Quaestio 3

Ectdo otxet egndem materiam queritur / an non ticia actualis in angelo distinguatur ab habituali vel a specie intelligibili sicut noticia actua lis et habitualis distinguitur ab esscntia angeli.

¶ Pro solutione questionis ponuntur tres conclusiones. Qua rum prima est. ponendi sunt habitus tam in anima pe in angelo.

¶ Secunda conclusio. habltus olstinguitur specie ab actu. hoc est: noticia habitur lis a. obiectidistinguitur specie a noticia actuali que habetur de codem a. obsecto.

¶ Tertia conclusio noticia actualis a. obiecti est perfectior non ticia habituali elusdem. probatur prima conclusiomemoramur obiecti alias intuitiue cogniti quan do reuocatur ante cognitum actualiter in mentem. et hoc non nisi mediante specie intelligibili / vel habitu. Insuper: aliquorum intuitiue cognitoru memoramur / et aliorum non memoramur. et hoc non est nisi quia aliquorum manent species: aliorumque non manent. Insuper: doctus dormiens habet multa species quas non habet ignarus: alioquin in vigilia non potest exire in actum sui habltus citiuso ignarus. ergo ponendi sunt habitus.

¶ Secunda conclusio probatur. actibus actualiter tendimus in obiecta: non autem habtibus. ergo actus et habitus specie distinguquntur. Secundo argultur ad ideni. habitus manet cessante actu quolibet: sed non manet actus cessante quolibet actu. ergo actus et habitus specie distinguuntur.

¶ Tertio arguiiur. habitus intellectiui ab actibus antime specie distinguuntur. crgo actus aliorum sensuum ab habitibus eorundem specie distinguuntur. antecedens patet. habitus nullo modo remittuntur nisi per contrarium: et non oropter concursa actualem potentier hoc non contingit in actu.

¶ Quarto argultur. actus intemperantie contrariatur actui temperantie: non autem habitui temperantie. stat aliquem habitualiter intenperatum habere actum temperantie vt alibi declarari habet. ergo actus et habitus specie distinguum tur.

¶ Tertia conclusio probatur. perfectius actus coniungit potentiam suo obiecto quam habitus. ergo actus est habitu perfectior. Secundo arguitur ad idem. actus et habitus specie distinguuntur. ergo sunt in equaliter perfecti. sed habitus non est perfectior actu. Tertio: actu meremur: non autem habitu ergo actus est habitu laudabilior. Quarto arguitur. deus nobiliori modo se habet actu intelligendo et volendo se quam si soluim habitualiterillud faceret. igitur. Quinto: beatitudo consistit in actu et non in habitu sed felicitas est quid optimum et perfectisssimum i. et. x. Ethicorum. maior est Aristotelis in primo Ethicorum. propterea primi Ethicorum vtii. sic inquit. interest autem fortasse non parum in possesstone an in vsu: ac in hitu an in opatone: summum consistere bonum putare fieri enim potest vt habitus quidem set si inest) nullum efficiat bonum: vt in dormiente vel etiam alio modo quodam ocioso facto. vt opatioautem nichil efficiat boni: fieri nequit. qui namque operatur agit vtique necessario et bene etiam agit. at quia vt in olimpia non ii qui sunt elegantissimi forma prestantissimique robore. sed in qui decertant: coro nis efficiuntur. ipsoru enim aliqui vincunt. sic et qui bene agunt.

¶ Contra primam conclusionem aguitur. ponende sunt species intelligibiles secundue multos. sed superfluit cum speciebus poncre habitus. ergo.

¶ Secundo arguitur. si ponendi snnt habitus ergo ponende sunt due noticie in eadem potentia respectu eiusdem obiecti: quod est inconueniens. quia altera noticiarum superfluit. Et confirmatur hocet erit tertia ratio: de superfluitate. actus est perfectior habitu ex tertia conclusione. ergo eminenter et vrtualiter habitum includit. et per consequens non est ponendus habitus. tenet consequentia: non alias non ponimus animam sensitiuam ab intellectua distinctam nisi quia intellectiua eminenter sensitiuam in cludit.

¶ Ad primum repondetur concedendo quod sunt ponende species intelligibiles que non sunt habitus patet de speciebus multiplicatis ab obiecto sensibili per medium ad organum vsque. ille nullo modo sunt habitus. proprie habitus sunt actuum vestligia. si actus non precesserint non sunt habitus. sed actuum vestigia: siue fuerint noticiarum siue actuum volunmtatis: promouentia in actus memorandi sunt realiter habitus. ab aliquibus vocantur species. nomina signi ficant ad placitum. ergo alique species intelligibiles identificantur cum habitibus. et idem est de aliquibus speciebus sensibilibus actuum filiabus: sed vltra istos habitus ponere alias species dislinctas post actus genitos superfluit. nec eas pono.

