Table of Contents
In Quartum Sententiarum (Redactio B)
Prologus
Quaestio 1 : An liceat aliqua non theologica in theologia tradere
Quaestio 2 : Quid opus sit facto in contrarietate positionum seu opinionum
Distinctio 1
Quaestio 1 : An creatura possit creare
Quaestio 2 : Ad definitio sacramenti quam poni magister sit bona
Quaestio 4 : Utrum pro cuiuslibet legis tempore debeant esse alia et alia sacramenta
Quaestio 5 : Quid sit circumcisio, et quomodo obligat
Distinctio 2
Quaestio 1 : Quid sit baptismus: et quae eius materia et forma.
Distinctio 3
Quaestio 1 : An institutio baptismi circumcisionem et legalia evacuet
Distinctio 4
Quaestio 1 : An virtutes infundantur in baptismo
Quaestio 3 : An omnes baptizati aequaliter effectum baptismi recipiant
Distinctio 5
Quaestio 1 : An liceat recipere baptismum a ministor malo vito
Distinctio 6
Quaestio 1 : An character sit causa initerationis baptismi
Quaestio 7 : An confirmatio sit sacramentum initerabile
Distinctio 8
Quaestio 1 : An sit ponenda forma in sacramento Eucharistiae ut in caeteris
Distinctio 9
Quaestio 1 An omnis mortalis peccator indigne Eucharistiam assumat
Quaestio 2 : An in somno pollutus communicare possit
Quaestio 3 : An non ieiunus possit eucharistiae sacramentum sumere
Distinctio 10
Quaestio 1 : An corpus Christi et eius sanguis realiter in Eucharistia contineantur
Quaestio 2 : Quomodo corpus Christi sit in Eucharistia
Quaestio 4 : An deus possit aliquod corpus simul ponere in diversis locis separatis circumscriptive
Quaestio 5 : An corpori Christi eaedem proprietates insint in eucharistia quae in caelo
Quaestio 6 : Utrum aliqua creatura possit movere corpus Christi prout existit in sacramento
Quaestio 7 : An sit essentialis ordo inter modum essendi sacramentaliter, et sub modo naturali
Distinctio 11
Quaestio 1 : An panis transubstantietur in corpus Christi
Quaestio 2 : An solus panis triticeus et vinum vitis fit conveniens materia huius sacramenti
Quaestio 3 : An corpus Christi sit categorice adorandum in eucharistia, an conditionaliter
Distinctio 12
Quaestio 1 : An omne accidens possit esse sine subiecto
Quaestio 2 : An quantitas distinguatur a re quanta
Quaestio 4 : An cum omni alteratione accidentium in eucharistia maneat corpus Christi
Quaestio 5 : An pluries in die celebrandum sit
Quaestio 6 : Utrum quilibet clericus quolibet die teneatur dicere horas
Quaestio 7 : An ex inadvertentia dicens horas vel distractus satisfaciat praecepto de dicendis horis
Quaestio 8 : An audiens missam, et interea dicens horas satisfaciat utrique praecepto
Distinctio 13
Quaestio 1 : An sequendo consecrationem Christi debeamus in fermentato, an in azimo pane consecrare
Quaestio 2 : An Christus xiiii luna comederit agnum paschalem
Quaestio 3 : An laicus teneatur sub utraque specie communicare
Quaestio 4 : Quis sit modus celebrandi
Distinctio 14
Quaestio 1 : An peccati post baptisma commissi necessaria sit poenitentia
Quaestio 2 : An per sacramentum poenitentiae peccatum mortale deleatur
Distinctio 15
Quaestio 1 : Utrum quis possit satisfacere seu adimplere poenitentiam iniunctam existendo in peccato
Quaestio 2 : An opus satisfactorium sit aequae meritorium ac non satsifactorium
Quaestio 3 : An non ieiunantes peccent
Quaestio 4 : An ieiunium quadragesimae sit de iure divino
Quaestio 6 : An tertio comedens frangat ieiunium ut secundo comedens
