Table of Contents

Ordinatio

Liber 1

Prologus

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum homini pro statu isto sit necessarium aliquam doctrinam supernaturaliter inspirari

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum cognitio supernaturalis necessaria viatori sit sufficienter tradita in sacra Scriptura

Pars 3

Quaestio 1-3 : Utrum theologia sit de Deo tamquam de primo obiecto; Utrum theologia sit de Deo sub aliqua speciali ratione; Utrum theologia sit de omnibus ipsorum ad primum eius subiectum

Quaestio 2 (Depreciated; to be deleted) : Utrum theologia sit de Deo sub aliqua speciali ratione

Quaestio 3 (Depreciated; to be deleted) : Utrum theologia sit de omnibus ipsorum ad primum eius subiectum

Pars 4

Quaestio 1 : Utrum theologia in se sit scientia, et utrum subalternans vel subalternata

Pars 5

Quaestio 1-2 : Utrum theologia sit scientia practica vel speculativa; Utrum ex ordine ad praxim ut ad finem dicatur per se scientia practica

Quaestio 2 (Depreciated; to be deleted) : Utrum ex ordine ad praxim ut ad finem dicatur per se scientia practica

Distinctio 1

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum obiectum fruitionis per se sit finis ultimus

Quaestio 2 : Utrum finis ultimus habeat tantum unam rationem fruibilis

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum frui sit aliquis actus elicitus a voluntate, vel passio recepta in voluntate

Quaestio 2 : Utrum fine apprehenso per intellectum necesse sit voluntatem frui eo

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum Deo conveniat frui

Quaestio 2 : Utrum viator fruatur

Quaestio 3 : Utrum peccator fruatur

Quaestio 4 : Utrum bruta fruantur

Quaestio 5 : Utrum omnia fruantur

Distinctio 2

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in entibus sit aliquid exsistens actu infinitum

Quaestio 2 : Utrum aliquod infinitum esse sit per se notum

Quaestio 3 : Utrum sit tantum unus Deus

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum possibile sit cum unitate essentiae divinae esse pluralitatem personarum

Quaestio 2 : Utrum sint tantum tres personae in essentia divina

Quaestio 3 : Utrum cum essentia divina possit stare in aliquo ipsum esse productum

Quaestio 4 : Utrum in essentia divina sint tantum duae productiones intrinsecae

Distinctio 3

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum Deus sit naturaliter cognoscibilis ab intellectu viatoris

Quaestio 2 : Utrum Deus sit primum cognitum a nobis naturaliter pro statu isto

Quaestio 3 : Utrum Deus sit primum obiectum naturale adaequatum respectu intellectus viatoris

Quaestio 4 : Utrum aliqua veritas certa et sincera possit naturaliter cognosci ab intellectu viatoris absque lucis increatae speciali illustratione

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum in qualibet creatura sit vestigium Trinitatis

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum in parte intellectiva proprie sumpta sit memoria habens speciem intelligibilem priorem naturaliter actu intelligendi

Quaestio 2 : Utrum pars intellectiva proprie sumpta vel aliquid eius sit causa totalis gignens actualem notitiam vel ratio gignendi

Quaestio 3 : Utrum principalior causa notitiae genitae sit obiectum in se vel in specie praesens vel ipsa pars intellectiva animae

Quaestio 4 : Utrum in mente sit distincte imago Trinitatis

Distinctio 4

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum ista sit vera 'Deus generat alium Deum'

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum ista sit vera 'Deus est Pater et Filius et Spiritus Sanctus'

Distinctio 5

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum essentia divina generet vel generatur

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum Filius generetur de substantia Patris

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum Deus Pater genuit Deum Filium voluntate

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in Patre sit aliquid absolutum vel proprietas Patris

Quaestio 2 : Utrum possint esse plures Filii in divinis

Distinctio 8

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum Deus sit summe simplex

Quaestio 2 : Utrum aliqua creatura sit simplex

Quaestio 3 : Utrum cum simplicitate divina stet quod Deus vel aliquid formaliter dictum de Deo sit in genere

Quaestio 4 : Utrum cum simplicitate divina possit stare distinctio perfectionum essentialium praecedens actum intellectus

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum solus Deus sit immutabilis

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum generatio Filii in divinis sit aeterna

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus producitur per actum et modum voluntatis

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat a Patre et Filio

Quaestio 2 : Utrum si Spiritus Sanctus non procederet a Filio, posset stare distinctio realis ipsius a Filio

Distinctio 12

Quaestio 1 : Utrum Pater et Filius spirent Spiritum Sanctum in quantum sunt omnino unum vel in quantum distincti

Quaestio 2 : Utrum Pater et Filius spirent uniformiter Spiritum Sanctum

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus sit genitus, sive utrum productio Spiritus Sancti sit generatio vel distinguatur ab ea

Distinctiones 14, 15, et 16

Quaestio 1 : Utrum quaelibet persona mittat quamlibet

Distinctio 17

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum necesse sit ponere caritatem creatam, formaliter inhaerentem naturae beatificabili

Quaestio 2 : Utrum necesse sit ponere in habitu rationem principii activi respectu actus

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum tota caritas praeexsistens corrumpatur ita quod nulla realitas eadem numero maneat in caritate maiore et minore

Quaestio 2 : Utrum illud positivum caritatis praeexsistentis quod manet in augmento, sit tota essentia caritatis intensae

Distinctio 19

Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint aequales secundum magnitudinem

Quaestio 2 : Utrum quaelibet persona sit in alia

Distinctio 20

Quaestio 1 : Utrum tres personae sint aequales in potentia

Distinctio 21

Quaestio 1 : Utrum haec sit veta 'solus Pater est Deus'

Distinctio 22

Quaestio 1 : Utrum Deus sit nominabilis a nobis aliquo nomine significante essentiam divinam in se, ut est 'haec'

Distinctio 23

Quaestio 1 : Utrum persona secundum quod dicit aliquid commune Patri et Filio et Spiritui Sancto, dicat praecise aliquid secundae intentionis

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum in divinis sit proprie numerus

Distinctio 25

Quaestio 1 : Utrum persona in divinis dicat substantiam vel relationem

Distinctio 26

Quaestio 1 : Utrum personae constituantur in esse personali per relationes originis

Distinctio 27

Quaestio 1 : Utrum verbum creatum sit actualis intellectio

Quaestio 2 : Utrum verbum in divinis dicat proprium personae genitae

Quaestio 3 : Utrum verbum divinum dicat respectum ad creaturam

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum 'ingenitum' sit proprietas ipsius Patris

Quaestio 2 : Utrum innascibilitas sit proprietas constitutiva primae personae in divinis

Quaestio 3 : Utrum personae prima divina constituatur in esse personali aliqua relatione positiva ad secundam personam

Distinctio 29

Quaestio 1 : Utrum principium dicatur univoce de principiis ad intra et ad extra in Deo

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum de Deo dicatur aliqua relatio ex tempore

Quaestio 2 : Utrum Dei ad creaturam possit esse aliqua relatio realis

Distinctio 31

Quaestio 1 : Utrum identitas, similitudo et aequalitas sint relationes reales in Deo