¶ Ad secundum concedo quod ponende sunt doue species diuersarum rationum in eadem potentia respectuelusdem obiecti: nec propterea altera superfluit. pervnam noticiam obiectum actualiter apprehenditur. et at tingitur: per aliam habitualiter vt in dormiente: qui ieroecdie ecrcdiateecs

¶ Ad tertium concedo quod actus est perfectior habitu. nec habitum eminenter includit sicut ltellectiui sensitiuum nec sicut tetragonum trigonum intellectus potest exercere omnes operationes anime sensitiue quo ad actum recordandi / sentiendi auditionem visionem / nutritionem / et ceteras anime sensitiue operationes: quaere superfluit simul ponere informatiue in eadem materia duas animas distin ctas quarum vna est sensitiua et alia intellectiua. modo noticia intuitiua non potest supplere causalitatem noticie abstractine: licet sit ea pcrfectior. ipsa solum manet in presentia obiecti: et obiecto remoto ipsa penitus tabeseit vel species intelligibilis habitus sequens remaet in dormiente vel non actualiter cogitante quae partialiter iuat producere noticiam abstractiuam recordatiuam quando cetere cause requisite sibi applicantur.

¶ Quarto arguitur. si actus producat suam specie: sequitur quot sunt actus tot erunt species vel habitus in intellecto: conse quens est falsum et contra experientiam. multa intelileximus et sensiius de quibus nullo modo cogitare possumus. ergo talium ntellectorum et sensatorum non habemus species.

¶ Quinto arguitur. si actus a producat habitum alterius rationis sequitur eon pari ratione habitus b. producit habitum c. alterius rationis. et rursus habitus c. producit habitum alteriue rationis. et sic in abyssum

¶ Sexto argultur. si actus producat habitum sequitur quo tienscunque teratur actus producitur noua speces et sic crescit habitus in abyssum per reiterationem actus.

¶ Ad quartum doiter: sequela est nulla. potest dici sola res cognita producit speciem: vt quando est reflexa alicuius noticie: illa reflexa speciem noti cie cognite relinquit. sic obiectum ad extra cognitum relinquit suam speciem. modo non quilibet actus intellectus est coguitus.

¶ Ad quintum etiam nego sequelam. cum habitus est productus. ille petialiter iuuat ad producendam noticiam actuale in absentia obiecti. propterea superfluit habere vlteriorem habitum

¶ Ad sexium etiam nego sequelam. tat quod sit species ita intense producta: quod intensior produci non potest a tali agente vel ab agente eiuud speciei si producatur ita magnus calor ab a. in b. pasum sicutc. calefactiuum potest producere: stante illocalore in b. pastio: nichil producitur caloris ab inso c. calefactiuo.

¶ Contra secundam conclusionem af actus et hitus sunt respectu obiectis eiusdem: ergo sunt elus dem speciei specialissime. tenet consequena. potentie distinguuntur per actus: et actus per obiecta: secundo de anima.

¶ Respondetur concedendo antecedens et negando consequentiam. et ad probationem que stat in auctoritate Pehicconcedo eam: que sic inteliligicur. quando actus vel qualitates alique habent obiecta specie distincta dist inguuntur specie: modo non oportet per locum a contraio sensuquando qualitates sunt late in idem obiectum quod sint eiusdem lpeciei. patet de actu intellectus et voluntatis lato in idem obiectum. idem pater de ouobus actibus elusdem potentie latis in idem cbiectum: patet tam in actibus intellectus et voluntatis. noti cia intuitiua et abstractiua elusdem obiecti specie differunt: similliter volitio et nolitio successiue late in idem obiectum: vel simul in duo obiecta eiusdem speciei otet ad idemptitatem specificam speciei specialissime quod eodem modo tendant in sua obiecta: quod in proposito minime contingit. vna actualiter tendit in suum obiectum: alia habitualiter tendit in idem.

¶ Contra tertiam conclusionem arguitur sic. habitus est diuturnior actu. ergo est nobilior actu consequentia tenet per regulam thopicam: diuturniora sunt praestantiora minus diuturnis / et propterea felicitas non est momentanea. i. Ethicorun vbi(ad propositum) aristoteles primi ethicorum septimo sic ait. Uer enim nec vna facit irundo nec vnus dies. etc. bea. tum eodem modo felicem nec vnus dies nec breue efficit tempus.

¶ Respondetur. diuturniora ceteris paribus sunt preferenda minus diuturnis / coruus ceruus et quercus oiutius viuunt quam homo. et hoc atet apud aristotelem prini Ethicorum sexto capitulo dicentem. at vero neque quia perpetuum est ideo magis erit bonum: si quidem neque diuturnum album magis est album quam vnius album oiei.

¶ Secundo arguitur. habitus producit actum: et est causa equi uoca respectu actus. ergo est actu perfectior.

¶ Respondetur concedendo maiorem tanquam causa partialis. minor est vera: sed consequentia est nulla albedo partialiter producit noticiam sui quae est perfectior albedine: licet albedo in illo effectu producendo sit causa equiuoca. Argumentum potest reduci in oppositum. actus habitum producit: et est causa equoca habitus. igitur huic argumento non est innitendum.