Quaestio 7 : An quilibet teneatur ad eleemosynam faciendam
Quaestio 9 : An quilibet non extreme pauper teneatur pauperi exteme eleemoysnam impedere
Quaestio 10 : An rerum dominia iure naturae divino an humano partita sint
Quaestio 11 : Utrum homo teneatur restituere illa quae acquisivit per perscriptionem vel usucapionem
Quaestio 12 : Quomodo conveniant et differeant ususfructus et usus et quomodo finiantur
Quaestio 13 : An lucrans in ludo acquirat dominium rei lucratae, et potissimum in ludis taxillorum
Quaestio 14 : An ludere sit honestum
Quaestio 15 : An bene vivant homines tesseras facientes vel eas vendentes
Quaestio 16 : An proximi lacerans famam teneatur eam restituere
Quaestio 18 : An accusatus de aliquo crimine teneatur illud crimen prodere non obstante fama
Quaestio 19 : An homicidium sit magnum peccatum: et quae restitutio debeatur homicidio
Quaestio 20 : An liceat occidere et rapere in bello
Quaestio 21 : An licitum sit christiano viro vocare in suum auxilium infideles contra Christianos
Quaestio 22 : An homo damnatus ad mortem possit aufugere licite
Quaestio 23 : An duellum sit licitum
Quaestio 24 : An furto aliena subtrahens peccet
Quaestio 26 : An fur teneatur ad restitutionem omnium quae furto abstulit
Quaestio 27 : An iuste pro furto infligatur mors
Quaestio 29 : An omnis usura sit peccatum
Quaestio 31 : An mutuator possit mutare ad usuram, vel recipere ultra sortem aliquid
Quaestio 35 : An liceat ad usuram capere
Quaestio 36 : An contractus quem cambium bursae dicunt sit licitus
Quaestio 37 : An trapezitae seu campsores permutando et capiendo plusquam debent usuram commitant
Quaestio 38 : An usurarius teneatur restituere lucrum ex usura acquisitum
Quaestio 39 : Quot sint species contractus
Quaestio 40 : Utrum negotiatio proprie dicta lucrativa sit licita
Quaestio 42 : An reddituum emptio sit licita
Quaestio 43 : An redditus depraevetur per hoc quod est irredimibilis vel perpetuus
Quaestio 44 : An liceat emere vitalitium, hoc est sustentationem pro vita vel pro victu
Quaestio 45 : Utrum contractus locationis et conductionis sint liciti
Quaestio 46 : An contractus Socidarum quibus rustici in animalibus innituntur sit licitus
Quaestio 47 : An contractus societatis sit licitus
Quaestio 48 : De quodam particulari contractu tanquam societatis an sit licitus
Quaestio 49 : An contractus quem Ioannes Eckius Germanus proposuit: sit aequus et licitus
Quaestio 50 : Utrum in restitutione pluribus facienda aliquis sit servandus ordo, et quis
Distinctio 16
Quaestio 1 : An contritio: oris confessio: et satisfatio sint partes poenitentiae
Distinctio 17
Quaestio 1 : Quo iure confessio vocalis sit introducta
Quaestio 3 : An quilibet adultus teneatur confiteri omnia sua peccata proprio sacerdoti
Quaestio 4 : An peccatorum circumstantiae sint de necessitate salutis confitendae
Quaestio 5 : An homo habens peccata non reservata cum reservatis teneatur omnia illa curato
Quaestio 6 : An quis licite compelli possit sua peccata bis confiteri
Quaestio 9 : An debeat iterare confessionem is qui confessus est et non poenituit
Distinctio 18
Quaestio 1 : An sacerdos evangelicus virtute sacramenti poenitentiae tollat aliquid de culpa
Quaestio 2 : An excommunicatio excommunicatum et alios excludat a communione mutua
Quaestio 3 : An omnis participans cum excommunicato mortaliter peccet