Distinctio 32

Quaestio 1 : Utrum Pater et Filius diligant se Spiritu Sancto

Quaestio 2 : Utrum Pater sit sapiens sapientia genita

Distinctiones 33 et 34

Quaestiones 1-3 : Utrum proprietas sit idem cum persona, utrum sit idem cum essentia, et utrum persona sit idem cum essentia

Distinctio 35

Quaestio 1 : Utrum in Deo sint relationes aeternae ad omnia scibilia ut quiditative cognita

Distinctio 36

Quaestio 1 : Utrum fundamentum relationis aeternae ad Deum ut cognoscentem habeat vere esse essentiae ex hoc quod est sub tali respectu

Distinctio 37

Quaestio 1 : Utrum Dei omnipotentia necessaria inferat eius immensitatem

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum scientia Dei respectu factibilium sit practica

Distinctio 40

Quaestio 1 : Utrum praedestinatus possit damnari

Distinctio 41

Quaestio 1 : Utrum sit aliquod meritum praedestinationis vel reprobationis

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum Deum esse omnipotentem possit probari naturali ratione

Distinctio 43

Quaestio 1 : Utrum prima ratio impossibilitatis rei fiendae sit ex parte Dei vel rei factibilis

Distinctio 44

Quaestio 1 : Utrum Deus possit aliter facere res quam ab ipso ordinatum est eas fieri

Distinctio 45

Quaestio 1 : Utrum Deus ab aeterno voluit alia a se

Distinctio 46

Quaestio 1 : Utrum voluntas beneplaciti Dei semper impleatur

Distinctio 47

Quaestio 1 : Utrum permissio divina sit aliquis actus voluntatis divinae

Distinctio 48

Quaestio 1 : Utrum voluntas creata sit bona moraliter quandocumque conformatur voluntati increatae

Liber 2

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum primaria causalitas respectu causabilium de necessitate sit in tribus personis

Quaestio 2 : Utrum Deus possit aliquid creare

Quaestio 3 : Utrum sit possibile Deum producere aliquid 'aliud a se' sine principia

Quaestio 4 : Utrum creatio angeli sit idem angelo

Quaestio 5 : Utrum relatio creaturae ad Deum sit eadem fundamento

Quaestio 6 : Utrum angelus et anima differant specie

Distinctio 2

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in exsistentia actuali angeli sit aliqua successio formaliter

Quaestio 2 : Utrum in angelo actualiter exsistente necesse sit ponere aliquid mensurans exsistentiam eius aliud ab ipsa exsistentia

Quaestio 3 : Utrum omnium aeviternorum sit unum aevum

Quaestio 4 : Utrum operatio angeli mensuretur aevo

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum angelus sit in loco

Quaestio 2 : Utrum angelus requirat determinatum locum

Quaestio 3 : Utrum angelus posset simul esse in duobus locis

Quaestio 4 : Utrum duo angeli possunt simul esse in eodem loco

Quaestio 5 : Utrum angelus possit moveri de loco ad locum motu continuo

Quaestio 6 : Utrum angelus possit movere se

Quaestio 7 : Utrum angelus possit moveri in instanti

Quaestio 8 : Utrum angelus possit moveri ab extrema in extremum non pertranseundo medium

Distinctio 3

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum substantia materialis ex se sive ex natura sua sit individua vel singularis

Quaestio 2 : Utrum substantia materialis per aliquid positivum intrinsecum sit de se individua

Quaestio 3 : Utrum substantia materialis per actualem exsistentiam sit individua vel ratio individuandi aliud

Quaestio 4 : Utrum substantia materialis per quantitatem sit individua vel singularis

Quaestio 5 : Utrum substantia materialis sit haec et individua per materiam

Quaestio 6 : Utrum substantia materialis sit individua per aliquam entitatem per se determinantem naturam ad singularitatem

Quaestio 7 : Utrum sit possibile plures angelos esse in eadem specie

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum angelus posset se cognoscere per essentiam suam

Quaestio 2 : Utrum angelus habeat notitiam naturalem distinctam essentiae divinae

Quaestio 3 : Utrum ad hoc quod angelus distincte cognoscat quiditates creatas requiratur quod habeat distinctas rationes cognoscendi eas

Distinctiones 4-5

Quaestio 1 : Utrum inter creationem et beatitudinem angeli boni fuerit aliqua mora

Quaestio 2 : Utrum angelus prius meruerit beatitudinem quam eam acceperit

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum angelus malus potuerit appetere aequalitatem Dei

Quaestio 2 : Utrum primum peccatum angeli fuerit formaliter superbia

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum malus angelus neccessario velit male

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum angelus possit assumere corpus in quo exerceat opera vitae

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum angelus superior possit illuminare inferiorem

Quaestio 2 : Utrum unus angelus possit intellectualiter loqui alteri

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum omnes angeli mittantur

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum angelus custodiens possit effective aliquid causare in intellectu hominis custoditi

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum lux gignat lumen tamquam propriam speciem sensibilem sui

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum corpus caeleste sit essentia simplex

Quaestio 2 : Utrum aliquod sit caelum mobile, aliud a caelo stellato

Distinctio 26

Quaestio 1 : Utrum gratia sit in essentia animae vel in potentia

Distinctio 27

Quaestio 1 : Utrum gratia sit virtus

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum liberum arbitrium hominis sine gratia possit cavere omne peccatum mortale

Distinctio 29

Quaestio 1 : Utrum iustitiam originalem in Adam necesse sit ponere aliquod donum supernaturale

Distinctiones 30-32

Quaestio 1 : Utrum quilibet, secundum legem communem propagatus ab Adam, contrahat peccatum originale

Quaestio 2 : Utrum peccatum originale sit carentia originalis iustitiae

Quaestio 3 : Utrum anima contrahat peccatum originale a carne infecta, concupiscibiliter seminata

Quaestio 4 : Utrum in baptismo remittatur peccatum originale

Distinctio 33

Quaestio 1 : Utrum peccato originali debeatur sola carentia visionis divinae pro poena

Distinctiones 34-37

Quaestio 1 : Utrum peccatum sit a nobis sicut a causa

Quaestio 2 : Utrum peccatum sit per se corruptio boni

Quaestio 3 : Utrum peccatum sit poena peccati

Quaestio 4 : Utrum peccatum possit esse a Deo

Quaestio 5 : Utrum voluntas creata sit totalis causa et immediata respectu sui velle, ita quod Deus respectu illius velle non habeat aliquam efficientiam immediatam, sed tantum mediatam

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum intentio sit solus actus voluntatis

Distinctio 39

Quaestio 1 : Utrum synderesis sit in voluntate

Quaestio 2 : Utrum conscientia sit in voluntate

Distinctio 40

Quaestio 1 : Utrum omnis actus sit bonus ex fine

Distinctio 41

Quaestio 1 : Utrum aliquis actus noster possit esse indifferens

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum peccata capitalia distinguantur

