Quaestio 5

SEcundo eundem quaestionis titulum in quiro: et est quaestio quinta huius distinctionis: quona pacto angeli inter semutuo loquuntur. Alia est positiobeati Thome in prima parte. q. cvii. articlusio. i de angelorum loquutione: que est ista. quod angelus potest suam intellectione occultare per actum voluntatis sue: vel non occultare. et illud non occltare est loqui. Coquutio nihil aliud est quod expessio conceptus ordinati ad alterum vt ab ipo cognoscat

¶ Cotra illuo arguitur. Angelus potest videre eentia an geli. ergo et eius noticiam et volitionem. tenet consequentia equaliter applicantur potentie videntis. Dicis. entitatiue equaliter applicantur: non autem obiectiue. quia ad hoc quod noticia intelligatur non sufficit quaecumque propter quitas localis. patet. hoc non sufficit ad videndum visibile. patet de visibili a tergo: quod non videtur: et tamenaliquid equale illi a fronte videtur. sic ad hoc quod noticia videatur requiritur habitudo obiecti ad potentiam: puta quod ei inhereat: vel ordinetur ad illum ab illo in quo est.

¶ Contra hoc arguo. noticia potest intelligi ab angelo noticiam habente. ergo ab alio angelo eiusdem speciei vel superiori existente in eodem loco: licet noticia non ei inhereat. tenet consequentia. Quicquid intelligi potest ab aliquo: potest intelligi ab alio eiusdem speciei vel superioris equaliter presenti localiter. si diffigium queras hoc negando nisi ei inhereat.

¶ Contra. Angelus potest intueri speciem intelligibile alterius angeli que non inheret ei. ergo et actualem noti ciam. Ioannes capreolus negat consequentiam. tum: quia species non dependet a voluntate. noticia a voluntate dependet. Tum secundo. species est quid fixum et permanens.

¶ Contra hoc arguo. noticia precedens omnem actum voluntatis non dependet a voluntate. ergo illam alius angelus intueripotest. et si illam non ei inherentem: quamlibet aliam ei non inherentem poterit videre. Secundo: stabili tas speciei et transitus noticie nihil facit. pono quod deus faciat species durare per breue tempus: et noticia diu sicu nunc conseruatur species. illo supposito: sequeretur quod angelus. b. potest intueri noticiam actualem in angelo. a. et si sic: semper cadit sub obsieo angeli. b. et species illa tunc non potest naturaliter videri ab angelo. b. ergo numquam poterit ab eo videri.

¶ Tertio: angelus. b concipit noticiam angeli. a. si a. ordinat conceptum ad eum. sed nihil istorum inheret angelo. b. ergo angelus. b. potest cognoscere intuitiue noticiam alterius ei non inherentem.

¶ Teneo cum conterraneo et Ockam: si angelus sibi relinquatur: cum influentia dei generali: potest intueri secreta cordis alterius. hoc est. potest ita bene videre noticiam alterius et omnem actum voluntatis eius sicut essentiam alterius. nec requiritur illa inhesio ad hoc quod noticia cognoscatur: si deus concurrat.

¶ Gregorius ariminensis dicit quod angelus non potest videre conceptus naturaliter significantes alterius angeli: sed potest formare conceptus ad placitum significantes quos alter angelus intueri potest legendo: sicut in libro. illum modum superius reprobaui. et dico ipsum euertere illa quae conseruare studuerat. si angelus potest intueri conceptus ad placitum significantes alterius an geli: nec requiritur inhesio conceptuum istorum ad hoc quod sufficienter obiiciantur intellectui alterius: recedit a suo propugnaculo. quia ex illo adducam auctoritates contra eum quis cons alios adducit. Tu solus nosti corda filiorum hominum. ponam casum quod homo conceptus ad placitum imponat: et hoc angelo denunciet: vt Thobias iunior raphaeli facere poterat: tales conceptus angelus intueri potest. non obstat ei velamen corporis humani. tum in videndo non dependet a corpore. tum. potest esse cum anima.

¶ Quartus est modus quem conterraneus concedit. quod angelus potest intuerisecreta cordis alterius: et legere in libro illa que sunt in corde alterius. sed illud non sufficit ad loquisecundm eum: quem modum tamen insequitur Ockam. addit tamen quod videns noticiam in alio angelo: non videt obiectum illius noticie. si angelus. a. habeat noticiam singularem sortis: angelus. b. potest hanc noticiam intueri in angelo. a. sed per illam non cognoscit sortem nisi in conceptu communi et velin quod est homo.

