Quaestio 1

CIrca distinctionem septimam queritur / an angeli beati maneant perpetuo in actu bono / ex mali damnati in actu malo: et an possunt bonos actus habere. et quid i cause est quare ita est. Toquor de bonltate morali et malicia ei opposita. De bonitate generica / siue ex obiecto / non est dubium quin demo nes tales actus habere possunt. et per consequens bonltatem entitatiuam quae est superius quoddam ad bonitatem genericam. sicut bonitas generica est superior ad bonitatem moralem. omne bonitate ergomeritoria non vertitur quaestio: nec de bonitate entita tiua vel generica: sed de bonitate morali quae habet obiectum debitum et ceta omnia requisita ad actus bonita tem.

¶ Pro solutione quaestionis scito varias ess theologorum sententias. Beatus Tho in prima parte. qui. lxiiii. ar ii. sic dicit. iffert autem apprehensito angeli ab apprehensione homins in hoc quod angelus apphendit immobiliter per in tellectum sicut et nos apphendimus immobiliter prima principia quorum est intellectus. homo vero apphendit perrationem mobiliter discurrendo de vno n aliud habes viam procedendi ad vtrumque oppositorum. Uan et voluntas homins adheret alicui mobiliter. et paulopost dicit. liberum arbitrium homins flexibile est ad oppositum ante electionem et post. Liberum autem arbitrium angeli est flexibile ad vtriusque oppositum ante electionem sed non post. sed quia doctor ille non stetit fixus in hac materia: nunc vnum dicit: nunc aliud: et modum non iudico rationi consentaneum: sufficit ipsum sine impugnatione longa recitasse solum. quaerendo si omnes angeli erant cteati in gratia. secundum es in prima parte. qui. lxii. ar iii. hoc magis probabile recitat et sctorx scriptis consentaneum: quicquid alias dixerat. et si vtebantur gratia ad merendum: omnes sunt inflexibiles. ergo omnes erunt bti. Et quicquid de hoc dixert.

¶ Arguitr sic: ante primum peccatum agelus non errauit. quia sicut pena praecessit culpam si recte ludicauit et voluntas conformatur: ergo non male egit. si primus actus voluntatis erat liber: ergo poterat contrauenire iudicio intellectus. et sicut in primo actu ita et in quolibet actu sequenti quo erat vlator. non dare tpriss vie: est preter rationem. cum multum peccarunt: non est verostinile quod omnia illa peccatam fecerunt in instanti.

¶ Item: sicut doctor subtilis arguit: oebet dare vnum modum quare anima est dampnata et demon. vnus modus vtrique seruit. sed hoc dare non praet ex suo modo. licet iste modus sit eruditissimi viri qui plurima legerat: non est michi apparens. transeo.

¶ Secunda modus est Henrici gandensis. vili. quotli. dicentis: quanto voluntas est perfectior tanto perfectius immergit se in volubili. voluntas sepata a corpore (qua lis est angelica est omnino perfecte libera nostra autemcorpori corruptibili coniucta habet libertatem diminutam. sed nostra sepata a corpore vel coicta corpori incorruptibili: immobilite se uergit n obiecto: ita vt ab illo resilire non potest: nec se retrahere potest. quemadmodd nec figens clauum in os durum non potst ex trahere illud ferrum.

¶ Contra hoc arguitur. anima mortui resuscitati non se immersit immobiliter. quia tunc reassumpta immobiliter adhesisset suo obiecto. Preterea: nec videtur illud probabile quod anima separata habeat alium modum se immergendi in obiecto quam coniuncta. sed conuncta non se immergit. ergo nec altera. exemplum fuum est nullum cum claus infundit partes ossis clauum circumstantes magis condensantur: et magis resistunt. proptea est difficilius os extrahere. hoc non contingit circa actum volunetis.

¶ Tertius est modus petri aureoli dicentis / quod deus creat habitum in voluntate dampnati qui eum ad continuandos malos actus necessitat.

¶ Contra hoc arguitur. voluntas praet contraire habltui cuicumque. ergo modus est nullus. sed dicis: et probabilite. difficilius est voluntati elicere actum habitui contrarium quom actum habitui conformen. ergo sic crescere potest habitus quod voluntas nullo modo contrauenire potest habitui. istud probabile iudico: sed non satisfacit totaliter. Ratio. ex illo solum habetur quod voluntas non potest exire in actum formalit oppositum illi habitui.

