¶ De bonis sit hec conclusio. Angeli nunquam errant. intelligo de ignoratia praue disponis probatur hec conclusio. prothoparens in statu innocentie errare non poterat: vt post hac dicetur. ergo nec bomni angelia fortiori. Secundo probatur. omnis ignorantia penaest. sed secundum Augustinum in libro retractationum causpitulo. viii omnis pena si iusta est peccati pena est. boniangeli nunquam peccarunt. et si peccassent: quod non concedo: licet oppositum dicentem difficile esset conuincere. is diceret quod tempore vie non est incredibile quin aliqui eorum penituerint. scio hoc repugnare variorum virorum principiis de statu vie in angelis. sed non credo principia eorum vera: dato quod peccassent / non conpetit statui glorie: cum errare est pena. in statu glie nulla est pena. idem patet per Augustinum in enchiridion capite decimo.

¶ Secunda conclusio. mali angeli et demones crebriterertant. Propatur conclsio. omnis malus est ignorans tertio Ethicorum. sed demones sunt obstinati in malicia. igitur. Secundo arguitur: dyabolus est mendax et pater eius et Augustinus in enchiridion. c. xxviii. dicit: quod pprimum creature rationalis malum etiam nolentibus subintrat ignorantia rerum agendarum et concupiscentia noxiarum: ex quibus morborum non vbertatis. sed indigentie tanquam fontibus omnis miseria natural emanauit. hoc in secundo capite dicit hominibus et angelis competere ratione peccati. Et glosa supillud Eccle iiii. sene rege et stulto: exponit illud od dyabolo.

¶ Contra priorem conclusionem arguitur: multa latent bonos angelos. ergo aliqua ignorant dicis: et bene: hoc est verum de ignorantia pure negationis: non autem prane dispositionis. Contra: aliquis demon potest loqui lingua angelica bono an gelo apparenter: et illi potest assentire bonus angelus. ergo errabit.

¶ Respondetur: angelus bonus si cut quilibet beatus non assentiet nisi vero / et sophys ma vel fallaciam optine nouit: et in re ancipite dubitabit sine assensu vllo. nec deus vnquam ad errorem se cum concurret.

¶ Secundo arguitur: boni angeli fallunt et decipiunt. ergo errare possunt. tenet consequentia. primum est peius / et error volnntatis: hoc est malus actus: secundus est intellectus: qui potest esse si ne peccato: vt patet ex ignorantia inuincibili. an tecedens patet. assumunt corpora: et non ob aliud nisi vt se homines dant credi ab aliis: igitur. ad quod propositum alias corpora assumerent.

¶ Et confirmatur hec ratio per Raphaelem angelum thobie iunioris qui dicebat Thobie iuniori quod esset ex filiis Israel: et seniori quod esset azarias azarie magni filius: vt patet Thobie quinto. et in hoc mentitus est. cum sciebat oppositum veruin.

¶ Ad secundus nego assumptum quod vllo mo fallant. et ad probationem: nego minorem. assumunt corpora pro rationabili causa: vt coniter homines alloquantur et eos non parterreant: occultant verum quod non tenentur dicere nec vllomodo fallere intendunt. si clericus romam petiturus nutriat coman / et in veste laica incedat vt sospes inter malos euadat: an fallat: et tamen hoc licet secundum dictum vulgare. Tutius vt peterem clerici sub imagine romam Phas fuit: vt sinerem luxuriare coma. etiam si iustus ab iniustis sit obsessus: vestes religiosi vel mulieris induat vt vitam innocentem protegat: an is fallat: sic erat in proposito.

