Table of Contents
In Primum Sententiarum (Redactio A)
Prologus
Quaestio 1 : Quomodo viator possit acquirere fidem
Quaestio 3 : An sit possibile intellectum viatoris habere evidentiam de veritatibus theologicis.
Quaestio 4 : An viator acquirat scientiam de veritatibus theologicis per discursum theologicum?
Quaestio 5 : An fides et scientia se compatiantur
Quaestio 6 : An theologia sit scientia practica an speculativa?
Quaestio 7 : De obiecto scientiae et fidei
Distinctio 1
Quaestio 1 : An omnis actus voluntatis sit usus vel fruitio?
Quaestio 2 : An possimus eodem actu diligere medium et finem?
Quaestio 3 : An plures actus possint esse in voluntate
Quaestio 4 : An fruitio sit cognitio, et breviter an quilibet actus voluntatis sit cognitio
Quaestio 5 : An solo deo liceat frui, et sola creatura uti?
Quaestio 6 : De causa dilectionis et delectationis, et quomodo inter se habent
Quaestio 7 : An aliquis potest diligere vel cognoscere unam personam alia non cognita vel dilectas
Quaestio 8 : An voluntas sit causa libera respectu suorum actuum?
Distinctio 2
Quaestio 1 : An Deum esse sit per se notum, an demonstrabile a viatore
Distinctio 3
Quaestio 1 : An Deus potest creare notitiam intuitivam sine praesentia et existentia obiecti
Quaestio 2 : An notitia abstractiva terminatur ad idem obiectum ad quod terminabatur intuitiva
Quaestio 3 : An visibile producat species per medium ad hoc ut videatur
Quaestio 4 : An universale prius cognoscatur quam singulare
Distinctio 4-5
Quaestio 1 : An regulae logicales teneant in divinis?
Distinctio 6
Quaestio 1 : An Pater Filium de necessitate et naturaliter an voluntarie?
Distinctio 7
Quaestio 1 : An essentia divina sit potentia vel principium generandi Filium?
Distinctio 8
Quaestio 1 : Utrum perfectiones attributales distinguantur inter se?
Quaestio 2 : Utrum Deus sit immutabilis?
Quaestio 3 : An Deus est spiritus simplex et impartibilis
Distinctio 9
Quaestio 1 : An Pater aliquo modo sit prior Filio?
Distinctio 10
Quaestio 1 : An Spiritus Sanctus producatur libere an naturaliter?
Distinctio 11-12
Quaestio 1 : An Spiritus Sanctus procedat a Patre et Filio?
Distinctio 13
Quaestio 1 : An processio Spiritus sancti sit generatio?
Distinctio 14-16
Quaestio 1 : Utrum Spiritui Sancto competat duplex processio
Distinctio 17
Quaestio 1 : An grantia creata sit viatori necessaria ad salutem?
Quaestio 2 : An gratia active ad actum meritorium concurrat?
Quaestio 3 : An actus elicitus a maiori gratia sit magis meritorius?
Quaestio 5 : An aliqua qualitas naturaliter potest produci in instanti
Quaestio 6 : An circumstantia temporis agumentet meritum et ex consequenti gratiam?
Quaestio 8 : An sit aliquis actus meritorius vel demeritorius ex natura rei
Quaestio 9 : An caritas diminuatur?
Quaestio 10 : Utrum intensio fiat per maiorem radicationem in subiecto
Quaestio 12 : Utrum intensio fiat per deputationem a suo contrario?
Quaestio 14 : Utrum intensio formae fiat per additionem gradus ad gradum?
Quaestio 15 : An est status in maxima forma possibili vel in maxima magnitudine?
Quaestio 16 : An detur minimum naturale?
Quaestio 17 : An detur remississimum formae?
Quaestio 18 : Penes quid qualitatis intensio attenditur?
Distinctio 20
Distinctio 24
Distinctio 25-29
Distinctio 30-31
Quaestio 1 : An relatio realis distinguatur a fundamento et termino?
Distinctio 33-34
Distinctio 35
Quaestio 1 : An in lumine naturali ponendum est Deum aliud a se intelligere?
Distinctio 37
Quaestio 1 : An Deus sit ubique et in infinito loco imaginario extra caelum?
Distinctio 38
Quaestio 1 : Utrum sit aliqua propositio de futuro contingenti vera?
Distinctio 39
Quaestio 1 : An cum scientia Dei stet futurorum contingentium contingentia?
Distinctio 40
Quaestio 1 : An cum aeterna Dei praedestinatione stet praedestinatum posse damnari?
Quaestio 2 : An sit aliqua causa praedestinations?
