Table of Contents
Commentarius in librum secundum Sententiarum (Redactio B)
Distinctio 1
Quaestio 1 : An causalitas creaturarum praesupponit productionem personarum in diuinis ad intra
Quaestio 2 : An mundus incepit esse, capto mundo pro toto universo Deo secluso
Quaestio 3 : An Deus mundum sive mundialem machinam creaverit intelligendo et volendo tantum
Quaestio 4 : An fuerit possibile mundum fuisse ab aeterno
Quaestio 5 : An enti successivo repugnet aeternitas
Quaestio 7 : Utrum Deus habeat vim conservativam et effectivam respectu omnium
Quaestio 8 : An possit probari in lumine naturali quod Deus est causa efficiens omnium aliorum a se
Quaestio 11 : An natura angelica naturae animae praestet in nobilitate entitativa
Quaestio 12 : An angelus et anima specie differant
Distinctio 2
Quaestio 1 : Utrum motus localis sit res successiva ab omni re permanente et permanentibus distincta
Quaestio 3 : Penes quid habet attendi velocitas motus localis penes effectum
Quaestio 4 : Penes quid attenditur velocitas motus penes causam
Quaestio 5 : An locus sive aliud quodlibet continuum ex punctis confletur
Quaestio 6 : An puri continui detur minima pars
Quaestio 7 : An detur minimum naturale
Quaestio 8 : An angelus sit in loco
Quaestio 10 : An plures angeli possunt esse in eodem loco adaequato
Quaestio 11 : An angelus potest se movere localiter
Quaestio 12 : An potest se movere successive et subito per medium
Quaestio 13 : An tempus sit res successiva mensurativa durationis rerum corruptibilium
Distinctio 3
Quaestio 2 : De notitia angelorum: an cognitio angeli distinguitur ab angelo
Quaestio 4 An sint ponendae species in medio repraesentative rerum quorum sunt species
Quaestio 5 : An angelus possit se intelligere per essentiam suam
Quaestio 6 : An angelus naturaliter cognoscat vel cognoscere possit distincte Deum in via
Quaestio 9 : An angelus potest tot habere notitias actuales quot habet species
Quaestio 10 : An notitia intuitiva potest esse de obiecto non existente
Quaestio 11 : An notitia intuitiva potest supernaturaliter esse sine potentia obiecti
Quaestio 12 : An notitia intuitiva producatur a sola potentia, vel ab obiecto
Quaestio 13 : An intellectus noster possit se intuitive cognoscere
Distinctio 4
Quaestio 1 : An angeli creati sunt in gratia
Distinctio 5
Quaestio 1 : Utrum prius angeli meruerint beatitudinem quam ipsam acceperint
Quaestio 3 : An Deus poterat creare angelos beatos in primo instanti et malos miseros
Distinctio 6
Quaestio 1 : An primus angelus poterat appetere aequalitatem Dei
Quaestio 2 : Quo peccato peccavit primus angelus, et ad quod genus vitii reduci habet
Distinctio 7
Distinctio 8
Quaestio 1 : An angeli sint corporei et an possint assumere corpora
Quaestio 2 : An angeli fallantur et errent
Quaestio 3 : An daemon possit sensibus humanis illudere
Distinctio 9
Quaestio 1 : Utrum omnes homines salvandi assumantur ad novem angelorum ordines
Quaestio 2 : Utrum angeli superiores illuminent inferiores et contra
Quaestio 3 : An angelus sibi relictus potest cognoscere secreta alterius angeli vel hominis
Quaestio 4 : De angelorum locutione
Quaestio 5 : Quonam pacto angeli inter se mutuo loquuntur
Distinctio 10
Quaestio 1 : Utrum omnes angeli mittantur
Distinctio 11
Quaestio 1 : Utrum angelus potest hominem erudire vel facere peccare
Distinctio 12
Quaestio 1 : An materia sit altera pars compositi essentialis
Quaestio 2 : An Deus potest facere materiam sine forma substantiali et accidentali
Quaestio 3 : Utrum caelum sit ex materia et forma conflatum
Distinctio 13
Quaestio 1 : Utrum lux sit forma accidentalis, vel substantialis corporis lucidi, an alia substantia
Quaestio 2 : Utrum lumen producatur in medio subito an successive
Quaestio 3 : Utrum lumen videatur
Distinctio 14
Quaestio 1 : An sint plures caeli, et de ordine eorum
Quaestio 2 : An caelum moveatur ab oriente in occidentem et contra sicut diximus
Quaestio 4 : An sufficiat unum uni planetae
Quaestio 5 : An sit aliquod caelum aquaeum
Quaestio 6 : An in haec inferiora agat
Quaestio 10 : An luna sit luminare minus
Quaestio 11 : An cometa significet mortes regum
Quaestio 12 : An centrum gravitatis terrae coincidat cum centro magnitudinis eiusdem
Quaestio 13 : De aqua quomodo ipsa non circuit totam terram cooperiendo
Quaestio 14 : Quid causae est ut mare fluat et refluat bis in die naturali vel prope diem naturalem
Quaestio 15 : An mare fuerit a Deo productum falsum
Distinctio 15
Quaestio 1 : An aqua sit in reptili et universalius an elementa sint realiter in mixto
Quaestio 2 : Utrum in homine in sexto die creato sit alia forma quam anima intellectiva?