¶ Ad confirmationem: angelus non mentitus est. dixit verum de virtute sermonis: et intellexit in sensu quo protulit: quomodo ergo mentitus est: Israel ilter pretatur speculator et contempiator in deo: secundum illud metriste. Uir speculans in amore dei vult israel esse. Erat filius magne ananie per imitationem azarias tantum valet sicut adiutor. Ananias tantum sicut gloria dei. dicit glosa marginalis bede: sic Raphael erat adiutor promotionis glorie dei: et si Thobias aliter intellexisset: quod bene credidit angelus: non fallebat eum angelus: sed Thobias seipsum sine sua culpa: sicut de fugiente ab iniquo hoste in veste mulieris vel reliogsi. interdum conducit plurimum verum occultare: sicut recte sosias simoni in andria respondit. veritas odium parit: obsequium amicos. voluit angelus nunc morem gerere et obsequithobie: et esse ei solatio in itinere. et per consequens decuit quod esset ei similis et familiaris cum similis gaudeat cum simili. et eius societatem studiose querit: secundum illud metriste. Semper est et erit: similis similem sibi querit. et si raphael fuisset a thobia iuniore deprehensus esse angelus: cum timore et verecundia incidisset: et sine leticia mansisset in intinere. sicut auis antiqua assueta in hircinia silua canere / nunc inclusa in auicludio. sicut de meipso sepsus dicere soleo. in aloduobus ouis vluere in camera propria inquam quicquid in bucca venit libere et licenter fari possum quam esse cum magnis vlris apud saeciulum: quorum facies moresimulachrorum itueri oportet et strictim respondere solum ad interrogata. alioquand cora istorum famulis imprudens et inciuilis habebor. sic in proposito voluerumnt deus et angelus quod raphaci comiter cum bono Thobia incidisset in etate filio simili. vide ergo an incassum mouebat palpebras / ocuios / vel tales putatos: cum pro honestissima causa fecit operalicita.

¶ Tertio arguitur: angelus persarum et medo rum volebant opposita Danielis decimo. ergo habebant dictamina opposita: quorum solum alterum esse verum necesse est: et tamen erant boni angeli secundum Grego rium. xviii. moralium ergo non incouenit bonos an gelos ab errare.

¶ Respondetur quamquam non desunt dicentes illos angelos esse malos: apud quos argumentum non haberet colorem: nec apud ali quos. tamen teneo modum beati Gregorii in locos allegato: cuilittera astipulatur. suppono ergo pro solutone ex Danielis decimo: quod angelus quem oribat Danielvt pro eo intercederet erat impeditus ab alio an gelo qui erat princeps persarum: sicut quilibet habet duos angelos: bonum et malum. ita tota prouincia cathegoreumatice habet angelos vti dicit dama scenus li. ii. ca. isii. sicut fratres minores et predicatores rome habent cardinales ordinum protectores qui totum ordinem tuentur: et in singulis conuentibus habent benefactores / et auxiliatores. sic inproposito: iste agelus in perside resistebat angelo cui preces dixerat Daniel viginti et vno diebus: iuxta illud princeps regni persarum resistit michi viginti a vno diebus quousque Micbael qui erat princeps totius sinagoge qui nunc est princeps ecclesie venit in auxilium. iuxta illud collecte de eo Michael archangele veni in adiutorio populo dei. et nunc in vna parte europe: vt in apulia in monte gargano: et in alio fine in monte sancti Michaelis in mari gallico primo est: vbi plurimum ab incolis colitur. ista resistentia sic erat. angelus persarum videns quod multi persarum conuertebantur per populum Israeliticum: voluit quod ibi manerent: et per hoc praeces ob tulit deo. angelus Danielis preces obtulit pro eorum reditu. nesciebant adhuc quid foret deo placitum propterea subiunxit Daniel. et ecce Michael vnus de principibus primis venit in adiutorium meum: non inconuenit quod duo angeli sic se habeant / vnus velit vnum et alius illud nolit. non constat eis quid magis expedit. hoc non spectat ad eorum bintudinem.

¶ Sed contra hoc arguitur. sequitur quod actus principis persarum qui noluit eos reuerti erat moraliter malus / vel volitio qua angelus quem Daniel orauit volebatieos redire in terram promissionis: quod patet. quilibet actus bonus debet esse conformis dictamin prudentiali recto: et cum illa dictamina sunt de contrario: oportet quod vnum dictamen sit rectum et aliud erroneum: sicut de propositionibus oppositis. primo. peryarmenias.

¶ Preterea. sequltur quod angeli isti ab errassent. si concedas non incouenire ignorantia pure negationis. sed non praue dispositionis. Contra. prima est peior secunda. prestat aliquid scire: licet diminute: quam nichil penitus.