Distinctio 43
Quaestio 1 : Utrum potentia Dei possit extendi ad deceptionem?
Distinctio 44
Quaestio 1 : Utrum Deus potuerit mundum fecisse meliorem quam fecerit?
Quaestio 2 : An sit nunc vel an dari potest secundum naturam aliquod actu infinitum
Quaestio 4 : An dato corpore infinito ipsum potest moveri?
Quaestio 5 : Utrum quaelibet qualitas infinita gradualiter sit infinite activa?
Quaestio 6 : An Deus sit infiniti vigoris?
Distinctio 45
Quaestio 1 : An voluntas Dei semper adimpleatur?
Distinctio 47
Quaestio 1 : An teneamur conformare voluntatem nostram in omnibus voluntati divinae?
Distinctio 48
Quaestio 2
Utrum propositio mentalis componatur ex pluribus partialibus notitiis quarum una est subiectum, alia copula, et alia praedicatum?QVeritur secundo: vtrum propositio mentalis componatur ex pluribus partialibus notitiis: quarum vna est subiectum / alia copula / et alia praedicatum.
Circa praesentem materiam due sunt positiones. Prima est aliquorum tenentium propositionem mentalem esse vnam simplicem notitiam. Alia est Aristotelis in primo perihermenias: et in omni loco in quo de propositione loquitur. Nec iuuat currere ad vocalem / scriptam / vel memtalem non vltimatam / quae habet plures partes. Iste enim passiones primo mentalibus conueniunt: et ex consequenti propositionibus ad placitum significantibus: quia sunt signa mentalium: secundum illud primi peri hermenias. Sunt ea quae sunt in voceearum quae sunt in anima passionum note. ita quod dicitur recte hec vox a significans hominem esse animal esse propositio: non ob pluralitatem vocis: sed propter mentalem cui subordinatur quia isto modo ampliationes / suppositiones / et cetere passiones terminorum et propositionum conueniunt. Et ratione patet. nam intellectus habeat conceptum simplicem sortis in intellectum / et conceptum platonis: vel potest habere conceptum vel actum verbalem copule vel non. si primum: iam habeo mentalem vnam compositam ex tribus partibus diuersarum rationum. Non enim est negandum quin intellectus possit patre verbum in mente. Preterea in nulla propositione secundum hanc viam esset praedicatio identica vel disparata Rursus nec erunt tres termini in syllogismo mentali: nec medium in maiore in prima figura praedicabitur in minore: nec in conuersione de praedicato conuerse fiet subiectum conuertentis: cum tales termini non ponantur in mente in propositione. Non est autem hic sermo de mentali non vltimata: quia palam est aliquam talem habere plures partes. vt mentalis istius: ale volatilium sunt melioris digestionis. et aliqua non habet plures partes. vt a. significa. / s tantum quantum hoc complexum / pessime sunt carnes anatis. licet illud negaretur a Muridano. loquimur ergo de mentali vltimata. Rationes aduersariorum sunt alicuius ponderis in oppositum: sed non concludunt. quare temere non est relinquendus modus Philosophi / et patrum propter aliquas rationes sophisticas. Respondetur ergo affirmatiue ad titulum questionis:
⁋ Contra hanc conclusionem multipliciter arguitur: primo inquisitiue querendo quare potius vnus terminus sit subiectum quam alius / cum sint in vno subiecto impartibili scilicet in anima intellectiva. Non valet dicere quod vnus terminus producitur ante alium: quia ponatur quod omnes illi termini producantur in instanti: adhuc est propositio: et tamen vnus terminus non producitur ante alium. Sed ad hoc dices quod ille terminus est subiectum qui primo fuisset productus si fuisset successiua productio terminorum. vel sic et lucidius: ille terminus est praedicatum qui de alio enuntiatur: et ille subiectum: de quo alius enunciatur: et ille terminus copula qui illa extrema vnit. et per hoc in categoricis simplicibus cognoscitur quo modo sit dicendum in hypotheticis et categoricis compositis.