Distinctio 43

Quaestio 1 : Utrum voluntas creata possit peccare ex malitia

Distinctio 44

Quaestio 1 : Utrum potentia peccandi sit a Deo

Liber III

Distinctio Prima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum possibile fuerit humanam naturam uniri Verbo in unitate suppositi

Quaestio 2 : Utrum tres personae possent assumere eandem naturam numero

Quaestio 3 : Utrum una persona possit assumere plures naturas

Quaestio 4 : Utrum suppositum creatum possit substantificare hypostatice aliam naturam creatam quam illam quam habet

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum formalis ratio terminandi unionem naturae humanae ad Verbum sit proprietas eius relativa

Distinctio Secunda

Quaestio 1 : Utrum naturam aliquam immediate uniri Verbo hypostatice et non frui eo includat contradictionem

Quaestio 2 : Utrum Verbum primo et immediate assumpsit totam naturam humanam

Quaestio 3 : Utrum incarnationem praecessit corporis organizatio et animatio

Distinctio Tertia

Quaestio 1 : Utrum beata Virgo fuerit concepta in peccato originali

Quaestio 2 : Quare et quomodo corpus Christi non contraxit sicut alia corpora peccatum originale

Distinctio Quarta

Quaestio 1 : Utrum beata Virgo fuerit vere Mater Dei et hominis

Distinctio Quinta

Quaestio 1 : Utrum natura divina assumpsit naturam humanam vel assumere potuit

Quaestio 2 : Utrum persona creata fuerit assumpta vel potuit assumi

Distinctio Sexta

Quaestio 1 : Utrum in Christo sit aliquod esse aliud ab esse increato

Quaestio 2 : Utrum Christus sit aliqua duo

Quaestio 3 : Quae illarum trium opinionum, quas recitat Magister, sit tenenda

Distinctio Septima

Quaestio 1 : Utrum ista sit vera 'Deus est homo'

Quaestio 2 : Utrum Deus factus sit homo

Quaestio 3 : Utrum Christus praedestinatus sit esse Filius Dei

Distinctio Octava

Quaestio 1 : Utrum in Christo sint duae filiationes reales

Distinctio Nona

Quaestio 1 : Utrum Christo debeatur latria vel honor latriae solummodo secundum naturam divinam

Distinctio Decima

Quaestio 1 : Utrum Christus sit filius Dei adoptivus

Distinctio Undecima

Quaestio 1 : Utrum Christus sit creatura

Quaestio 2 : Utrum Christus, secundum quod homo, sit creatura

Quaestio 3 : Utrum Christus incepit esse

Distinctio Duodecima

Quaestio 1 : Utrum natura humana in Christo potuit peccare

Distinctio Decima Tertia

Quaestio 1 : Utrum animae Christi potuit conferri summa gratia quae potuit conferri creaturae

Quaestio 2 : Utrum animae Christi fuerit collata summa gratia quae potuit creaturae conferri

Quaestio 3 : Utrum possibile fuit voluntatem animae Christi habere summam fruitionem possibilem naturae creatae

Quaestio 4 : Utrum anima Christi potuit summe frui Deo sine summa gratia

Distinctio Decima Quarta

Quaestio 1 : Utrum possibile fuit intellectum animae Christi primo et immediate perfici visione Verbi perfectissima possibili creaturae

Quaestio 2 : Utrum possibile sit intellectum animae Christi videre omnia in Verbo quae videt Verbum

Quaestio 3 : Utrum anima Christi novit omnia in genere proprio

Quaestio 4 : Utrum Christus perfectissime novit omnia in genere proprio

Distinctio Decima Quinta

Quaestio 1 : Utrum in anima Christi secundum portionem superiorem fuerit verus dolor

Distinctio Decima Sexta

Quaestio 1 : Utrum Christus habuit necessitatem moriendi

Quaestio 2 : Utrum in potestate animae Christi fuerit non mori ex violentia passionis

Distinctio Decima Septima

Quaestio 1 : Utrum in Christo fuerunt duae voluntates

Distinctio Vigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum spes sit virtus theologica distincta a fide et caritate

Distinctio Vigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum sit aliqua virtus theologica inclinans ad diligendum Deum super omnia

Distinctio Vigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum eodem habitu sit diligendus proximus quo diligitur Deus

Distinctio Vigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum quilibet teneatur maxime diligere se post Deum

Distinctio Trigesima

Quaestio 1 : Utrum necesse sit diligere inimicum ex caritate

Distinctio Trigesima Prima

Quaestio 1 : Utrum caritas remaneat in patria ita quod non evacuetur

Distinctio Trigesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum Deus diligat omnia ex caritate aequaliter

Distinctio Trigesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum virtutes morales sint in voluntate sicut in subiecto

Distinctio Trigesima Quarta

Quaestio 1 : Utrum virtutes, dona, beatitudines et fructus sint idem habitus inter se

Distinctio Trigesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum sapientia, scientia, intellectus et consilium sint habitus intellectuales

Distinctio Trigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum virtutes morales sint connexae

Distinctio Trigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum omnia praecepta decalogi sint de lege naturae

Distinctio Trigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum omne mendacium sit peccatum

Distinctio Trigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum omne periurium sit peccatum mortale

Distinctio Quadragesima

Quaestio 1 : Utrum Lex Nova sit gravior Lege Vetere

Liber IV

Distinctio Prima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum creatura possit habere aliquam actionem respectu termini creationis

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum haec sit ratio definitiva sacramenti quam ponit Magister: «Sacramentum est invisibilis gratiae visibilis forma»

Quaestio 2 : Utrum tempore cuiuscumque Legis a Deo datae debuerit institui aliquod sacramentum

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum sit possibile aliquod sacramentum quantumcumque perfectum habere causalitatem activam respectu gratiae conferendae

Quaestio 2 : Utrum possibile sit in aliquo sacramento esse aliquam virtutem supernaturalem

Pars 4 Incidentalis

Quaestio 1 : Utrum in circumcisione ex vi eius conferatur gratia

Quaestio 2 : Utrum tempore legis naturae fuerit aliquod sacramentum correspondens circumcisioni

Distinctio Secunda

Quaestio 1 : Utrum sacramentum Novae Legis habeat efficaciam a Christi passione

Quaestio 2 : Utrum baptizatus baptismo Ioannis necessaria tenebatur baptizari baptismo Christi

Distinctio Tertia

Quaestio 1 : Utrum ilia sit propria definitio baptismi quam ponit Magister: «Baptismus est tinctio, id est ablutio, corporis exterior, facta sub forma verborum praescripta»

Quaestio 2 : Utrum haec sit praecisa forma baptismi: «Ego te baptizo in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti»

Quaestio 3 : Utrum sola aqua naturalis pura sit materia conveniens baptismi

Quaestio 4 : Utrum institutio baptismi evacuet circumcisionem

Distinctio Quarta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum parvuli sint baptizandi

Quaestio 2 : Utrum parvuli baptizati recipiant effectum baptismi

Quaestio 3 : Utrum parvulus exsistens in utero possit baptizari

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum adultus consentiens potest recipere effectum baptismi