¶ Respondetur. quod quilibet actus voluntatis illorum angelorum erat bonucm vnus volebat eos manere in parside propter illos quos bono exemplo conuerterunt ad fidem et bonos mores. Alter voluit eos redire dubitans de eorum casu a fide. quilibet istorum actuum erat conformis vni dictamini recto. angelus Danielis habebat hoc dictamen verum: bonum est / vt reuertantur hebrei hierosolymam ne subducantur a fide: et hoc dictamen erat verum et propositio vera. et eius assensus verus obiectiue. Alius angelus persarum habebat hoc dictamen: bonum est vt maneant ad eliminandam infidelitatem persarum: et hoc iterum erat verum. accipe analogiam: sortes et plato apparent equaidonei ad habendum a. beneficium diuersis. apparet michi quod sortes est magis idoneus quam plato: apparet tibi oppositum: immo quod plato est magis idonem us. ego rogo eprsum quod det sorti: et pro eo interpellor. tu autem pro platone. nec tu nec ego aberras errore morali. et vnus sit inidoneus ex ignorantia inumcibili puta sortes: adhuc meum dictamen verum est fiat discursus. cuilibet quem ego credo inumncibiliter esse idoneu dandum est beneficium. non vt dandum exponatur per oportet: sed per debitum congruitatis: iste est huiusmoni demonstrando sortem: esto quod sit inidoneus ex ignorantia inuincibili. ergo huic dandum est beneficium. quis nisi rationis inops negabit maiorem: minor supponitur. secundo priorum: ex vero nil nisi verum extra insolubilia. ergo conclusio illius syllogismi practici est ver a. Similiter angelus persarum poterat habere hunc sillogismum practicum. cuilibet populo consulendum est / vt maneat in illo loco vbi cultus dei verisimiliter promouetur sine iactura populi. iste: demonstrando populum israeliticum: est huiusmodi. igitur. hic sillogisumus procedit ex premissis veris. ergo conclusio erit vera. Angelus Danielis habuit vel habere poterat hunc sillogismum practicum. quelibet liberatio populi in qua cultus dei magis verisimiliter promouebitur in terra propria quam inaliena a ine est procuranda: liberatio huius populiest hmoni. igitur. Maior est vera: et minor similiter. quare et conclusio nec ista dictamina repugnant. non est opus ire ad sillogismum proprie dictum. sufficit ire adenthimema: quod non nunquam sillogismus reputatur. angelus persarum habuit istud dictamen: apparet michi quod hic populus maiorem cultum deo facit hic quam domi conuertendo persas quorum regimen et negocium michi committitur. angelus Daniel habuit istud dictamen: apparet quod ppis iste maiorem cultum deo facit domi quod hic: immo poterat habere hoc dictamen / apparet michi quod hic populus non facit fructum eius ita bene sicut domi. nec iste contradicunt cum michi capiatur eqiuoce. sunt ambe vere.

¶ Si dicas vel melius est quod simpliciter populus liberaretur vel non: et vnus poterat assentire vni parti: et alter alteri. et sic vnus falleretur.

¶ Respondetur concedendo: quae erat melius vel rtio melius. et deus hoc nouit: et non angeli. et nego quod poterant assentire illis duabus / melius isti staret hic quam domi / non melius isti starent hic quam domi.

¶ Ad aliud: angeli habent ignorantiam. verum est / purem negationis: sed non praue dispositionis. Secunda est priore peior. proprie prior: cum est respectu eorum quoa non multum conducunt scire: non est mala. et sic secunda nec est melior / nec peior prima / nec ei equalis. aliquis habens mala exordia in vna scientia difficilius proficit in bona et solida doctrina opposita partinenti illi futili doctrine quam nichil intelligens in ea. Oportet dediscere illa quae prius male imbibit. teste philsopho. iI. Methaphoc. analogia est de viciis irretito: qui difficilius ad virtutes prouehitur / quam neutralis. hoc est orbatus et a vi cio et a virtute. ex toto nichil aliud concluditur / nis quod angelus potest dubitare aliquae et illa nescire: sed non assentire falso.

