Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

In Primum Sententiarum (Redactio A)

Prologus

Prooemium

Quaestio 1 : Quomodo viator possit acquirere fidem

Quaestio 2 : Utrum propositio mentalis componatur ex pluribus partialibus notitiis quarum una est subiectum, alia copula, et alia praedicatum?

Quaestio 3 : An sit possibile intellectum viatoris habere evidentiam de veritatibus theologicis.

Quaestio 4 : An viator acquirat scientiam de veritatibus theologicis per discursum theologicum?

Quaestio 5 : An fides et scientia se compatiantur

Quaestio 6 : An theologia sit scientia practica an speculativa?

Quaestio 7 : De obiecto scientiae et fidei

Distinctio 1

Quaestio 1 : An omnis actus voluntatis sit usus vel fruitio?

Quaestio 2 : An possimus eodem actu diligere medium et finem?

Quaestio 3 : An plures actus possint esse in voluntate

Quaestio 4 : An fruitio sit cognitio, et breviter an quilibet actus voluntatis sit cognitio

Quaestio 5 : An solo deo liceat frui, et sola creatura uti?

Quaestio 6 : De causa dilectionis et delectationis, et quomodo inter se habent

Quaestio 7 : An aliquis potest diligere vel cognoscere unam personam alia non cognita vel dilectas

Quaestio 8 : An voluntas sit causa libera respectu suorum actuum?

Distinctio 2

Quaestio 1 : An Deum esse sit per se notum, an demonstrabile a viatore

Quaestio 2 : An in lumine naturali ostendi potest in Deo omnis imperfectionis carentia, et perfectionis simpliciter positio?

Distinctio 3

Quaestio 1 : An Deus potest creare notitiam intuitivam sine praesentia et existentia obiecti

Quaestio 2 : An notitia abstractiva terminatur ad idem obiectum ad quod terminabatur intuitiva

Quaestio 3 : An visibile producat species per medium ad hoc ut videatur

Quaestio 4 : An universale prius cognoscatur quam singulare

Distinctio 4-5

Quaestio 1 : An regulae logicales teneant in divinis?

Distinctio 6

Quaestio 1 : An Pater Filium de necessitate et naturaliter an voluntarie?

Distinctio 7

Quaestio 1 : An essentia divina sit potentia vel principium generandi Filium?

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum perfectiones attributales distinguantur inter se?

Quaestio 2 : Utrum Deus sit immutabilis?

Quaestio 3 : An Deus est spiritus simplex et impartibilis

Distinctio 9

Quaestio 1 : An Pater aliquo modo sit prior Filio?

Distinctio 10

Quaestio 1 : An Spiritus Sanctus producatur libere an naturaliter?

Distinctio 11-12

Quaestio 1 : An Spiritus Sanctus procedat a Patre et Filio?

Distinctio 13

Quaestio 1 : An processio Spiritus sancti sit generatio?

Distinctio 14-16

Quaestio 1 : Utrum Spiritui Sancto competat duplex processio

Distinctio 17

Quaestio 1 : An grantia creata sit viatori necessaria ad salutem?

Quaestio 2 : An gratia active ad actum meritorium concurrat?

Quaestio 3 : An actus elicitus a maiori gratia sit magis meritorius?

Quaestio 4 : An caritas acquisita inclinet in suum actum et contra, et universalius an quilibet habitus efficientiam habeat respectu actus?

Quaestio 5 : An aliqua qualitas naturaliter potest produci in instanti

Quaestio 6 : An circumstantia temporis agumentet meritum et ex consequenti gratiam?

Quaestio 7 : An quis mereatur plus per actum interiorem et exteriorem iunctos quam per actum interiorem solum

Quaestio 8 : An sit aliquis actus meritorius vel demeritorius ex natura rei

Quaestio 9 : An caritas diminuatur?

Quaestio 10 : Utrum intensio fiat per maiorem radicationem in subiecto

Quaestio 11 : Utrum intensio fiat non per productionem novae formae magis distantis, sed per corruptionem praecedentis?

Quaestio 12 : Utrum intensio fiat per deputationem a suo contrario?

Quaestio 13 : Utrum qualitates contrariae in gradibus remissis licet non in intensis se compatiantur?

Quaestio 14 : Utrum intensio formae fiat per additionem gradus ad gradum?

Quaestio 15 : An est status in maxima forma possibili vel in maxima magnitudine?

Quaestio 16 : An detur minimum naturale?

Quaestio 17 : An detur remississimum formae?

Quaestio 18 : Penes quid qualitatis intensio attenditur?

Distinctio 20

Quaestio 1 : An personae divinae sunt aequales, et an naturaliter loquendo Deus effectus causet et conservet?

Distinctio 24

Quaestio 1 : An quantitas discreta sit aliqua res quantis inhaerens, et universaliter an sit aliquod indivisibile in quanto?

Quaestio 2 : An unum dicatur de quolibet, et unitas sit res superaddita rei uni sicut numerus res superaddita rebus numeratis?

Distinctio 25-29

Quaestio 1 : An personae divinae ipsis proprietatibus constituantur, et ab invicem personaliter distinguantur?

Distinctio 30-31

Quaestio 1 : An relatio realis distinguatur a fundamento et termino?

