Quaestio 9

¶ Questio nona. NOno circa hanc distictionem quaeritur / an mulieres cum Diana et erodiade equitant sicut recitatur: et demon hec faciat quae apparent hic supponendo omnia quae in quaer tosuper hoc scripsi distinctione. 3 4. q. 2. aliqua alia dicam: pauca eorum quae illic dicta sunt tangendo.

¶ Pro solutione quionis ponam conclusiones: quarum priorest. Demon realiter multa operatur circa corpora. probatur. mouet corpora localiter / occidit / domus destruit per applicationem actiuorum passiuis: seporientes et ranas generat realiter et non fatastice. Demo saluatorem detulit Mathei. 4. Destruxit domum et filios Iob cum animalibus Symonem magum portauit. et pruerum in sinu partris blasphemantem asportauit. secundum Greg. 4. dialogorum. patent hec secundum Aug. 2 de ciui. dei. c. 10. Produxit de mon va animalia. Exodi. 7. et. 8. coram Pharaone. patet secundum Aug. 3 de trim. diffuse. c. 7. 8 0 et in li. 83 q. qu. 82 potest demon corpus mulieris ferre: aperire hostiaquibuscumque seris firmata et eadem claudere. omibus clausis: non potest domum intrare cum corpore. penetratiocorporum est impolis creature

¶ Secundo conclusio. demon facit multa prastigiis: quae videntur realiter fieri: quae non faciunt magice videntur luna deponere. vnde Lucanus. 6. phantsalie. Et patitur tantos cantu depressa labores donec supposita proprior despumet in herbas. et Maro. 4. Aeneiud similtia narrat. hec se carminibus promittit soluere montes: Sistere aquas fluuiis: et virtere sidera retro. Simile recitat Quidius epla. 6 de Medea inquiens. illa reluctantem cursu deducere lunam nititur: et tenebris addere solis equi. Illa refrenat aquas obliquaqueflumina sistit. Illa loco syluas viuaque saxamouet. Iste sunt apparentie et sensuum ludificatio inpraestigiis.

¶ Contra priorem conclusionem arguitur sic: deus non concurrit cum demonibus vt innocentes occidant. deo non concurrente: nihil paesent demones vel magice mulieres.

¶ Respondetur. Deus rationabilissime interdum illtur permittit. licet causa rationis in particulari nos fugiat: scimus tamenin vli quando permittit illud est roni consentaneum in gne. permittit causas secundas agem suas actoes numquid permisit trannos martyres innocentes perimen vt augeretur / et ad martyrium meritum si inoncens occidatur ben moritur qui fortasse als male decessisset. tamen occidens pecosecund illops. mors peccatorum pessia. et quo odit iustu delinquit. si paruulus innocens et soligeitus occidatur: prodest forti in nocenti vt diximus: et petibus: ne se damnassent collido imanes opes et iniuste pro paruulo. scirem vos nobiles nominare si vellem tempore meo varios fuisse in famaapud vulgus: et plurimum laborare pro manutenenda familia et cogmine: iudicio prudentum cum aliorum iniuria. et tamen finaliter omnia euanuert / et bomna / et parentes / et altus liberorum putatus caus numquid parentibus talibus expediuisset quod filii fuissent ante eorum cepta mortui. et iterum filiis expediuisset non habuisse hec bona. Deus scit ex malis eligere bona. Patet de venditione Ioseph a fratribus: led fratres peccarunt in causa sue alienationis apud Ismaelitas. et ad bonum finem deus hoc ordinauit. iacta hoc in mente de deo: quod non flectitur / nec flecti potest ad malum vt regul¬ et interpretare iacturam quam pateris semper in meliorem partem: sicut fecit ille bonus sacerdos: semper dicens pro meliore cum infortunium ei contigit. et cum quidam tyrannus miratus patientie viri misit proceo quatenus eum es medio tolleret: in vta cecidit et fregit tibiam. et protinus dicebat / omnia pro meliori. quod intelligens tyrannus viri patientia qui deliberatus erat eum occidere: pepercit ei dicens: certe recte nunc dicebas / omnia pro meliori. si hoc non dixisset occubuisset. Dicas cum Iob quando tibi infortunium contingit. Dominus dedit / dominus abstulit. sicut domino placuit: factum est. sit nomen domini benedictum.