¶ Sed dicis. Charitas infusa cuilet malo actui resistit cum mere natura liter inclinat ad bonum. ergo non inconuenit deum producere vnum habitum qui cuilibet culpe formaliter repugnet.

¶ Adhuc hoc non sufficit. quod probatur. habits nullus necessitat voluntatem ad bene volendum vel ad male volendum. Uoluntas est superior potentia habituergo ab habitu non necessitatur.

¶ In hac ratione stant tres ingeniosi viri Conterraneus Oclram / et Gregorius. hec ratio non est paemptoria. non est improbabile quod habitus aliquis finitus vel infinitus potest produci a deo quo voluntatem necessitat exire in actus illi hitui conformes. hanc ttiam vlam magis rationabilem vel minus irratioabilem puto quam aliquam ouarum positionum praecedentium. et licet hii tres viri in hac ratione confidant. ipsa non est magni ponderis.

¶ Quartam vlam ponit Greg. Ariminen in hac distinctione nihil asserendo: dicens / quod obduratio diaboli in douobus consistit: scilicet in non posse habere bonam voluntatem et in non posse carere mala cam prlini est velis substra ctio auxilii specialis. Cam secundi est quod non potest carere mala voluntate. et ro est continuatio parpetus acerbissime pene ichemne et actualis consideratio felicitatis amisse cum omnimoda despationerecuperandi: in quibus penis iusti sime detinetur a deo. In his autem constitutus / et specia li quolibet dei auxillio destitutus spiritum patientie agitatus in continuum murmur et odium dei punientis de priore parte non est difficultas ponendo auxilium speciale dei.

¶ Cotra secundam resolutionem sic arguo. cum tota illa pena et impatientia voluntas est libera respectu aliorum malorum actuum. quod patet respectu cuiusle mali actus voluntas est libera. ergo potest quemlet alium actum deserere. impatientia et pena non necessitat ad a malum actum: nec ad b malum actum: nec c.et sic de quocumque maloactu: quia da oppositum: sper illi actus erunt in voluncate dam nati: cum cause eorum sunt continue. Si dicas: actus illecontinuatur a deo.

¶ Contra in hoc conterraneum in repor tatis parisiensibus impugnat. dicit quod inconueniens est dicere quod angelus conseruetur in actu malo a deo. et contra aureolum dicit inconuenire quod habitus viciosus a solo deo causet. Quique ergo vias super hac difficulta te habes. Unam Greg. Aliam conterranei in reportati.

¶ His opinionibus recitatis / ponam aliquas conclusiones ad quaestionis titulum emensiuas: quarum prima est. icut beatus nonelicit vnquam actum malum ita num quad cel sabit ab actu bono. prior para patet. beatus et confirmacrreuobecuostecoece arrbi malum in eo concurrit. ergo talis numquam eliciet actum malum. Secundam pars patet ex di. xlix. quarti.

¶ Secunda conclusio. dampnatus non potest elicere actum bonum merito rie. Probatio: ad actum meritorlum requirit concursus gratie. modo nullus dampnatus habet gratiam. et loquor sem per in sensu composito. ala non esset difficultas.

¶ Teridiorrui ese acde ieq Patet. potest elicere actum malum secundum omnes. sed cum malicia actus stat bonitas generica siue obiectima. patet. vestiendo actum malis circumstatiis.

¶ At dicis. circumstantia actum inficiens cadit partialiter ex parte obiecti. ergo talis actus non est bonus bonltate generica: cum totum obum non est conueniens actui secundum dictamen recte rationis.

¶ Rspndetur: quando circumstantie cadunt in ratione obiecti: vt quando sunt volite vel nolite: tunc se applicant ex parte generis. fateor quod totus ille actus est malus. vt volo dare elemosynam pauperi de alieno. sed tamen potest ess malicia ex partecircustantie circumstantis ratione obiecti non ingredienti. potest voluntas velle dare elemosynam pauperi virtu alit prope vanam gloriam non actualiter volitam. tunc ille actus eut bonus ex genere: et malus moraliter. quia ad bonitatem moralem requiritur tam bonitas obiecti quam bonitas circum stantiarum ad bonitatem actus requisitarum. bonum est ex in tegra cam secundum ionysium iili. oe diuis noibus sicut e occoio cc cceoi i coci o cerrec orbi .m gratia elicitus.