⁋ Secundo arguitur. Ex ista positione sequitur duas mentales vltimatas esse eiusdem rationis et specieiquarum vna est possibilis et alia impossibilis: quod est inconueniens: quia ille mere naturaliter significant. patet tamen sequela de his duabus / omnis albedo est ent tas / et omnis entitas est albedo. Sed dicis: ille propo sitiones non sunt eiusdem speciei propter actus syncategorematicos qui specie differunt: cum super conceptus distinctos ferantur. et eodem modo in his / omnis homo est homo et homo omnis homo est: quia actus diuersi cadunt: et sic faciunt discrimen specificum. Estendo quod hoc argumentum nullum mouere debet ad opinandum. concedo sequelamn sicut iste due sunt eiusdem ipeciei entitatiue / sortes est plato / et sortes est sortes: supposito quod omnes ille notitio sint intuitiue: vel omnes abstractiue: cum extrema sint eiusdem speciei. Nec apparet ratio quare actus vni tiui debeant differre specie. similiter hic / hoc est falsum. demonstrando se: et vna alia quae illam demonstrat / sunt eiusdem speciei: et ita in innumeris. et patet de eadem mental que primo est vera et postea falsa. et palam est quod res non labitur de specie essentiali in speciem essentialem: ergo illud argumentum non est ponderandum. Ulterius petit quare potius intellectus per illos tres conceptus apprehedit homnem esse animal quam animal esse hominem. Indubie quaestio est ita grauis contra eum. nam quere id idem ab eo: et eius respon sio si bona fuerit / nobis sufficit. Iste sunt rationes isti docto. is quae non concludunt. potest non minus apparenter immo apparentius id idem probari in aliis materiis.
⁋ Propterea tertio argumentor. Aliqua est mentalis vltimata non composita ex pluribus partialibus notitiis: ergo nulla est composita ex pluribus partialibus notitiis. consequentia est lucida: licet arguatur a non distributo ad distributum: vt patet intelligenti Antecedens patet de hac / homo est homo / sortes est sortes. notitia enim subiecti aet notitia praedicati sunt eiusdem speciei: et inheret eidem subiecto primo. ergo sese intendunt et componunt aliquam qualitatem vnam per regulam communem quinti Metaphysice. Et tunc sic. vel illa notitia precedit copulam: et tunc non habebitur paedicatum. vel sequitur copulam: et tunc deerit subiectum. Oportet sane beatum Thomam negantem duo accidentia eiusdem speciei in eodem subiecto esse: tenere illud in aliquibus prope sitionibus: saltem quod Orego. tenet.
⁋ Sed hoc ar gumentum non concludit. in primis illa regula quum ti Metaphysice non tenet secundum multos in qualitatibus spiritualibus. ita enim tenet opinans: et multi id idem dicunt de speciebus: et de luminibus productis a variis corporibus luminosis in medio. Sed quia possimus tueri illam regulam vtrobique: et vt argumetum habeat omne suum pondus: aliter respondetur. in vltimis terminis diximus non inconuenire dare vnam propositionem mentalem que non haberet paedicatum. vt est illa sortes sortes est. et idem patet tenendo verbaadiectiua incomplexa in mente: quod est probabilesic enim dabitur idem terminus qui est copula et praedicatum: et non erit praedicatum distinctum a copula. Quare ha bes pro inconuenienti dare propositionem quae non habet pre dicatum / Non est de ratione copule mediare inter extre ma: vt patet de verbo adiectiuo. nec hic est discrimen nisi quia verbum adiectiuum significat non modo aliqualit sed aliqua. Et licet sit vna qualitas ex notitia subiecti et praedicati: vnam partem illius enunciamus de alio. et sic hic / sortes est plato si omnes notitie producerentur in instanti.
Sed dicis. notitia sortis at notitia platonis differunt specie cum numero pius differant: quod patet: quia no titia sortis in ipso a notitia eius in alio / numero differunt. et notitia sortis at notitia platonis pilus differunt. rgo differunt specie: cum inter differre numero e differre specie non sit dare medium. hoc non obstat. si specie differant notitia sortis et platonis: nihil ad b. Sed nega gatur quod specie differant. argumentum autem assumptum est nullum: quia aliqua continentur sub eadem specie quae pius con ueniunt quam alia: vt sortes a manus eius: et sortes et plato. patet idem de calore vt quattuor conueniente plus cum calo lore vt quattuor quam cum calore vt quimque. Item in recus specie distinctis non dabis duo indiuidua equaliter perfecta. species enim se habent vt numeri: octauo Metaphysice. Non potes dicere quare sortis notitia sit perfe ctior notitia platonis nec econuerso: nisi voluntarie loquendo. Sed contra hoc dicis. tunc ista erit falsa in menteomnis homo est homo. sed hoc consequens est falsum. ergo et antecedens: obenena probatur: quia praedicatum distribuitur: et non reciproce sicut hic quilibet homo est ipsemet. Quod distribuatur patet: qui ex ipso a subiecto constituitur vna qualitas quae est notitia homis: et super illam cadit eque propinque actus distributiuus: ergo quicquid ibi ponitur categorematicum distribuitur.