Quaestio 4 : Utrum communio cum excommunicato sit lege divina; an humana prohibita
Distinctio 19
Quaestio 1 : An sacerdos possit uti calve in quolibet
Quaestio 2 : An fraterna correptio sit cuilibet adulto de praecepto
Distinctio 20
Quaestio 1 : An ille sit prorsus liberatus a poena qui adimplet poenitentiam iniunctam a sacerdote
Quaestio 2 : An indulgentiae vivis et mortuis prosint et ad quid
Distinctio 21
Quaestio 1 : An aliqua peccata dimittantu rpost hanc vitam
Quaestio 2 : An sigillum secret sit omni modo servandum
Quaestio 3 : An sacerdos teneatur celare peccatum sibi in confessione detectum
Distinctio 22
Quaestio 1 : An quilibet resurgens a peccatis mortalibus resurgat ad priora merita vel gratiam
Quaestio 2 : An in labente in mortale peccatum post gratiam redeant priora peccata
Distinctio 23
Quaestio 1 : An extrema unctio sit sacramentum novae legis
Quaestio 2 : An aqua benedicta aliquid in ecclesia valeat
Distinctio 24
Quaestio 1 : An ordo sit sacramentum movae legis
Quaestio 2 : An summus pontifex possit dispensare cum sacerdote ut contrahat matrimonium
Quaestio 4 : An accipiens personas in beneficiis ecclesiasticis peccet
Quaestio 5 : An liceat dare beneficium paruulo octo vel decem annorum
Quaestio 6 : Quomodo ab inidoneo idoneus sgregetur
Quaestio 7 : An quis possit petere honorem
Quaestio 8 : An conferens beneficium bono, meliore relicto, peccet
Quaestio 9 : Eadem. An collator beneficii peccet, beneficium bono dando, relicto meliore
Quaestio 13 : An conclusiones cum suis probationibus in quaestione praecedente positae sint verae
Quaestio 16 : An praelatus ecclesiae sit dominus proventuum ecclesiae datorum
Quaestio 18 : Quomodo cognoscatur status et sufficientia viri
Quaestio 20 : An clericus possit de rebus suis testari
Quaestio 23 : Utrum clericus teneatur restituere fructus beneficii quos in mortali recepti
Distinctio 25
Quaestio 2 : Utrum simonia sit grave peccatum
Quaestio 3 : An prece et obsequio committatur simonia
Quaestio 5 : An simoniace promotus munere a manu iustum titulum in beneficium acquirat
Quaestio 6 : An possit esse pactio in spiritualibus
Quaestio 7 : Quae sit poena simoniacorum
Distinctio 26
Quaestio 1 : An matrimonium sit sacramentum novae legis
Quaestio 2 : An matrimonium ob pulchritudinem vel opes contrahi possit
Quaestio 3 : An matrimonium sit sacramentum univoce cum aliis sacramentis
Distinctio 27
Quaestio 2 : An matrimonium per sacros ordines et religionis professionem dissoluatur
Quaestio 3 : Quis possit sponsalia contrahere et an sint licita
Quaestio 4 : Quo modo matrimonium conditionale contrahatur
Quaestio 6 : An maximus pontifex possit cum bigamo dispensare ut ordines suscipiat
Distinctio 28
Quaestio 1 : An carnalis copula cum sponsalibus matrimonium causet
Distinctio 29
Quaestio 1 : An consensus coactus per metum ad matrimonium sufficiat
Distinctio 30
Quaestio 1 : Utrum error matrimonium impediat
Quaestio 2 : In quo virginitas consistat; et an sit virtus
Quaestio 3 : An viduitati et castitati coniugali virginitas praestet
Quaestio 4 : An fuerit verum matrimonium inter Mariam virginem et Ioseph
Distinctio 31
Quaestio 1 : An tria bona matrimonii excusent actum matrimonialem ne sit peccatum
Distinctio 32
Quaestio 2 : An unus coniugum possit vovere sine consensu alterius
Distinctio 33
Quaestio 1 : An liceat vel licuerit unquam simul plures habere uxores