Distinctio 33-34

Quaestio 1 : Utrum in Deo persona vel proprietas personalis distinguatur ab essentia divina seu deitati communi personarum aliquo modo ex natura rei seu circumscripta omni operatione animae?

Distinctio 35

Quaestio 1 : An in lumine naturali ponendum est Deum aliud a se intelligere?

Distinctio 37

Quaestio 1 : An Deus sit ubique et in infinito loco imaginario extra caelum?

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum sit aliqua propositio de futuro contingenti vera?

Distinctio 39

Quaestio 1 : An cum scientia Dei stet futurorum contingentium contingentia?

Distinctio 40

Quaestio 1 : An cum aeterna Dei praedestinatione stet praedestinatum posse damnari?

Quaestio 2 : An sit aliqua causa praedestinations?

Distinctio 43

Quaestio 1 : Utrum potentia Dei possit extendi ad deceptionem?

Distinctio 44

Quaestio 1 : Utrum Deus potuerit mundum fecisse meliorem quam fecerit?

Quaestio 2 : An sit nunc vel an dari potest secundum naturam aliquod actu infinitum

Quaestio 3 : An Deus de sua potentia absoluta potest producere aliquod infinitum magnitudine vel intensione, vel infinitam multitudinem rerum non constituentium aliquod unum?

Quaestio 4 : An dato corpore infinito ipsum potest moveri?

Quaestio 5 : Utrum quaelibet qualitas infinita gradualiter sit infinite activa?

Quaestio 6 : An Deus sit infiniti vigoris?

Distinctio 45

Quaestio 1 : An voluntas Dei semper adimpleatur?

Distinctio 47

Quaestio 1 : An teneamur conformare voluntatem nostram in omnibus voluntati divinae?

Distinctio 48

Quaestio 1 : An voluntas divina sit prima lex obligans

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 1

An Deus potest creare notitiam intuitivam sine praesentia et existentia obiecti
1

"Apostolus nanque ait: quod inuisibilia dei a creatura mundi per eaque facta suut".

2

NUnc circa hanc distinctionem tertiam queritur primo. An deus potest creare notitiam intuitiuam sine praesentia et existentia obiecti.

3

⁋ Respondetur sad questionem per duas conclusiones A

4

⁋ Prima est: deus notitiam intuitiuam potest producere sine praesentia obiecti.

5

⁋ Probatur sic / quicquid potest deus facere cum causa secunda potest se solo: notitiam intuitiuam deus potest facere mediante obiecto cognito: ergo illam potest facere se solo. discursus est euidens cum minore: oppositum maioris est error Parisit damnatus.

6

⁋ Et confirmatur: deus potest se solo causare immediate notitiam intuitiuam obiecti existentis: et presentis ipso obiecto non causante effectiue: ergo potest notitiam intuitiuam rei ab sentis: vel non existentis causare,. consequens est certum: et consequentia videtur satis lucida: cum existentia obiecti nihil faciat ad illam notitiam

7

⁋ Insuper deus potest creare notitiam intuitiuam mei in beato Petro me existente in terra: ergo etiam potest de me non existente: cum existentia vel non existentia mei nihil faciat ad efficientiam illius notitie.

8

⁋ Rursus: deus potest conser uare notitiam intuitiuam obiecti existentis obiecto corrupto: ergo ipsam producere poterat sine concursu obiecti.

9

⁋ Item: deus potest conseruare species representatiuas a obiecti: in medio: et in organo: quibus conseruatis habebitur notitia intuitiua a obiecti. igitur.

10

⁋ Preterea si non potest causare notitiam intuitiuam rei absentis hoc idec sset: quia bene sequitur: notitia intuitiua huius obiecti est. ergo istud obiectum est: sed illa consequentia est nulla. patet: deus intuitiue videt Antichristum qui non est: non existens potest terminare notitiam. Nulla est hic euasio nisi dicendo intuitiuam: deus potest producere se solo: sed non est possibile producere intuitiuam se solo: quia de ratione notitie intuitiue est quod obiectum eius sit prisens. hoc est solum stare in termino. sufficit quod erit entitas eiusdem speciei cum notitia intuitiua: non ponendo respectus in rebus ad extra non potest occurrere ad attingentiam notitiae ad obiectum.

11

⁋ Contra istam conclusionem arguitur: bene sequitur. ego video hanc albedinem: igitur albedo est. Antecedens est vna affirmatiua propositio ad cuius veritatem requiritur quod praedicatum supponat.

12

⁋ hic respondet quidam doctor quod antecedens est falsum propter falsam implicationem eius a parte praedicati. nam in eo implicatur quod ego vide- am hoc: et hoc sit albedo: quod est falsum. sicut dicendo video hominem album: implicatur quod ego videam hominem: et ille sit albus. Si obiectum viimonis precise significetur per pronomen demonstratiuum vt dicendo: video hoc. esto quod nihil sit: aut per nomen proprium: vt dicendo video a: vt nunc dicimus: deus videt antichristum conceden da est propositio: quaeuis vt dictum est significando ipsum per terminum communem et per pronomen demonstratiuum neganda sit. Et ratio est: quia ilud obiectum non est aliqua entitas. per consequens non est aliqua albedo. igitur nec est albedo. Si arguas vltra hoc demonstrando illud obiectum visum vel alsit a nomen eius proprium) non est albe do. igitur hoc non est hoc: et a non est a.

