Quaestio 4

⁋ Distinctionis decimeseptime questio quarta. Voniam locuti sumus de causalitate gratia ad actum meritorium: vlterius queremus quarto an charitas acquisita inclinet in suum actum et contra. et queremus vni uersalius an quilibet habitus efficientiam habeat respectu actus.

⁋ Respondetur per conclusiones sequentes.

⁋ Prima est: difficile est probare habitum in nobis. Probatio. nullus enim est habitus corporeus in ma nu citharizantis conducens ad citharim andum. et tamen post crebros actus homo promptius exit in actum citharizandi quae a principio: sed habituspo nitur propterea solum: quia ipsum habens prompte et delectabiliter exit in suum actum. Assumptum probamus distinctione quarta quarti sententiarum quest. prima.

⁋ Probatio fuit hec: post crebrum homo velocius et expeditius currit quam a principio et tamen non est habitus in membris currentis. Pro batio: motus est ipsum mobile quod mouetur: ergo substantia mota pari facilitate tenebitur quod habitus est substantia mota sicut actus eius. vtrobique quando habitus est qualitas in corpore vel in a nima talis est actus eius. Quod motus sit mobile quod mouetur: supponatur ex opinione communi que defensabilis est. Propter istam probationem diximus non esse improbabile in lumine naturali: negare habitus.

⁋ Sed possumus dicere quod argumentum non concludit: non enim inconuenit substantiam taliter motam producere habitum in membris rei mote. hoc patet. quia ferrum et silex per confricationem producunt calorem quandm producunt ignem: ergo non est inconueniens dare habitum accidens productum a substantia taliter mota.

⁋ Secunda conclusio: ponendi sunt habitus corporei et incorporei. probatio ex tertio ethi corum.

⁋ Secundo arguitur ad idem. dabilis est virtus. ergo dabilis est habitus. Antecedens ab omnibus conceditur: et consequentia tenet. secundo ethicorum. virtus est habitus electiuus in mediocrita: te consistens: prout determinat ipse sapiens.

⁋ Rui sus non videtur quomodo homo est promptior post multas operationes ad exeundum in actus quam erat a principio / si nihil relinquatur post actus.

⁋ Ter tia conclusio: habitus habet efficientiam respectu actus Probatio per regulam communen de inuenienda cau sa: homo expeditius exit in actus quam antea: et non nisi quia auxilium habitus ante non habebat. Nec va let currere ad dispositionem subiecti cum ipsum ante satis bene disponebatur: et quid cause est quare homo post habitum citius producit actum quam a principio si nihil faciat habitus.

⁋ Item secundo de anima: sicut scientia est quae scimus: ita anima est qua viuimus et sentimus: sed anima est quo agimus actus: ergo sci entia habitualis est principium exeundi in actum

⁋ Insuper aliquis habitus est practicus et actiuus vt prudentia. aliquis factiuus: vt ars. ergo habitus habet principium respectu actus.

⁋ Dicere cum godefrido de fontibus. xi. quotlibeto quod substantia actus producitur a potentia: et intensio actus ab habitu est vnum somnium non intellectum. inter sio enim nihil aliud est quam actus intensus: ergo si sub stantia actus a nuda potentia producitur. et inten sio ab eadem producitur. et si intensio ab habitum pr ducitur: et substantia actus ab habitu producatur. vt patet. hec intensio actus ab habitu producitur hec intensio actus est substantia actus. igitur. expositorie. et maior patet per eum: si minor non sit ve ra: det arguens que res est intensio actus intensi si non sit eius substantia vel entitas. hic autem non capitur substantia vt distinguitur contra accidens.

⁋ Quarta conclusio: actus producit habitum. proba tur ista sicut et precedens.

⁋ Contra istas duas con¬ elusiones arguitur sic. si habitus produceret actur et econuerso: sequeretur quod esset circulatio in causis efficientibus. et quod vna causaret suum effectum. et econuerso. hoc est impossibile vt dicitur primo de tri nitate capitulo primo. Sequelam probo. Actus e nunc productus producit b habitum: et rursus b ha bitus idem numero producit actum. Sed dices: b habitus producit c actum qui intendit a actum: sed non producit a actum qui produxit b habitum et a et ec actus se intendunt. sic quod a et cproducunt t habitum: modo b et diterum se intendunt. numquam es idem producit suam causam effectiuam.