Respondetur. consequentia est nulla: quia distributio fertur super vnam partem illius qualitatis quae capitur pro subiecto: et confusio disuncta super aliam partem. et sic stat dare duos conceptus eque propinquos in situet in ordine conceptionis eiusdem speciei: quorum vnus distribuitu et non alter. Non videtur conforme logice modus dicendi cuiusdam quod nullus terminus potens distribuere potest confundere confule tantum: sed ad confundendum opus sit alio termi no. Nec hoc est mirandum: sicut intellectus interdum feri vim distributiuam super vnam partem disiuncti: non numquam super totum disiunctum. et per eundem actum distribuit vnum terminum propiquum: et confundit confuse tantum: terminum remo tum: et per signum alterius speciei in mente distribuit terminum remotum: et confundit consuse tantum terminum propinquum: vt patet de signo exclusiuo. nec terminus vocatur propinquior quia paius concipitur vel precedit localiter: quia si tota propositio produceretur in instan ti / idem fieret enunciando vnum de alio. idem enim signifi¬ catur per hanc: sortes sortes est: quod per hanc vocalem: sortes est sortes: vbi copula mediat: vt patet secundum commu nem opinionem tenendo quod componitur ex pluribus partibus: et quod partes eiusdem speciei se intendunt. Sed di cis. duo termini sufficiunt ad vnam categoricam et non requiruntur tres: ergo eodem modo vna notitia simplex sufficit. Nihil est apparentie in illo apud antiquissimos dialecticos: quibus astipulatur Aristoteles: sunt verbaadiectiua in mente: ergo ibi dabatur propositio composita ex duabus notitiis realiter. Iusuper nitimur tenere illud Aristotelis vtrobique: quod duo accidentia solo nunero differentia inherenti a eidem subiecto componunt aliquid vnum: vt homo est animal componitur ex tribus notitiis. Et sic respondere potes ad tales hypotheticas sortes est sortes: vel sortes est plato: quod ille notitie ste nonyme in mente constituunt vnam qualitatem: quia stat quod sit vna qualitas et duo termini vt patet de notitia sortis et platonis in mente: et sic non est possibile habere naturaliter aliquam notitiam eiusdem speciei cum notitia vnius extremi propositionis in mente: quin constituatur vna qualitas: et subiecta istarum duarum in mente: sortes est homo: plato est homo: constituunt vnam qualitatem: et vna pars accipitur pro extremo vnius: et alia pars pro extremo alterius. Aliam responsionem in posterioribus dedi dicen do quod in mentaliistius: sortes est sortes notitia subiecti et praedicati non sese intendunt: quia aliud mediat non localiter sed via concipiendi: vel si tota propositio subito producatur: aliud mediat via enunciandi: quia enuncia tur vnum de alio: et eodem modo hic: sortes sortes est: co ula equiualenter mediat: et hoc impedit compositionenm vnius in spirttualibus: nulla enim est repugnatia er par te rei quin notitia sortis et platonis sine copula inho reant anime a non componant aliquid vnum: sicut dixi mus de albedine in. x. distinctione quarti. Et si sortes baberet vnam notitiam sortis: vel vnam qualitatem ex notitia sortis et platonis: intellectus posset interseca re illam qualitatem per actum vnitiuum: puta per copulam verbalem vel coniunctionalem: sic quod non erit amplus vna forma. Vel forte capit interdum quod reperit pro vno extremo: et aliud apponit de nouo in eodem instan ti quod est copula: non enim requiritur prioritas temporis vel instantis categorematum ad productionem syncategorematum. Ista intensio notitie sortis patet: quia vel notitia quae est subiectum in mente habet piunes par tes que componunt vnam formam: vel non. si primum: propo situm virtualiter: quia quero abs tequare faciunt vnaformam. Si dicas: sunt eiusdem speciei: iam habeo propositum. Dices. multe partes substantie componunt vnum sine intensione. Non instas ad propositum in his que possunt se intendere. Nec vis dare secundam partem vt opinor quod notitia subiecti in mente non habeat plures partes. Rursus scientia potest intendi: et dilectio dei: et sic bens actus voluntatis possunt intendi: et constat id idem de actibus aliquibus intellectus: et de habitibus. sic que debes dicere in omnibus aliis nisi voluntarie loquaris. Item species sese intendunt in medio: quod patet. quia alioquin dabis infinitas formas non constituentes aliquid vnum in medio: quod non est dicendum: immo illud negatur per aduersarios: et consequentia est lucida: cum quelibsem pars proportionalis visibilis producat species in medio: et si duarum partium proportionalium species non se intenderent: esseninfinite forme quarum non daretur remississima: quia in infinitum remissa esset vna illarum formarum: quemadmodum in infinitum parua est vna pars proportionalis visibilis. Sed dicis. plures paternitates inherentes eidem pa tri non sese intendunt: nec plures similitudines inheren¬ tes eidem albedini: ergo nulla accidentia. hoc non est ma gni momenti. Nam primo. non pono hiusmodi accidentia distin cta a sundamentis. Secundo. illa accidentia sunt de ge nere relatiuorum: et non qualitatum. quantitates etiam licet sint accidentia non se intendunt. Tertio. esto dicatur quod se intendant: quomodo id improbabis: Quarto. plerique eorum dicunt eandem paternitatem sufficere ad hoc: vt quis sit pater respectu diuersorum. omnia tamen accidentia anime videntur habere plures partes.