Quaestio 2 : An libellus repudii in lege Mosaica fuerit licite permissus
Distinctio 34
Quaestio 1 : An impotentia coeundi matrimonium impediat
Quaestio 2 : An maleficiatus possit contrahere
Distinctio 35
Quaestio 1 : An vir possit uxorem ob adulterium dimittere
Quaestio 2 : An aliquis possit mulierem sibi matrimonio coniungere quam per adulterium polluit
Distinctio 36
Quaestio 1 : An servitus impediat matrimonium
Distinctio 37
Quaestio 1 : An sacer ordo impediat matrimonium
Distinctio 38
Quaestio 1 : An expediat vovere
Quaestio 3 : An omne votum obliget voventem ad sui observantiam
Quaestio 4 : An opus factum ex voto sit melius quam opus factum sine voto
Quaestio 6 : An status religiosorum sit perfectior statu episcoporum saecularium
Quaestio 8 : An paupertatis votum in communi, in religione expediat
Quaestio 10 : An expediat monachis habere bona in communi in coenobio, et non in proprio
Quaestio 11 : An licite sint aliqui religiosi mendicantes
Quaestio 13 : Quis sit dominus bonorum quae habent fratres minores
Quaestio 17 : An gravatus aere alieno possit profiteri religionem
Quaestio 19 : An transgressio cuiuslibet in regula contenti sit peccatum
Quaestio 20 : An sit meritorium religiosos non religiose viventes reformare
Quaestio 21 : An liceat vel expediat religioso ab una religione in aliam transire
Quaestio 22 : An sit expediens tot religiones habere in mundo
Quaestio 23 : An Carthusia sit religionum optima
Quaestio 24 : An peccent Carthusienses comedendo carnes
Distinctio 39
Quaestio 1 : An dispar cultus impediat materimonium
Distinctio 40
Quaestio 1 : Quomodo cognoscatur gradus consanguinitatis
Quaestio 2 : An consanguinitas impediat matrimonium
Distinctio 41
Quaestio 1 : Quid sit affinitas et an impediat matrimonium
Quaestio 2 : An sint aliqui filii illegitimi
Distinctio 42
Quaestio 1 : Utrum cognatio spiritualis et legalis impediat matrimonium
Distinctio 43
Quaestio 1 : An idem corruptum possit per naturam redire
Quaestio 2 : An in lumine naturali ostendi possit hominem resurrectionem possibilem esse futuram
Quaestio 3 : An Deus possit reproducere aliquid proprie corruptum
Quaestio 4 : An totum dicat tertiam entitatem a suis partibus realiter distinctam
Quaestio 5 : An resurrection mortuorum generalis sit futura, et quis sit modus resurgendi
Quaestio 6 : An corpora mortuorum resurgent cum omnibus suis partibus et adminiculis
Quaestio 7 : An foeminae resurgent in sexu masculino
Distinctio 44
Quaestio 1 : Quoto anno aetatis Christus passus sit
Quaestio 2 : Quoto die Christus resurrexerit a mortuis
Quaestio 3 : An infernus sit sub terra
Quaestio 4 : An ignis inferni sit eiusdem speciei cum igne nostro
Quaestio 5 : An corpus damnati possit calefieri
Quaestio 6 : Quo modo animae corporibus excute crucientur: et similiter daemones
Quaestio 7 : An tristitia sit magna poena
Distinctio 45
Quaestio 1 : Quibus prosint suffragia ecclesiae
Quaestio 3 : An suffragia existentis in mortali peccato prosint defuncto
Quaestio 4 : An conducat in loco sacro sepeliri, et an quilibet possit eligere sibi locum sepulturae
Quaestio 5 : An sancti orent pro nobis
Quaestio 6 : An sit aliqua memoria intellectualis sicut sensualis
Distinctio 46
Quaestio 2 : An deus inaequaliter merentes inaequaliter praemiet
Quaestio 3 : An homines pro meritis et demeritis habebunt praemium et supplicium