Quaestio 2 : Utrum adultus fictus recipiat effectum baptismi

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum iam iustificati teneantur ad susceptionem baptismi

Pars 4

Quaestio 1 : Utrum omnes baptizati recipiant aequaliter effectum baptismi

Quaestio 2 : Quid faciendum est de parvulo exposito

Quaestio 3 : Utrum parvuli Iudaeorum et infidelium sint invitis parentibus baptizandi

Distinctio Quinta

Quaestio 1 : Utrum malitia ministri impediat conferri baptismum

Quaestio 2 : Utrum recipiens baptismum scienter a malo ministro mortaliter peccet

Quaestio 3 : Utrum aliquis debeat ministrare sacramentum baptismale quando praesumitur baptizationem vergere in periculum vitae corporalis eius qui suscipit

Distinctio Sexta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum solus sacerdos possit baptizare

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum unitas baptismi necessario requirat ut ab uno ministro conferatur

Quaestio 2 : Utrum unitas baptismi requirat simul esse ablutionem et prolationem verborum

Quaestio 3 : Utrum unitas baptismi requirat baptizantem esse distinctum personaliter a baptizato

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum in ministro baptizante requiratur intentio debita ad baptizandum

Quaestio 2 : Qualis intentio requiratur in ministro baptizante

Pars 4

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum baptismus possit iterari

Quaestio 2 : Quae sit poena iterantium baptisma

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum in baptismo imprimatur character

Quaestio 2 : Utrum character sit aliqua forma absoluta

Quaestio 3 : Utrum character sit in essentia animae an in aliqua eius potentia

Distinctio Septima

Quaestio 1 : Utrum sacramentum confirmationis sit necessarium ad salutem

Quaestio 2 : Utrum sacramentum confirmationis sit dignius baptimo

Quaestio 3 : Utrum sacramentum confirmationis possit iterari

Quaestio 4 : Utrum sit aliqua poena iterantium sacramentum confirmationis

Distinctio Octava

Quaestio 1 : Utrum eucharistia sit sacramentum Novae Legis

Quaestio 2 : Utrum ilia sit forma eucharistiae quae ponitur in canone missae

Quaestio 3 : Utrum sacramentum eucharistiae convenienter fuit institutum post cenam eu utrum possit recipi a nonieiunis

Distinctio Nona

Quaestio 1 : Utrum exsistens in mortali peccato peccet mortaliter percipiendo sacramentum eucharistiae

Distinctio Decima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum possibile sit corpus Christi sub specie panis et vini realiter contineri

Quaestio 2 : Utrum idem corpus possit esse localiter simul in diversis locis

Quaestio 3 : Utrum corpus Christi possit simul esse localiter in caelo et in eucharistia

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum corpori Christi naturaliter exsistenti et eidem sacramentaliter exsistenti necessario insint eaedem partes et proprietates

Quaestio 2 : Utrum quaelibet actio immanens quae est in Christo naturaliter exsistente, eadem insit sibi ut in eucharistia sacramentaliter exsistenti

Quaestio 3 : Utrum corpori Christi ut in eucharistia exsistenti possit inesse aliquis motus corporalis

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum Christus in eucharistia exsistens possit per aliquam virtutem naturalem transmutare aliquid aliud a se

Quaestio 2 : Utrum aliquis intellectus creatus possit naturaliter videre exsistentiam corporis Christi in eucharistia

Quaestio 3 : Utrum aliquis sensus possit corpus Christi sentire ut est in eucharistia

Distinctio Undecima

Pars 1

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum sit possibilis transubstantiatio

Quaestio 2 : Utrum sit possibile quodlibet ens converti in quodcumque

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum panis convertatur in corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum panis in conversione in corpus Christi annihiletur

Quaestio 3 : Quibus propositionibus conversio panis in corpus Christi possit vere exprimi

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum panis triticeus cum aqua elementari coagulatus sit materia conveniens conversionis in corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum solum vinum expressum de uva sit conveniens materia conversionis in sanguinem

Distinctio Duodecima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in eucharistia sit aliquod accidens sme subiecto

Quaestio 2 : Utrum in eucharistia quodcumque accidens remanens sit sine subiecto

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum accidentia in eucharistia possint habere quamcumque actionem quam poterant habere in subiecto

Pars 3

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum omnis transmutatio, quae potest causari ab agente creato circa accidentia in eucharistia manente, necessario requirat eandem quantitatem manere

Quaestio 2 : Utrum possibile sit circa eucharistiam fieri transmutationem corruptivam accidentium

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum in aliqua transmutatione, facta circa eucharistiam, necesse sit aliquam substantiam actione divina redire

Distinctio Decima Tertia

Quaestio 1 : Utrum sola actione divina possit confici corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum quilibet sacerdos, proferens verba consecrationis cum intentione debita et circa materiam convenientem, possit conficere eucharistiam

Distinctio Decima Quarta

Quaestio 1 : Utrum poenitentia necessario requiratur ad deletionem peccati mortalis post baptismum commissi

Quaestio 2 : Utrum actus poenitendi requisitus ad deletionem peccati mortalis sit actus alicuius virtutis

Quaestio 3 : Utrum poenitentia-virtus sit tantum unius poenae inflictiva

Quaestio 4 : Utrum per sacramentum poenitentiae deleatur culpa

Distinctio Decima Quinta

Quaestio 1 : Utrum cuilibet peccato actuali mortali correspondeat satisfactio propria

Quaestio 2 : Utrum quicumque iniuste abstulerit vel detinet rem alienam teneatur illam restituere ita quod non possit vere poenitere absque tali restitutione

Quaestio 3 : Utrum damnificans alium in bonis personae, puta corporis vel animae, teneatur restituere ad hoc quod possit vere poenitere

Quaestio 4 : Utrum damnificans aliquem in bono famae teneatur ad restitutionem ita quod poenitere vere non possit nisi farnam restituat

Distinctio Decima Sexta

Quaestio 1 : Utrum ista tria 'contritio, confessio et satisfactio' sint partes poenitentiae

Quaestio 2 : Utrum remissio vel expulsio culpae et infusio gratiae sint una simplex mutatio

Distinctio Decima Septima

Quaestio 1 : Utrum necessarium sit ad salutem peccatori confiteri omnia peccata sua sacerdoti

Distinctiones Decima Octava et Decima Nona

Quaestio 1 : Utrum potestas clavium tantummodo se extendat ad poenam temporalem

Quaestio 2 : Utrum cuilibet sacerdoti in susceptione Ordinis conferantur claves regni caelorum

Distinctio Vigesima

Quaestio 1 : Utrum poenitentia in extremis valeat ad salutem

Distinctio Vigesima Prima

Quaestio 1 : utrum post hanc vitam possit aliquod peccatum dimitti

Quaestio 2 : Utrum confessor in quocumque casu teneatur celare peccatum sibi in confessione detectum

Distinctio Vigesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum peccata per poenitentiam dimissa in recidivante redeant eadem numero