¶ Secundo arguitur. Angelus non tagit corpus. ergo non potest corpus mouere. antecedens patet illa se tangunt quorum vltima funt simul.

¶ Respondetur. licet angelus non tangat corpous contactu mathematico: tangit contactu vtuali. et hoc ad motum sufficit: vt inter ferrum et magnete vides.

¶ Secundo dico. angelus es simul si multate locali cum corpore. sed cum non habeat vltima non tangit corpus contactu mathematico.

¶ Tertio arguitur. anima non potest suum corpus paraliticum quod informat mouere. Paraliticus est homo. ergo nec an gelus potest tale corpus mouere. si neges consequentiam propter actiuitatem maiorem in angelo. ergo dabitur corpus paraliticum tante magnitudinis vt ipsum mouere non poterit.

¶ Respondetur / concedendo antecedens. pro hoc statu anima mouet corpus quod informat mediantibus musculis neruis et spiritibus in eis diffusis. et se instrumenta med iantibus quibus mouet non fuerint disposita: non poterit suum corpus quod informat pro hoc statu mortali mouere. vt si corpus currus non fuerit bene positum super axem et rotas: non potes ipsum attra hendo mouere. secus est quando bene disponitur. anima prohoc statu non potest deserere corpus quod informat: quem admodum dampnatus non potest exire locum sue pene. secus est de anima separata quae non mouet mediantibus musculis virtebro in genibus / et talibus instrumentis. potest corpus paliticum anima separata mouere quod mouere poterat non paraliticum dum ipsum informabat. et sic angelus. fateor tamen: licet angelus quilibet potest plus monere quod anima intellectiua humana aliqua: sicut est superior subsientia. potest dari corpus tante magni tudinis quod ipsum mouere non poterit: vt patet de minimo corpore quod non potest mouere: et quolibet alio maioris resistentie. etc.

¶ Quarto arguitur perca. Eprsi. 26 q. 5. ex concilio Acquirensi. in q§. Illud. sic scribitur. illud etiam no est omittendum quam quenda scelerate mulieres retro post sathana couerse / demonum illusionibus et fantasmatibus seducte / credunt se et profitentur cum Diana nocturnis horis dea paganorum: vel cum herodiade: vel cum innumera multieis apparentia siue in vigilia siue in somno esse tudine mulierum equitare super quaesdam bestias: et m ltarum terrarum spacia intempeste noctis silentio pertransire: eius que iussionibus obedire velut domine: et certis nocti bus ad eius seruitium euocari. sed vtinam he sole in perfidia sua periissent: et non multos secum ad infidelitatis interitum pertraxissent. nam et innumera multitudo hac falsa opinione decepta hec vera esse credunt: et credendo a recta fide deuiant: et errore paganorum inuoluuntur: cum aliquid diuinitatis aut numinit extra vnum deum arbitrantur. quapropter sacerdotes per ecclesias sibi commissas populo dei omni instantia predicare debent (vt nouerint) hec omnino falsa esse. et non a diuino: sed a maligno spiritu: talia fantasmata mentibus fidelium irrogari arbitramur. siquidem ipse sathanas: qui transngurat se in angelum lucis: cum mentem cuiuscumque mulieris ceperit et hanc per infidelitatem sibi subiugauerit: illico transformat se in diuersarum species personarum atque similitudines: et mentem qua captiuatam tenet in somniis deludens: modo leta: modo tristia: modo cognitas: modo incognitas personas ostendens: per queque deuia deducit. et cum solus spiritus hoc patitur infidelis hoc non in animo sed in corpore euenire opinatur. quis enim in somniis et nocturnis visionibus non extraseipsum deducere: et multa videt dormiendo que nunquam vigilando viderat. quis vero tam stultus et hebes sit qui hec omnia in solo spiritu fiunt etiam in corpore accidere arbitretur: cum Ezechiel propheta visiones domini in spiritum: non in corpore: vidit et audiuit. et patet Ezechielis. 3. et Paulus non audet dicere se corpore raptum. Probatio ex secunde Corinthiorum duodecio capite liquet. et postea sequitur omnibus itaque publice anunciandum est quod qui talia credit et his similia: fidem perdit. et sequitur ad propositum quis ergo credit posse fieri aliquam creaturam aut in melius aut in deterius immutari aut transformari in aliam speciem vel in aliam similitudinem nisi ab ipso creatore qui omnia fecit et per quem omnia facta sunt: proculdubio infidelis est et pagano deterior. ex isto capitulo patet quod mulieres vulgo appellate magice solis fantasmatibus seducuntur putantes se erronee equitare cum Diana vel Herodiade: et per transire multa terrarum spacia.