Quaestio 4 : An aliquod peccatum sit infinitae parvitatis: et similiter omissio
Distinctio 47
Quaestio 1 : An in generali iudicio erit disputatio vocalis
Quaestio 2 : An ignis conflagrationis erit eiusdem speciei cum igne praesenti
Distinctio 48
Quaestio 1 : An caeli cessabunt a motu post diem iudicii
Distinctio 49
Quaestio 1 : An felicitas sive summum bonum in bonis corporis vel fortunae inveniatur
Quaestio 2 : In quo consistat vera beatitudo
Quaestio 3 : An essentia beatitudinis in uno actu consistat, an pluribus
Quaestio 4 : An homo naturaliter possit Deum videre
Quaestio 5 : An beatitudo principalius consistat in actu intellectus, an voluntatis
Quaestio 6 : An omnes summae appetant beatitudinem
Quaestio 7 : An appetitus liber, ex necessitate appetat beatitudinem
Quaestio 8 : An intellectus clare videns Deum possit non delectari, vel deum non diligere
Quaestio 9 : An voluntas efficientiam habeat respectu suae beatitudinis
Quaestio 10 : An beatitudo partialiter producatur a beato
Quaestio 11 : An omnes beati sint aequaliter beati
Quaestio 12 : An beatitudo sit perpetua
Quaestio 13 : An beatitudo sanctorum post resurrectionem erit maior in anima quam nunc sit
Quaestio 14 : An sensus exteriores beatorum erunt continuo in actibus suis in patria
Quaestio 15 : An videns deum ipsum comprehendat
Quaestio 16 : Quid sit videre in verbo, et an videns verbum omnia quae in verbo relucent videat
Quaestio 17 : Per quid corpora beatorum erunt impassibilia
Quaestio 19 : Utrum dotem claritatis habeant beati
Quaestio 21 : An duo corpora dura possint immediate se tangere
Quaestio 22 : An virginitati debeatur aureola
Quaestio 23 : An doctoribus debeatur aureola
Quaestio 24 : An mors sit de ratione martyrii
Quaestio 25 : Quando quis debeat pati martyrium et pro quibus causis
Quaestio 27 : Cuius virtutis sit actus martyrii vel illae cui debetur aureola martyrum
Distinctio 50
Quaestio 5
Quid sit circumcisio, et quomodo obligat⁋ Pro solutione notabis quod Circuncisio definitur a loanne Damasceno lib. iiii. Orthodoxae fidei. cap. xxvi. sic - Circuncisio est signum distin guens Israel a gentibus. Dabatur autem Abrahae ante legem. Genesis. xvii. Et econ uenienter lex est danda vni populo. Fides enim est fundamentum diuinae legis. & sic congruebat quod populus accepturus legem debuit distingui ab i fidelibus aliquo signo fidei. & quia primus Abraham segregauit se a societate infidelium & familiam suam: propterea ei & eius familiae data est primo circuncisio. secundum illud ad Romanos. iiii. Quod signum accepit circuncisionis signaculum iustitiae fidei.
⁋ Tertia conclusio. Licet non erat de essentia sacramenti circuncidi in octauo die: necessarium tamen erat de necessitate ministri.
⁋ Primae conclusionis quae est virtualiter hypothetica: prior exponens quae est haec. masculi tenebanl probatur per illd Gen. xvii. Masculus cuius praeputii caro circuncisa non fuerit delebitur anima illa de populo suo quia pactum meum irritum fecit. Secunda pars patet: quia nulli non masculi de domo Abrahae tene bant. Haec iterum duas imbibit partes: quarum vna. fecto in perfectius. Lex ergo posterior est perfectior ergo congruum erat habe alia sacramenta perfectiora quam habuerat lex aliqua praecedens.
⁋ Ex illo sequituri licet non de directo, sed per locum a contrario sensu: quod nec in statu innocentiae: nec in statu patriae / erant aut erunt sacramenta.