⁋ Sed contra hoc arguitur: eliciat quis vnum actum pure partibiliter per vltimum instans non esse: et ipsum continuet per vnam horam gratia exempli: in tota illa hora erit vnus habitus productus ab illo actu: to tus enim ille habitus b producitur ab actu a: et tot actus producitur ab habitu b. modo a est causa et fectiua b habitus et si b producat totum a effectus producit suam causam. Quiod ita sit patet: quia non est dabilis aliqua pars a actus quin illa producatur ab habitu b. Voco produci ab habitu b tunc / quando producitur a parte eius. Patet antecedens. diuido horam futuram per partes proportionales minoribus nos versus terminatis: tunc actus productus in prima parte proportionali producitur a b habitu. pariforma actus productus in secunda parte proportionali illius hore producitur a b habitu: et ita de qualibet parte proportionali produ cta in aliqua parte proportionali hore future: et si actus productus in prima parte proportionali producatur ab habitu: actus productus in duabus par tibus tribus et sic consequenter. ergo totalis actus producitur ab habitu. Eodem modo argumentari potes de productione habitus ab actu.

⁋ Forte dices: datur minimus actus qui producit habitum vel remississimus qui potest esse naturaliter: et ille produceret habitum in instanti. et sic non sequitur propositum.

⁋ hoc non impedit argumentum: quia eodem modo argumentabor de actu et habitu sequem tibus. et redibit eadem difficultas.

⁋ Respondetur quod actus producat habitum et econuerso non est inconueni ens: dummodo vna pars vnius producit aliam par tem alterius: et econuerso. nunquam enim pars habitus qui producitur ab vna parte actus producit illam partem actus a quo producebatur: sed alia pars to talis habitus ad illius partis actus productionem concurrit.

⁋ Sed contra hoc arguitur: quia si quis eli ciat actum in instanti ille producit habitum in eodem et ille habitus producit illum actum: ergo effectus producit suam causam adequatam. Consequentia est plana: probatur autem antecedens: quia in eodem in stanti quo actus est habitus est. nec repugnat creature agere in instanti. ergo concurrit ad productio nem sue cause.

⁋ Sed forte negas consequentiam sicut neganda est) nulla enim est prioritas illius habitus ad actum. est enim prioritas nature actus ad habitum. posterius autem non producit suum paius a quo est

⁋ Sed contra. saltem erit infinitus actus et infinitus habitus productus in illo instanti per con clusiones positas: sed hoc est inconueniens: ergo il lud ex quo sequitur. Probo consequentiam: producat voluntas actum vt quatuor in hoc instanti: Iam ille actus producit habitum forte intensun vt quatuor vel vt octo ille habitus est agens natu rale natum habere effectum in instanti: ergo producit actum in illo instanti. Et rursus: ille actus intendit priorem actum et ad maiorem intensionem actus sequitur intensior habitus: et ad intensionem habitus iterato intenditur actus: ergo non cessatur citra summum gradum actus vel habitus.

⁋ Respondetur: negando quod non erit status citra summum. Uno enim modo potest dici quod voluntas habet totum suum conatum quem potest in instanti applicatum circa suum obiectum: et producit actum vt quatupr. modo habitus non potest aliquid facere sine con cursu cause principalis scilicet anime: et sic pro illo instanti nihil actus est productum ab illo habitu. quia totus actus producit maximum habitum quem potest producere in hoc instanti.

⁋ Sed dices: cum habitus habet passum dispositum et cum eo concurrit causa effectiua scilicet anima: non euitatur quin producatur alius actus.

⁋ Istud egre con cludit: etiam postquam quatuor gradus conatus et quatu or gradus actus producunt solum octo gradus habitus. et semper manet equalis conatus. Iam auxilium habtus vix potest producere quatuor gradus actus. Et rursus quatuor gradus actus possunt producere duos gradus habitus: et illi duo gradus vix producunt vnum gradum actus. et iterato ille vnus gradus actus producit medium gradum habitus. et sic protinus erit status. Vel si non ponatur quies in productione reciproca: nulla con cluditur infinitas ex collectione infinitarum partium inequalium que non sufficit ad infinitum

⁋ Sad contra istud arguitur sic. licet euadatur sic a processu productionis et reproductionis instantanee infinito: doc tamen non potest euadi in productione actus et habitus temporanea.

⁋ Respondetur illud negando. actus naturalius producit habitum quam contra. non enim est situm in facultate viri si actum habuerit quin habitus emergat. sed habitus non producit actum nisi anima cum eo concurrat. propterea nos sumus domini actuum elictorum ab habitu. iii. ethico rum quinto. Nec possumus resecare habitum nostra sponte sicut actum cum volumus. Istud patet ex aristotele vbi supra. non tamen si quis vult cum est iniustus desinit esse talis: ac iustus erit. neque enim qui egrotat si vult erit sanus. et forte sua sponte egro tat. si incontinenter viuebat: et precepta medicorum negligebat. tunc igitur licebat ipsi non egrotare: sed postea quam valitudinem perdidit suam non licet. sicut neque fit vt qui squamre sumat lapidem quem proiecit. erat tamen in ipso situm sumere ipsum atque proiicere. principium etiam erat in ipso.