13

⁋ Respon detur primo concedendo consequens. a enim non est a: sed potest esse a. eodem modo dicendum est quod antichristus non est antichristus: sed potest esse antichristus.

14

⁋ Secundo negando consequentiam uia nec hoc nec a est inferius ad albedinem: quamuis posset esse inferius ad ipsam.

15

⁋ Similiter dico quod hec in illo casu: video albedinem non est danda: nam tunc hec esset: vera nulla albedo videtur a me: tum quia quaelibet singularis est vera: tum quia hec est vera nullum visum est a me est albedo: supposito quod tunc non videatur aliquid quod sit in rerum natura. Sequitur autem. nulla albedo videtur a me. igitur nullam albedinem video. et vltra: non video albedinem. nam econuerso se quitur: video albedinem. igister albedo videtur a me. Ecce modum huius viri in respondendo.

16

⁋ Sed hec solutio non valet: quia vel isti termini video / cognosco / ampliant vel non. Si primum debes concedere omnes tales: video hanc albedinem: et video hoc: et hec albedo videtur a me et ita de omnibus propositionibus ibi positis. Si non am pliant ille sunt negande. Et doitur quod tales termini sunt ampliatiui: vt cognosco: intelligo. video in proposito est habere notitiam intuitivam. Et iterum in illo quod dicit quod non arguitur ab inferioriad superius video a vel hoc ergo video albedinem: eo quod hoc vel a non est inferius ad ly albedo: eo quod vnus terminus non vificatur de al tero mediante copula de praesenti: quemadmodum logici dicunt de isto termino Ada: qui non est inferius ad istum terminum homo in supponendo: sed solum in significando. hoc nihil valet: comna enim est ita bona arguendo a ta li inferioritate sicut ab alia. alioquin existentia vel non existentia sortis inficeret consequentiam et eam validaret: quod liquido constat esse falsum apud vnum quemlibet logicam intelligentem.

17

⁋ Sed contra: tunc dices ista est concedenda video antichristum proter ampliationem termini.

18

⁋ Ad hoc dicitur hoc negando consequentiam: quia ad vitatem illius nequiritur quod habeam visionem intuitiuam ad anticpristum terminatam quam non possum hatre naturaliter. Eodem modo non sequitur. tango calidum. ergo calidum est: quia tactionem cali di in sensu tactus potest deus causare in nobis sine calefactiuo. eodemmodo gusto cibum qui non est. ad veritatem enim illius sufficit haere gustationem cibi in sensu gu stus: nec sequitur quod homo comedit a nihil comedit comedere enim dicit fractionem cibi vel attra¬ ctionem eius in stomacho.

19

⁋ Secundo arguitur. habeat sortes notitiam intuitiuam de hoc pilari corruptor vel virtute illius visionis intuitiue sortes iudicabit pilare existere: et esse figuratum sicut ante erat vel non. sed neutrum est dicendum. igitur. Forte dices sicut quidam doctor) virtute illius visionis iudica. bit pilare non esse: illa notitia intuitiua producet iudicium huius. hoc pilare est ipso existente cum ipso pilari. ipso corrupto producet iudicium oppositum. Contra hoc arguitur. idem inquantum idem semper na tum est facere idem: primo de generatione. ergo si ante produxit iudicium huius: pilare est: postea producet idem. Et hoc quando non concurrit causa libera cum eahoc dixerim propter cognitionem quae nunc concurrit ad dilectionem platonis: nunc ad eius odium: propter concausalitatem voluntatis que est causa libera: quicquid illa notitia producit mere naturaliter producit nec eget concursu cause libere secunde secum concausantis.

20

⁋ Et confirmatur: quia pilare distans a sorte per centum mille leucas cum notitia intuitiua producunt iudicium istud quod pilare est. Ergo sola notitia idem producit pilari non existenti. quia pilari in illo interuallo non magis facit ad hoc quam si non esset.

21

⁋ Aliter respondet quidam alius doctor: quod nullum iudicium causabit. et ratio est secundum eum: qui vel ad iud cium de existentia rei: vel de non existentia eius: non primum: quia tunc iudicium causatum mediante notitia intuitiua esset falsum. Et per consequens nulla posset habe ri certitudo de existentia rei. qualiter enim essem certus quod nunc albedo existit: si etiam quando non existere: iudicarem eum existere sicut nuc iudico: nec potest dari secundum: quia impossibile est quod aliqua causa naturalite actiua nunc sit ca vnius effectus: et postea contrarii

22

⁋ Sed istud non valet: tum quia sicut albedo concurri ad iudicium ita concurrit ad visiouem: sed secundum deus potest supplere: ergo et primum.