⁋ Contra primam conclusionem arguitur. primo sic. Probatio non concludit nisi de medicina curatiua / & non praeseruatiua. Aliquis enim non habens morbum capit medicinam praeseruatiuam. Et confirmatur. matrimonium erat institutum inter Adam & Euam: & est sacramentum: igitur male dictum est. Prae terea in tempore legis naturae nullum erat sacrame tum: igitur. Assumptum patet auctoritate beati Gre gorii. iiii. Moralium: & recitatur de consecratione distin. iiii. cap. Quod autem apud nos valet aqua baptismatis hoc egit apud veteres vel pro paruulis sola fides &c. ergo sola fides parentum saluabat eos
⁋ Ad primum respondetur negando quod probatio non concludit secundum exigentiam materiae. medicina enim praeseruatiua non sumitur nisi quando timetur de morbo modo in statu innocentiae protoplastus habuit iustitiam originalem: & non cecidisset in morbum si vo luisset. secus est post peccatum.
⁋ Ad confirmationem dicitur: quod matrimonium in officium tamtenm institutum erat. sed no erat sacramentum: quia non erat contra morbum Sed contra hoc arguitur, tota definitio sacramenti conuenit matrimonio ipsius Adae. Respondetur ne gando: quia forte non contulit gratiam virtute operis operati: & quando gratiam contulisset: opus esset supplere definitionem addendo (contra morbum.
⁋ Ad aliud, an fuerit aliquod sacramentum pro itenpore legis naturae, partita est positio, aliquibus di centibus quod erant sacramenta. Genesis. xvii. glo. quae est Hieronymi, & Strabi dicit. Foeminae sal uabantur quae non circuncidebantur: fide scilicet, & hostia rum oblatione: sicut ante circuncisionem viri sancti mundabantur: & illae oblationes aequiualebant sacramentis. Placet aliis quod sola fides parentum sufficiebat pro salute paruulorum, cui positioni occasio nem dedit dictum beati Gregorii. iiii. Moralium. Item quaeritur quorum parentum, an propinquorum / an aliorum: nec hoc: nec illd. Insuper tuc paruuli fuissent in securiore statu quam nunc sint: quod non est dicendum Propterea dicitur quod requiruntur signa exteriora. & hoc videtur rationabilius. ratio est: quia licet fides re quiratur & sufficiat in adulto: non tamen in paruulo: nec fuisset certum parentibus an paruuli eorum essent saluati, nisi deus eos certificasset. & hoc videtur per sen sibile signum: quod ducit in cognitionem, cui alludit illud beati Augustini. xix, contra Faustum. In nullum nomen religionis seu verum siue falsum coadunati homines possunt: nisi aliquo signaculorum vel sa cramentorum visibilium consortio colligantur: sicut oues est. Filiae de domo Abrahae non tenebantur. Alia est. Masculi de alia domo non tenebantur. Prior pars patet per locum a contrario sensu de masculo. Sed dicis. locus a contrario sensu parum ponderatur extra le ges & iura. patet aliter. deficit necessarium eis mem brum ad circuncisionem: ergo circuncidi non poterant. Et istud congruebat. nam generatio perpetua vocatur circum laris: & quia peccatum originale in omnes propagatos se minaliter descendit virgine dempta, igitur. Item si Adam peccasset: & non Eua, fuissemus concepti in originali: & Adae potissimum est data custodia iustitiae or ginalis. igit. Alia pars patet: quia gentiles non tenebam tur. bene tmen poterant circuncidi: vt patet Exodi. xii Quia si quis peregrinorum in tuam voluerit transire coloniam: & facere phase domini: circuncidetur prius omne mascul num eius: & tunc celebrabit phase: eritquod sicut indigena terrae. Item lob fuit saluatus: & tamen non apparet quod circuncisus fuerit. igitur. Idem potest ostendi de gentibus Romanis. ad Romanos. ii. Gentes qua legem non habent. sibiipsis sunt lex. Idem erat de omnibus gentibus. Et Hugo. Circuncisio non est data nisi semini Abrahae vt in carne significarentur quae in carne vnirentur. Amplius. tunc colebatur deus Hierosolymis: & de tribu Leui erant ministri. hoc autem designat particularitatem illius legis. & Psal. cxlvii. Qui annunciat verbum suum lacob: iustitias & iudicia sua Israel. Non fecit taliter omni nationi: & iudicia sua non manifestauit eis.