¶ Ex illo notum est quod omnis bonitas meritoria est bonitas moralis / generica s entitatiua. semper postremum alia infert. econuerso non sequitur. hec consequentia est nulla: hic actus est bonus entitatiue ergo hmoi actus est bonus moraliter vel meritorie: licet de mostretur dilectio dei. quia ille actus potest esse malus.

¶ Secundo sequitur nichil est oppositum bono entitatiue.

¶ Tertio sequitur. in maliciis est ordo contrarius. vt bene sequitur hic actus est malus ex genere: ergo est malus moraliter et malus demeritorie.

¶ Quarto sequitur: idem actus successiue estbonus et malus ex genere. hoc patet. cum hoc potest contingere actui moraliter et meritorie bono.

¶ Quinto sequitur. uo sunt actus contrarie oppositi bonis ex genere. patet de actu consilii et eius opposito in praeceptia si vnum oppositorum est malum ex genere reliquum est bonum. nolo peccare est bonum ex genere sicut velle peccare est malum. nec opet ponere malum priuatiue pro illo quod non est bonum et aptum natum est fieri bonum. hoc proprie non est malum. Licet Boetius in predicamento qualitatis dicat aliquid iniustum priuatiue quia non habet iusticiam: et contrarie quia habet habitum oppositum iusticie. tales termini sic capiuntur ex conlvsu. etiam in sententia. non admittendo actum indifferentem de hoc loqui non otet.

¶ Quarta conclusioerit de peccato angeli. et in primis nulla est difficultas de reatu peccatt quin in illo sper maneat. secundum illd Ecclestastes. xi. Lignum vbicumque ceciderit ibi erit. diffi cultas ergo est de actu peccti. pro eius intelligentia hanc pono conclusionem. Quille oampnatus: saltem pena sensus: manet ppetuo in actu malo: et non potest se priuare actu maio. Probatio. quilibet talis dapna manebit in perpetuo cruciatu. Math. xxv. Ite maledicti in ignem eternum. sed illa pena non fit sine actu io luntatis ex dist. xliiti. quarti: et actus ille est recte rationi difformis. Dixi non potest se priuare omni actu: vel se priuare actu. quia quis dicere possit quemlibet actum malum secludere potest. sed vno abeunte necesse est alium habere. sicut de forma substantiali in materia. hoc pacto sustinetur doampnatus parpetuo dampnatus: et esse in parpetua pena: et esse in perpetuo actu: licet in nullo actu parpetuo maneat. tamen connr ad dicta de btintudine: dist xlix. quarti: dico aliquem actum malum permanere in oemone porpetuo. Patet etiam hec conclusio auctoritate bti Aus de fide ad petrum. c. ili. dicentis: partem angelo rum quae a deo voluntaria auersione discessit deus sic to tam in eterno precepit remanere supplicio vt etiam ignem ei etrnum pararet in quo illi omnes priuationes angeli nec mala patuet vnquao voluntate carere nec pena. sed parmanente in eis iniuste auersionis malo parmaneat etiam iuste retributonis eterna dampnatio. ergo non possunt carere mala voluntate. hoc est actu malo.

¶ Quita conclusio. sed sit rationabilius dicere quod demones non paet habere vnquod actum moraliter bonu: tamen doifficile est illud insolubiliter ostendere. et credo quod non potest ostendi insolubiliter. Insolubile voco acgumentum ex scriptura expressa oeproptu ac si esset euidentissima oemonstratio. hec conclu sio habet ouas partes: quarum prior est rationabilius est dicere. et. Probatur hec conclusio per glo il ad Coru. vi. super illoversiculo: o conuentio christi ad Beliale doiccte quod omnia onecioiob quueetrut lineare one Ioanis ll ab tio oiabous peccat di¬ centem: ab initio sue creationis peccare inciplens peccat continue vsque in presens. ista auctoritas secunda non est ita ecphrisssa sicut prima. quia ipsa nichil aliud dicit nisi quod continuo manet in peccato: quod non infert quod nullum actum moraliter bonum elicere potest: sed solum sequitur quod non potest habere actum illi peccato actuali contrarium. hoc ponit Aug. in. c. iii. superallegato in conclusione precedenti de fide ad petrum. vbi sic ait. bone voluntatis in tium et cogitationis non hot ex seipso nasci: sed diuinltus et praeparari et retribui in eo deus euideter ostendit: quod neque doiabolus neque aliquis angelorum eius ex quo ruine illius merito in hanc inferiorem detrusi sunt caliginem bonam potuit aut poterit resumere voluntatem.