Distinctio Vigesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum extrema unctio sit sacramentum Novae Legis

Distinctio Vigesima Quarta

Quaestio 1 : Utrum in Ecclesia sint septem Ordines eo modo quo Ordo vel Ordinatio ponitur sacramentum

Distinctio Vigesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum poena canonica impediat a susceptione et collatione Ordinum

Quaestio 2 : Utrum sexus muliebris aut aetas puerilis impediat susceptionem Ordinum

Distinctio Vigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum matrimonium fuerit immediate a Deo institutum

Distinctio Vigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum convenienter definiatur matrimonium «viri mulierisque coniunctio maritalis inter legitimas personas vitam indissolubilem retinens»

Quaestio 2 : Utrum consensus expressus verbis sit causa efficiens matrimonii

Distinctio Vigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum solus consensus de praesenti expressus verbis causet matrimonium

Distinctio Vigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum consensus in altero vel utroque contrahentium coactus sufficiat ad contrahendum verum matrimonium

Distinctio Trigesima

Quaestio 1 : Utrum ad contractum matrimonii requiratur consensus sequens apprehensionem non erroneam

Quaestio 2 : Utrum inter Mariam et Ioseph fuit verum matrimonium

Distinctio Trigesima Prima

Quaestio 1 : Utrum sint tria bona matrimonii, quae Magister ponit in littera, scilicet fides, proles et sacramentum

Distinctio Trigesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum in matrimonio sit simpliciter necessarium reddere debitum coniugale alteri petenti

Distinctio Trigesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum fuerit licita aliquando bigamia

Quaestio 2 : Utrum 'bigamus ante baptismum' possit post baptismum ad sacros Ordines promoveri

Quaestio 3 : Utrum in Lege Mosaica fuerit licitum repudiare uxorem

Distinctio Trigesima Quarta

Quaestio 1 : Utrum impotentia ad actum carnalem impediat matrimonium simpliciter

Distinctio Trigesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum adulterium cum aliquo, vivente viro primo, impediat matrimonium cum eadem post mortem illius viri

Distinctio Trigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum servitus impediat matrimonium

Quaestio 2 : Utrum aetas puerilis possit impedire matrimonium

Distinctio Trigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum sacramentum Ordinis impediat matrimonium

Distinctio Trigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum votum continentiae impediat matrimonium

Distinctio Trigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum disparitas cultus impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima

Quaestio 1 : Utrum cognatio carnalis impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Prima

Quaestio 1 : Utrum affinitas impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum cognatio spiritualis impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum resurrectio generalis hominum sit futura

Quaestio 2 : Utrum possit esse notum per rationem naturalem resurrectionem generalem hominum esse futuram

Quaestio 3 : Utrum natura possit esse causa activa resurrectionis

Quaestio 4 : Utrum resurrectio sit naturalis

Quaestio 5 : Utrum resurrectio futura sit in instanti

Distinctio Quadragesima Quarta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in quolibet homine resurget totum quod fuit de veritate naturae humanae in eo

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum ignis infernalis cruciet malignos spiritus

Quaestio 2 : Utrum homines damnati post iudicium cruciabuntur igne infernali

Distinctio Quadragesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum anima separata possit intelligere quiditates sibi ante separationem habitualiter notas

Quaestio 2 : Utrum anima separata possit acquirere cognitionem alicuius prius ignoti

Quaestio 3 : Utrum anima separata possit recordari praeteritorum quae ipsa novit coniuncta

Quaestio 4 : Utrum beati cognoscant orationes quas eis offerimus

Distinctio Quadragesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit iustitia

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit misericordia

Quaestio 3 : Utrum in Deo distinguatur iustitia a misericordia

Quaestio 4 : Utrum in punitione malorum concurrat ex parte Dei punientis iustitia cum misericordia

Distinctio Quadragesima Septima

Quaestio 1 : Utrum universale iudicium sit futurum

Quaestio 2 : Utrum mundus sit purgandus per ignem

Distinctio Quadragesima Octava

Quaestio 1 : Utrum Christus in forma humana iudicabit

Quaestio 2 : Utrum in iudicio vel post cessabit motus corporum caelestium

Distinctio Quadragesima Nona

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum beatitudo consistit per se in operatione

Quaestio 2 : Utrum beatitudo immediatius perficiat essentiam quam potentiam ipsius beati

Quaestio 3 : Utrum beatitudo per se consistit in pluribus operationibus simul

Quaestio 4 : Utrum beatitudo per se consistit in actu intellectus vel voluntatis

Quaestio 5 : Utrum beatitudo simpliciter consistit in actu voluntatis qui est fruitio

Quaestio 6 : Utrum ad essentiam beatitudinis pertineat securitas perpetua

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum corpus hominis beati post resurrectionem erit impassibile

How to Cite

Quaestio 2

Utrum fine apprehenso per intellectum necesse sit voluntatem frui eo

QUAESTIO IV. Istrum fine apprehenso per intellectum necessario voluntas eo fruatur ?

Quaeritur adhuc circa frui de, modo eliciendi actum illum: U- trum scilicet tine apprehenso per intellectum, necesse sit volunta- tem frui eo. Quod sic. Avicenna, Metaph. 8. Delectatio est apprehensio conveniens cum convenienti. Finis necessario convenit voluntati; ergo ex conjunctione ejus cum voluntate sequitur delectatio, ergo fruitio.

Item, finis movet metaphorice sicut efficiens movet proprie; sed efficiens approximatum passo non impeditum de necessitate movet proprie, ergo finis approximatus, hoc est prsesens voluntati, non impeditus, necessario movet metaphorice.

Item, omne mobile prsesupponit aliquid immobile; ergo actus voluntatis varii mobiles prsesupponunt aliquem actum immobilem; sed talis non est nisi circa finem, ergo ille est necessario immobilis.

Ad oppositum: Necessitas naturalis non stat cum libertate, quod probo, quia natura et voluntas sunt principia activa habentia oppositum modum principiandi; ergo cum modo principiandi voluntatis non stat modus principiandi naturae; sed voluntas libere vult finem, ergo non potest necessitate naturali velle finem, nec per consequens aliquo modo necessario.

Assumptum, scilicet quod voluntas libere velit finem, probatur, quia eadem est potentia quae vult finem, et illud quod est ad finem; ergo habet eumdem modum agendi, quia diversi modi operandi arguunt diversas potentias. Libere autem operatur circa ea quae sunt ad finem; ergo et circa finem.

Quod autem sit eadem potentia amborum, patet, quia alias nulla esset potentia entis ad finem volens illud propter finem. Oportet enim illam esse unam habentem actum circa utrumque extremum, quia actus utendi est per se unus; ergo per se unius potentiae respicientis per se utrumque extremum, sicut Philosophus arguit de cognitione sensus communis, in se- eundo de Anima.