Distinctio 16
Quaestio 1 : An potentiae animae ab essentia animae distinguantur
Quaestio 2 : Utrum sensus communis sit in corde vel in cerebro tanquam in suo organo
Distinctio 17
Quaestio 1 : In qua plaga terrae homines optime vivunt
Quaestio 2 : An Nilus, Ganges, Tigris et Eufrates de quattuor paradisi fontibus scateant
Distinctio 18
Quaestio 1 : De ratione seminali: quae res est ipsa
Quaestio 2 : An corpus Evae erat plasmatum ex sola costa Adae
Quaestio 3 : An mater concurrit per suum menstruum effective ad generationem prolis
Quaestio 4 : An anima Adae et Evae et breviter omnium simul creatae sunt
Distinctio 19
Quaestio 1 : Utrum homo pro statu innocentiae habuit immortalitatem
Distinctio 20
Quaestio 1 : An in statu innocentiae fuisset generatio
Distinctio 21
Quaestio 1 : An temptatio daemonis ex invidia oriebatur ad hominem callide
Quaestio 2 : An primus parens poterat peccare venialiter in statu innocentiae
Distinctio 22
Quaestio 1 : An peccatum Adae fuerit peccato Evae gravius
Quaestio 2 : An ignorantia excusavit peccatum Adae et cuiuslibet alterius
Distinctio 23
Quaestio 1 : An Adam in statu innocentiae habuit notitiam intuitivam de Deo
Quaestio 2 : An Deus poterat fecisse hominem impeccabilem
Quaestio 3 : An stante statu innocentiae Adam aliquam deceptionem incurrere poterat
Quaestio 4 : An Deus debuit promittere hominem temptari
Distinctio 24
Quaestio 1 : An portio superior et inferior sint duae potentiae distinctae
Distinctio 25
Quaestio 1 : An liberum arbitrium sit aliud a voluntate distinctum
Quaestio 2 : An potest probari in lumine naturali in nobis libertas
Quaestio 3 : An voluntas coagat ad suum actum elicitum
Quaestio 4 : An aliquid aliud a voluntate cum ipsa concurrat ad productionem actus eius
Distinctio 26
Quaestio 3 : Utrum actus meritorius et non meritorius sunt eiusdem speciei in genere naturae
Distinctio 27
Quaestio 1 : An liberum arbitrium cum gratia potest mereri aliquid de condigno
Distinctio 28
Quaestio 1 : De facultate liberi arbitrii: an requiratur gratia Dei praeveniens
Quaestio 2 : An homo sine gratia gratum faciente potest implere praecepta Dei et hominum
Quaestio 3 : An homo potest se immunem praeservare a peccato
Distinctio 29
Distinctio 30
Quaestio 2 : De peccati originalis qualitate
Quaestio 3 : De essentia iustitiae originalis
Quaestio 4 : An beata Dei genitrix fuit concepta in peccato originali
Quaestio 5 : Utrum aliquid de alimento transeat in compositionem hominis vel alterius animalis
Quaestio 6 : Utrum generatio fiat de superfluo alimento an de substantia generantis
Distinctio 31
Quaestio 1 : Utrum potentia generativa inter alias potentias sit magis infecta
Distinctio 32
Quaestio 1 : Utrum originale peccatum tollat baptismus
Quaestio 2 : Utrum omnes animae humanae sunt aequales
Distinctio 33
