Table of Contents
Commentarius in librum secundum Sententiarum (Redactio B)
Distinctio 1
Quaestio 1 : An causalitas creaturarum praesupponit productionem personarum in diuinis ad intra
Quaestio 2 : An mundus incepit esse, capto mundo pro toto universo Deo secluso
Quaestio 3 : An Deus mundum sive mundialem machinam creaverit intelligendo et volendo tantum
Quaestio 4 : An fuerit possibile mundum fuisse ab aeterno
Quaestio 5 : An enti successivo repugnet aeternitas
Quaestio 7 : Utrum Deus habeat vim conservativam et effectivam respectu omnium
Quaestio 8 : An possit probari in lumine naturali quod Deus est causa efficiens omnium aliorum a se
Quaestio 11 : An natura angelica naturae animae praestet in nobilitate entitativa
Quaestio 12 : An angelus et anima specie differant
Distinctio 2
Quaestio 1 : Utrum motus localis sit res successiva ab omni re permanente et permanentibus distincta
Quaestio 3 : Penes quid habet attendi velocitas motus localis penes effectum
Quaestio 4 : Penes quid attenditur velocitas motus penes causam
Quaestio 5 : An locus sive aliud quodlibet continuum ex punctis confletur
Quaestio 6 : An puri continui detur minima pars
Quaestio 7 : An detur minimum naturale
Quaestio 8 : An angelus sit in loco
Quaestio 10 : An plures angeli possunt esse in eodem loco adaequato
Quaestio 11 : An angelus potest se movere localiter
Quaestio 12 : An potest se movere successive et subito per medium
Quaestio 13 : An tempus sit res successiva mensurativa durationis rerum corruptibilium
Distinctio 3
Quaestio 2 : De notitia angelorum: an cognitio angeli distinguitur ab angelo
Quaestio 4 An sint ponendae species in medio repraesentative rerum quorum sunt species
Quaestio 5 : An angelus possit se intelligere per essentiam suam
Quaestio 6 : An angelus naturaliter cognoscat vel cognoscere possit distincte Deum in via
Quaestio 9 : An angelus potest tot habere notitias actuales quot habet species
Quaestio 10 : An notitia intuitiva potest esse de obiecto non existente
Quaestio 11 : An notitia intuitiva potest supernaturaliter esse sine potentia obiecti
Quaestio 12 : An notitia intuitiva producatur a sola potentia, vel ab obiecto
Quaestio 13 : An intellectus noster possit se intuitive cognoscere
Distinctio 4
Quaestio 1 : An angeli creati sunt in gratia
Distinctio 5
Quaestio 1 : Utrum prius angeli meruerint beatitudinem quam ipsam acceperint
Quaestio 3 : An Deus poterat creare angelos beatos in primo instanti et malos miseros
Distinctio 6
Quaestio 1 : An primus angelus poterat appetere aequalitatem Dei
Quaestio 2 : Quo peccato peccavit primus angelus, et ad quod genus vitii reduci habet
Distinctio 7
Distinctio 8
Quaestio 1 : An angeli sint corporei et an possint assumere corpora
Quaestio 2 : An angeli fallantur et errent
Quaestio 3 : An daemon possit sensibus humanis illudere
Distinctio 9
Quaestio 1 : Utrum omnes homines salvandi assumantur ad novem angelorum ordines
Quaestio 2 : Utrum angeli superiores illuminent inferiores et contra
Quaestio 3 : An angelus sibi relictus potest cognoscere secreta alterius angeli vel hominis
Quaestio 4 : De angelorum locutione
Quaestio 5 : Quonam pacto angeli inter se mutuo loquuntur
Distinctio 10
Quaestio 1 : Utrum omnes angeli mittantur
Distinctio 11
Quaestio 1 : Utrum angelus potest hominem erudire vel facere peccare
Distinctio 12
Quaestio 1 : An materia sit altera pars compositi essentialis