¶ Respondetur: hoc capitulum non vult negare (sicut nec negare de) illa quae inpriore conclusione dicta sunt. et in quione secunda distinotrigesimaquarta quarti sententiarum: sed reprihendit magicas asserentes pluries ita esse in re sicut apparet more anaxagore. 4. Methaphisice. asseretis omnia quae apparent esse vera in multis ita est. et ad ita assentiem du rationabiliter inducimur. sed mulieres he magice credunt realiter Dianam esse et Herodiadem: et aliquid numinis inesse eis. et hoc est hereticum. non sunt. sed erant male mulieres dum erant. et mortue sunt necdum resuscitate. nec est aliud perneuma nisi in solo deo vt dicit concilium. Propterea mulieres sunt heretice opposito assentientes. sed non semper falluntur assentiendo quod multa terrarum spacia pertrasierit a diabolo later e in equi / corpore assumpto / vel sine assumpto cor pevt Augustinus. 1n 8 de ciuitate dei. c. 18 dicit. Secundo falluntur he mulieres assentientes omnia vera. quod est falsum. Oppositum illius erroris ostendit canon per Ezechielem et Paulum. Tertio errant mulieres plurimum putantes demones vnam speciem in aliam posse tralmutare et creare. demon non potest creare vt in prima questione distinctionis prime quaerti sententiarum diximus. vel capiendo transfformare vel creare ad producere: demon non creat: sed solum applicat actiua pas¬ siuis. in aliquibus est ei facile: in aliquibus difficile et reuocatum in dubium: vt in productione hominis in vtero in aliquibus impossibile. si nullum esset semen: non potest applicare actiua passiuis ad generatione: nec materiam nec forma producit. deus autem omnia ista facere potest: et transformare rem de specie in sensum ad hunc festum quam materia informata vna forma protinus potest alia forma informari. sicut aer in aquam transmutatur: non autem quod illa res que est homo vnquam erit afinus aut econuerso.

¶ huius quaestionis absoluendo materiam dico: vulgus (et potissimum instabiles mulieres) opinatur promiscue apparentia vera quas ioculator facile fallere potest dando eis in tempore quod panis ascendit pre mensa / vel pre vase super panem posito demonstrat mensam et vas vacuum pane postea caute et artificiose in leuando imponit panem ante depositionem vasis super mensam. docti sciunt hoc impossibile per naturam: etiam antequam errorem in particulari deprehendunt. aliqua sciut litteratiesse demoni possibilia vt pote mulierem ferre in corpore equi assumpto vel sine corpore. dando etiam magice mulieri intelligere quod dyana est presens et herodias dee vt magicas mulieres a fide seducant. non est credendum quin gentiles erroribus de monum seducti si vt putarent in eorum simulacris aliquid diuinitatis in esse vt recitat augustinus / 8. de ciuitate dei de auibus diomediis alienigenas percutientibus grecis blandientibus vt vuigo darent intelligitur diomedem fuisse ad populum decipiendum. permisit autem deus demone predicere subuersionem cuiusdam templi Serapis in babilonia: et ita euenit de quo mentionem facit augustinus in libro de diuinatione demonum contra paganos. simi liter refert marcus tullius in libro de diuinatione regem tarquinum interrogasse quendam magum vtrum possit fieri illud quod ipse cogitabat. mago respondente quod tarquinus dixit se contem nouacula prescindi posse. quod spectante populo magus expleuit.