Quaestio 1 : An decedentes cum originali solo puniantur poena sensus
Distinctio 34
Quaestio 1 : Utrum sit aliquod summum malum nihil boni habens nec bono inhaerens
Distinctio 35
Quaestio 1 : Utrum peccatum corrumpat animam vel aliquid eius
Distinctio 36
Quaestio 1 : Utrum aliquis poenam patiatur sine culpa
Quaestio 2 : Utrum omnis culpa sit peccati poena
Distinctio 37
Quaestio 1 : Quid est peccatum
Quaestio 2 : An Deus sit actor mali
Quaestio 3 : An Deus concurrat ad peccatum
Quaestio 4 : Utrum Deus prius agat et coagat ad actus voluntatis creatae an contra
Distinctio 38
Quaestio 1 : Utrum voluntas potest contravenire iudicio rationis
Distinctio 39
Quaestio 1 : Quid est synderesis et conscientia, et in qua potentia consistunt
Quaestio 2 : An quilibet contraveniens conscientiae suae peccat
Distinctio 40
Quaestio 1 : Utrum aliquis tantum meretur quantum intendit mereri
Distinctio 41
Quaestio 1 : Quae relatio requiritur ad hoc quod actus voluntatis fuerit moraliter bonus
Distinctio 42
Quaestio 1 : An actus interior et exterior sunt unum et idem peccatum
Quaestio 4 : Quid remanet in peccatore transeunte actum peccati a quo dicatur peccator
Quaestio 5 : An quaelibet pars peccati sit peccatum
Quaestio 6 : An bona circumstantia malitiam actus diminuat
Quaestio 7 : Utrum idem actus sit bonus et malus meritorie et demeritorie vel mortaliter
Quaestio 8 : An veniale potest esse mortale, et de discrimine inter veniale et mortale
Quaestio 9 : An omnis gula sit mortifera
Quaestio 10 : An omnis avaritia sit mortale peccatum
Quaestio 11 : An omnis acedia sit grave peccatum
Quaestio 12 : An omnis ira sit peccatum
Quaestio 13 : An omnis invidia sit peccatum mortale
Quaestio 14 : Utrum omnis superbia sit peccatum mortale
Quaestio 16 : An Deus potest punire aliquod peccatum ad condignum
Quaestio 17 : Quae sunt peccata in caelum clamantia, et quare ita appellitantur
Distinctio 43
Quaestio 1 : An peccatum in Spiritum Sanctum sit remissibile
Distinctio 44
Quaestio 1 : An potentia peccandi sit a Deo, similiter et actus eius
Quaestio 2 : An inferiores superioribus parere obligentur
Quaestio 4 : An Christiani possunt filios infidelium invitis parentibus baptizare
Quaestio 5 : An politia regalis per hereditariam successionem eidem praestet per electionem
Quaestio 6 : An rex sit dominus omnium quae sunt sub suo regno
Quaestio 7 : An quis per peccatum mortale perdit dominium rerum suarum
Quaestio 2
Utrum angeli superiores illuminent inferiores et contraCIrca hanc distictionem quaeritur. 2. vtrum angeli superiores illuminent inferiores et contr. supponatur hoc discrimins inter colloquium et illuminationem. locutio est de notis et ignotis. illuminatio est de ignotis. quare illi duo termini se habent sicut superius et inferius: vel sicut totum in modo et sua pars. sed de illo nolo percuntari.