Quaestio 2 : An Deus potest facere materiam sine forma substantiali et accidentali
Quaestio 3 : Utrum caelum sit ex materia et forma conflatum
Distinctio 13
Quaestio 1 : Utrum lux sit forma accidentalis, vel substantialis corporis lucidi, an alia substantia
Quaestio 2 : Utrum lumen producatur in medio subito an successive
Quaestio 3 : Utrum lumen videatur
Distinctio 14
Quaestio 1 : An sint plures caeli, et de ordine eorum
Quaestio 2 : An caelum moveatur ab oriente in occidentem et contra sicut diximus
Quaestio 4 : An sufficiat unum uni planetae
Quaestio 5 : An sit aliquod caelum aquaeum
Quaestio 6 : An in haec inferiora agat
Quaestio 10 : An luna sit luminare minus
Quaestio 11 : An cometa significet mortes regum
Quaestio 12 : An centrum gravitatis terrae coincidat cum centro magnitudinis eiusdem
Quaestio 13 : De aqua quomodo ipsa non circuit totam terram cooperiendo
Quaestio 14 : Quid causae est ut mare fluat et refluat bis in die naturali vel prope diem naturalem
Quaestio 15 : An mare fuerit a Deo productum falsum
Distinctio 15
Quaestio 1 : An aqua sit in reptili et universalius an elementa sint realiter in mixto
Quaestio 2 : Utrum in homine in sexto die creato sit alia forma quam anima intellectiva?
Distinctio 16
Quaestio 1 : An potentiae animae ab essentia animae distinguantur
Quaestio 2 : Utrum sensus communis sit in corde vel in cerebro tanquam in suo organo
Distinctio 17
Quaestio 1 : In qua plaga terrae homines optime vivunt
Quaestio 2 : An Nilus, Ganges, Tigris et Eufrates de quattuor paradisi fontibus scateant
Distinctio 18
Quaestio 1 : De ratione seminali: quae res est ipsa
Quaestio 2 : An corpus Evae erat plasmatum ex sola costa Adae
Quaestio 3 : An mater concurrit per suum menstruum effective ad generationem prolis
Quaestio 4 : An anima Adae et Evae et breviter omnium simul creatae sunt
Distinctio 19
Quaestio 1 : Utrum homo pro statu innocentiae habuit immortalitatem
Distinctio 20
Quaestio 1 : An in statu innocentiae fuisset generatio
Distinctio 21
Quaestio 1 : An temptatio daemonis ex invidia oriebatur ad hominem callide
Quaestio 2 : An primus parens poterat peccare venialiter in statu innocentiae
Distinctio 22
Quaestio 1 : An peccatum Adae fuerit peccato Evae gravius
Quaestio 2 : An ignorantia excusavit peccatum Adae et cuiuslibet alterius
Distinctio 23
Quaestio 1 : An Adam in statu innocentiae habuit notitiam intuitivam de Deo
Quaestio 2 : An Deus poterat fecisse hominem impeccabilem
Quaestio 3 : An stante statu innocentiae Adam aliquam deceptionem incurrere poterat
Quaestio 4 : An Deus debuit promittere hominem temptari
Distinctio 24
Quaestio 1 : An portio superior et inferior sint duae potentiae distinctae
Distinctio 25
Quaestio 1 : An liberum arbitrium sit aliud a voluntate distinctum
Quaestio 2 : An potest probari in lumine naturali in nobis libertas
Quaestio 3 : An voluntas coagat ad suum actum elicitum
Quaestio 4 : An aliquid aliud a voluntate cum ipsa concurrat ad productionem actus eius
Distinctio 26
Quaestio 3 : Utrum actus meritorius et non meritorius sunt eiusdem speciei in genere naturae
Distinctio 27
Quaestio 1 : An liberum arbitrium cum gratia potest mereri aliquid de condigno
Distinctio 28
Quaestio 1 : De facultate liberi arbitrii: an requiratur gratia Dei praeveniens
Quaestio 2 : An homo sine gratia gratum faciente potest implere praecepta Dei et hominum
Quaestio 3 : An homo potest se immunem praeservare a peccato