¶ Secundo arguitur ratione. beatus non praet malevelle. ergo nec demo bene velle: per locum a simili. Insuper. si demodo potest habere actum bonum moraliter cum influentia dei generali: pari ratione potest habere displicentiam recte circumstantionatam de peccatis quibus deum offendit: quod non conceditur. hoc tenet magister in litte ra. c. ii. et. l. distin quarti. c. primo: ad hoc introducens Aug. in his locis recitatis. et doctores ferme agminatim. Secunda pars patet. conterraneus in hac distinctione hoc probabile tenet: et in reportatis saltem sub disiunctione tet illud: vel quod peseuet hatre actus indifferentes vel neutros. et quod amplius est: cum aliqua in opere Oxontensi tacite reuocauit dicens: malo tenere quod demodo habeat sper vnum actum malum vel plures: cuius oppositum in ope anglico emiserat. tamen numquam probabilitatem a bonitate morali subtraxit. Durandus tamen in hac distinc. qu ii. hocipsum expresse tenet. Et Ockam quaestione. xix. secundi: hocl probabile reputat. non tamen sequitur quod possit penitere. quia non est viator. Et possunt dari alique rationes ad hoc apparentes. nec setur quod isti tenentes contra Augustinum et communem modum heresim teneant.

¶ Contra primam conclusionem arguitur. Apostoli post diem penthecostes erant confirmati ex alto. et tamen postea peccauert. sic putatur de petro ad Galathas ii. ergo confirmati in patria.

¶ Respondetur consequentia est nulla. Apostoli erant confirmati quod nunquam mortalite peccarent. exntes in patria quod nu quod maagent. longu est discrime inter has duas confit tiones. Apostoli post illa confirmationem non etat bti. Dormiebat et actus remittebat vel intendebatnon sic execetes in patria.

¶ Cotra quarta conclusionem sic arguitur. quilet actus dampnatis a dampnato elicitur. sed a quo lcet actu a se elicito voluntas potest cessare secundum Augustinum / primo lib. de libero arbitrio. c. xxii. nihil est ita in potestate voluntatis sicut ipsa voluntas: vbi volunta tem pro actu volendi capit.

¶ Istud argumentum quaerit cam obstinationis demonum et aliorum dapnatorum. et varios modos superius refellimus super illa materia. Ockam. qu. xix. secundi sententiarum: tet quod actus malus causatur a solo deo. nec inconuenit odium dei a solodeo causari in voluntate dampnati. et dicit quod odium dei causatur continuo a solo deo: ad quod voluntas nullam efficientiam habet. et ex illo dicit redditur causa quare voluntas dampnati nullum actum bonum elicere potest. quia odium dei a solo deo causatum cuilet actui bono formaliter repugnat. sicut dilectio deiin patria a solo deo causatur: quae cule peccato formalit repugnat: sic sciliet quod voluntas nullum actum malum e cere potest de sua potentia absoluta stante illa dilectione opet etiam quod hoc intelligat dato quod deus lit paratus coagere cum sua influentia generali. Istuod non valet propter duo. Tum primo. licet odium dei a solo deo causetur male dat causam quare voluntas dampt ti non potest habere actum moraliter bonum nlla est repugnantia moralis inter odium dei et dilectionem platonis: cum non sunt circa idem obiectum. et eodem modo falsum est quod dicit quod dilectio dei in patria forma liter repugnet peccato cuile. bene verum est quo beatus numquam peccat. sed causam aliunde dare oportet quam a repugnantia sormali inter dilectionem dei eat meati ri iocose similiter quod odium dei a solo deo causetur grande est inconueniens: et in minore repudiatea de originali peccato ab Aug. contra Iulianum li. siti. Propterea recte dicit Grego. quod non libenter illuod daret.