¶ Contra hunc modum arguo ex illo sequitur quod nullum dat modum de angelorum loquutione. loqui secundum eum nihil aliud est quam formare conceptum in mente sua quem vult alium intelligere. sed per hoc quod alius illum conceptum intuetur: non cognoscit obiectum illius noticie: sed videt illum conceptum in genere rei: et non in genere signi: ergo nihil intelligit per conceptum ipsum. ergo non ostendit quid ad loquutionem requiratur.

¶ Insuper. angelus. b. vi dens in mente angeli. a. noticiam singularem sortis: per hoc non cognoscit sortem. ergo per idem nullum hominem. et nullam aliam re: cum est naturalis similitudo sortis quam videt. si sortem illa noticia non cognoscat: nihil per illa noticiam cognoscet.

¶ Quattuor modis de angelorum loquutione breuiter repudiatis: ponam quaedruplicem via de angelorum loquutione. sed in primis explicabo presuppositum quod angeli mutuo loquantur. et patet. supposito quod perfectionis est in nobis: hoc non negandum est ab angelis. sed perfectionis est in nobis scire archana mentis nostre aliis enucleare. igitur.

¶ Insuper. angelus alium illuminat. ergo alteri loquitur. tenet conentia ab inferiori ad superius. Omnis illuminatio est loquutio: et non contra. reuelatio est de ignotis simul a superiore acceptis. Loquutio tam de notis quam de ignotis. patet etiam suppositio auctoritate: prime ad Corinthios. xiii. Si linguis hominum loquar et angelorum. et Izacharie iI. Curre loquere ad puerum istum dicens: absque muro habitabitur Hierusa lem. supposito quod agelum angelo loqui nichil aliud est qua noticia in alium causare: loquutio angelica est eorum intellectio. non tamen per hoc inficior quian angelus potest loqui vocaliter vt patebit distinctione. xi. sed illa loquutio non est qua vtitur in patria ad angelum vel animam separatam vel in corpore bto.

¶ Prina via de loquutione angelorum est per nutus et signa. hanc viam tenet glosa margi. et interline. prime ad Corith. xiii. anc viam sic declaro. aliqui religiosi mentis conceptum per nutus detegunt (quod laudo) ne sese in refectione a verbo diuino audiendo inpediant: et homines cum loqui inceperint non faciie quiescunt. sicuti de ipsa mota super tabulam. intelligunt quando petitur panis: quando vinum rubeum vel album. et itali per morsum digiti et eleuationem humerorum aliud denotat: et ita in qualibet patria sunt alia signa. nunmquid angeli possunt melius ista deprehendere. ingeniosiores inter hos nouitios: quando si gna primo addiscunt: citius et celerius capiunt ergo a fortiore angeli. potest angelus ascendere: et hoc vnum representabit. descensus aliud. circui tus talis a. alius motus b. pro complexo et inconplexo alia habent signa que intelligunt: et paucioribus qua nos indigent: sicut paucioribus verbis eget doctus ad hoc quod capiat quam indoctus. hec via stat cum omni opinione: siue angelus intelligat secreta cordis siue non: essentia angeli videtur ab omnibus. et motus angeli est ipse angelus: et sua essentia: et sic de nutu: connotatiue tamen angelum significat: non sicut terminus angelus.

¶ Secunda via loquendi est ostendendo alteri angelo suum conceptum actualem quem alter capit et videt ac si legeret in libro: et cum hoc tenere optet quod videns noticiam cognoscit illud quod per notitiam significatur: reputo istum modum itarationabiliem vel rationabiliorem quam modum comterranei in questione praecedenti recitatum. Ratio. argu menta contra notitiam reflexam hic equaliter currunt: et cum hoc quod vnus angelus potest cau¬ sare notitiam in alium angelum pure passiue se habentem: quod non est sufficienter probatum.