Distinctio 29
Distinctio 30
Quaestio 2 : De peccati originalis qualitate
Quaestio 3 : De essentia iustitiae originalis
Quaestio 4 : An beata Dei genitrix fuit concepta in peccato originali
Quaestio 5 : Utrum aliquid de alimento transeat in compositionem hominis vel alterius animalis
Quaestio 6 : Utrum generatio fiat de superfluo alimento an de substantia generantis
Distinctio 31
Quaestio 1 : Utrum potentia generativa inter alias potentias sit magis infecta
Distinctio 32
Quaestio 1 : Utrum originale peccatum tollat baptismus
Quaestio 2 : Utrum omnes animae humanae sunt aequales
Distinctio 33
Quaestio 1 : An decedentes cum originali solo puniantur poena sensus
Distinctio 34
Quaestio 1 : Utrum sit aliquod summum malum nihil boni habens nec bono inhaerens
Distinctio 35
Quaestio 1 : Utrum peccatum corrumpat animam vel aliquid eius
Distinctio 36
Quaestio 1 : Utrum aliquis poenam patiatur sine culpa
Quaestio 2 : Utrum omnis culpa sit peccati poena
Distinctio 37
Quaestio 1 : Quid est peccatum
Quaestio 2 : An Deus sit actor mali
Quaestio 3 : An Deus concurrat ad peccatum
Quaestio 4 : Utrum Deus prius agat et coagat ad actus voluntatis creatae an contra
Distinctio 38
Quaestio 1 : Utrum voluntas potest contravenire iudicio rationis
Distinctio 39
Quaestio 1 : Quid est synderesis et conscientia, et in qua potentia consistunt
Quaestio 2 : An quilibet contraveniens conscientiae suae peccat
Distinctio 40
Quaestio 1 : Utrum aliquis tantum meretur quantum intendit mereri
Distinctio 41
Quaestio 1 : Quae relatio requiritur ad hoc quod actus voluntatis fuerit moraliter bonus
Distinctio 42
Quaestio 1 : An actus interior et exterior sunt unum et idem peccatum
Quaestio 4 : Quid remanet in peccatore transeunte actum peccati a quo dicatur peccator
Quaestio 5 : An quaelibet pars peccati sit peccatum
Quaestio 6 : An bona circumstantia malitiam actus diminuat
Quaestio 7 : Utrum idem actus sit bonus et malus meritorie et demeritorie vel mortaliter
Quaestio 8 : An veniale potest esse mortale, et de discrimine inter veniale et mortale
Quaestio 9 : An omnis gula sit mortifera
Quaestio 10 : An omnis avaritia sit mortale peccatum
Quaestio 11 : An omnis acedia sit grave peccatum
Quaestio 12 : An omnis ira sit peccatum
Quaestio 13 : An omnis invidia sit peccatum mortale
Quaestio 14 : Utrum omnis superbia sit peccatum mortale
Quaestio 16 : An Deus potest punire aliquod peccatum ad condignum
Quaestio 17 : Quae sunt peccata in caelum clamantia, et quare ita appellitantur
Distinctio 43
Quaestio 1 : An peccatum in Spiritum Sanctum sit remissibile
Distinctio 44
Quaestio 1 : An potentia peccandi sit a Deo, similiter et actus eius
Quaestio 2 : An inferiores superioribus parere obligentur
Quaestio 4 : An Christiani possunt filios infidelium invitis parentibus baptizare
Quaestio 5 : An politia regalis per hereditariam successionem eidem praestet per electionem
Quaestio 6 : An rex sit dominus omnium quae sunt sub suo regno
Quaestio 7 : An quis per peccatum mortale perdit dominium rerum suarum
Quaestio 3
An angelus sibi relictus potest cognoscere secreta alterius angeli vel hominis¶ Questio tertia. CIrca hanc nonam distinctionem. 3. Queritur an angelus sibi relictus potest cognoscere secreta alterius angeli vel hominis: Super proposita quaestione due sunt positiones opposite. vna negatiua et communior (nescio tamensi verior) alia affirmatiua.