Ista quaestio potest intelligi vel de fine obscure apprehenso in universali, sicut concipimus beatitudinem in communi; vel de fine obscure apprehenso in particulari, sicut concipimus beatitudinem in Deo trino; vel de fine clare viso ut in habente voluntatem supernaturaliter elevatam, sicut in habente voluntatem perfectam per habitum supernaturalem in voluntate; vel quarto de fine clare viso in non habente habitum supernaturalem in voluntate; et hoc posito quod Deus de potentia absoluta ostenderet se intellectui, non dando habitum aliquem supernaturalem voluntati.

Quantum ad istos quatuor articulos dicitur primo quantum ad primum, quia voluntas de necessitate fruitur ultimo fine sic apprehenso obscure in universali, quod tripliciter probatur. Primo per illud secundi Physic. "Sicut se habet principium in speculabilibus, sic finis in operabilibus"; sed intellectus de necessitate assentit principiis primis spe- culabilibus, ergo voluntas de necessitate assentit ultimo fini in operabilibus.

Secundo, hoc idem probatur, quia voluntas necessario vult illud, cujus participatione vult quidquid vult; sed participatione ultimi finis vult quidquid vult, ergo, etc. Probatio minoris, quia nihil aliud vult nisi inquantum est quoddam bonum; omne autem aliud bonum videtur esse quaedam participatio ultimi finis, quod est summum bonum, ut videtur probari per Augustinum 8. de Trinit. cap. 4. "Tolle bonum hoc et illud, etc. et vide ipsum bonum si poles, itaque Deum videbis non alio bono bonum, sed bonum omnis boni".

Tertio probatur idem sic: Voluntas non potest non velle aliquid nisi in quo est aliquis defectus boni, vel aliqua ratio mali; in ultimo fine in universali apprehenso non est aliquis defectus boni, nec aliqua ratio mali apprehenditur, igitur, etc.

Item Augustinus 13. de Trin. cap. 3. dicit quod quidam Mimus dixit se scire de multis existentibus in Theatro quodam, qui domnes vellent, (hoc volens intelligere de beatitudine,) sed non omnes illi vellent beatitudinem si contingenter eam vellent; ergo necessario eam voluerunt.

Quantum ad secundum articulum dicitur, quod fine sic obscure apprehenso in particulari potest voluntas non frui. Hoc potest probari, quia potest frui aliquo quod est incompossibile tali fini, sicut patet de peccante mortaliter.

(a) Quantum ad tertium articulum dicitur, quod necessario fruitur tine sic viso propter rationem tertiam ad primum articulum adductam, quia nulla ratio mali invenitur ineo; nullus etiam defectus boni in eo reperitur, et hoc si videat istum finem visione practica, quidquid sit de visione speculativa. Additur etiam huic, quod est tanta necessitas in connexione istorum actuum intellectus et voluntatis, respectu ultimi finis clare ostensi, quod Deus de potentia absoluta non potest separare visionem a fruitione.

(b) Quantum ad quartum, dicitur quod impossibile est voluntatem charitate non elevatam frui fine etiam viso, quia agere prsesupponit esse; ergo agere supernaturale prsesupponit esse supernaturale; voluntas autem illa non habet esse supernaturale, ergo non potest habere actum supernaturalem.

Item si sic, tunc posset talis voluntas esse beata sine charitate. Consequens falsum, quia tunc charitas non erit necessaria ad beatitudinem voluntatis. Consequentia probatur, quia frui fine in particulari viso videtur esse beatitudo, vel includere formaliter beatitudinem.

(a) Contra primum articulum riei. argU0 primo sic:

Augustinus 1. Retractationum, cap. 9. et 22. dicit, quod "nihil tam in potestate voluntatis quam ipsa voluntas", quod non intelligitur nisi quantum ad actum elicitum.

Si igitur actus voluntatis circa finem est in potestate voluntatis, mediante actu alicujus alterius potentise, multo fortius est in pote- state voluntatis immediate; sed in antiquis, potestate voluntatis est velle vel non velle finem mediante actu intellectus, ergo hoc est in potestate ejus immediate. Minor patet, quia in potestate voluntatis est avertere intellectum a consideratione finis, quo facto voluntas non volet finem, quia non potest habere actum circa ignotum.

Confirmatur ista ratio et potest esse secunda ratio.

Quia quodeumque agens non impeditum quod necessitatur ad agendum, de necessitate removet omne prohibens actionem, si potest; ergo si voluntas non impedita necessitetur ex natura sua ad volendum ultimum finem, necessario removet omne prohibens illam volitionem si potest removere. Prohibens autem hanc volitionem est non consideratio finis, et hanc potest voluntas removere faciendo intellectum stare in consideratione finis, ergo volendo finem necessario faciet intellectum stare in consideratione finis. Major patet, quia quod ex se necessitatum est ad agendum, nunquam prohibetur nisi per aliquid repugnans vincens virtutem ejus activam, sicut patet de gravi. Prohibetur enim a descensu propter aliquid repugnans vincens ejus inclinationem, et pari necessitate removet impedimentum prohibens si potest; quo amoto non impeditum descendit, quia ita necessario removet repugnans effectui, sicut ponit effectum cui illud repugnat.

Item, omne agens necessario de necessitate agit secundum ultimum suae potentiae, quia sicut non est in potestate ejus actio, ita nec intensio ejus; ergo nec modus agendi, scilicet intense vel non intense agere; ergo voluntas de necessitate volet finem intensissime et quantum potest, cujus oppositum experimur.

Item potentia libera per participationem non magis tendit in objectum perfectum quam in aliud objectum; ergo nec potentia libera per essentiam, non autem est differentia inter finem volitum et alia volita, nisi ex parte perfectionis objecti. Antecedens patet, quia visus qui est potentia libera per participationem, quatenus actus ejus subest imperio voluntatis, non necessario magis videt pulcherrimum quam minus pulchrum, quod probo, quia ab utroque aequaliter avertitur, et utrum que seque contingenter videt.

Et ideo potest aliter argui, ' quod saltem iivoluntas nunquam avertet intellectum voluntas ab hac intellectione vel considei'atione, intellectum' quia voluntas necessario continuans, et COnsideraex se etiam in illud tendens non destruit illud imperando a quo dependet. Dicitur, quod dum stat consideratio finis, stat ejus velle, sed cum offertur aliud confuse, ejus consideratio imperatur a voluntate; et sic indirecte avertit intellectum a consideratione finis, et pro tunc pro quo avertitur, cessat prius natura, consideratio, et posterius natura, volitio. Contra primam responsionem, quee est necessitas extremi ad extremum, eadem est ad medium.

(a) Contra secundum articulum, quem concedo esse verum, sed vi- detur quod rationes primi arti- culi destruant secundum articu- Prim8elum. Nam illa ratio de fine, quod in fine ultimo non est defectus aliquis boni, nec aliqua malitia, videtur seque efficaciter concludere de fine in particulari apprehenso, sicut de fine in universali apprehenso vel efficacius, quia in fine ultimo in particulari' apprehenditur tota ratio finis in universali, et ita nullus defectus boni, nulla etiam malitia, imo videtur quod in solo illo ostenditur posse esse perfectio finis in universali.