23

⁋ Preterea obiectum pos parietem vel distans per immoderatam distantiam / secundum te / cum notitia causabit iudicium de existentia reiu ergo a notitia sine existentia obiecti. tenet consequentia quia albedo post parietem: vel in india non magis facit ad udicium Parisii naturalitr quam si non existeret. Tun qui si non habeatur apparentia iudicatiua siue praesentia obiecti: sequitur quod nullus potest decipi in apparem tiis. De conditionibus sensibilium licet non sit certitudo scientifica est tamen sufficiens secundum exigentiam rei. Propterea dicitur quod illa notitia intuitiua causa bit iudicium de existentia obiecti: et omnino tale quale causaretur obiecto praesente. obiectum enim non habet causalitatem immediatam respectu illius iudicii: sed solum mediatam. hoc est: quia naturaliter causat talem notitiam intuitiuam in conilege. quae si alia via habeatur simile iudicium producit.

24

⁋ Sed contra istud argumentor: sequeretur quod deus potest fallere: sed hoc est in conueniens: igitur. Et quod sequatur patet: quia talis putabit obiectum existere: et esse coloratum: et tali figura fi guratum.

25

⁋ Respondetur: consequentia est nulla. notitia enim intuitiua est simplex in essendo e in equalendo: et hom decipit seipsum per iudicium: sicut in multis aliis experientiis falsis putando plures colores in collo colunbe: vel in iride quam sunt. Constat enim quod ad dec ptionem deus concurrit concursu generali: quia deus potest fallere indirecte: et ad deceptionem partialiter concurrere. Etiam intellectus ad illud iudicium partialiter concurrit. nihil potest esse iudicium intellectui sine concursu intellectus. Non intendebamus a princi pio quod deus se solo producat notitiam intuitiuam: et quod suppleat omnem causalitatem effectiuam: sed locuti su mus de causalitate obiectiua. non tamen nego quin no titiam intuitiuam deus potest producere se solo. Nobis sufficit quod notitia intuitiua de se causaret iudicium de existentia obiecti: si deus vellet concurrere. ad pro ductionem iudicii: et vbi deueniretur ad hoc quod deus immediate falleret negandum foret deum concurrere ad illud iudicium. deus fecit aliqua quae erant causa iudicii falsi in multis. patet quando apparuit in specie peregrini discipulis euntibus in Emaus post re surrectionem. et idem argumentum probaret quod deus deciperet gentilem per sacramentum eucharistie: quie crederet eucharistiam esse panem. quod liquet esse falsum. nulla est ergo apparentia pro hoc argumento dicere quod deus potest fallere.

26

⁋ Tertio argumentor. Ex ista sequetur quod quis potest habere notitiam reflexam sine directa. consequens est inconueniens cum non vocetur refleca nisi respectu directe. Cxet tamen sequatur: patet sic: cuiuslibet obiecti creati notitiam intuitiuvam deus potest producere obiecto non existente.

27

⁋ Respondetur concedendo sequelam: quia hoc non est inconueniens: sufficit enim ips sam terminari ad notitiam directam: licet illa directa non sit.

28

⁋ Secunda conclusio. Notitia intuitiua non potest haberi naturaliter obiecti non existentis: probatur quia dilectio non potest causari sine cognitione. ergo notitia intuitiua non potest causari sine obiecto. consequentia probatur. quia intuitiua non minus causatur: et conseruatur naturaliter et dependet continue in facto esse a presentia obiecti: quam dilectio a praesentia cognitionis.

29

⁋ Preterea secundum perspectiuos visio causatur secundum formam pyramidalem cuius basis est in re visa et conus in oculo: sed non existens non terminat basim.

30

⁋ Pre terea nisi conclusio esset vera: cecus naturaliter posset habere notitiam propriam intuitiuvam vel abstractiuam: huius albedinis in sensu composito: contra Aristotelem pri mo posteriorum.

31

⁋ Amplius: non minus dependet visio ab obiecto cuius est visio. quam imago corpis circa spe culum dependeat a corpore cuius est imago: vel lu men a corpore luminoso: sed nec lumem potest stare sine corpore luminoso: nec imago sine illo cuius est imago. ergo nec notitia intuitiua sine obiecto.

32

⁋ Rursus petitur a quo causatur visio sensitiua obiecti absentis vel non existentis: non enim causatur ex iis praecise que sunt in nobis: quia talem visionem haberemus quandocumque vellemus.

33

⁋ Si dicatur quod cau setur a re extra nos. Contra. illa solum causat no titiam suimet: et non notitiam aliarum rerum. Alioquin vna res visa causaret notitiam distinctam omnim aliarum rerum: quod est falsum.

34

⁋ Sed contra istam conclusionem arguitur sic. Notitia intuitiua remanet obie cto corrupto: vel remota ratione obiectali. ergo potest produci de nouo naturaliter. antecedens patet per experientiam: quando videmus solem: vel aliud excellens lucidum clausis oculis / iudicamus nos adhuc videre tale vi sibile. patet de illo qui venit in tenebras exteriores quo prius erat prope corpora multum luminosa.