⁋ Secundo arguitur sic. si actus produceret habitum. vel hoc esset toto tempore quo continuatur producit nouum a nouum habitum: vel to tum habitum quem potest producere producit in instanti. Sed neutrum illorum est dicendum. igitur. probatio minore. si continuo augeretur habitus per continuationem: actus non dabitur maximus habitus quem actus potest producere cum tali dispositione. immo actus vt vnum produceret habitum vt mille: quod non est dicendum. Non valet dicere quod producit totum effectum suum in instanti: sicut corpus luminosum facit respectu luminis producti: quia lumen naturaliter non potest durare sine presentia corporis luminosi conseruantis ipsum. et propterea in quolibet instanti in quo conseruat lumen productum ab eo tantum facit sicut in primo instan¬ ti. conseruare est facere: licet non de nouo: sed pretereunte actu remanet habitus. igitur.

⁋ Respon detur: quod actus aliquis producit habitum in instanti: et idem continuatus per certum tempus producit habitum. alioquin esset ita bene habituatus simul et raptim eliciens actum sicut crebro actus eliciens quod est contra experientiam. Preterea si quis eliciat plures actus castitatis vel sobrietatis cum interruptione: generabitur nonus habitus. ergo cum continuatione eiusdem. tenet consequentia quia nunquam plura agen tia eiusdem rationis essentialiter et in gradu sibi sud cedentia possunt producere maiorem effectum quam vnum agens continuatum: alioquim citius aqua calefieret per successiuam applicationem trium ignium equalium quam per eundem ignem continuo permanentem: quod est fa sum: supposito quod semper vnus applicetur. sicut volumus. nam a tantum facit in prima tertia hore sicuti b. et tantum facit b in secunda tertia sicut c remoto b. et ctantum facit quantum din tertia tertia. et hic est distractio applicantionis. ergo a tantum facit quantum isti tres ignes taliter applicati. ergo eodem modo in continuatione actus respectu habitus producendi.

⁋ Sed tamen est status: puta actus vt quatuor potest producere habitum alicuius intensionis. et sic continuetur mille seculis non potest producere maiorem habitum. quenadmodum ignis tantum caloris posset producere in aquam in vno certo tempore quantum vnquam potest producere. Sic est in proposito: nullum agens producit vltra gradum sue perfectionis.

⁋ Sed contra hoc argu itur ergo continuatio nihil prodest vltra productionem ma ximi habitus quem potest producere.

⁋ Nego quod non prosit: e enim nouum meritum: sed non prodest ad augmentationem habitus nisi actus intendatur: bene tamen con seruat habitum productum.

⁋ Sed contra hoc arguitur si actus castitatis vt quattuor producit suum maximum habitum quem producere potest: si applicetur b actus eiusdem rationis nihil producit.

⁋ Verum est se solo. sed ipse cum priore habitum producit.

⁋ Tertio arguitur. vel quilibet actus quantumcunque paruus produ cit habitum vel requiritur actus alicuius intensionis: non primum. quia tunc ex vnico actu fieret virtus quae es set habitus electiuus in medietate consistens hoc est con tra aristotelem primo ethicorum. vna hyrundo non fa cit ver: nec vna pulchra dies estatem. non secundum quia actus intensus vt quattuor productus in instanti producit habitum in illo. tunc quaelibet pars illius actus pro ducit partem habitus ergo non est dabilis minimus actus qui sufficit producere habitum.

⁋ Respondetur concedendo quod quilibet actus quantunmcunque remissus producit habitum, nec est necessedare remississimum actum extra suum totum. licet detur remississima forma quae natu raliter potest per se existere.

⁋ Solent aliqui dicere vnus actus non producit virtutem. de ratione virtutis est quod emanet ex pluribus actibus secundum eos.

⁋ Sec contra hoc arguitur. primus actus studiosus producit aliquid. vel illud productum est virtus vel non virtus: si primum: hentur propositum: si secundum pari ratione secun dus actus non producit virtutem: et sic de tertio actu et sequentibus.

⁋ Sed dices: primus actus producit non virtutem puta dispositionem que non est virtus: nec habitus: quia est qualitas facile mobilis a subiecto

⁋ Contra: si octauus vel nonus actus producit vir- tutem et habitum saltem vnus actus intensus quantum illi octo producit virtutem: cum producat habitum electiuumim medietate consistentem.