¶ Sed conclusiue respondetur per hanc conclusionem. Si angelus relinquatur sibi penat ire sue: potest cognoscere secreta alterius ageli: vel hominis in debita distantia sicut alterius ageli. volo dicere si deus concurrat sua influentia generali cum angelo¬. ad habenda noticiam de noticia vel actu voluntatis: illam cognoscere potest sicut eius essentiam. Probo hanc concionem. potentia visiua potest videre omne visibilele. ergo intelle ctus quasibet non innitens fantasmati (quam admodu est intellectus angelicus / anima separata / vel informans corpus beati) potest quodiet intelligibile cognoscere. potentia inferior potest elicere actum circa suum obsiectum per se: et in quodlibet contentum sub illo. hoc non debet negari a potentia superiori respectu sui obiecti. modo intellectus est superior potentia quam sensus. Preterea. bene sequitur: hoc est intelligibile. ergo natum intelligi ab intellectu creato: quia de obiecto illius loquimur. de deo non est quaestio. vel a quolibet intellectu: et habeo propositum et non potes dicere / ab aliquo et non a quolibet: cum deus et materia prima et ens vilissimum ab intellectu huanocognosci possunt. Insuper: habeat michael noticiam a de. b. obsieo. Arguitur sic. Raphael videt vel vido re potest naturaliter michaelem. ergo videt vel videre potest a intuitiue. tenet consequentia. vtrumque est eque praesens: scilicet a et michael. vtrumque est intelligibile cadens sub obiecto intellectus et semper loquor de noticia intuitiua. quod vnus agelus potest cognoscere secreta alterius per signa sicut medicus cognoscit febrem ephimerina vel aliam per pulsum et vrinam: non est difficultas. fortassis dicis (sicut Gregorius ariminensis) quod licet noticia a sit ita praesens entitatiue sicut michael: non tamen ita praesens obiectiue. vnde tenet ipse ad hoc quod aliqua noticia sit praesens obiectiue respectu noticie intuitiue oportet quod inhereat illi qui det habere noticiam intuitiuam. vnde dicit. ego video albedinem inherentem materie: et non ipsam materiam: quam quam sunt eque presentes entintatiue. Eodem modo habitus est ita praesens entitatiue sicut actus. et tamen actus intuitiue ab habente cognoscitur: et non habitus. et nulla est causa nisi praesentialitas obiectiua. Probo quod hoc non valet. Tum primo. quia si sic: deus nullam noticiam cognosceret intuitiue: quia per eum requiritur inhesio. sed quia diceret mox de creaturis intelligit. Tum secundo. sua instantia quam dat nul la est: et prima fronte cuilibet intelligenti reddit suum dictum de falsitate suspectum. nec est ad propositum. quia prostatu isto non possumus intuitiue cognoscere materiam nec forte habitum. et tamen possumus in tuitiue cognoscere colorem et actum: nec ille habens illa pro isto statu potest cognoscere illa: sed vtrobique foret hoc concedendum. Quicquid potentia inferior potest cognos cere inturitiuer e vel abstractiue potentia superior vel eiusdem rationis potest tale cognoscere. immo inferior currendo per omnes angelos si ponantur specie distingui: et videtur gratis poni illa inhesio. Et consequenter concedandum est / et de facto concedo quilibet intellectus separatus vel in corpore beato quodlibet intelligibile (quod naturali ter sub aliquo obiecto intellectus creati cadit) potest intelligere naturaliter dico. deus sic non cadit sub obiecto intellectus creati. sed quodlibet aliud eius quod potest ab vno intellectu cognosci potest etiam a quolibet alio cognosci et tamen anima cogno scit suam noticiam. quilibet angelus bonus vel malus si nature sue cum influentia generali dei relinquatur) cognoscet secreta corporis mei. ego tamen pro hoc statu non possum cognoscere insensibilia intuitiue alia ab anima meaet eius actibus.
