Quaestio 1

CIrca vndecimam distinctionem queritur primo. vtrum angelus potest hominem erudire vel facere peccare:

¶ Respondetur per tres conclusiones. Quarum prima est. Nullus angelus potest se solo etiam cum concursu dei genera li producere actum in intellectu aut voluntate homnis: vel etiam in sensum. Probatur hec conclusio. dato opposito: sequitur quod homo possit distincte cognoscere rem non sensatam: contra Aristotelem primo posteriorum: et dictum vulgare / cecus non iudicat de coloribus. patet. per aduersa rium / demon se solo potest producere sensationem in fantasia: et noticiam intellectualem: anima hominis pure passiue se habente: contra Aristotelem tertio de anima: necesse est intelligentem fantasmata speculari. nichil est in intellectu quin prius fuerit sub sensu: pro hoc statu in quo sumus: potissimum extra animam nostram et actus eius. immo per aduersarium possit producere in voluntate actum qui est peccatum: quod non est concedendum.

¶ Secuda conclusio. angelus potest fantasiam immutare quod actualiter fantasietur: vel sensum comuneminon refert) ad hoc quod senti at. patet. potest tollere obicem specierum in memoria vt potentiam cognitiuam immutant. vel trans ponere species inordinate positas in memoria ad hoc quod immutent illa dicta sunt distinctione octa ua huius.

¶ Tertia conclusio. Demon non potest species intelligibiles vel fantasmata educere de vno: puta a sorte ponendo in platonem ad hoc quod plato per illa cognoscat. Probatio. tunc accidens migrabit de subiecto in subiectum naturaliter.

¶ Sed dices. Potest demon capere humorem et spiritus qui sunt subiecta specierum a sorte et ponere in potentiam platonis.

¶ Contra illos humores cum speciebus non potest portare pro capite sortis. quia licet demon potest esse in capite sortis sicut sua anima naturaliter: non tamen potest educere illos humores. quia tunc erit corporum penetratio.

¶ Sed hic diceretur. potest has species cum earum subiectis educere a parte postrema capitis ad sensus exteriores per spiritus et vias per quas ingresse sunt: remouendo humores precedentes: vel humores hinc inde ad latus condensando: et postea tales seruando cum suo subiecto: intrando cum eisdem per organa ex teriora primo Platonis: et ponenda omnia in loco conuenienti ad immutandam potentiam condensando humores alios.

¶ Contra. species ille non sunt acquisite a potentia Platonis nec a sensibilibus eius potentie applicatis. ergo non immutabunt potentiam eius.

¶ Dicis. hoc non valet (sicut est verum) quia si deus produceret fantasmata se solo in potentia Platonis sensitiua vel intellectiua: illud fantasma potentiam immutaret.

¶ Contra. saltem sequitur quod naturaliter cecus potest cognoscere distincte colores / in sensu con¬ posito. Preterea: sequitur quod demon potest facere ineruditissimum idiotam virorum eruditissimum. patet. capiendo habitus omnes quos habet de scibilibus doctus ponendo in potentia indocti: quod non est concedendum.

¶ Quarta conclusio. angelus tam bonus quam malus potest hominem docere mnelius quam homo. patet angels est perspicatior homine. ergo scit melius docere hominem quam homo. temnet cosequentia. formalis doctrina argumentum est clari ingenii. Potest an gelus in corpore assumpto loqui et voces forma re illius lingue cuius est homo quem erudit: quia angelus illas voces intelligit. patet. ego eas intelligo audiendo per aurem cordis: et postea peraurem mentis. organo exteriore non eget angelus. quicquid intellectus meus intelligere potest siue cum omnibus suis sensibus exterioribus vel interioribus hoc angelus intelligere potest instrumentis. et patuit de angelo Thobie: et Uirgini apparenti in conclaui. licet ligua a epta ad loquelam: scit eam sic mouere voces intelligibiles formabit. Patet de asina Balaam. Patet hoc ipsum de lingua serpentis prothoparentibus loquentis. Numquid coruus / psitacus / et pica / verba humana formant. demon illas linguas artificiosius scit mouere ad loquendum. potest sine talibus instrumentis voces formare. patet in corda instrnmenti musice (vt diximus) pene soni in telligibiles formantur. Potest etiam demon proponere res loco terminorum. nominibus pro rebus vtimur: primo elenchorum: quia non semper res presentes habemus: quas angelus facile afferre potest. et sic potest per rerum inordinatam ostensionem docere.