⁋ Sed difficultas est acris de negatione an habeat plures partes. videtur quod hec / homo non est animal / non est negatiua: cum habeat duas ne gationes ante copulam: puta duas medietates: nunerus autem par negationum ante copulam: reddit affirmatiuapropositionem. Quod si concedas illam affirmatiuam propter hoc argumentum: dabis illam negatiuam: cum eadem ratione illa ne gatio in mente habet tres tertias: et sic est numerus impar negationum ante copulam: et imparitas negationum ante copulam / negatiuam reddit: et eodem modo probabo quod nullius qualitatis est hec propositio: eum enim sint infinite negationes ante copulam: quaelibet erit impedita: et sic erit affirmatiua. quod si concedas: ergo est nunerus par partium. et eodem modo est nunerus impar: ergo erit negatiua. Et eodem modo argumentabor: quod actus distributiuus de / omnis) habet plures partes in mente: et sic subiectum istius / omnis homo est animal / non destribuetur in mente: cum duo signa mobilitantia cadant super eundem terminum: quicquid enim mobilitat immobiltatum: immobilitat mobilitatum.
⁋ Respondetur ad argumentum secundum varias imaginatioes: quas in questione de infinito in ar tibus posui. Primo. negando actus syncategorema ticos habere plures partes in mente: et sic hoc argumentum est extincium. Forte etiam character baptismalis non habet plures partes: nec similiter alii characteres in sacramentis initerabilibus insusis. et ita conse quenter concedo nullum syncategorema habere plures partes. nec hoc omni probabilitate vacat: vt patet de in tensione forme apud multas scholas / tam in corporalibus quam in spiritualibus: intellectus enim apud aliquos reputai accidens: et tamen non est intensibilis secundum eos simile potes habere de accidenribus respectiuis. Aliqua aut hic posui quae falsa iudico: que tamen modum dicen di colorant.
⁋ Secundo. vtrobique tenendo quamlibet notitiam: hoc est quemlibet conceptum et quemlibet actum habere plures partes dicitur quod negationes eiusdem speciei non se impediunt: sed se mutuo iuuant: negationes inquam mentales que sunt agentia naturalia. vt patet de calore / frigore et aliis agentibns: vt in mentali istius: homo non est animal: negatio habet plures partes graduales: immo infinitas categorematice inequales: et omnes ille partes cum sint eiusdem speciei copulam negant: sicut quelibet pars no titie sortis representat sortem. Et tunc ad formam argumenti. cum dicis: omnis propositio habens duas negationes ante copulam est affirmatiua: distinguo: vel si sint eiusdem speciei: vel constituant aliquid vnum: et hoc nego. finaliter conceditur. vt in mentali istius: non homo non est animal: sunt due negationes specie differentes seinuicem prepedientes: qua re illa est affirmatiua. Nolumus dicere quod se impediunt quia specie differunt: non enim omnia specie dif ferentia sibiinuicem resistunt: sed ob naturam negationum que malignans dicitur: quando ergo ponunt plures negationes: prima cadit super obiectum specie distinctum ab obiecto secunde: quia cadit in ipsam nega tionem: et in cetera que sequuntur. Sed contra hoc arguitur. dicendo: non homo non in isto die non est ho¬ mo: in qua propositione ponuntur tres negationes: se quitur quod hec esset affirmatiua: hoc est preter communem logicam: et colophizare videtur caput Aristotelis Quod sequatur patet: quia prime due negationes sunt eiul dem speciei: et cadunt in negationem et in terminos synonymos: ergo habent obiecta eiusdem speciei: et non videtur penes quid dabitur discrimem specificum: ergo sunt eius dem speciei. scimus tamen respectu eiusdem obiecti non nunquam actus specie distinctos posse dari: et vltra / sunt eiui dem speciei: ergo due illarum non se impediunt. Preterea si eadem negatio ponatur infronte propositionis et immediate ante copulam: illa esset negatiua. hoc auteest falsum. nam duo ignes in duobus locis tantum agunt quantum ignis duplus. Similiter sortes in duobus lo cis portat duplex podus ad pondus latum in vno loco ergo eodemmodo de negatione posita in fronte et in prin cipio. Dices. cum in anima non sit situs varius. quia est impartibilis: non est idem. Item negatio in principio vocalis vel scripte / et immediate ante copulam posita reddit propositionem affirmatiuam: ergo a in mente. Dices oportet considerare que sit mentalis illius: iam quero abs te / que sit mentalis illius. Rursus non pius aduersan tur negationes specie differentes: quam negationes eiusdem speciei. quod probo: quia si repugnarent non possent esse in eodem intellectu primo: quod est falsum. Si dicas. non repugnant ad esse simul in eodem subiecto: bene aute quo ad se impedire. Sine ratione hoc dicis. nam caliditas et siccitas specie differentes nullatenus aduersar tur pius quam duo gradus caloris: licet ex his aliquod vnum confletur: non autem ex illis. nam duo agentia eiusdem speciei quo ad productionem effectuum ad uersantur: vt patet in agentibus a proposito petentibus vnum et eundem locum in licentia: potissimum circa duas vltimas sedes. In agentibus vo naturalibus vt est calor vel lumen / productum ab vno agente / impedimentum prestat ne aliud agens suum effectum producat.