¶ Nunc modo Ockam cum aliis abiecto. Restat perquirere modum de demonum obstinatione. dico quod stat in hoc. deus incitat damnatum continuare suam pena et causam tristicie productiuam: de qua in di xlii. quarti iam loquuti sumus. Arguitr sic ad Oclkam si voluntas esset necessitata ad actus sue pene: non est opus dicere illos actus esse a solo deo productos propterea reprehendit modum Aureoli de habitu: dicens quod habitus non potest necellitare voluntea quia si habitus possit damnatum necessitare ad actum malum: illum modum aperiet. Addo vnam propolitionem. oeus potest voluntatem necessitare ad productionem sute actus: et ad eius continoationem: vt in di. xlix. qarti otendimus. et illud ita indubitatum apud me est vt virum mirar qui de hoc cespitat.

¶ Tanen hoc ostet ditur. Perouerbiorum. xxi. sicut doiuisiones aqgua ita corregis in manu oncneni. quocumque voluert nc nabit illud. et sicut potest vertere cor regis quocumque volueririta cuiuscunque creature rationalis atr flectere potest quoquouersum.

¶ Secundo arguitur ad idem. si deus velit efficaciter sortem vel angefacere a oportet quod sortes et angelus factat a voluntati eius quis resiltit. et omina qocumque voluit fecit Alioquin non esset omnipotens. sed deus potest vellesortem efficaciter facturum a. ergo sortes necessitatur facere a. non necessitate simpliciter dicta: sed posita volitione efficaci dei quae contingenter ponitur circa creaturam.

¶ Contra istud arguitur / probando quod deus potest odium dei producere se solo. et hoc sic. qui quid deus producere potest mediante causa secunda deus potest producere se solo. odium dei deus potest producere mediante causa secunda: vt quando causa secunda odit deum. ergo odium dei deus potest producere se solo.

¶ Sed forte et recte dicis. odi um dei deus potest producere se solo extra subiectum in genere qualitatis: sed non potest producere odium se solo. hoc est non potest producere illam quatlitatem se solo in esse odii. quia hoc derogat sue bonitatsomendacium vel odium producat se solo. quia illa non possunt bene fieri.

¶ Contra: voluntas est capat odii. ergo illud deus potest producere in voluntatem.

¶ Sed dicis (et recte) quod non est defectus ex parte capacitatis voluntatis: nec ex parte actiuitatis dei quin illam rem potest producere in esse qualitatis. sed causa est quia illa qualitas in esse odii habet inuolutam maliciam et aliquem oenominat malum: et non creaturam: cum nullam efficientiam habeat respectu illius: ergo deum. quod est impossibile.

¶ Contra. dato quod actus odii ponatur in voluntate: voluntas ea informata potest non odire vel non opari per ea. hoc est non tendere in obiectum. ergo non oportet quod voluntas per odium odiat.

¶ Respondetur. assumitur vnum dubium quod multi negarent: quod actus potest esse in potentia et ea per actum non tendat in obiectum. quia peroppositum ab habitu secernitur. et licet oppositum existimen rationabilius: non habetur intentum: propter duo. vnum est. adhuc non probatum est quod iste actus a solo deo potest produci in voluntate: esto quod actus nullam inuolutam maliciam habens possit a solo deo produci. Secundo dicetur. requiritur actualis tendentia in obiectum ad hoc quod dicatur odium. Ultra hec omnia dico. licet deus possit producere se solo odium sui: quod nullomo concedo: non tamen est coseques quod ita fiatin dapnatis. nec theologus debet illud asserere: si alia via conuententi hoc saluare potest.

¶ Secundo principaliter arguitur. modus quem ego pono non minus absonum ponit in dampnatorum pena. ergo non minus est approbandus quo modus oclra et quia consequentia claret probatur anteces. ego dico quod deus necessitat voluntatem oampnati ad odiendum deum / et ad peccandum et hoc est ita absurdum concedere sicut illa reprobamus.