¶ hoc praemisso respondetur conclusiue. Superiores angeli inferiores illuminant. Probatur conclusio. Teccliastica hierarchia est ad exemplum angelicehierarchie prout possibile est. sed in eccliastica hierarchia superiores illuminat inferiores. vn apls ad Ephe. 3. de seipso dicit. michi aut omnum sctorum minimo data est gratia hec euagelizare in gentibus: inuestigabiles diuitias gratiae christi: et illuminare omnes quae sit dispensatio sacramenti absconditi a seculis in deo. ergo siliter in agelica hierarchia superiores illuminant inferiores. Item Dionysius in libro de angelica hierarchia capite quarto. dicit: quod diuinus ouirdo legaliter statuit per prina secunda in deum reducised secundum ipsum hec reductio est per illuminationem ergo angeli inferiores quos dionysius secundos vocat illuminatur a prmis.
¶ Secunda conclusio Supiores angeli non illuminantur ab inferioribus probat per dyonisium de agelica hierarchia captuso quitodecio dicentem: quod si superiores regerentur ab inferioribus esset confusio. Et magister distinctione praesenti dicit: quod omnia dona gratiarum superiores ordines sublimius et perfectius perceperunt. ergo cum omnis noticia secretorum dei ad donum gratie partinere videatur: nulla noticia secretorum dei est in angelis inferioribus quae non sit in superioribus et sic superiores ab inferioribus non illuminatur.
¶ Contra priorem conclusionem arguitur per gregorium 2. moralum. parum post principium de agelis sanctis loquens / sic ait: quid de his quae scienda sunt nesciunt: quae scientem omnia / sciunt. sed qui omnia scit a nullo potest illuminari. quia qui illunatur instruitur de aliquo quod nesciebat. ergo nullus angelus potest ab alio illuminari.
¶ Preterea. Mathei. xxii. christs de electis homimbus loquens dicit: quod i resurrectione neque nubent neque nubentur: sed erunt sicut angeli dei in celo. sed tunc vnus homo alium non illuminabit Iuxta illud hieremie. xxxi. non docibit vltra vir proximum suum. ergo videt quod nec modo vnus angelus illuminabitur ab alio.
¶ Ad primum dicitur quod illa auctoritas grego. intelligitur de his que scienda sunt ab his ex debito: non quod sciant omnia scibilia sicut immediate post subiungit quod eorum scientia comparatione nostre valde dilatata est. sed tamen compara tione diune sciente angusta
¶ Ad aliud dicitur quod illa au¬ ctoritas hicremie intelligitur de cognitione diuine essentie secundum se. quod patet ex verbis sequentibus non docebit vir proximum suum: subiungitur: et vir frem suum dicens: cognoscite dominum omnes eni cognoscent me a minimo eorum vsque ad maximum dicit dominus. angelus autem superior inferiorem non illuminat quantum ad diuine essentie cognitionem. quia eam omnes immediate vi ident et clare: quamuis vnus alio clarius. Et si vltra arguas quod vnus homo btus post iudicium nichil alii reuelabit reuelatione quae illuminatio dici possit. I etiam bene concedo quod nec et id vnus agelus alii poiudicium.
¶ Contra secundam conclusionem arguitur sic: illuminatio est veritatis manifestatio prius incognite. sed inferiores ageli locantur cum supioribus eis manife stant veritatem de ali quibus occultis: vt puta de conceptibus et de aliis que in remotis partibus fiunt.
¶ Insuper: ecclinastica hierarchia est ad exemplarangelice. vnde bernardus. 3 de considera. non multum ante finem loquens de ecclinastica hierarchiadicit quod exemplar habet in celo. sed in ecclinastica hie rarchia inferiores quandoque illuminant superiores: vt doctores episcopos. ergo a simili ita est in celesti hierar: chia. Amplius super illud ad ephesios. 3. vt innotescat principibus et potestatibus: dicit glosa hiero nimi. angelicas dignitates supra memoratum my sterium si sanctus redemptions nostre ad purum non intellexisse donec completa est passio christi et apostolorum praedicatio gentes dilatata. Si ergo homines qui sunt inferiores angelis angelos illuminauerunt de mysterio nostre redemptionis: videtur similiter quod angeli inferiores possint illuminare superiores.
¶ Ad primum respondetur quod non quelibet manifestatio veritatis incognite dicitur illuminatio: sed illa quae a deo capitur vt aliis significe tur.