¶ Contra istam conclusionem argumentatl secundi Paralipome. 6. Tu solus nosti corda filiorum hominum. Et Matthei. o. super illo verbo: cum vidisset iesus cogitationes eorum: dicit beatus hieronymus. ex hoc probatur quod ipse erat deus. et prime ad Corinthios. Quis scit quoad sunt hominis nisi spiritus qui est in eo ratione sinullum genus entium priuatur vt plurimum vel veliter secundum indiuidua sua ab operatione sibi naturaliter competentised totum genus angelorum priuatur / vel semper / vel vt in pluribus a cognitione intuitiua cogitationum et voluntatum. igitur. Maior patet septimo de ciuitate dei capi te trigesimo. Sic deus administrauit cuncta quae creauit vt etiam ipsa proprios exercere motus sinat. et minor patet ex aucentibus assumptis quod hoc non est solumde actibus voluntatis sed intellectus.
¶ Confirmatur. quia alias dicam tibi quod albedo est productiua albedinis sicut calor productiuus caloris: sed deus impedit. igitur.
¶ Preturea. Deus nullum genus entium corporalium priuat: vt in pluribus actione naturali et sibi debita. ergo neque spiritualium consequentia tenet a fortiori. antecedens est clarum. igitur.
¶ Respondetur est color in istis apparentiis adductis: et potissimum in auctoritatibus. quia non refert ansit actus intellectus vel voluntatis. scriptura videtur: vtrumque negare generaliter a creaturis. Propterea ad auctoritates assumptas dico: quod concludunt de facto et de lege posita. et quod modo impediuntur. solus deus ista videt. Et quando dicis. beatus hieronymus et scti conuincunt ex illo facto Matthei co. quod cognouit cogita tiones eorum quod esset deus. ergo antecedens non potest esse verum consequente existente falso. Dico. est modus communis admittere consequentiam bonam in theologia et morali philsophia: et oppositum consequentis apud logicum et de potentia dei absoluta est compossibile antecedenti. vt verbi causa. iste discedit in gratia / ergo saluabitur. sic in proposito. Et si vlterius dicas. istud est proprium deo cognoscere illa quae hominis sunt.
¶ Respondeo. non est proprium primo modo: quia hominmet conuenit. Si iterum dicas. proprium est deo cognoscere aliorum cogitationes. Uerum est de facto. sicut esse vbique est deo proprium actualiter: et tamendeus potest facere creatnram vbique si voluerit. Et sidicas acceptiones proprii fundantur in aptitudine: vt risibile / habtre pilos canos: et non in actu. solum sophistice multiplicas verba: nec nostrum sensum impugnas.
¶ Ad secundum argumentum quod fundatur in ratione: negatur maior. homo priuatur sper sua opatione ne producat animam sensitiua. et tamen si deus non preueniret hominem: homo sibi relictus animam suam sensitiuam brutali perfectiore fortasse produceret. teneamus vnam solam animam in homine. Insuper mammille mulieris aliquid fetui conducunt: viri autem vbera nihil. Similiter mulieres habent vasa seminaria in corpore. et tamen ipsa non concurrit actiue ad generationem secundum Aristotelem quindecimo de animalibus. Insuper. multi tenent angelos specie differentes: et sic oportet dicere vna totam speciem esse damnata: et priuari actionibus naturalibus bo¬ nss in quais possunt si sibi relinquarent. sicut in via homines ordinant propter btintud ins: et tamen plura in iuidua in multo maiori numero danant quod aluant.
¶ Ad aliud vbi dicis quod pari frcilitate dices quod albedo albedine produceret si sibi relinotur. hoc negatur: si intelligas ronabiliter. nullas rones ad hoc habes alicuius ponderis.