35

⁋ Respondetur negando antecedens. et ipsum negat beatus Augustinus. libro. xi. de trinitate. cap. ii. Sunt quaedam qualitates impresse oculo: visibile enim agit in sensum duplici actione: vna intentionali quae est salus et perfectio organi. et terminus huius actionis est vi sio. Alia est actio physica et materialis: cuius termi nus est quaedam qualitas disconueniens sensui: et lesiua organi. Et quanto est excellentius sensibile. tanto for tius agit secundum quod Aristoteles dicit tertio de anima. Excellens sensibile corrumpit sensum. Talis qualitas paulatim corrumpitur post recessum obiecti: a naturali virtute subiecti cui est disconueniens: sicut forma aque reducit se ad frigiditatem calore corrupto. Sed per notitiam abstractiuam: et talem impressionem in oculo ludicamus non nunquam obiectum esse praesens.

36

⁋ Sed contra hoc arguitur: si talis qualitas generata in oculo nata est videri a potentia visiua illius hominis: semper videretur qualitas naturalis oculi: et semper causa ret visionem sui in potentia visiua.

37

⁋ Insuper secundo de anima. Sensibile positum supra sensum non cau sat sensationem: ergo illa qualitas impressa in oculo non potest sentiri.

38

⁋ Ad primum respondetur negando consequentiam: quia qualitates comnaturales oculi non possunt vi deri nec generant visionem sui in oculo: non enim quodli bet natum est agere in quodlibet: sed determinatum in determinatum: cum enim ille semper sint praesentes si interdum viderentur: semper viderentur et impedirent potentiam visiuam circa alia videnda: propterea sagaciter prouidet natura ne vnquam videantur.

39

⁋ Et hoc patet solutio ad secundum.

40

⁋ Secundo arguitur. visio bea tifica representat deum tanquam obiectum primarium: et re que non est tanquam obiectum secundarium. ergo notitia intuitiua est rei absentis.

41

⁋ Et confirmatur: quia sonus auditur postquam est corruptus: patet in tonitruo. ergo noti tia auditiua intuitiua est rei non existentis.

42

⁋ Ad pri mum istorum dicitur. quod illa notitiam beatifica non habetur naturaliter: et sic nihil ad b. Secundo nego antecedens quod illa visio dei representat aliquam creaturam intelligo de propa notitia dei. Ponauentura e multi alii patres illud susti nent.

43

⁋ Ad confirmationem que mouet aliquos dicere quod intuitiua potest durare per breue tempus post absen tiam obiecti: propterea quandam ampliationem talibus ter minis dant. nego antecedens: contactus corporum durorum vel ruptura causat sonum qui in medio diu post contactum di rat. et est realiter quando auditus sonum audit. et ille son successiue producitur: sic quod partes non manent simul. partes inquam ad diuisione temporis sicut pedale est in toto loco: et varie partes in variis locis. sic de sono in toto illo tempore. sic enim succedit alia et alia notitia intuitiua auditiva. sicut visio representans vnam albedinem non representat aliam: sic auditio representans vnum sonum non representat alium.

44

⁋ Tertio arguitur sic. dabilis est visio alicuius et nihil per illam visionem videbitur. igitur. antecedens patet. creet deus vnum pedale quod tangat pa rietem in prima parte proportionali vnius hore peda lis profunditatis in secunda parte proportionali hore creet semipedale inter me et illud pedale paulo altius illo pedali: sic scilicet quod occultet pedale ne videatur a me. in tertia parte proportionali hore creet quartam partem pedis inter me et alia corpora duo iam producta. quolibet aliorum corporum altius quod occultabit visionem eorum. et sic faciat per omnes partes proportionales vnius hore. Et ne dicas veniendo ad finem hore dabitur partes tenues pre quibus videre possum. semper ponatur corpus posterius in duplo magis opacum quam precedens. tunc sic in fine hore habebo notitiam intuitiuam de illis corporibus. et tamen nil videbitur. igitur.

45

⁋ Respon detur. nullum istorum corporum sortes videt. patet non primum. quia secundum impedit visionem primi. non secum dum quia tertium impedit visionem secundi. et ita de quolibet alio. cum non datur vltimum.

46

⁋ Secunda propositio apparet quod sortes intuitiue videbit illam congeriem corporum: et nullum illorum. sicut sortes a remotis videt cumulum grani: et nullum granum videt. vel tota ista multitudo est immediata mihi. et nullum istorum corporum est mihi immediatum. et sic sicut nullum corpus vbi distincte video: sic nullius corporis visionem intuitiuam habeo distinctam.

47

⁋ Quarto arguitur. canis venaticus habet notitiam intuitiuam leporis qui non est. patet cum venit ad biuium:¬ per odores iudicat aliquem leporem illac transiuisse et illa non est abstractiua propria. quia illa iterum intuitiuam presupponit.

48

⁋ Dicatur quod format notitiam alicuius leoris quem ante vidit: cuius habet species in sensu communi. et ideo format aliquo pacto notitiam leporis qui transiuit. ponatur quod multi simul vel successiue tran sierint: iudicat leporem ante visum illac transiuisse: sicut canis appetit panem quem ante gustauit. vel dicitur quod odor manet sufficienter in medio ad immutandam potentiam canis et ad iudicandum quod aliquis lepus hac transiuerit.

49

⁋ Quinto arguitur. vel dabitur vltimum instans visionis completum: vel habebitur notitia intuitiua de re absenti. Primum communiter non datur: ergo secundum est dandum. Quod sequatur patet. ponendo quod angelus a vi deat me / nunc a in instanti: potest se mutare ad quamcunque distantiam mutet se. et tunc sic. vel manebit illa notitia intuitiua post hoc instans et sic angelus in celo naturaliter mei habet visionem in terra: et ego sum precise in vno loco e ipse tantum in vno loco quod est probandum vel illa visio totaliter extinguetur.

