quo modo causatur iris: vel halo: is est distractus: quia circa impertinentia vel pertinentia repugnantia ( de verbis enim non refert) est occupatus: relictis considerationibus quas deuotus habere debet inter legendum: debet inquam ad sensum praefatum de dis tractione voluntatia. Hic potes argumentari de illo qui vltro distractus dixit magnam partem horarum, & postea illas repetit animaduertendo: quod is non omittit: cum horas sufficienter dicat. Sed bonus actus negligentiam sequens non facit quin negligentia fuerit: licet possit abolere inesse negli gentiae.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 7