⁋ Secunda conclusio patet. Iob enim descendit de Abra ham per Esau secundum beatum Gregorium in prologo Iob.
⁋ Tertia conclusio patet de proselytis conversis ad iudaismum. Et de Achior ludicum. ix. & Hismaele circunciso. xiii. anno suae aetatis: quod hodie Hismaeli tae seruant: & de Abrahamo. essentia autem sacramenti est inuariabilis. Alia pars patet ex litera Geneseos Magister tamen tenet in litera quod poterant praeuenire dien octauum si puer esset in periculo. sed oppositum vsum in hodiernum diem obseruant ludaei. Et id patet per glos, quam habetur Prouerbiorum. iiii. super verbo. Vnigenitus eram coram matre mea. quae dicit quod alius filius Bersabeae non computatur: quia non circuncisus nec nominatus: nam in circuncisione nomen imponebatur: vt ap paret Lucae. i. de loanne. Et Lucae. ii. de Christo. nullum etiam animal offerebatur ante octauum diem. Exodi xxii. Nec licuit parentibus anticipare octauum. For te si erant in periculo vitae poterant applicare sacramenta legis naturae ante octauum diem, tempore quo circuncisio erat in praecepto. Dixi forte: quia ludei non credunt paruulos natos in originali culpa: sed sacra mentum applicant tanquam praeceptu. Nec differre nisi dis pensante dmino: vt in deserto: & hoc erat rationabile: quia nesciebatur quando erant decessuri: nam mouebantur ad co lumnam nubis: de cuius motu erant incerti: & paruuli fuissent laesi: propterea erant inepti ad motum: & erant separati a gentibus. propterea Moyses peccauit redienad suos: non circuncidens eos. Exodi. iiii. scribitur. Pro pterea occurrit ei dominus & volebat circuncidere eum.
⁋ Contra definitionem circuncisionis arguitur. Multa erant alia signam per quae Israel distin guebatur a gentibus: ergo definitio nihil valet. In super ponatur quod omnes gentes sint conuersae ad iudaismum. Rursus gentes habebant sua signa: ergo per non signum poterant distingui ludaei: licut si omnes oues in pa go essent signatae: oues meae cognoscerentur per non signaturam.
⁋ Respondere potes. bene addendum est delens originale) & licet hoc totum nunc convenias baptismo: tunc sufficiebat pro definitione secundum lege. Ad secundum dicitur quod est signum aptitudine facies distinctionem. Nec stes in distinctione logicali ponente constantiam extremorum. Quicquid sit de pos sibili: congruebat populum dei habere proprium signum ouis ei non signata requirit maiorem indaginem quam ouis signata. aliquam autem signantur in fronte: aliae a tergo: & ad varias differentias positionum: & omnes partes intueri oportet ad cognoscendam ouem non signatam: secus eft de signata. applica ad propositum. Item priuatio non cognoscitur: nisi per positiuum. Porphyrius dans duas definitiones accidentis dicit quod illa est peior in qua dicitur. Accidens est quod neque est genus: neque species: ne quod differentia: quia pro illa cognoscenda operae praecium est cognoscere genus, specien, & differentia. sed quia ibi aliquo modo potes tuam ouem cognoscere: po tes luctari circa hanc: non signatum est signatum in qua mihi immorari est peregrinum.
⁋ Contra primam conclusionem argumentor. morbus fuit communis foeminis sicut masculis: ergo & remedium debuit esse commune. & illud probat idem debere esse apud gentiles: quia erant com cepti in peccato originali sicut ludaei.