50

⁋ Respondetur: oportet incidere in illam disiunctivam. et conceditur illa para probabilis quod angelus in celo videt me in terra. et pa i forma potest videre me si non existerem. et hoc quando acquirit notitiam intuitiuam prope me: et postea instantanee mutatur ad celum vel in multum breui tempore ad celum mouetur. sed illa visio non diu durabit. et hoc concedo de anima separata. Quod angelus in instanti mutatur declaratur in secundo. sed dicta intelligo na turaliter dum est visio in agente quod non potest recede re ab obiecto antequam corruptio naturalis visionis extinguatur.

51

⁋ Sed dubitas. Utrum notitia intuitiua et abstractiua sint eiusdem specieius

52

⁋ Respondetur quod circa illud versantur positiones: quibusdam tenentibus quod sic: positio tamen illa nobis apparet probabilior que tenet illas specie essentiali differre. Quod patet. quia ille notitie supposita equali: intensione diuersimode repre sentant suum obiectum: vna clarius quam alia. ergo specie distinguuntur.

53

⁋ Item causantur a causis diuersis. intuitiua naturaliter exigit praesentiam obiecti. et dependet ab eo sicut lumen a luminoso: nec est in potestate nostra sufficienter ex his que sunt in nobis. abstracti ua causatur a specie et potentia interiori: et est in potestate nostra: cui existentia obiecti est pegrina.

54

⁋ Insu er: si essent eiusdem speciei: hoc esset quia sunt eius dem obiecti: et eiusdem potentie: sed hoc non sufficit. atet de velle a nolle respectu eiusdem obiecti. Similiter de apprehensiua et iudicatiua respectu eiusdem complexi: loquor de apprehensiua distincta ab adhesi ua. Multis modis arguimus discrimem essentiale in noticiis per varium modum tendendi in obiectum: vel quod a toto genere est productiua effectus quem alia non pro ducit: vt de iudicio producto ab intuitiua et ab abstractiua. similiter apprehensiue duarum contradictoria rum se compatiuntur: et adhesiue earum non se compatiuntur per adhesiuam iudicamus: at hoc non conuenit cuicumque apprehensiue. ergo aliqua apprehensiua distinguitur ab adhesiua. Non valet instare. notitia sortis sortem representat. et non representat platonem opposito modo est de notitia platonis. ergo ille noticie specie distinguuntur. Sufficit enim quod notitia sortis repsuntet aliquid eiusdem speciei cum platone. Unde illud dictum vulgare. Quicquid conuenit vni indiuiduo alicuius speciei conuenit cuilibet indiuiduo eiusdem: sic intelligitur in quem cunque effectum potest vnum indiuiduum: in similem effectum naturalem intense vel remisse potest aliud indiuiduum. Si enim notitia sortis representat sortem notitia platonis platonem repuntat. non quia producitur a sorte vt aliqui existimant. quia si deus suppleret causalitatem obiect illa representaret sortem. Similiter in compossibilitate: aliqua enim dilectio sortis et odium eius non se compatiuntur: que dilectio compatitur odium platonis. Et pro pterea non quicquid repugnat vni indiuiduo alicuius spi ciei repugnat cuilibet indiuiduo eiusdem: sicut non quic quid stat cum vno indiuiduo alicuius speciei stat cum quolibet eiusdem. sed quando est repugnantia specifica hoc verum habet.

55

⁋ Sed contra istud arguitur. habitus genitus a notitia intuitiua inclinat in notitiam intuitiuam: et tamen illa non producit iudicium euidens de praedicatis accidentalibus obiecti plusquam notitia ab stractiua. ergo per hoc non differunt notitia intuitiua et abstractiua.

56

⁋ Et confirmatur. quia si distinguantur essent inequaliter perfecte. Et non est dicendum quod abstractiua sit perfectior intuitiua: ergo omnis intuitiua est perfectior abstractiua: per regulam topicam: si optimus homo est melior optimo equo: quilibet homo quolibet equo est melior. Et tunc notitia abstractiua angeli vel dei esset imperfectior notitia intuitiua vnius musce. vel rane.

57

⁋ Ad primum negatur antecedens. Notitia eni intuitiua producit vnum habitum: quiquidem habius facilitat nos ad eundum in notitias abstractiuas obiecti prius intuitiue cogniti. vt experientia docet. sed non producit notitiam intuitiuam: cum non possimus iud care de obiecto sicut dum erat in praesentia. Et sic non vtrobique habet verum illud vulgare dictum: quilibet habitus genitus ex actu vel actibus inclinat in actus eiudem speciei specialissime cum actu a quo emanauit. nec vltra propositum occurrit instantia. licet quidam doctor hoc haberet concedere in materia virg nitatis: vbi dicit habitum virginitatis in corrupta vioenter vel ignoranter non inclinare in actus eiusdem speciei specialissime entitatiue cum actibus a quibs ille emanauit. sed iam in. xxx. d. quarti hoc reprobauimus. Vel dices quod notitia intuitiua in praesentia obie cti producit notitiam abstractiuam: sed iam negabitur aliud principium scilicet quod omnis actus producit ha bitum. vt patet de notitia intuitiva.

