⁋ Distinctionis secunde questio secunda. HIc queritur secundo circa hanc distin ctionem: an in lumine naturali ostendi potest in deo omnis imperfectionis carentia: et perfectionis simpliciter positio.

⁋ Respondetur per duas conclusiones.

⁋ Prior est affirmatiua re sponsiua ad titulum questionis tanquam multum probabilis.

⁋ Secunda conclusio. aliqua est perfectio deo competens: que non potest ostendi deo com petere.

⁋ Prior conclusio probatur: fit aliqua con ditio perfectionalis quam dicis primo enti non conuenire: sed enti secundo: tunc ens secundum erit perfectius quo ad aliquam denominationem quam ens primum / sed inconueniens est tribuere enti secun do perfectionem aliquam quam a primo tollis. Sed dices aliqua perfectio maior ei conuenit: quod sufficit. Sed contra. tunc nulla conditio nobilitatis reperta in creaturis potest argui ex creaturis esse attribuenda deo. tibi diceretur non inconuenire aliquam conditionem nobiliorem esse enti se cundo dandam et non primo. sed hoc est falsum: quia tam philosophi quae catholici arguitiue attribuunt deo quasdam conditiones nobilitatis que reperiuntur in creaturis: nec per se inferunt imperfe ctionem: vt patet. xii. Metaphysices. vbi arguitur esse viuens cognoscens etc. Et per Augusti. xv. de trinitate. cap. ix. quia "naturali ratione iudicamus preferenda esse viuentia non viuentibus: intellectiua non intelligentibus: immortalia mor talibus: bona malis: beata miseris: et creatorem creaturis: sine diuisione preponimus oportet: vel ipsum summe viuere / et intelligere / et optimum / et beatissimum esse fateamur". Item Anselmus mono. cap. xv. pene cuncti tam eruditi quam minus eruditi solent quasi pro regula tenere: scilicet: quicquid optimum iudicant deo attribuere quicquid altius attingit humana existimatio: et ex hoc velut solido veritatis fundamento summi magistri disputationis sue initium sumunt: cum diuinis propositionibus altius disserere intendunt: iuxta illud primi de doctrina christiana. cap. iiii. "omnes pro excellentia dei dimicant: nec quisquam inuenire potest qui deum credit esse quo est aliquid melius. itaque deum esse omnes concesserunt quod ceteris anteponunt". Rursus secundum modum arguendi Anselmi mono. cap. xv aut a in quolibet foret "melius ipsum quam non ipsum": et quam conditio opposita et repugnans: aut non si primum ergo ens secundum melius est ente primo: et aliqua perfectio entis se cundi est superior perfectione primi entis. Si secundum. ergo in aliqua melius est non ipsum quam ip sum. igitur necessario infert imperfectionem: quia negationem conditionis opposite superioris in ente.

⁋ Secunda conclusio patet. non potest probari in lumine naturali quod deus est omnipotens / creatiuus / quod potest producere accidens sine subiecto et quemlibet effectum sine causa secunda / et quod est trinus et vnus. Ista sola fide conceduntur: et a philosophis negantur.

⁋ Contra priorem conclusio nem arguitur. nulla perfectio simpliciter conuenit creature. ergo ex creaturis nulla perfectio sim pliciter potest deo attribui ex eo quod reperitur in crea tura. antecedens patet: quia quicquid reperitur in creaturis est dependens: et possibile non esse. igitur per se annexum imperfectioni et necessario inferens imperfectionem: ergo si aliqua perfectio reperta in creaturis attribuitur deo: sequitur quod deo attribuitur perfectio includens imperfectionem.

⁋ Insuper nihil est in creatura quod in quolibet sit melius ipsum quam non ipsum: nihil enim crea tum est melius in deo quam non ipsum. sapientia non est aliquid melius cani quam non ipsum: quia esse sapientem essentiam canis destruit.

⁋ Respondetur: triphariam capitur perfectio simpliciter.

⁋ Prima est que omni imperfectione caret: nec est ei annexa imperfectio: et est simpliciter nobilior omni eo quod non est ipsa: vel quod est incompossibile ipsis. et sic sola diuinitas est perfectio simplici ter. Nec aliqua perfectio inexistens creature est perfectio simpliciter: nisi in quadam metaphora: pro quanto quedam perfectiones creaturarum conueniunt cum diuina perfectione in aliquo communi¬

⁋ Secundo modo capitur perfectio simpliciter pro conditione dicibili de ente ex qua non sequitur imperfectio in ente cui conuenit: immo infert imperfectionem in omni cui deest: et que etiam vniuersaliter infert: illud ens cui conuenit esse simpliciter perfectius et nobilius omni ente cui non conuenit. et sic Philosophi et Theologi concedunt huiusmodi perfectiones attribui deo. et sic esse substantiam / vitam / vel intelligentem / dicitur perfectio simpliciter. si omne huiusmodi sit simpliciter perfectius omni ente non huiusmodi Sed isto modo esse simplex ens / vel impartibile / vel esse naturaliter ingenerabile et incorruptibile / et obiectum vel esse ens spirituale / et inextensum / vel esse productiuum caloris non dicuntur perfectiones simpliciter: materia enim ingenerabilis non est ens perfectius composito. nec accidens inextensum est ens nobilius substantia corporea: nec calor productiuus caloris est ens perfectius angelo: qui non est productiuus caloris.