¶ Arguitur contra secundam coclusionem probando quod mali angeli non sic aberrant. adhuc demones habent splendidissima naturalia et longas rerum experientias. ergo non falluntur facile. et per consequens non aberrant.

¶ Respondetur concedendo quod habent pulchra naturalia quo ad substantiam. sed ex malicia eis abutuntur: sicut Achitophel et multi eo peiores / pulchra habuerunt naturalia concedo tamen propt naturalia et rerum experientias multa nouerunt. et ponerdo quod requiratur speciale dei auxilium ad assentiendum vero cuicumque: non inconuenit quod deus det eis tale auxilium. Deus ex mina sua solem suum oriri facit super bonos et malos.

¶ Secundo arguitur. Demon habuit multas species concreatas et multa egregia sciebat pro statu innocentie. sed in eo non cadit obliuio. virtutes non deteriorantur nisi quia deteriorantur organa. Propterea Aristoteles primo de anima dicit: si senex haberet oculum iuuenis videret vtique vt iunenis. sed demon non habet corpous et organa ex quaestione precedenti.

¶ Insuper. Omne quod corrum pitur a suo contrario corrumpitur: vel ad corruptionem subiecti: vel ad corruptionem cause actualiter conseruantis. Tertio modo corrumpitur lumen candele in aere ob absentiam candele. species actualiter non dependet abaliqua causa effectiua nisi solum a suo subiecto. Loquor de causa creata nec habet contrarium. et demon est incorruptibilis.

¶ Ad vtrumque istorum argumentorum dico. multe sunt bone species in demonibus concreate tempore quo erant boni angeli vel non mali. et iste non corrumpuntur ad corruptione subiecti: nec ob defectum cause conseruantis saltem secunde: andeus eas preseruet: non sufficienter constat. si deus subtraheret suam influentiam per vnum instans ab vna creatura: ipsa reduceretur in nichilum more vmbre corpore opaco sublato. et si species maneat: hoc nichil mouet. quia illis speciebus demon non vtitur ad bonum: sed ad malum: et aciem mentis ad maliciam flectit. eloquentia in malo quemadmodum quelibet scientia est gladius in manu furiosi. sic hic cum actiuitas demonis sit finita: tota crebro est applicata ad malum: et per consequens non vtitur vllis speciebus ad bonum.

¶ Dubitatur vtrum demones possunt illabi ani¬ mabus.

¶ Respondetur quod non. Probatur per Augustinum de ecclesiasticis dogmatibus quinquagesimo capitulo dicentem. Demones per energiam non credimus substartialiter illabi ante: sed applicatione et appressione vniri. AIlabi aut meti illi soli possibile est quae ea creatuit: quod natura subsistens incorporeus capax est sue facture. Item super illud Actuum. v. Anania cur temptauit sathanas cor tuum: dicit glo. Rede. Implet sathanas cor alicuius: non quidem ingrediens in eum et in sensum eius neque introsens aditum cordis. siquidem potestas hec solius dei est.

¶ Sed contra ista arguitur duo spiritus possunt esse simul vt patet de obsesso in qui erat legio demonum. Sed forte dicis demones erant in humoribus vel in qualibet parte proportionali hominis poterat esse demon: tamen ex illo non est consequens quod plures demones sunt in eodem loco adequato.

¶ Contra hoc arguitur. corpus glorificatum potest se ponere cum quocumque corpore. et ante dotem subtilitatis non erat impedimentum ex parte animae: sed ex parte solius corporis. ergo due anime poterant esse in eodem loco. Item non est resistentia essendi in eodem loco nisi ex parte dimensionis. et nulla talis repitur inter angelos vel inter animam et angelum.

¶ Respondetur: non video quin multi angeli vel angelus et anima possunt esse in eodenloco adequato: sed propterea non est consequens quod demon illabatur animae. Illabi est presens esse et habtre dominium completum: et quod vertat animam quocumque voluerit. mon tale dominium non habet demo respectu anie. et sic intelligantur aliqua dicta sanctorum sonantia demones non posse esse cum animabus. vt glosa Abacuh. ii. super illo verbo / deus in templo sancto suo. demones exterius simulachris precedere possunt: sed non adesse interius.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 2