⁋ Tertio dicitur. quod negationes equaliter cadentes in copulam non se impediunt. Ecce si scribitur homo est animal: et gemine negationes ante propositionem: sic icilicet quod vna ponatur in vertice alterius: et ducantur ab eis due linee ad frontem propositionis paius scripte: sicut solemus facere in partitionibus: vt iustitiarum quedam legalis: quedamparticularis: tunc ista propositio totalis est negatiua et copula ab vtraque istarum negatur: quia est equa ratio quod ab vna negetur sicut ab alia. Nec sequitur: due ne gationes copulam anteeunt: ergo illa propositio est affirmatiua: sed oportet addere in antecedente: et vna aliam precedit. Sic est in proposito: quia negatio simul producitur: et est in subiecto impertibili: ergo nec est situs in loco nec ordo in productione secundum par tes priores et posteriores: et sic propositio est affirmatiua non curando de multitudine negationum. Sed con tra istud arguitur ponendo negationem successiue esse productam: sicut conceptus partibiliter producitur. quamquae enim intellectus aliquos actus subito producere potest: illos vel similes pure partibiliter producere potest
⁋ Quarto dicitur. quando signum mentale syncategoremati cu affirmatiuum vel negatiuum habet plures partes: et constituitur aliquid vnum: tunc intellectus vtitur ipso signo tanquam vno: non respiciendo ad eius partes sed ad totum: nec ad differentia specificam. vt ista scriptest affirmatiua: non bones non trahunt aratrum per cornua in gallia: esto prior negatio sit ex atramento: et secunda ex auro: que specie differunt. Eodem modo in memtali vltimata: licet in vna sit significatio ad placitum et in alia naturalis. Et si eadem negatio scripta: vt non boues per cornua sed colla aratrum trahunt in britam nia: vel vocalis / ponatur geminata ante copulam: pro positio est affirmatiua: quia secundum multitudinem negatio num positarum significantium ad placitum formaliter vel equiualenter intellectus mouetur: quando enim sunt due nega tiones in voce vel vna geminata in scripto / signum est quod intellectus vtitur proportionabiliter in mente ad affirmandum. Sed dicis hoc esse voluntarium: quia sic intellectus potest vti tribus negationibus pro vna: et vna pro duabus: et capere potest istum terminum sortes pro ne gatione. Respondetur negando quod sit voluntarium. sicut tu termino vteris pro illo: quod nulli rationi innititur. ateor intellectum posse tribus negationibus pro duabus vti. sed cum nomina significent ad placitum vtem tium / quando ponuntur due negationes ante copulam: di cimus illa affirmatiuam: innitentes huic regule. Nega tio quicquid post se inuenit destruit: et eius oppositum ponit. et cum hoc dicimus quod vnus homo in duobus locis tantum potest portare quantum duo: quorum vterque est equaliter fortis vt ille: et duo maxima non sensibilia simul iuncta causant visibile: sic idem maximum non sensibile positum in duobus locis contiguis causat sui sensationem. ergo eodemmodo eadem negatio in prin cipio propositionis et immediate ante copulam posita pro positionem affirmatiuam producit: negatio enim non mo do destruit eam quae inuenit ab aliis plantata: sed seipsam et suiipsius effectum alias repertu eradicat: et in se mo litur castra: nimum negatio est malignantis nature (vt vulgariter dicitur) quicquid post se inuenit / destruit: et eius oppositum ponit. sicut inuidus volebat altero oculo orbari vt socius vtroque vacaret.