¶ Ad aliud dicitur quod non est simile de ecclinastic hierarchia et angelica. quia in ecclinastica aliquando sunt aliqui in prtate superiores qui non sunt aliquibus suis inferioribus sanctiores: nec in scientia clariores / sed plerumc econuerso est propterea illuminatur ab inferioribus vel lumen ab eis accipere interdum recusant. In an gelica hierarchia omnes illi qui sunt superiores sunt sapientiores et intellectu clariores quam inferiores: et lbet ideo ab illis non illuminantur.
¶ Ad tertium est difficultas. quia videtur quod aliqui angeli mysterium incarnationis ignorauerunt. vnde esaye. lxiii. quis est iste qui venit de edon tinctis vestibus de bosram. dicit glosa quae propheta loquitur in persona agelorum mysterium incarnationis ignoratium. et ion quarentium. cui consonat illud prime ad thimotheum. 3. "magnum pietatis sacramentum quod manifestatum est in carne: institutum in spiritu apparuit angelis: praedicatum est gentibus: creditum est mundo: assumptum est in gloria". glosa. "Qui prius visus humilis deuicta morte in maiestate apparuit: vt agnoscentes angeli mysterium quod prius latuit declaratum in carne genu illi flectentes quasi deo gratias agant: quia didicerunt veritatem".
¶ Respondetur nesciebant a principio mysterium incarnationis in speciali: bene autem in geneali. et sic intelligatur Augustinus quusuper Genesi ad litteram: dicens: quod angesi a principio cognouerunt omnia mysteria grae fienda. nec istud argumentum est directe ad propositum. quia de omnibus agelis veritatem habet vt dionysius dicit septiuno capitulo celestis hierarchie. Congruum erat quod apostoli aliqua hauri rent a christo tempore sue pegrinationis in terra que patriarchas et angelos latebant.
¶ Sed contra. demones sciebant. ergo et angeli bti consequentia est lucida. et assumptum Arguitur sic per illud marci. 1 Quid nobis et tibi iesu nazarene venisti ante tempus perdere nos. scio quod sis sanctus dei. et quinto eiusd Quid michi et tibi iesu fili dei altissimi. Siliter habetur luce. 8
¶ Respondetur magnam perbabilitatem ad hoc habebant: sed non certitudinem scictie habebat. secundum illud prime corinthi 2 si enim cognouissent nunquam dominum glie crucifixissent. Ubi glosa hoc de demonibus exponit: nunquam christum crucifixi suggessissent. Et istud probatur per temptamen quod diabolus christo obtulit Mathei. 4. vbi ad vtramque partem argumentum habebat demon. ad partem negatiuam eum fiectebat humilitas christi. Pro parte affirmatiua habebat scripturas et multa alia. et hoc tangitur in glosa marginali prime corinthi. 2 quae sic dicit quod non ideo dicebat vt esse deum intelligeret. sed dubius erat et taliter extorquaere veritatem vtrum vere esse deus volebat vel hoc magis ex suspitione quam ex cognitio ne dixisse credendi sunt. Non enim aliter scirent demones quam scierunt principes. Scierunt enim ipsum esse qui promissus erat in lege: non tamen mysterium eius quam filius dei erat / et ab eterno. neque sciebat sacramen tum incarnationis passionis et redemptionis.
¶ Dubitatur qui sunt actus hierarchici. Respondetur secundum beatu dionysium cap. 3. de celesti hierarchia: tres sunt actus quos habet superiores angeli respectuinferiorum: scilicet illuminare / purgare / et perficere / qui dicuntu actus hierarchici. quia coueniunt superioribus hie rarchiis respectu inferiorum. qui actus realiter / non distinguuntur consistunt enim in inductione diuine scientie qua inferior caruit: in qua inductione quia remouetur ignorantia pure negationis dicitur purgatio: eadem noticia respectu intellectus dicitur illuminatio actiua: quia manifestat prius ignotum. modo omne quod manifestat / lumen dicitur: secundum apostolum ad ephesios quinto. et quia notioia illa intellectus perficitur dicitur perfectio. quo fit dicitur illuminatio in ordine ad formam: perfectio in ordine ad subiectum: purgatio in ordine ad oppositum. et hec de questione.
On this page