¶ Dubitatur: cum sint ponende species: an noticia abstractiua ad speciem terminetur vel ad rem ad extra ad quam terminaba tur noticia intuitiua

¶ Respondetur: hic partite sunt positiones. aliquibus tenentibus quod noticia abstractiua primo et immediate terminatur ad species: mediate autem ad rem cuius est species. Alia tenet quod terminatur precise ad rem ipsam ad quam termuinatur noticia intuitiua. Secundam partem teneo cum ita in nobis experimur et iudicamus. cum cogito de Ediburgo aciem mentis super rem ipsam: puta super villam: dirigo: acsi intuitiue eam comtemplarer. Tum secundo. video immediate albedinem et non species eius. sed licet iste concedat species in sensu et intellectu: eas videtur negare in medio de hoc in questione sequenti loquar. Tum rationes quas aduersarii grandefaciunt magna ver borum mole equaliter concludunt contra eos sicut pro eis. hoc sic patet. potissima eorum ratio est: cogito doe elephanto non sensato. illa cogitatio non terminatur ad elephantem sensatum: quia nullius est per post tum nec ad aliquem alium elephante. ergo nullo modo terminatur ad elephantem. Dico quod istud argumentum ita stringit in arguentem sicut pro eo. hoc sic declaro. talis cogitatio terminatur ad speciem per te: quaero ad quam speclem. hoc est ad cuius rei speclem. non ad speciemrei sensate per casum. si ad aliquam aliam alterius rei sensate. icam quod terminatr ad rem illius speciei. Item: non ticia recordatiua terminatur mediate ad rem ad ex tra: et redit argumentum ad quam rem ad extra mediate terminatur. hoc ergo argumentum est commune provtraque via. ergo ratione illius argumenti nemo debe duci ad assentiendum. ad ipsum tamen in tertia distin ctione primi respond: propterea nunc subticeo.

¶ Secundo sic arguo pro eo. noticia recordatima terminatur ad patrem meu. ergo pter meus est.

¶ Rspondetur argumentum equeliter ducam in oppositum. noticia recordati aa patris terminatur ad speciem patris. ergo pater est. si vna consequentia est bona pariter et alia erit. Dico neutram valere. noticiam terminari ad patrem nihil aliud est quam patrem intelligi per illam noticiam. et notum est hec consequetia est nulla cognosco patrem / ergo pater est.

¶ Tertio arguunt isti auctoritate scti An gustins in de vera religione. c. lx. Si vera inquit roma est quem circa tyberim nescio quis romulus dicitur condidisse: falia est illa quam cogitans fingo. non em est pria: nec ibi sum modo: na ibi quid agatur modo vtique scirem. Si vnus est sol: falsus est ille quem cogitans fingo. nam ille curricula sua certis locis et temporibus peragit: istum vbi volo et quando volo constituo similis est auctoritas in de quantitate anime capitulo octauo: vbi Augustinus de mediolano loquens (cuius memoriam habebat) sic inquit. quid igitur nunc agatur ignoro: quod vtique non ignorarem si animus meus vsque ad illa loca porrigeretur: presentiaque sentiret.

¶ Quarto arguit. ista res de qua habetur memo ria non est. ergo non potest esse obiectum noticie sin gularis alicuius. alias nec per visionem exteriorem essemus certi de existentia sui obiecti.

¶ Ad tertiam dico: nulla auctoritas Augustini est proarguente. vult beatus Augustinus dicere: fingomichi obiectum noticie mee: vtpote romam mediolanum vel solem: hoc est noticia recoerdatiua meaterminatur ad res illas quas esse non oportet ad hoc quod obiiciatur noticie recordatiue mee. pro ¬ pterea eas fingo. non autem fingo illas speciest quia realiter sunt in potentia. et licet noticia mea vult dicere terminetur ad mediolanum sic fictum vel romam v istius noticie nescio dicere quid illic agatur. secus esset si presens essem localiter. quia tunc haberem aliam noticiam: scilicet facia lem vel intuitiuam virtute cuius dicere scirem quid illic agatur. species ergo illa in potentia realiter est et mouet potentiam ad hoc quod obiectum apprehendat actualiter.

¶ Ad quartum vides nullus est color in consequentia. probatio eius est nulla. sensus exterior non terminatur nisi ad existens: potissimum naturaliter: ita iste tenet et communis schola. secus est de sensu interioris intellectu et volun tate: que terminantur tam ad existens quo non existens. odus tamen hominum est dicere homo conuertit se ad suas species: non quod actualis cogitatio terminetur ad eas: sed ad res quarum habentur species: hoc est vti speciebus. nec per hoc nego quin species possint esse obiecta alicuius actus: patet dum angelus species intuetur vel anima separata. et si coniuncta id potest: nichil con¬ tra me quia volo dicere: noticia pontis londoniarum (quem ante vidi) terminatur ad pontem ipsum: et nullo modo ad speciem eius qua habeo in memoria reconditam. Ex his patet (et potissimum cum dicendis in questione sequenti) quod ponende sunt species previe ad productionem noticie intuitiue ab ob iecto nateriali que fortasse producunt partialiter noticiam intuitiuam siue sensitiuam siue intellectiuam. in noticia abstractiua nulle sunt species ab habiti bus distincte. sed (cum sint reliquie actuum: et actus praesupponunt) realiter sunt habitus.