Similiter illa ratio secunda pro primo membro de participatione plus concludit de fine in particulari apprehenso. Nam bona creata etsi sint bona per participationem, verius sunt bona per participationem ultimi finis in particulari quam per participationem ejus in universali; non enim participant illum in universali nisi quia participant ipsum in particulari, cum participans habeat participatum pro causa vel mensura a qua dependet essentialiter, et dependentia entitatis realis non est nisi ad ens reale, et ita ad aliquod singulare.

(a) Contra tertium articulum, quando principium elicitivum non necessario elicit, habens principium illud non necessario agit; sed principium elicitivum eodem modo se habens quod prius eliciebat contingenter actum, modo non elicit necessario; ergo nec agens habens illud principium necessario aget. Voluntas autem habens eamdem charitatem prius quam modo habet, prius contingenter eliciebat illum actum fruendi; modo ergo non necessa¬ rio elicit actum illum, cum nulla sit facta mutatio ex parte ejus. IIoc patet in raptu Pauli, si prius habuit eamdem vel aequalem cha- ritatem cum ea quam habuit in raptu illo, nulla esset mutatio ex parte voluntatis, nec principii elicitivi. Nulla ergo necessitas eliciendi tunc magis quam nunc, nec per consequens necessitas agendi cum saltem potuerit esse aequalis charitas ante raptum et in raptu.

Item, saltem potuit esse aequalis charitas ante raptum et in raptu; ergo aequalis libertas.

Item, aut finis movet ad actum istum, aut potentia movet. Si finis, patet quod non est necessitas, quia ille finis ad nullum actum creatum necessario movet. Si voluntas, et illa non habet differentiam ex parte objecti, nisi approximationem majorem vel minorem, tunc arguo sic: Diversa approximatio passi ad agens non causat necessitatem, sed intensiorem actionem, sicut patet de calido respectu calefactibilium plus et minus approximatorum. Diversa autem praesentia objecti cogniti, puta visi et non visi, non videtur esse nisi quaedam approximatio diversa ejus circa quod debet esse actus voluntatis ad voluntatem; ergo istud non diversificat necessitatem et non ne¬ cessitatem, sed tantum facit intensiorem et minus intensum actum.

(b) Item quod dicit in isto arti- culo, quod impossibile est omnino actum visionis esse sine fruitione iienric. in tali agente, hoc non videtur t2°dqhb5. verum, quia qusecumque naturae evasioais. distinctae absolutae sic se habent, quod prior essentialiter non dependet a posteriori; tale potest esse sine posteriori absque contradictione. Actus autem isti, scilicet visio et fruitio, sunt duae naturae absolutae; ergo sine contradictione, visio quia est 'prior naturaliter,potest esse sine fruitione, quae est posterior.

Respondetur quod major est vera de illis absolutis, quorum neutrum dependet ab altero, nec ambo a tertio. In proposito autem ambo dependent a tertio ut ab objecto causante et movente.

Contra, si non dependent a tertio necessario causante ambo, nec etiam necessario causante utrumque vel unum, licet causet alterum adhuc major erit vera, quia sine contradictione poterit esse prior sine posteriore.

Ista autem non dependent a tertio necessario simpliciter causante ambo, patet, nec necessario causante posterius si causet prius.

Quia quidquid absolutum potest non necessario causare immediate, potest non necessario causare per causam mediam etiam causatam, quia illa causa media causata non necessitat ipsum ad causandum effectum illius causse medise absolutum, ut patet de Sole; igitur si non causat immediate necessa- rio absolutum posterius, non causat necessario illud posita causa priore, si qua sit causa.

5. (a) Contra quartum articulum, JgU4 qui dicit quod voluntas non elevaric- ta per habitum supernaturalem non potest frui fine ultimo clare viso, arguo sic: Illud quo aliquid potest simpliciter agere, illud est potentia; ergo si voluntas circa finem visum nullum potest habere actum ex naturalibus suis, habens autem charitatem potest; charitas vel erit simpliciter potentia volitiva circa objectum illud, vel pars potentiae volitivse, quorum utrumque est falsum.

Item, si objectum volibile minus sufficienter approximatum voluntati sufficienter potest terminare actum voluntatis, multo magis si illud est sufficienter approximatum sive perfectius prsesentatum voluntati; ergo si aliquod bonum sub ratione obscura apprehensum potest esse volitum a voluntate non elevata per habitum supernaturalem, multo magis idem objectum clarius visum potest esse aliquo modo actu volitum a tali voluntate.

Concedo igitur conclusiones istarum rationum.

Quantum ad primum articulum, 2 dico quod voluntas sicut non nemest. oessario fruitur his quae sunt ad finem, sic nec fine obscure apprehenso et in universali.

Quantum ad secundum articu- Ium, concordo cum prima opini- one quod non necessario fruitur fine apprehenso in particulari et obscure; nec quantum ad conclusionem argui contra illam, sed quia rationes positae in primo articulo concludunt contra secundum si valent, quas tamen non reputo valere nec simpliciter concludere, sed innitens eis in primo articulo, non video quomodo solvet easdem in secundo articulo.

Quantum ad tertium articulum de fine clare viso, dico quod voluntas elevata non necessario fruitur quantum est ex parte sua.

Quantum ad quartum dico, quod voluntas non elevata supernaturaliter potest frui illo fine.

Ad argumenta (a) pro opinione, dico ad primum, quod illud simile concludere multa falsa, quia con- cluderet quod sicut assentimus ne- cessario conclusioni propter prin- cipia, sic necessario assentiremus illis quae sunt ad finem propter fi- nem, quod est falsum; ideo dico, quod simile est quoad duo, scilicet quoad ordinem istorum et illorum inter se, et etiam quoad ordinem illorum comparando potentias or- dinate tendentes in illa, et intelligo sic, quod sicut est ordo inter ista vera, sic et inter illa bona, et sicut illa vera sunt sic ordinate cognita, ita et illa bona sunt sic ordinate volita, sed non est simile quantum ad ordinem necessitatis in uno et in alio, comparando ad potentias absolute. Non enim oportet quod voluntas servet illum ordinem in actibus suis, qualem nata sunt volibilia habere ex natura sua; nec est assensus similis hinc inde, quia necessitas est in intellectu ex evidentia objecti necessario cau- sante istum assensum intellectu; malinon autem bonitas aliqua objecti causat necessario assensum luntatis, sed voluntas libere sentit cuilibet bono, et ita libere assentit majori bono sicut minori,

Ad secundum cum dicitur de participatione, dico quod major est falsa, quia nihil voluntas ne cessario vult, et ideo non oportet quod necessario velit illud, rati one cujus omnia alia vult si quid esset tale. Minor etiam est falsa, quod scilicet virtute et participa tione ultimi finis vult quidquid, vult, quia virtute et participati one alicujus voluntatem velle ali qua potest intelligi dupliciter; vel virtute seu participatione ejus, ut efficientis sive continen tis virtualiter; vel virtute seu participatione ejus ut primi ob jecti, propter quod volitum vult alia. Si primo modo intelligatur, non est ad propositum minor as- sumpta cum majori, quia illud cujus virtute ut efficientis est ali- quid volitum, non oportet esse volitum, sicut illud quod est effi- ciens alicujus visi non oportet esse visum; non enim oportet quod primo videam Deum oculo corporali, si videam colorem, qui est quaedam participatio Dei ut causae efficientis. Si intelligatur (b) secundo modo de participatione ut primi objecti voliti, tunc minor est falsa. Non enim virtute Dei voliti, volo quodcumque volitum, quia tunc omnis actus voluntatis esset actualis usus referendo illud ad primum objectum volitum.