58

⁋ Ad confirmatio nem: conceditur sequela. Et quod intuitiua est perfectior entitatiue quam abstractiua eiusdem obiecti: sed non pro pterea est consequens quod quelibet notitia intuitiua qualibet notitia abstractiua sit perfectior entitatiue respectu aliorum obiectorum. Regula topica habet verum in re bus eiusdem speciei. sicut sunt homines et equi. sed intuit ua a toto genere est perfectior in genere notitie quam abstractiua. non enim sequitur: sunt eiusdem obiecti. ergo sunt eque perfecte: sicut non sequitur sunt eiusdem obiecti. ergo sunt eiusdem speciei. Et contra arguentem potest dirig argumentum simile querendo an opinio que habetur dehac / deus est deus sit perfectior quam scientia qui habe tur de ista: super lineam datam etc. quia maiorest apparentia dicere quod eadem notitia que est intuitiua in pri sentia obiecti postea est abstractiua quam ponere duas eiusdem speciei: sed nec vnum nec aliud dicimus.

59

⁋ Notitia intuitiua est illa que est causatiua iudicii de praedicatis accidentalibus rei de qua est seclusa amplia tione: ponitur hec descriptio naturaliter visio intuit ua sortis naturaliter causat iudicium huius sortes est magnus taliter coloratus. Et vocatur visio facialis

60

⁋ Alia est abstractiua et enigmatica. hanc distinctionem tangit Apostolus prime ad Corinthios. xiii. "videmus nunc per speciem in enigmate: tunc autem facie ad faciem. nunc cognosco er parte tantum: tunc auter sicut cognitus sum". Virtute notitie abstractiue non habeo iudicium de praedicatis accidentalibus mediante copula de praesenti bene iudico sortes a me visus fuit al bus.

61

⁋ Sed petes. an istud iudicium effectiue causetur a notitia sensitiua intuitiua an intellectiua intuitiva.

62

⁋ Respondetur: quando iudicium est intellectiuum cau satur a notitia intuitiua intellectiua. vt patet de iudicio quod habemus de actibus intellectus vel voluntatis vbi nulla est notitia intuitiua sensitiua: et ita erit in ani ma separata: sed notitia intuitiua sensitiua nunc non superfluit: quia est dispositio prauia: vel causa notitie intellectiue.

63

⁋ Sed quidam doctor tenet intuitiuam immediate terminari ad obiectum: et abstractiuam ad specien. de quo questione sequenti videbimus.

64

⁋ Sed hic du bitatur an notitia intuitiua et abstractiua sint synonyme.

65

⁋ Secundo dubitatur an possimus habere notitia intuitivam de anima et eius actibus:

66

⁋ Respondetur affimatiue: tenendo illa que ponere intendimus in questio ne sequenti: significat idem et eodem modo. hoc est singi lariter. sicut onis notitia intuitiua est singularis. et re cuius est notitia precise representat. sic abstractiua singularis de quo loquor. et sicut vna significat abso lute vel connotatiue: ita et alia: diuersitas specifica nihil impedimenti prestat synonymitati: patet de voce scriptura et conceptibus que numero specie et genere/ differunt. Secundum modum Grego. aliter dicendum foret.

67

⁋ Pro secundo dubio ponuntur positiones.

68

⁋ Pri ma est: intellectus viatoris potest intuitiue cognoscere suam intellectionem. probatur: quia anima euidenter iudicat quod cogitat / dubitat vel assentit. sed ista praesupponunt notitiam intuitiuam: igitur.

69

⁋ Confirmatur anima habet notitias abstractiuas simplices de actibus suis non presentibus: ergo habuit intuitiuas de praesentibus. antecedens patet. quia recordatur illos actus fuisse. Et hoc patet auctoritate beati Augustini. xiii. de trinitate capitulo. i. et cap. ii. eiusdem sic dicit de fide cordis est res sta: non corporis: nec eam quisquam hominium vidit in alio: sed vnusquisque in seipso.

70

⁋ Secunda propositio. anima naturaliter pro statu vie potest cognoscere intuitiue seip sam: probatur quia euidenter ante discursum noui anima etiam experimentaliter se esse / et viuere. Nec ip hoc potest falli secundum Aug. xv. de trinitate capite. xi Et anima iudicat euidenter ante discursum de existi tia sua sicut de existentia suorum actuum: immo quan do fertur experimentaliter: et intuitiue super actus suos videtur ferri in habitudine ad seipsam. In conuertendo se super seipsam: dicendo ego cognosco vo lo: Sed hec habent intelligi de immediate receptiuo cum demonstrato: quia demonstrando totum compositum per ly ego non est euidens anime: ego viuo vel cognosco. ait enim Apostolus secunde ad Corinthios. xii. scio homine in Christo ante annos. xiiii. siue in corpore siue extra corpus nescio deus scit. et illa est sententia Augu. x. de trinitate cap. viii. et ca. xiiii. de trinitate capitulo. vi

71

⁋ Tertia propositio. anima intellectiua naturaliter pro statu vie non potest cognoscere intuitiue habitus: vel species. patet quia non est euidens anime ante discursum habe re species vel habitus. solum enim ex promptitudine pos actus concludimus habitus naturaliter cquisitos vt in quarta distinctione quarti dictum est.