⁋ Tertio modo pro conditione qua attributa enti non infert imperfectionem enti cui conuenit: sed infert illud esse imperfectum cui deest: et licet non vniuersaliter infert illud cui conuenit esse simpli citer perfectius ens eo cui non conuenit: tamen vniuersa liter infert illud cui conuenit esse praestantius: saltem quo ad hanc conditionem: omni enti cui non conuenit huiusmodi conditio: et cui conuenit conditio repugnans et infert illud cui conuenit esse praestantius eo cui non conuenit ceteris paribus: et infert illud cui non conuenit esse praestantius si sibi conueniret ceteris paribus: id est suppositis eisdem vel equalibus perfectionibus hoc videtur sumi ab Anselmo mono. xv. patet per eius exemplum: "melius est esse sapientem quam non sapientem: quaeuis iustus non sapiens videatur nobilior quam sapiens non iustus: tamen omnis non sapiens inquantum non sapiens minor est quam sapiens: quia omnis non sapiens melior esset si esset sapiens" ceteris paribus. Argumentum proce dit de perfectione simpliciter primo modo dicta: et non duobus vltimis modis.

⁋ Ad secundum dicitur: quaeuis nulla entitas sit in creatura aliqua quae foret cuilibet enti melior quam non ipsa: et quam entitas aliqua incompossibilis secundum identitatem: tamen aliqua conditio essendi est verificabilis de creatura: et pro creatura. quae quod libet cui conuenit infert esse melius omni eo cui non conuenit ipsa. licet cani non sit melius esse sapientem quam latrabilem esse: tamen prestantius est enti esse sapiens cui conuenit quam cani esse latrabilem.

⁋ Secundo arguitur. esse creatiuum: primum efficiens: independens / vltimum finem et donum summum / debent esse perfectiones simpliciter ex dictis: sed hoc est falsum. nulla perfectio simpliciter potest remo ueri a deo. sed iste conditiones per remotionem creaturarum possunt remoueri a deo. si sortes non sit: deus non est causa efficiens eius: nec eius vltimus finis: nec domins eius: secundum Augustinum. xii. de ciuitate dei. cap. xv. et. v. de trinitate. ca. vltimo. Sed dices (sicut dicendum est) posse esse dominim summum / et rerum causam / est conditio perfectionis simpliciter: et non esse actu. Contra actus est perfectior potentia: vel saltem non minus perfectus. ix. Metaphysice.

⁋ Contra secundam conclusionem argumentor sic. deum esse trinum et vnum est perfectio simpliciter deo conueniens que non potest probari ratione naturali deo conuenire per te. Contra. probatut naturali ratione deum esse ens summum / vniuersa liter omnem perfectionem includens / et imperfectionem excludens: sed per te esse vnum in essentia et tri num in personis est perfectio simpliciter. ergo natu rali ratione probatur illud deo conuenire.

⁋ Rursus in lumine naturali potest cognosci nullum impossibile sequi ad deum vnum esse in essentia et trinum in personis: vt in distinctione quarta post hac elucescet. et ita de aliis perfectionibus que deo conueniunt ex sola fide cognitis. ergo in lumine natu rali talia sunt deo attribuenda.

⁋ Ad secundum sufficienter responsum est inter arguendum ad calcem vsque. et dicitur quod multe cause ita perfecte sic se habent actualiter facientes sicut potentes facere: et perfectiori modo potissimum in actibus bonis. sed non vtrobique creatio actiua dei non distinguitur a creatione possibili dei quando creat: sed est essentia dei. simiter de dominio dicatur.

⁋ Ad aliud contra secundam conclusionem: concedo illam maiorem: omnem perfectionem simpliciter Philosophi deo conuenire sciuerunt. et quando addis minorem: esse trinum in perso nis / et vnum in essentia: est perfectio simpliciter. hoc est verum: sed consequentia est nulla: capiendo illam in sensu composito de scio. non sequitur omnem hominem in capro esse in capvro est scita a me. Solidanus syrie est homo in capro. ergo scitur a me quod solidanus est in cavro. quia si sit minor vera totum antecedens est verum: et consequens falsum et patet ex argumento platonis in memnone primodo posteriorum allegato a philosopho. tuscis omnen dualitatem esse parem. dualitas in bursa platonis est dualitas. ergo illam scis esse parem. si capiatur maior in sensu diuiso: consequentia est bona: et maior est fal sa: sicut conclusio. Non enim omnem perfectionem simplicitur philosophi sciuerunt deo conuenire: sicut nunc omne ens esse ens est necesse: sortes est ens. ergo sortem esse ens est necesse. totum antecedens est verum posita existentia sortis: et conclusio falsa.