Ad tertium (c) dicitur uno modo, quod licet non sit ibi aliquis defe- ctus alicujus boni vel aliqua tia, et ideo non posset forte vo- luntas nolle illud, quia objectum actus nolendi est malum vel defectivum; potest tamen illud bonum perfectum non velle, quia in potestate voluntatis est non tantum sic vel sic velle, sed velle vel non velle, quia libertas ejus est ad agendum vel non agendum. Si enim potest alias potentias imperando movere ad agendum non tantum sic et sic, sed ad determinate agendum vel non agendum, non videtur quod minor sit libertas sui respectu sui quantum ad actus determinationem, et hoc posset ostendi per illud Augustini 1. Retractationum, ut supra contra primum articulum, ubi vult quod "nihil est tam in potestate voluntatis quam ipsa voluntas", quod non intelligitur nisi quantum ad actum eliciendum. Ideo dico, quod libertas est respectu sui sic, quantum ad actus determinationem.

Aliter dicitur quod non est probatum, quin voluntas possit bonum nolle, in quo nulla invenitur ratio mali, vel defectus boni; sicut non est probatum quin possit velle illud in quo non invenitur aliqua ratio boni, et hoc, vel prius in re vel in apprehensione. quam illud terminet actum volendi, de hoc forte alias erit sermo.

Ad auctoritatem (d) Augustini dico, quod non intelligit de voliti d 43. q.2. one actuali, vult enim quod Mimus infnu (luo loquitur ibi, verum d. 49. q.9. dixisset quid omnes concurrentes voluere, si dixisset omnibus: Beati omnes vultis esse. Non omnes autem concurrentes ad illud spectaculum habuerunt tunc actualiter velle beatitudinis, quia non actualem cognitionem de hoc; loquitur ergo de volitione habituali et aptitudinali, qua videlicet ipsa voluntas prona est, ut statim inclinetur ad actum volendi beatitudinem, si actualiter offeratur sibi ab intellectu.

Similiter auctoritas (e) non est ad propositum, quia si certum est omnes velle beatitudinem, hoc non est actu amicitiae, volendo scilicet actu beatifico illud, scilicet beatificari sive beatum esse; sed actu concupiscentiae, volendo illud bonum sibi ut sufficiens sibi bonum, quia non est certum voluntates inordinatas habere dilectionem ordinatam primi objecti in se; sed omnes voluntates sive ordinate sive inordinate habent voluntaitem concupiscentiae, volendo sibi bonum. Actus autem concupiscentiae non potest esse actus fruitionis, quia omnis concupiscens concupiscit alii quem amat amore fruitionis amicitiae, et ita actus concupiscentiae non est actus fruitionis, sed solus actus amicitiae. Si ergo loquatur Augustinus de actu volendi beatitudinem, non tamen de actu amicitiae, sed concupiscentiae, et ita non de fruitione, et ita non est ad propositum.

Ad argumentum pro quarto articulo eorum cum dicitur de agere et de esse, dico quod ille actus non esset supernaturalis/ sed naturalis, quia actum aliquem potest voluntas elicere naturaliter circa objectum qualitercumque ab intellectu ostensum; et quia ille actus non excedit facultatem potentiae, ideo nec objectum ut terminat actum illius potentiae.

Cum dicitur secundo, quod voluntas esset beata sine charitate, dico quod non sequitur, quia secundum Augustinum de Trinit. lib. 13. ccip. 5. "Beatus igitur non est nisi qui et habet omnia quce vult, et nihil mali vult." Ita intelligenda est haec definitio, quod beatus est qui habet quidquid ordinate potest velle, non tantum quidquid nunc actu vult, tunc enim aliquis viator posset esse beatus pro tunc, quando de uno tantum ordinate habito cogitat. Potest autem voluntas ordinate velle habere charitatem, quia potest velle non tantum habere substantiam actus fruendi, sed potest velle habere fruitionem Deo acceptam; ergo si non habet illud, non habet quidquid ordinate potest velle. Qualiter etiam charitas requi- ratur, non tantum propter gratificationem actus, sed propter aliquem gradum perfectionis intrinsecum actui, de hoc inferius dist. 17.

(a) Ad principalia argumenta Ad ag. i. respondetur.

Ad primum dico, quod aliquid est conveniens alicui aptitudinaliter vel actualiter; conveniens aptitudinaliter est, quod convenit alicui ex se et quantum ex natura rei, et tale convenit actualiter omni ei in cujus potestate non est, quod ei aliquid actualiter conveniat vel disconveniat, et ideo quidquid convenit aptitudinaliter appetitui sensitivo, convenit esse ei actualiter, si non sit defectus ex parte alterius extra; sed in potestate voluntatis est, ut aliquid ei ai. extreactualiter conveniat vel non con- vel™’tJ veniat, nihil enim actualiter con- extravenit sibi nisi quod actu placet. Propter hoc nego minorem. Cum dicitur, finis necessario convenit voluntati, hoc non est verum de convenientia actuali, sed aptitudinali.

Aliter dico, quod etsi aptitudinalis sola sufficiat ad delectationem, non tamen ad fruitionem, imo in fruitione oportet quod sit conveniens actualiter, sive aptitudinaliter conveniat.sive non. Si primum suppositum in hac responsione est verum, neganda est consequentia. Delectatio, ergo fruitio.

Ad secundum dico (b), quod alius modus agendi in agere proprie et metaphorice destruit similitudinem quantum ad necessitatem.

Vel aliter, sicut aliquod agens proprie necessario movet aliquod contingenter, sic aliquod agens metaphorice necessario aliquod contingenter. Ille enim finis qui movet necessario efficiens, puta agens naturale, movet necessario metaphorice, quia necessario amatur vel appetitur naturaliter; qui autem movet efficiens contingenter, movet contingenter metaphorice. Hic autem efficiens contingenter efficit, et finis contingenter metaphorice movet.

Ad tertium dico (c), quod illud immobile non oportet esse aliquem actum elicitum, non enim plures calefactiones variae et mobiles praesupponunt aliquam unam calefactionem immobilem, sed praesupponunt actum primum, puta caliditatem, quae sit principium eliciendi omnes istos actus varios. Ita hic, volitiones non praesupponunt aliquam volitionem unam immobilem, quia tunc voluntas volens aliquid ad finem esset semper sub duobus actibus, aut saltem sub uno actu referente hoc ad illud, sed praesupponunt actum primum, puta voluntatem, quae est principium sufficiens vel ratio eliciendi omnes illas varias volitiones.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 2