¶ Prima conclusio probatur. angelus poterat habere noticiam intuitiuam dei et dilectionem elus in primo instanti sui esse. et cetera omnia beatitudinis. ergo et beati esse.

¶ Preterea arguitur. anima christi erat beata in primo instanti sui esse. ergo angelus poterat esse beatus in primo instanti suiesse.

¶ Tertio arguitur. quia si non possit: hoc est propterea quod creatura non potest effectum producere in instanti. sed hoc non. prout alibi seriosius probauimus.

¶ Secunda conclusio patet. angeli poterat peccare in primo instanti sui esse. ergo esse in illo instanti miseri miseria culpe. tenet consequentia ab equiua lentibus nichil aliud est esse miserum miseria culpa quom esse in peccato de miseria pene etiam ratione culpe commilse patet. in quocumque instanti culpa est commissa in lo oeus potest penamillius culpe punitluam infligere alioquin peccatum stabit per tempus vel instans in aliquo in duo deas non potest ipsum punire: quod est inconeniens. nec illud pugnat cum dictis in calce questiois precedentis. quia in illa secundum legem dei ordinatam. ic secundum potentiam eius absolutam loquimur.

¶ Seado arguitur ad idem. Augu. dicit. xi. de ciuitate dei. c. xiii. qui dicunt angelos a principio fuisse malos non sentiunt cum manicheis: qui manichei ponebant vnum deum malum immediate esse cam mali: et alterum bonum immediatam causam boni. ergo Augustinus voluit dicere: hec consequentia est nulla: angelus erat malus in primo instanti sui esse: ergo erat creatus a malo deo. quia stat oppositum consequentis cum antecedente: scilicet: quod malicia illa erat a demone et essentia angeli erat a deo bona.

¶ Sed dices: licet non sit heresis manicheorum / est tamen alius error: puta quod bonus deus sit causa principalis actus peccati et impel lit creaturam suam ad actum viciosum. hec em heresis secunda differt a prima.

¶ Unde mens sancti Thome in hoc stat: quod angelus nullo modo poterat peccate in primo instanti sui esse. ad hoc ponit in variis locis rationes. Prima est in prima parte. qui. lxvi. articulo. v. cuius sententia est hec. Operatioquae simul esse incipit cum esse rei est eI ab agente a quo habet esse: hoc est attribuitur agenti. Unde si aliqua res habeat esse ab aliquo agente deficiente quod possit esse causa defectiua actionis: poterit in primo instanti in quo incipit habere defectiuam operationem. sicut si tibia nascitur clauda ex debilitate seminis: stati incipit claudicare. si angelus ergo in primo instanti sui esse peccasset: peccatum illud fuisset attributum deo qui non potest esse actor peccati. istud suppletur per doctorem sanctum: de malo. qu. xvi. articulo iiii. illic dicit in conceptibus et affectioni bus angelorum est quedam temporalis successio. non eiu angeli omnia simul actu intelligunt. quia non omnia intelligit vnus angelus per vnam speciem: sed diuersa diuersis speciebus omnia illa quae angelus per vnam speciem cognoscit praet simul cognoscere quae autem per diuersas species cognoscit non praet sil cognoscers: sed successie: erg in his quae per vnam speciem agelus coprehendere non potest necesse est quod moueatur in diuersis instantibus sui temporis. ea autem quae sunt supra naturam ad gratiam partinentia: cit caquae fuit peccatum angeli magis distant a quibuscumque naturaliter cognitis quom quaecumque naturaliter cognita ab inuicem. Und si non omnia naturaliter cognita propter eorum distantiam potest angelus apprehendere pervnam speciem et simul: multo minus potest simul moueri in naturaliter cognita et supernaturalia quae sunt gratuita. motus angeli primo est in id quod est sibi conmnaturale: quia per illud pertingit in id quod est supranaturam. et ideo oportet quod angelus in primo instanti sue creationis conuerteretur ad naturalem sui cognitionem secundum quam non potuit peccare. postmo dum vero potuit conuerti in id quod est supra naturam: vel ab eo auerti. licet hanc determinationem quodammodo voluntariam reputem: et non sufficienter probatam: quod magis determinetur ad rectitudinem in primo instanti quam in aliquo instanti sequenti: tamen hoc non sufficit ad expugnandam positionem.

¶ Contra hanc viam arguitur sic. Uoluntas est libera quo ad exercitium actus secundum eos: et in hoc poterat mereri eliciendo actum. ponatur quod deus precipiat primo angelo in primo instantis sui esse oiligere se vel ocum. preceptum est rationabile: quia primus angepoterat hoc adimplere. in illo instanti poterat a¬ gelus non elicere illum actum: quia fecluso precepto potest actum non elicere: et si actum non eliciat: peccsbit peccato omissionis. et tamen illa omissio non attribuitur deo. ergo neque commissio. suppono quod est aliqua puraomissio sine actu voluntatis.

¶ Preterea arguit petrus aureolus contra sanctum Tho. sic. in quocumque instanti sunt omnes cause productiue peccati in illoinstanti potest produci peccatm. sed in primo instanti sunt hec omnia.

¶ Ioannes capriolus negat maiorem: et instat de motu locali et generatione quae alterationem presupponit. hoc non soluit argumentum dummodo limitetur maior ad intellectum argumenti. quia argumentum intelligit de effectu subito producibili.