⁋ Ad tertium argumentum si intelligatur quod de omni vero ex quo non sequitur impossibile notum est in lumine naturali illud esse possibile. hoc est falsum. ex nullo enim credito (vt palam est) sequitur impossibile: et tamen non de omni credito est sufficienter notum in lumine naturali illud esse possibile. requiritur quod nec ex eo sequatur impossibile: et quod in lumine naturali certum sit ex eo nullum sequi impossibile: sed capiendo malorem de virtute sermo¬ nis vt iacet ipsa est vera. hec est certa mihi vel mihi scita: omnis illa propositio est possibilis ex qua non sequitur impossibile: vel potius omnis illa propositio ex qua nullum sequitur impossibile est possibilis etiam minor est vera. sed consequentia est nulla.

⁋ Ceterum de aliquibus conditionibus notum est eas in lumine natura li dicere perfectionem: vt esse viuentem / intelligen tem / tales philosophi et prudentes omnes deo attribuunt. alias liquet imperfectionem includere: tales ab omnibus sapientibus a deo negantur. de aliquibus conditionibus dubium est: an imperfectionem aut perfectionem dicant: de talibus dubium est: an deo conpetant. qui diceret eas dicere perfectionem: et nullam imperfectionem diceret eas deo posse competere. Alii qui putant illas conditiones includere impefectionem negarent illas conditiones posse deo con petere. Iohannes de ripa concederet deum posse actuare materiam et ex consequenti negat informa re dicere imperfectionem: cuius oppositum Magister sententiarum et alii sapientes tenent. Aliqua sunt per se nota in lumine naturali: aliqua euidentia / aliqua magis probabilia quam sua opposita / aliqua problema ta neutra / aliqua inopinabilia in lumine naturali vt quod vna essentia est tres parsone: quarum nulla est alia: quam tamen sunt certa in alio genere cognoscendi vt puta per fidem. Dato quod solueres omnes syllogisnos inferibiles contra hoc in lumine naturali: phiosophus loquens diceret funda mentum esse impossibile: cum simile non reperiatur in creaturis. Et dice ret vniuersalitatem citra de omni ad maiorem in darivel in barbara sufficere.

⁋ Tertio arguitur. illud quo maius cogitari non potest est infinitum: immensum: trinum: et vnum / omnipotens / oinsciens / et ita de aliis quibuscumque abditissimis in lumine naturali praedicatis. aliquid est quo maius cogitari non potest. patet per argu mentum Anselmi pro solo. capitulo. secundo cum dico illud quo maius cogitari non potest: audiens intel ligit quid dicitur et quid significatur. ergo illud quo maius cogitari non potest: est in intellectu: aut ergo est in re. et habetur propositum aut in solo intellectu. sed quod est in solo intellectu potest cogitari esse in re: et in intelle ctu: ergo potest cogitari maius eo quod est in solo in tellectu. ergo illud quo maius cogitari non potest est ipsum quo maius cogitari potest. et sequitur quod potest maius cogitari eo quo non potest maius cogitari quod includit contradictionem.

⁋ hoc argumen tum est tanti momenti apud Anselmum: vt in finequar ti capituli dicat. gratias tibi domne ago: quia quod primo credidi te dante iam sic intelligo te illuminate et si te esse nolim non possum non intelligere. hec ratio boni patris vere est sophistica. Unde dicunt quia dam quod iste bonus doctor fuit deceptus valde in multis pertinentibus ad logicam vt in prpolito) et nominatim holcot in suo primo. argumentum eodem modo probaret posse dari vel esse asinum: quo maior cogitari non potest.

⁋ Ad formam argumen ti ego audio quid importatur per illam orationem: et uid significat: sed non video: nec intelligo pro quo accipitur subiectum illius propositionis. hoc completum quo maius cogitari non potest est in intellectu. sed aliquid quo maius cogitari non potest nec est in intellectu: nec in re. subiectum secunde accipitur significa. tiue: et non supponit. et cum est affirmatiua illa est falsa: cum sit extra instantias communes. Sed hec habr duos sensus: aliquid quo maius cogitari no potest est in intellectu. Unus sensus est: aliquid est in re exi stens et nullum obiectum cogitabile est vel esse potest maius. et sic propositio est vera: vt patet de deo. Alius sensus est iste. aliquid existit: at nullus intellectus potest cogitare aliquod obiectum esse maius illo. et ille sen sus est falsus. potest homo imaginari aliquid maius deo et hoc infinito. et hic est prorius sensus quando terminus maius sequitur cogitare: prior sensus cum praecedit.

⁋ hic iterum inuoluitur difficultas logicalis: an sit videlicet ampliatio vltra quattuor diffe rentias temporis. et iterum incidit aliud quod copula principalis ampliat ad quinque: et ratione eius vel sui participii venit ampliatio: et non ratione copule minus principalis. propterea concederetur hec con pulatiua: chimera vel impossibile imaginatur et chi mera non potest imaginari aliquid. Sed hec quae sunt inutilia nostro negocio pertranseundo dicimus quod argumentum beati Anselmi nihil conclud it in quocunque sensu capiatur: et quecunque ampliatio admit tatur: vt patet aduertenti.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 2