⁋ Nunc ponam argumenta quibus alius docior tenet praefatam con clusionem: negans syncategoremata in mente: ponens copulam esse tota propositionem.
⁋ Quarto argumentor. A Aima non minus potest vno actu simplici realiter apprehem c dere a. esse b. quam iudicare a. esse b. sed iudicium est actus si simplex. quod probatur. nam iudicium quo iudico sortem esse animal: non componitur ex variis partibus / quarum vna erit assensus subiecti / et alia erit assensus praedicati vel copule. Et confirmatur. si omnes partes propositionis scripte essent in eodem loco: non esset ratio quare hec pars esset subiectum et illa praedicatum. ergo similiter in memtali.
⁋ Ad primum dicitur non esse idem: quia iudicium est respectu complexi solum: non enim assentimus incomplexo: sed appre hensio est respectu complexi et incomplexi: et anima apprehei dit res que sunt: et non potest aliter se habere in re ad apprehendendum quam res sunt oblate: modo e rationes fer me experimentales: et communes valentum auctoritates: ostendunt plures apprehensiones in mentali. Confirmatio est nulla. iam enim non est propositio: cum sit terminorum confu sio / vel qui fuerunt termini: sicut atramentum in calamo erit terminus: et erit propositio: si iterum ponatur in calamo sicut paius erat: non erit propositio. sicut in si mili dicimus: integrum panem sortes comedit: sed numquam comedit integrum panem: et sic concedo quod non est ratio qua re hec pars est subiectum potius quam illa: cum enim est nega tiua / nihil ponit.
⁋ Quinto arguitur. sequitur quod intellectus habens conceptum petri et pauli: non potest formare istam / petrus est albus: quin formet istam / paulus est albus. Probatur: quia ille conceptus verbalis non minus con ponitur cum illo conceptu quam cum isto: quia est eque praesens et eque componibilis: et quia non componitur per continuationem vel contiguationem / vel per informationem. igitur. Et confirmatur. hec litera a. significans hominem esse animal est propositio: et tamen non habet plures partes: quarum vna sit subiectum et alia copula: et tertia praedicatum: ergo eodem modo in mentali.
⁋ Ad quintum nego sequela et causa est: quia let illi conceptus sint eque praesentes intellectui: tamen placet ei vnum componere a non alium. intellectus enim realiter est voluntas sicut placet impressori accipere vnum elementorum equalium equaliter oblatorum ad imprimendum: et non aliud. Ad confirmationem a multis negaretur maior sed illam concedimus: cum vnus terminus possit esse copula et praedicatum: vt patet apud coniter loquentes de vbo adie ctiuo: et ob subordinationem ad mentalem non debet nega ri a esse propositio: et concedo minorem. sed consequentia est nulla: immo si ita esset sicut arguens imaginatur: negarem a esse propositionem: cum non subordinaretur vni mentali habenti plu res partes. Tota enim causa quare vocalis vel scripta dicitur esse propositio / est quia subordinatur mentali prope sitioni habenti plures partes.
⁋ Sexto arguitur. Vo luntas vnico actu potest velle a esse: ergo et intellectus a. esse intelligere. consequentia tenet: quia non minus est intelle ctus potens ferri in illud totum vnico actu quam voluntas. Confirmatur. deus est propositio: et tamen non habet plure: partes. igitur.
⁋ Ad sextum concedo antecedens: consequentiam et consequens: in tellectus enim habet vnum iudicium respectu totius / assensum vel dissensum: qui licet componatur ex partibus graduali bus / non tamen ex partibus diuersarum rationum. Ad confirmationem constat quod deus est iudicium omnim verorum: et dissen sus falsorum: et apprehendit omnia: et notitia apprehensiua in deo non distinguitur a iudicatiua: propterea si libeapotest vocari propositio increata: secus est de creata ex hoc autem non potes capere argumentum. Potes concludere hac via vnum absurdum falsum protinus ann sequenti: quod propositio mentalis est anima. patet. nam deus es sua notitia apprehensiua et iudicatiua: et non est ponenda pluralitas sine necessitate: ergo anima est propositio mi talis. Si dicas non sufficere ad propositione / iudicare vere et omnia apprehendere: sed requiritur quod sint plures partes: quarum vna erit subiectum / alia copula / tertia prae dicatum. ita vt illud quod de alio enunciatur sit praedicatum et illud de quo aliud enunciatur sit subiectum: et actus vnitiuus sit copula: et hoc in categoricis: tunc deus non est propositio. hoc in fine adiecimus. Diceret quispiam sunt tres persone in diuinis personaliter distincte: et go ibi sunt tres notitie. Ferme est de nomie contendere. dicere deum esse propositionem.