¶ Propterea: vi dens Ioannes quod non sufficienter respodet ad intentionem argumenti addit inquiens. Dicitur vlterius quod licet angelus in primo instanti sui esse haberet liberum arbitrium et alias causas actus aut demeritorii: tamen ipse angelus secundum suam naturalem potentiam non poterat moueri in actum meriti vel demeri i nisi prius moueretur ad actum naturalem in quo nec meritum nec demeritum proprie consistit. et de hoc sanctus Tho de malo. qu. xvi. ar iiii. in solutione tertii sic dicit. Oportet quod angelus in prino instanti consideraret illud quod spectat ad suam naturam: et post modum moueretur in supernaturalia per conuersionem vel auersionem. et in solutione quinti dicit. voluntas rationalis creature determinata est ad vnum naturaliter in quod mouetur: sicut omnis homo naturaliter vult esse et viuere et beatitudinem habere. Et ista sunt ad quae primo mouetur naturaliter creatura vel intelligenda vel volenda. quia semper actio naturalis praesupponitur aliis actionibus. et ideo si angelus in primo instanti sue creationis peccasset: videretur hoc competere sue nature.

¶ Sed contra illud arguitur. Angelus poterat habere actum liberum in primo instanti: cum actu naturali. poterat mereri in primo instanti: vt magister in. xviii. distin. tertii de christo deducit. ergo in illo poterat habere actum elicitiuum et liberum.

¶ Respondetur. Angelus in primo instanti suo secundum naturalem eius potentiam non poterat habere volltionem electiuam. quia oportet quod primus actus cuiuslibet voluntatis sit naturalis qui semper est bonus et rectus. non sunt simul ouo actus in voluntate angeli nisi moueretur per gratiam a deo. deus autem potest mouere animam quo voluerit ad bonum. sed mens rationalis creature mouetur a seipsa ad malum: quae non potest se mouere nisi secundum exigentiam naturalis ordinis. sic respondet articuloprefato de malo ad vigesimum. et consequenter positionem suam defendendo dicerem: angelus cum instinctu di¬ i et eius ope speciali in primo instanti potest habere actum electiuum liberum: et non aliter. et cum deus non potest specialiter concurrere ad peccatum: nec cum influ entia dei generali potest creatura actum aliquem liberum habere in primo instanti: per nullam potentiam potest peccare in primo instanti sui ess. sed post hoc.

¶ Ecce quo vtcumque colorate quis potest tueri positionem ooctoris sancti. non credo illam veram. non video illud aliquo modo probatum: vel quod minus est) suasum: quod angelus vel homo adultus creatus sine pecca¬ to originali creatus sicut erat Adam: siue in peccato originali: non possit in primo instanti sui esse habere actum elicitum liberu siue sine actu conformi ad appetitum naturalem siue oifformi. Peopterea teneo cum comni opinione secundam conclusionem

¶ Tertia comclusio sic probatur per illud quod scribitur Gen. primo. vi dit deus cuncta quae tecerat et erant valde boter illa erant demones.

¶ Item dicitur sub figura principis babilonis de oyabolo. Esave. cxilli. quo cecidisti lucifer qui mane oriebaris. et Eze. xxix. In deliciis paradisi dei fuisti contra secundam conclusionem non instabs: quia seriosius ea prosequutus sum in. xvii. distinctione primi.

¶ Contra tertiam conclustonem arguitur per illud quod scribitur Ioannis. vlii de diabolo. ille homicida erat ab initio.

¶ Ad hoc respondet beatus Aug. xi. de ciui. dei. cum dicitur: quod domiabolus ab initio peccat: non ab nitio ex quo creatus est peccare putandus est: sed ab litio peccati: scilicet: quia nuquod a peccato suo recessit.

¶ Fine huic distinction imponetes patet tempus vie in omnibus angelis fuisse equale. et no erat solu ovnum instans: sed perdstempus oetermiatum cui scriptura astipulatur Ezexxviii. vbi scribitur de dyabolo sub figura regis tiri sicut crebro est modus scripture. cum deyabolus sit caput iniquorum de vno iniquo ad dyabolum et contra transit. vt Isiaye. xiiti. loquens de rege babilonis qui erat dyaboli membrum trausit ad lioquendum de principe demonum: querens: quo cecidisti de celolucifer qui mane oriebaris. sic in proposito. dicit er go Ezechiel: potius deus per os Ezechielis: posuite in monte scto doe in medio lapidum ignitorum anm bulasti perfectus in vlis tuis a die conditiois tue donec est inuenta iniquitas in te. ambulare motu et tos inportat. et cum lilo es rationabilius vt seruet tepus tam ad merendum quam ad demerendum: nec rationes alicuius momenti oppositum tenentes adduc unt: hoc tenen dum est. Insuper: peccatum luciferi fuit aliis occasiopeccandi. non est verosimile quod solum naturaliter precessit aliorum peccatam. sed tempore vel instanti. magnitudo pene eorum colligitur ex demeritorum multitudine. patet. boni multum meruerunt in breui tempore: et rationem super hoc dedimus in quaestione precedenti. sed bonis actibus mali sunt oppositi: et optimis actibus pessimi. Preterea. ingratitudo multum facit ad demeritum: cum eos in pulcherrimis natura libus creauerit in optimo loco: gratuita conferens: tam gratiam gratis datam quod gratiam gratum faciente quaererum noticias. Numquid erat ingratissimi non deum laudare: et eius imperio parere. ceciderunt ab altissima sede per eorum culpas varias / et intensissimas / et ex parte obiecti maximas: quid nirum si grandi sutplicio torqueantur.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 3