¶ Ultima ro qua soluta ex dictis quod et corporalia et sptualia impeduuntur: actione naturalit eis competenti. nec illud debemus dicere nisi vbi illud nobis rone vel aucte constat. beatus Augustinus in. 7. de ciuitate dei capite. 3 intelligit vt in pluribus. Dan. 2. Ignis non calefecis pueros in fornace regis babilonis. et ita in innumeris ex emplis reperire potens. Mare rubrum vbi recit inter Moysi et perplo dei stetit in altum et non de cedit in locum decliue con eius naturale inclinatiomnem
¶ Rursus arguo con conclusione data probando quod angelus non cognoscit nec cognoscere potest cogitationes vel a ffectiones alterius. pono Michaelem superioris speciei vel vnum indiuiduum de ordine seraphiquo habet mille noticias actuales. Pono angelum speciei infime: sit ille angelus. b. cuius capacitatem actiua pono cintra mille. et quando non esset status in mille: hoc no impedit propositum. est status in inferiori citra superiorem. signet status per quemcumque numerum. tunc sic arguo. b. non potest intuitiue cognoscere vna noticia angeli superioris. patet. vei omnem vel aliquam sic et aliqua no. No permum: conypothesim et sua capacitatem actiua si secundum: da ronem: quia pono noticias equalier se hre quoi ad intensionem et quo ad oba.
¶ Preterea. ex isto mo sequitur quod angelus vel demon potest se btinficare ex puris naturalibus. consequens est incouent ens. ergo et an8n. Probo consenuentiam. potest angetus hre noticia intuitiua de deo. et illa est btintudo partialins: pncipalior actus secundum vna positione. et potest connnter elicere dilectione qua erit potissimus actus btitudinis se cuudum illa positione. ergo secundum omnem positione potest hre potissimos actus btintudins ex puris naturali bus.
¶ Rndet. esto quod hoc argumentum aliquam difficuiltatem imbibat: non pugit con conclone data. argumetum equatir currit con angelos. secundum aduersarios angelus potest cognoscere intuitiue angelum. si essent mille angeli in eode loco vel tot quiraum ontim noticias intuitiuas distinctas hre non potest. soluat aduerarius hoc argumentum: et soluet suum et est simile. si essent infinita corpora penetratiue in eode loco. et de gradibus intensis forme albedinis vel nigredinis quod habeo vnam noticia totius disticta sed non cuius libet partis. ratione illius noticie qua habeo: multa predicat a accident alia possum iudicare copetere toti quod non possum iudicare competere parti. et esto quod quaibet pars sit vnum agens naturale productiuum surficienter noticie intuitine quantu e ex parte eius: se tamen impeciunt inuice: ad hoc quod intellectus habeat noticia distincta de quailibet.
¶ Si dicas. lcet ita sit pro hoc statu quod pluribus intentus minor est ad singula sensus. non tamen in angelis non guatis per corporis molem. qcquid tanmnsit de hoc: videtur quod idem est quod angelus non itabsticte intettigit quodiibet plurium /icut vnum.
¶ Secundo dico. quod angelus inferior conuertit se ad aliqua obiecta et non ad omnia. secundum illud Iuuenalis. Sic volo sic iubeo sed sit pro ratione voluntas. quemadmodum ego habeo noticiam intuitiuam vnius obiecti et non alterius equiliter applicati. homo est ita attentus circa vnum obsiectum: qua in aliquis ei dicit in aure aliquid: non intelligit propter distractionem.
¶ Tertio dico. Deus concurrit influentia generali ad illa quae inferior capere potest: et non ad omnia equeliter. sed non est magna necessitas hic currere ad concursum dei.
¶ Sed pro regula generali in dam natis et saluatis. quando non possumus saluare nostras materias secundm ea quae in hoc mundo contingunt: transimus ad concursum dei. quia ipse omnium causarum secundarum defectus secundum congruentiam materie supplet vel spedit.
¶ Ad aliud de btintudie: non concludit. Solus deus est obsiectum liberum in ratione obiecti. ita quod ipso concurrente cum angelo vel damnato ad btintudinem. talis foret beatus: saltem si non esset praesuppositum lumen gline: de quo alias. sed non concurrit dixi obsiectum liberum in ratione obii. quia licet aliquod obsiectum sit res libera vt voluntas mea: tamennon est liberum ratione obiecti. ipsa est diffusiua noticie de ea. sicut corpus vel agens quodcumque naturale stante applicatione.
On this page