¶ Ad illud vltimum dicitur. demon sibi relictus potest cognoscere secreta cordis alterius. et dato quod demon non percepisset cogitationem tarquini cum tarquinus dicebat se hoc cogitare: poterat demon illud apparent et fantastice et etiam vere exequi. parum est demoni lapidem partire. quod illa virgo vestalis de cuius corruptione quaestio vertebatur. de qua valerius loquitur ferret supportare aquam a tyberii tribuno non est mirandum demon poterat illud facere apparenter: vel vere aquam. quod isti magi faciunt vel mage: dummodo vires humanas trascendit: arte denominata fit. sic quod epidaurius esculapio nauiganti romam commes adhesit non est mirandum. demon in specie serpentis hoc facit. sicut linguam serpentis mouebat ad loquendum eue potest nauim tenere immobilem vel hominem vel huiusmodi. ita erat de appolline resposa dante et similibus nulli dubium est. gentiles non essent illusi sine aliqua apparentia. sed si faciat quod in se est: deus eum illuminasset. nec debebat talibus figmentis fidem adhibere vllam. cum arte demonum hec omnia fieri possunt. non autem mortuus resuscita ri vel sol in suo circulo retro cedere: que deus facit. hec de magicis et mulieribus perditissimis. et annecto in quaestione precedenti dicta quod cum astronominis iudiciariis in his que liberum arbitrium contingunt non habeas commertium vllum: vel si se ponant ad dicenda illa que naturaliter dicere non possunt. fatum paganorum dea nullum est hominem ad hoc vel ad illud necessitans / attropos / lachesis / et cloto / sunt poetarum figmenta delirum vulgus dicit: si fregisti tibiam hoc erat tibi fatatum ante camisiam vel vestem fortuna nichil aliud est quam agens secundum propositum. in aliquid aduenit praeter eius itentionem voluntas. et est hominis vel ipse homo vel angeli: et illud quod adueait agenti secundum propositum preter intentionem / dicitur fortuitum seu effectus fortuitus. sicut ille cui aduenit dicitur esse fortuna vt hominis voluntas / vel homo realiter. voluntas angeli realiter est angelus. et est casus / siue sit agens naturale siue a proposito preter intentionem. vt si tripoda cadat ei facta est fides: hoc est a casu tripoda grauis per se tendit ad centrum. quod cadit sic disposita quod homo possit in ea sedere: hoc est casua le.

¶ Ex quo sequitur: quod fortuna est causa per se respectu vnius effectus: puta respectu effectus intenti ab agente: vt sortes respectu fossionis terre et est causa per accidens vel fortuna respectuthesauri intenti. quia hoc non intendebat. si hoc intendisset: respectu illius voluntas non fuisset fortuna.

¶ Ulterius sequitur. bona fortuna nil aliud est quod agens secundum propositum cui aduenit aliquid in potestate nostra notabilis bonitatis praeter intentionem / siue in assecutione boni / siue in euitatione mali: vt si quis inter sirtes affrice constitutus sospes euaserit: hunc bene fortunatum dicimus. quod vnus sit magis fortunatus quao alter: non est propter aliquid intrinsecum anime hominis inexistens: sic quod non alteri. sed prouenit ex deo sic disponente: potest tamen esse inclinatio in corpore hominem inclinans ad aliquid faciendum per se: cui aliquid notabilis bonitatis preter intentionem euenit.