¶ Respondetur negando antcedens. apod omnem cheologum notum est quod odium oei: deus portialter causat. et peccatum deus otialiter causat: sicut post hac in hoc secundo locupsetus doicere propono. Ulteri us dico. deus non necessitat voluntatem oampnati ad odiendum deum. sed necessitat voluntate oapnati ad permanendum in sua oena qua oigna est necessitat voluntata ad contiuandum suam tristic et ad nolle peccasse: non propter omeum: sed propter penam solum vel ad nolle oetineri in tali loco: nec necessitat voluntate ad odium del. in illo non consistit essentialis pena illa auctoritas / ascendit supbiaeorum qui te oderunt semper: intelligitur ad litteram de rege babylonis. post in figuta intelligi de danatis: qui frequenter spiritum impatientie agitati contra deum murmurant et eins estectua detestatur. an oeus cadat sub obiecto odii superius oiximus. In super. hoc aduerbium semper non determinat ly oderunt. sed lyascendit. Insuper. quod plerumque fit semper fieri dicitur de permenide dicimus semex fuit in st dio: et de nerone quod semper versabatur circa malum.

¶ Contra quintam conclusionem arguitur. et primo contra priorem partem: probando quod dampnati pestuet habere actua bonos: per illud quod scribitur. Luce. xvi. de diuite epulone rogante Abraham quatenus significaret fratribus suis ne venirent ad infernum sic ait littera. Rogo ergo te mi pater quod mittas eum in domum patris mei: hoc est lazarum et sequitur. habeo enim quinque fratres vt testetur illis ne et ipsi venosant in hunc locum tormentorum. sed ille actus erat bonus in diuite epulone reddere fratres cautos: vt cauerent a pena iaferni qua ipse torqueba tur.

¶ Secundo arguitur ad idem non debemus plus penale attribuere dampnatis quom constet auctoritate scripture sacre. sed scriptura solum constat quod semp sunt sine gratia / quod sunt in pena perpetua. sed non constat ex scriptura: quod nullos possunt habere actus moraliter bonos.

¶ Ad primum respondetur negando antecen. et ad probationem nego quor ille actus erat bonus in oiuite epulone. non fecit hoc amore n honesti: sed amore naturali solum erga fratres: vel ne plus puniretur pena infamis. licet non malore pena esentiali. mo circumstantia fini actualie vet virtualis requiritur ad bonitatem mo ralem. Patet tertio Ethicorum in materia de fortitudine. qui ex pectat in bello timore verecundie vel pene non est fortis. propterea illic Phi. dat aliquas species for titudinis methaphorice.

¶ Ad secundum nego antece. stamus in rebus ambiguis in auctoritate sanctorum cum communi via ooctorum.

¶ Tertio arguitur. demo nes credunt et contremiscunt Iacobi ii. sed credere est actus bonus.

¶ Respondetur. video aliquos litigates circa huius argumenti solutionem quoru solutiones iudico nullas. Ad argumentum dico actus credendi est actus intellectus / et non bonus / nec malus nisit tanquo impatus sed ad actum credendi proprie requirit pola affectio actus voluntatis mediate vel immediate. signater mediate. hitus acquisitus et potentia naturaliter producerent actum credendi. similiter assensus fidei: circa quem nulla est pia affectio: potest deduci in consequentia certa et antecedente credito. modo demones non habent piam affectionem circa credibilia nec habitum acquisitum hebent: de aliquibus hominibus damnatis esset questio ver tenda. non habent fidei actum proprie capiendo. habent tamen actum ab effectibus dei. et ratione naturali coacti aliquem assensum habent certum et euidentem qui fidei assimilatur. et si ad rectum iudicium intellectus requiratur auxilium speciale: habentes rectum iudicium assentiendi specialiter a deo adiuuantur.

¶ Quarto arguitur. deinones habent recta iudicia circa opabilia circa principia. in foribus quis delinquit: ex illis principiis possunt recte concludere: et voluntas conformiter operari potest in fine. ergo ptuet habere actus moraliter bonos.

¶ Rspondetur. si requiratur auxilium speciale dei ad bene operandum: esto quod recte sillogisauerint: non possunt conformiter velle. sed de hoc futurus est sermo in sua materia. ex his possunt singula argumenta contra hanc conclusionem adducibilia solui. multiplicare argumenta varia peeandem solutionem petunt: inutile censeo.