⁋ Septimo argumen tor. Nullus est actus syncategorematicus in mentali huius / omnis homo est animal. ergo illa non componitur ex pluribus partialibus noticiis. antecedens patet: quia vel talis actus syncategorematicus vitaliter immutapotentiam cognitiuam: aut non. si secundum: cum nec experier tia: nec ratio cogat: non debemus ponere huiuscemod syncategoremata. si primum: est vere representatiuum alicuius obiecti. pobatur consequentia nam potentiam cognitiuam vitaliter immutari per conceptum / est actualite tendere in obiectum peripsum: et per consequnens est naturalis similitudo obiecti: et illud obiectum representat: quod repugnat positioni. Sed dicis. ad hoc quod actus syncategorematicus et categorematicus vario modo immutant potentiam. per secundum enim intelle ctus cognoscit rem vel res ad intra vel ad extra: actu autem syncategorematicus limitat intellectum ad taliter vel taliter capiendos conceptus. hoc est facit cate goremata aliter ea aliter capi secundum naturam signi vt signum vniuersale denotat conceptum super quem proximefertur / accipi pro suis significatis copulatiue: vt quasi omnes oues in britamnis sunt cornute: copula extrema vnit. signum demonstratiuum singularizat. vt iste oues in francia non sunt cornute. et ita de aliis ter minis syncategorematicis secundum eorum naturam. Sed contra hoc arguitur. sic intellectus nunquam formaret talem mentalem: omnis homo est animal quin re flecteret se super conceptum homnins ipsum cognoscendo. sed consequens est falsum: et contra experientiam: quando potest quis habere illam mentalem non considerando se habere illam. Et confirmatur. nam in ista mentali / omnis ho mo est animal: actus distributiuus denotat conceptum ho minis accipi copulatiue: sed denotare est significare: ergo significat illum conceptum.
⁋ Ad primum inter arguem dum responsum est ad vltimam obiectionem vsque. De reflexione autem varius est modus loquendi. Aliqui enim vocant conceptum entitatiuum vel qualitatis reflexum: quia significat se. Alii hoc non admitterent: sed dicunt requiri quod solum repsuntet conceptum vel conceptum representet: non ponamus vim in appellatione rationis. Dicimus inte dum in modo loquendi de glorioso: qui putat se doctio rem quam sit: iste habet reflexionem supra se: hoc est iudicat se bene doctum: vel est de se ipso (vti aiunt) contentus: quando item anima cognoscit se / dicitur reflecti supra se. Interdum vocamus reflexionem: quando conceptus fertur in conceptum. et possumus etiam addere: quando actus fertur in conceptum. Ultimo modo concedo esse reflexionem: non primo.
Ad secundum: an intellectus possit fingere actus syncategorematicos sine conceptibus: vix exploratum est: sed maior est apparentia quod non. cui consonat di ctum philosophi primo perihermenias. hoc verbum est si purum dixeris: ipsum quidem nihil est: quod sine extremis non est inteligere. hoc est: non potest esse in intellectu sine extremis. Syncategorema namque habet categorema pro obiecto: sed ipsum non sigt: facit autem iplum taliter vel taliter capi: sicut nota quam cifram appellat vulgo facit figuram sequentem accipi pro decem vel viginti secundum notam sigure: et tamen nota ipsa nec figuram nec aliquemnumerum quantum est de se / significat.
Con tra hoc arguitur. conceptum habere aliquid pro obiecto / est esse naturalem similitudinem illius: sed prime actus syncategorematicus habet catecorema pro obiecto: ergo est naturalis similitudo eius. et per consequens vere signifi cat illud. Non dixi aliud nisi actum causari a conceptu: sicut obiectum partialiter causat notitiam eius in termi nis. Sed amplius nunc dico: cum argumentum est propositum: quod conceptus non modo partialiter causat actum: sed quod est obiectum eius: et quando arguitur in oppositum: concedo maiorem et minorem: et nego consequemtiam: cum enim non probetur sufficeret id negasse. conceptus quidem est naturalis similitudo obiecti: sed vtrobide ad habere obiectum non requiritur esse naturalem simi litudinem obiecti: vt patet de actu voluntatis: qui habet obiectum cuius non est naturalis similitudo. Ratio enim obiecti in actu voluntatis et intellectus est terminare ipsum actum: et interdum ab obiecto causari interdum vero non. modo ista duo conueniunt conceptui respectu actus. conceptus namque causant actus: et cum hoc actus terminatur ad conceptum: et si ad res significatas per conceptus: nihil ad b.
On this page