Quaestio 2

SEcundo circa eandem distinctionem quaeritur: an primus parens poterat peccare venialiter in statu inocentie. non inquiro an stante statu innocentie adam poterat peccare venialiter in sensu composito palam est qudo non peccato veniali commisso: non fuisset status innocentie vniuersalis: sed nocentie. nec pro nunc quero an veniali commisso: iusticia originalis non fuisset per ipsum amissa de hoc in quodam argumento inquira. intendimus ergo inquirere an homo stans in statu innocentie potest peccare primo venialiter ante omne mortale. siue iusticia originalis amittatur siue non. contione sic limitata: varia est ad questionem responsio. vna positio tenet partem ad firmatiua. alia negatiuam.

¶ his premissis pono aliquas conclusiones: quarum prima est. non poterat esse motus surrepticius venialis prio in sentate. probatur hec conclusio. iusticia originalis cohibuit vires in feriores parere rationi: vt Augusti. dicit. 1 de ciuitate dei. ergo.

¶ Secunda conclu e sio: mendacium iocosum in nobis veniale si fuisset primo ab ada commissum: non fuisset mortale propter altitudinem sui status. probatio. nunquam altitudo status facit illud quod est de genere veniale in alio / esse mortale in altiori statu vel alio: nisi sit ei prohibitio votum / iuramentum / vel huiusmodi / percommunem doctorum theoricam: licet faciat de venia li minore veniale maius ratione alicuius circunstantie. sed in aliam speciem peccati non mutat: sic scilicet: quod finitatem pene in eternam commutet. modo adam non habuit speciale preceptum ne mentiretur iocose pro illo statu: nec iurauit nec vouebat quod non sic mentiretur prout supponitur. et suppositione negata: capiatur aliud de genere veniale. dixi preceptum vel prohibitionem: non pono nunc discrimen. prohibetur presbytero contrahere vel existenti in sacris. si existens in sacris contrahere niteretur: mortaliter peccaret: vbi laicus vel non existens in sacris contrahendo non peccaret. sed hoc est propter prohibitionem superioris huic matrimonium interdicentis. similiter si sortes voueret quod nunquam mentiretur locofe: mentiendo dehiberate mortaliter peccaret vbi alias vel alius illud non vouens solum venialiter peccaret.

¶ Tertia conclusio. primum peccatum adepoterat fuisse veiale probatur: ada poterat primo mentiri iocose ipsei eue. sed tale in adam pro illo statu non fuisset mortale ex conclusione praecedenti. igstur maior patet. adam erat liber pro illo statu ad peccandum vt euentus rei docuit.

¶ Secundo arguitur ad idem poterat adam habenre motum surrepticium circa illud quod est prohibitum sub pena peccati mortalis: vt circa articulum fidei. sed talis motus: cum non est actus deliberatus: est solum venialis nunc igitur.

¶ Contra tertiam conclusionem arguitur. ex ea sequitur quod per peccatum veniale homo fuisset eiectus de paradiso et iusticiam originalem amisisset: quod est inconueniens. si dicas. non sequitur. gratia per venia le nec remittitur nec perditur. sic nec iusticia original quae veniale compatitur sicut gratia iusticia originalis est gratia inferior. quia sine ea non redditur homo deo gratus. Contra. iusticia originalis magis reddebat tranquillitatem in homine quam gratia: licet gratia aliquam supereminentiam habenat. ergo ex vno non potes aliud inferre.

¶ Secundo sequitur quod cum iusticia originali staret tristicia et pena: quod non solent sancti concedere. patet: veniale illud non semper stetisset cum iusticia originali: ergo oportet quod interdum de leretur per penitentiam. et sic adam tristiciam habuisset.

¶ Secundo arguitur contra eandem conclusionem. peccatum mortale est circa finem veniale circa illa quae ad finem ordinantur modo pro statu innocentie fuisset infallibilis firmitas ordinis vt semper inferius continetur sub superiori: ergo quamdiu homo paruisse deo et ratio superior ei paruisset ita diu bene se habuisset circa inferiora. nec etiam tunc fuisset motus surrepticius venialis: quia non fuisset inde liberatio. et ex hoc sequitur quod secunda probatio est nulla.

¶ Ad primum dicitur quod deus poterat (si voluisse) tollere iusticiam originalem et adam euertere de paradiso veniali commisso. et si venialiter primo peccasset: vix constat quod deus fecisset. nunc vero scimus quod primo mortaliter deliquit: et de paradiso est eiectus. sed probabiliter ostendimus quam primo poterat venialiter delinque re. quid deus de eo fecisset si primo venialiter peccasse non constat. alterum fuisset trium: scilicet: quod eum de peradiso eie cisset: vel stante iusticia poterat suum veniale detestari per penitentiam paruam quae illi statui non repugnat absolute: vel poterat ei remittere culpam deus per aliud opus consilii ita ei gratum sicut culpa erat ingrata.

¶ Ad secundum dico quod tam vemiale quam mortale sunt circafinem et ea quae sunt citra finem. non omnis actus malus circa finem vltimum est mortalis. nec omnis actus malus circamedium est venialis. nec in hoc vllomodo est discrimen intur mortale et veniale. Secundo. non distinguuntur per hoc a veniale est contra consilium et mortale contra praeceptum: vt quidam aiutet. numquam actus contra consilium commissus est peccatim. si assit contemptus consilii: potest esse peccatum mortale sicut veniale. propterea non oportet ire ad illud discrimen. similiter potest esse surrepticius motus tam circa finem quam citra finem per hoc in generali loquendo mortale a veniali secernitur. vnum prohibetur sub pena temporali in alio foro: et aliud sub pena eterna. nec est sufficienter probatum ab aliis quod in superiori portione in statu innocentie non poterat esse motus surrepticius venialis. et illo dato: adhuc adam facere potuit aliquid quod erat veniale ex genere: et per consequens ei veniale: et nullomodo propter statum mortale: vt in secunda conclusione diximus. Ecce homo poterat primo statum innocentie amittere per veniale peccatum: sed non quodibet. quiquid est status innocentie huane durauit ab homine condito quousque eua primo peccauit vel vltimo non peccauit. secundum quod primum peccatum subito vel pure partibi liter produxit. sed adhuc erat status innocentie viri.