⁋ Insuper Hieremiae. ix. Visitabo super omnem quim incircuncisum habet praeputium: super Aegyptum: & super ludam: & super Edom: & super filios Amon: & super Moab. vbi glossa beati Hieronymi. Multitudo gentium maxine ludaeae & Palaestinae confinis vsque hodie circunciduntur: & praecipue aegyptii, & ldumaei, Amonitae, & moabitae: & omnis regio sarracenorum qui habitant in so litudine. ergo circuncisio fuit inter alios multos a semine Abrahae. hoc patet ex modo praecepti Gene sis. xvii. de vernaculis & seruis emptitiis.
⁋ Ad primum nego consequntiam: quia decuit quod populus peculiaris dei haberet signum distinctum a po pulo infideli. Foeminae autem saluabantur per sacra menta ante legem: sicut paruuli ludaeorum ante octa: uum diem morientes: & sicut gentes.
⁋ Ad aliud con ceditur assumptum: sed ad hoc non tenebantur: sed erat ad imitationem ritus iudaeorum: visis beneficiis quae deus de dit ludaeis. sicut legitur quod multi Aegyptiorum exierunt de aegypto cum ludaeis visis mirabilibus quae deus fecit ad liberationem ludaeorum. Exodi. xiii. Sed & vulgus promiscui sexus innumerabile ascendit cum eis. De vernaculis & seruis potest dici. quod decens erat quod conformarent se modo viuendi dominorum: secu dum illud Ecclesiastici. x. Secundum iudicem populi sic & ministri eius. & quamuis illi essent obligati quamdiu erant de familia Abrahae: non sequitur de aliis. & per consequens Esau & Hismael teneba tur ad circuncisionem quamdiu manserunt cum lsaac & Abraham: sed cum ab eis decesserunt: non tene bantur suos successores circuncidere, nec etiam suc cessores tenebantur. ad Romanos. ix. Non omnes. qui ex circuncisione sunt Israel, hi sunt Israelitae: neque qui semen sunt Abrahae, omnes filii Abrahae. Omnes autem filii Iacob tenebantur: quia man serunt in ritu Abrahae & patriarcharum: licet crebro peccauerint: etiam post separationem decem tribuum a reliquis sub Roboam: & etiam ante & post. Dicis: ergo alii erant liberioris conditionis qua sudaei: & ex infidelitate & nequitia importabant commodum. consequentiam nego: quia vt dicit Comicus, Omnes deteriores sumus licentia. Illud concluderet religiosos esse in peiori statu quam saeculares, & presbyteros quam laicos.
⁋ Contra secundam conclusionem argumentor: vel aliqui tenebantur & aliqui non: vel omnes. Si primum: dentur qui obligabantur: si illi manserunt in ritu viuendi Abrahae: & alii non temnebantur: tunc ex culpam regulam latiorem viuen di caperent. si secundum, contra conclusionem. Argumentum hoc est solutum inter arguendum cum solutione argumenti praecedentis. Stat enim populum peccare transgrediendo vnum praeceptum ecclesiae: & successu tamen temporis populus posterior non peccabit. Lex autem gratiae quae est plenitudinis, obligat omnes ad baptismum: & ad i la quae legis diuinae sunt, omes obligantur. Mat thaei vltimo. Euntes docete omnes gentes. Et Marci vltimo. Praedicate euangelium omni creaturae. Christus enim lapis angularis coniunxit duos pa rietes in vnum. & sicut est vnus pastor: ita vnum puile esse debet. & licet ante incarnationem esset vnus pastor: non tamen erat adhuc lapis angula ris coniungens vtrumque testamentum. Nunc autem non solum Hierosolymis vel Romae colitur deus sed vbicumque venerari publice licet. similiter eius ministri non accipiuntur de vna tribu tantum, sed de omni gente quae sub caelo est. Cultellus vero petrinus videtur fuisse congruitatis ad circuncisionem & non necessitatis: petra autem erat Chri stus. Item populus iste erat durae ceruicis: & sic erat congruitas non necessitas.
On this page