¶ Ecce¬ i nam pacto sustinetur obstinatio demonis a variis secundum varias imaginationes. modum sancti Thome et henrici gandensis omnes posteriores non iurantes in verba magrati carpunt: et merito. non placet quarta via scllicet Gregorii. facile ipsa per dicta refellitur. nec quinta que ponit odium a solo deo cau sari. Tertia per habitum potest vtcumque defendi. Sextam posui in qua sto: quod doeus necessitat voluntatem dapnati ad continuandum acta sue pene: et saam pena: ita quod nullomodo est in facultate vota talis illum actu deletere ad quem volu¬ te vel mediate concurrit immediate ad actum voluntatis: et mediate ad tristitiam consequentem. diximus preterea demonum nullum posse habere actum complete moraliter bonum. Ad hoc tam sctorum dicta et conis docto rum opinio tendit. naturalia demonum non sunt muta ta. essentialiter sunt inuariabilia: tamen iam in iudicio quaein voluntate plurimum aberrant: si malicia excecat intellectus vlatorum: quanto fortius intelectus obstinatorum oemonum. ooctor tamen subtilis oicit doemones posse habere actus netros: et profunde conuenire videtur quod actus pescuet habere moraliter bonos medios inter actus bonos ex genere et bonos meritorie: quam partem ourandus theologus exerci tatus rotunde tenet: et oclram durando ingentositor: et exercitatior ratus est Ioannem hoc conltanter asserere. sed Ioannes stat inter illa duo: vnum pedem in actu neutro: alium in actu moraliter bono ponendo. oclram reputat illud probabile: addens vnum quod Iohannes dicit: quod dampnatus potest a quolibet suo actu cessare. et verum est quod doctor subtilis hoc dicit in opere anglicano. contra quod Gregorius multum insistit: inferendo quod dampnatus potest sepriuare omni pena quando vult: quod est pelus quod et ror Origenis. et beatus per idem potest se priuareomni gaudio quando vult. moderatus pausu lum loquitur ocla oicens hoc es falsum. quia ex illo sequitur: quod dapnatus potest esse sine pena: contra Augu. et ipsmmet Ioannem. Gregorius tamen vidit contrarium in reportatis perisiensibus magis applaudentem vie illi: quod damnatus continuo mane at in vno malo actu. et tenendo illam viam: quod voluntas potest ab omni actu cessare: dicendum est consequer et de facto ita consequenr respondet: quod deus se solocausaret tristitiam. et sic nunquam erit demon vel dam natus aliquis sine pena. cum hec manifeste viderit in reportatis. et quod alia dicta in opere oxoniensiexposuerit: non debuit insistere. si non posuisset dominus duns hanc expositionem in reportatis: dixisse eum intellexisse voluntatem esse liberam respectu cuiuslibet actus alterius ab illo qui est pena et eius produ ctiua: quia palam est erat ei notissimum ex fi- de: quod demon perpetuo puniatur: et si inaduerten ter dixisset aliquid apparenter antecedens ad oppositum: consequenter locutus fuisset: dicendo quod tristitia causatur a solo deo: et ita oclram pro Ioanne suo in hac regrauissima consequenter dicere debuit sublime ingentum preceptoris totiens expartus scie bat: quod loqueretur consequenter ad fidem. sed magis hoc demiror: quod oclram inferebat dictum precepto ris esse contra beatum Augu. et ipsmmet Ioannem cum nemo est qui non nouerit hoc esse contra fidem nisi oclram non fuisset animaduersus. dicit preteres in quadam dubitatione illius questionis recitare conclram: quod odium dei et furtum persnt bene fieri si a deo praeciperentur: quod dico falsum: et contra articulum parisiensem vt alibl onedo. hoc in fine notato si erat nodus beati Augustini / et Ioannis schole de malis angelis non potentibus habere actum moraliter bonum: hi tres viri eruditi (quorum primus magnam habet sequelam a communi via aliquid accipere facien¬ eam minorem: et minus communem. Ad Augustnum deplex est remedium vnum expositio eius. aliud est cumbenigna supportatione dicendo eum non sufficientem probasse suum dictum / sicut in questione sequenti de angelis dicetur. hoc licitum est eis dictum sic opinari cum benigna supportatione. oum demones in actibus aliquibas malis perpetuo teneant / et in pena: et illud reprobare nescirem tanquam inopinlicet magis pro nunc sequar oppositum