¶ Tertia via: noticia reflexa solum representat illud cuius est naturalis similitudo: sicut vtrobique in aliis conceptibus vltimatis contingit: noticia reflexa beatitudinis formalis solum beatitudinem formalem representat cuius est noticia: et nullo modo deum qui representatur per visionem beatificam angeli habent conceptus ad placitum significantes: quos facile intelligunt: hoc est possunt imponere conceptus naturales ad significandum aliqui alia vel eadem ad placitum que significant naturaliter. si mithridates. xxii. linguins sine interprete / qui in iuuentute solum dabat se literis / et postea rei militari. hieronymus et Ioannes picus tot linguis cum alio studio loquebantur: quid mirum quod ange li in tempore breuissimo intelligant se mutuo: et suos conceptus ad placitum impositos. angelum a. loqui angelo b. non est aliud quam formare talem conceptum ad placitum significantem: et angelo. b. ostendere. exempli causa. angelus. a. veniens a sarmatia volens significare angelo. b. existenti in fonte nili quomodo thanays ingreditur meotim paludem / europam ab asia seiungens: conceptum illius representatiuum format. et hoc alter videns capit: si impositionem intelligat. si non intelligat: facile ei explanat illud. si paruulus cum matre domi alitus primo intelligat: vel si fuisset productus intelligens: multo facilius intellexisset. Adhuc incomparabiliter facilius capit angelus: cum est altioris speciei: et alteri signitionem termini articulatius et ordinatius exprimit quam homo facile facit eum intelligere quid exprimere velit.

¶ Ex illo patet quod angelus a. non potest loqui angelo. b. quin loquatur omnibus angelis propinquis in sphera audiendi (hoc est intelligen di) si aduertant. patet. loqui secundum hunc modum nichil aliud est quam conceptum rei representatiuum formare. si talis conceptus. b. angelo aperiatur: cuilibest angelo in sphera audiendi existenti (modo aduertat aperitur. potest occultare suum conceptum in presentia aliorum si voluerit: ipsum non formando. quia hoc etx eius voluntate dependet: sicut mea loquutio ex meobene placito. et cum angelus vtrobique videt: et circa se circulariter: non sicut viator solum videns ant se: potest videre si demon / angelus / vel res aliqua concipere potens / sit presens: et silere vel tacere si voluerit. non cadit illic obiectum rei ab angelo occultatiuum: sicut in nobis. cum ipse existens in centro sphere circa se spherice videt angelum quem loqui desiderat potest ad partem euocare: et ei ad partem loqui. et boni ageli sua vrbanitate numquam non accersiti sequentur: et dominium super malos angelos habent boni: et clariora naturalia: licet inferioris speciei fuerint. quia naturalia malorum accidentaliter obscurantur per penas / et prauas affectiones. loquor nunc de his qua naturaliter contingunt. Deus cum malis etiam non concurrit quando boni id expetunt.

¶ Octauus modus est. Deus omnibus beatis dat noticiam intelligere omnes conceptus quos formant: ita quod quilibet potest quemlibet intelligere: sicut in die penthecostes apostoli¬ loquebantur variis linguis: et intellexerunt alios in eorum linguis: et similiter loquuti sunt. Patet Actuum 2. Et repleti sunt omnes spiritu sancto put spiritus dabat eloqui illis. non solum aptli / omnes linguas intellexerunt: sed omnibus in eorum linguis respondere sciebant: quod est maius. ego gallos vt cumque capio loquentes: ineptius tamen profero. et si ita factum est in apotolis deo vnitis et conformatis in gratia (qui tamen peccare poterant adhuc venialiter et in corpore mortali erant) quanto magis est illud existimandum in beatis spiritibus totaliter deo conuniunctis: opposito modo ad illos malos a deo auersos turrim babylonicam in caumapo Semnaar. Gemsi. l. extruentes: vbi erat linguarum partitio prima. itahic erat vnitas et omnium beatorum spirituum vna lin gua: vt omnes beati seipsos intelligant.

¶ Eccequattuor opiniones de angelorum colloquio et beatorum omnium. quarum Prima est conterranei ingeniosa. Secunda sancti Thome. Tertia Gregorum Arimi nensis. Quarta Guilhermi Ockam: quarum nullam teneo. Quattuor alias vias probabiles tenere potes. Duo vltimi modi michi plus placent. penulti mus modus de noticia reflexa difficultatem nullam habet. Nec ex eo sequitur quod angelus possit noticiam in alium angelum causare: ad quam alter pure passiue se habeat: quod non libentur concederem: cum sine hoc est sufficiens loquutio. Nec ratio pro illa opinione concludit. modus discursus in hac maxima iacet. ignis potest producere ignem in quodcumque passum dispositum. ergo angelus potest producere noticiam actualem vel habituale in quodcumque passum eiusdem rationis secum. hanc consequentia nego. non est idem inqualitatibus corporalibus et vitalibus: vt patet per instantias apparentes contra illam maximam. Quic quid est in actu primo et que sequitur. quibus licet date sunt responsiones: non cuiuslibet ingenio placent nulla est difficultas phisica vel theologica contra illum modum. octauus modus est facilis et multum apparens.