72

⁋ Sed facile quispiam dicere potest aliquis habet notitiam intuitiuam de habitibus: licet illa notitia non causet iudicium: hoc est habitus vel talis nature. noticia intuitiua quam habeo de animt non sufficit causare iudicium quaelis res est anima: corporea an incorporea.

73

⁋ Ex isto sequitur. quod ego pos sum habere notitiam intuitiuvam de aliquo cuius nul lus alius viator naturaliter potest habere notitiam intuitiuam. sed ipse similem notitiam potest habere de actibus suis qualem ego habeo de meis. Illud tertii de anima: necesse est intelligentem phantasma ta speculari. et illud de sensu et sensato. nihil est in intellectum quin paius fuerit in sensu: intelliguntur de his que sunt extra.

74

⁋ Sed contra primam proposi tionem arguitur sic. sequeretur quod possimus cognosce re an intellectio nostra esset indiuisibilis: sed hoc non possumus de actibus syncategorematicis. consequentia patet. notitia intuitiua est productiua iudicii: saltem cogno scimus notitiam esse non extensam: sicut notitia in tuitiua producit iudicium de extensione obiecti ad extra.

75

⁋ Et confirmatur. hoc esset quia anima experitur se intelligere sed hoc non valet. quia animam expiri actum suum non est animam intuitiue obiectiue cognoscere illum: sed est subiectum vitale recipere operationem vitalem Quod patet. cum voluntas experitur se diligere: et odire: et tristari. et tamen voluntas non cognoscit.

76

⁋ Ad primum negatur sequela. notitia intuitiua ali qua iudicia causat: sed non omnia vera. notitia intuitiua albedinis non causat iudicium de intensione graduali eius. Sanctus Thomas a multi alii negant intensionem fieri per additionem gradus ad gradum: nec possumus cognoscere an actus sit impartibilis an non. quia habeo notitiam intuitiuam de ob iecto a tergo per lineam reflexam: et tamen non habeo tot iudicia sicut si per notitiam intuitiuam directam vi derem.

77

⁋ Ad confirmationem conceditur sequela. illa est vna ratio. et nego minorem. Et concedo quod res que est voluntas intelligit se velle: quia intellectus est vo luntas.

78

⁋ Secundo arguitur. difficilius videmus ob lectum paruum quam magnum: ergo intueri obiectum impartibile est infinite difficultatis.

79

⁋ Respondetur quod anima in hac valle miserie non potest intueri indiuisi bile ad extra: et tanta potest esse paruitas obiecti quod in eo sit status: puta dando minimum visibile quod non potest videri. secus est inactibus intellectus: vel in anima separata: vel quando corpus erit beatum.

80

⁋ Contra secundam propositionem arguitur sic. ex ea sequitur quod anima intuitiue potest videre deum in hac vita: cum sit substantia spualis ita praesens anime sicut ipsa anima. Et sic potest argui quod vide at angelum.

81

⁋ Preterea sequitur quod anima semper seipsam cognoscit intuitiue: per argumentum quod racit Aristoteles. ii. de anima. si enim sensus esset sensibilis semper sentiret se: sicut ignis semper se conureret si esset combustibilis.

82

⁋ Ad primum istorum dicitur quod non sequitur pro statu isto. deus non est ita praesens obiectiue sicut ipsa anima: sicut nec angelus. licet bene localiter. De anima separata requiritur lumen lorie ad auxiliandam animam: vt notitiam dei habere posset: sicut requiritur dispositio qualitatiua rum dispositionum adhoc quod forma actuet potentiam. vt patet in Clementina ad nostrum de hereticis. et vbi non esset necessarium ponere lumem gelie prima causa non agit nisi libere. Etiam tertio (et illud est rationabile requiritur specialior concursus ad visionem beatificam quam ad visionem angeli vel aliarum creaturarum.

83

⁋ Ad aliud dicitur quod non est semper ei praesens obiectiue propinque. nec semper tendit in cognitionem suimet.

84

⁋ Contra tertiam propositionem arguitur sic. secundum Aristotelem. ii. poteriorum. inconueniens est quod habeamus nobilissi mos habitus: et lateant nos.

85

⁋ Preterea anima cognoscit experimentaliter seipsam immutari ad aliquas operationes: ergo experimentaliter a intuitiue co gnoscit habitus. probatio consequene. quia cognoscens intuitiue aliquid esse album: intuitiue cognoscit albedi nem qua est album.

86

⁋ Ad primum dicitur: quod habitus solum cognoscitur discursiue. vult enim Aristoteles habere contra Platonem quod ab habitibus possimus exire in actus. et sic cognoscere habitus.

87

⁋ Ad aliud dicitur quod inclinatio habitus non cognoscitur experimentaliter. quia inclinatio habitus non distinguitur ab habitu: sed ex promptitudine exeun di in actus probabiliter concluditur habitus. sec est de exemplo posito.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1