¶ Contra primam conclusionem arguitur. angelus potest partialiter iuuare animaad producendum speciem intelligibilem in animam: et pari forma ad intellectionem. sed angelus continet totam virtutem anime in agendo. ergo angelus vnus vel plures possunt speciem intelligibilem (vel intellectionem) producere sine intellectione. si angelus cum anima possit in animam speciem intelligibilem producere: duo angeli hoc possunt facere in idem passum. Doctor subtilis in hac distinctione concedit assumptum: quod angelus potest animam iuuare ad producendam speciem intelligibilem in animam distinctius representam tem quam esset species producta a sola anima. licet ponat cum illo forte in solutione ad primum hoc intendit. patet ex tertia distinctione primi: vbi dicitur: acuties cultello inherens ita bene inscindit ac si manui inhereret. et distinctione 12. quarti quaestione tertia illic dicit spir sctus species intelligibilis esset separata ab anima / et anime presens: potest cum anima concurrere ad productionem noticie ac si anime inhereret. et charitas patrie ad noticiam intuitiuam immediate concurrit. et tamen charitas non inheret intellectui: sed voluntati.

¶ Contra hoc arguitur. ex solutione sequitur si essent quaettuor angeli in eodem loco: vel fuissent tempore vie quod charitates omnium illorum concurris¬ sent ad actus meritorios eorundem similiter habitus in vna anima separata concurrit ad productionem actus in alia anima secum existente in eodem loco. et quod habeintus demonis concurrit ad productionem actus in obsesso et econ. siliter mlti ageli in eodenloco praesent actum ita intensum producere in vno illorum sicut esset actus producibilis et compositus ex actibus illorum. Preterea. ex solutione sequitur quod demon potest esse causa totalis respectu notitie in alio angelo vel anima: cuius opprum doctor dicit. Probo. in causis eius dem ronis effectiuis: quando vna non concurrit in rationeobiecti et alia in ratione efficientie non obiectiue: potest esse crementum quod vna causa potest supplere causalitatem alterius: vt duo homines praesent trahere pondus vnius

¶ Sed dicis pater et moter sunt eiusdem rationis in producendo. et tamen mater: quantumcumque fecunda: non potest supplere actiuitatem partris.

¶ Contra: si femina et spiritus gignitiui et cetera in femine ad generationem concurrem tia sint eiusdem rationis: argumentum probat intentum quod mulier nullam efficientia ad generationem habet: sicut tenet Aris. a. potest obiectiue concurrere cum. b. angelo: et tamen. b. et. c. non possunt illam noticiam vel similem producere. quod dicit de gratia. Arguitur sic. actus intellectus non est bonus nisi tanquam imparatus. sed ad talem actum non immediate concurrit gratia. Probatio. da oppositum: sequitur quod sortes praecise ita fortis sicut plato plus gratie habens: potest leuare pondus: dum actu bono leuat: quod plato leuare nequit: quod non est dicendum. Hec argumenta solum gratia disputationis facio contra solutionem eius.

¶ Ad argumentum principale pro nunc nego quod agelus vnus potest concurrere cum anima vel angeload productionem noticie vel speciei intelligibilis nisi permodum obiecti: concedo tamen quod actus non existens in potentia requisitus ad alium actum: efficientiam habet. patet de intellectione respectu volitionis: vt dicetur distinctione 25. huius.

¶ Contra secundam conclusionem arguitur super illud hebreorum i qui facit angelos suos spiritus et ministros suos flamma ignis. dicit glo. quod ignis sunt dum spirituferuent et vicia nostra vrunt.

¶ Respondetur demon potest sua dere et allicere ad malum: et praesentare illa quae ad malum alliciunt: vt simulacra malorum. sed homo ex liber tate sua non necessitatur succumbere.