⁋ Discolia est dicere quod requiruntur plures actus: et vnum voluntarium potissimum si actus fuerit intensus. propterea conceditur quod quilibet actus studiosus producit virtute et habitum: quilibbet habitus est difficile mobilis a subiecto respectu actus. dispositio pro actu accipitur.

⁋ Item actus est maior virtus quam habitus. patet ex aristotele. secundo ethi corum: atque vt in olympia non ii qui sunt elegantissimi forma prestantissimique robore: sed ii quidecertant coronis afficiuntur. Et ex isto conuincitur quod actus est perfectior habitu.

⁋ Quarto arguitur: si habitus concurrat adproductionem actus: sequeretur quod actus sequentes habitum et eum precedentes non essent eiusdem speciei specialissime. hoc autem est falsum: semper enim habitus inclinat immediate in actus simi les actibus a quibus emanauit. et consequentia patet. quia habeni causas effectiuas specie distinctas. non alias opinio a scientia circa idem opinabile vel scibile distinguntur.

⁋ Respondetur negando sequalam: illud enim non habet verum in habitibus.

⁋ Quinto arguitur sic vel aliquis actus quo ad speciem producit habitum a aliquis non: vel quilibem: non primum. quia non est ratio discriminis: nec secundum. quia con gnitio est agens naturale: ergo post multiplicatio nem actus non dereliquitur habitus secundo ethicorum primod: nihil eorum quae sunt a natura alif assuescit. cui si qui dem natura competit ferri deorsum: nunquam assuescet ferri sursum: neque si melius ipsum assuefaciendi causa quispiam sursum piecerit. simili modo nec ignis fer ri deor sum: nec aliud quicquam quam sibi natura competit ap suescet.

⁋ Respondetur quod quilibet actus est productiuus hitus aristoteles autem intelligit de inaiatis naturalibus.

⁋ Durandus tamen in tertio tenet habitum nullam effici entiam respeetu actus habere: sed eius mota nullius sunt momenti.

⁋ Forte dices nullum accidens producit aliud in subiectum in quo est. hoc patet inductiue / calor enim non producit in suum subiectum calorem. alioquin calor vt vnum produceret calorem vt vnum in suum subiectum: et esset calor vt duo in suo passo: et ita indu ctiue in omnibus.

⁋ Respondetur: istud non habet verum in qualitatibus sprecie differentibus. calor enim in sub iectum humidum producit nigredinem: et in passum sic cum albedinem secum. patet in ossibus in ignem proiectis et frigus producit albedinem secum in passum aliquod sicut frigus extrinsecum. frigiditas saturni destruit vites: et eas denigrat. et faceret similis frigiditas in vite cum agit per contactum: ergo etiam at habitus spe cie differunt.

⁋ Dubitatur primo: an actus a habitus sint eiusdem speciei specialissime.

⁋ Secundo dubitatli quo corrumpatur habitus.

⁋ Ad primum dicitur quod non Probatio: potentia vitaliter immutatur ab actu: non autem ab habitu. actus cessat desinente causalitate potentiae: non autem econuerso: a tota specie actus est habitu perfectior. immediate dominium actuum est in nostra potestate: non autem habituum.

⁋ Sed contra hoc argu itur. ex isto sequitur quod aliqua causa equiuoca est mi nus perfecta quam suus effectus. quod est inconueniens. habitus ei erit perfectior actu vel econuerso.

⁋ Insu per actus intendit habitum et contra: ergo sunt eiusdem speciei.

⁋ Respondetur quod non inconuenit causam equocam partialem esse minus perfectam effectu.

⁋ Ad secundum dicitur distinguendo quod actus intendat habitum: vel efficienter et sic conceditur: vel formaliter: et sic negatur: ex concessione primi membri consequentia est nulla.

⁋ Aod secundum poiter quod habitus anime intellectiue non corrumpuntur ad corruptionem sui subiecti: quia illud est incorruptibile secundum vbum christi. Matthei. x. Nolite timere eos qui occidunt corpus: animam autem non possunt oc cidere. nolo tamen negare quin potest corrumpi a deo. Sad difficultas est quo habitus corrumpitur sine fomento actuum: cum enim habitus alicuius intensionis gradualis duret per breue tempus in eadem intensione graduali: videtur quod nisi adducatur eius contrarium perpetuo durabit Nec valet dicere: corrumpitur sicut calor a forma aque. non esi est contrarietas virtualis inter animam et eius habitum.

⁋ Respondetur per Maximam physicam omne quod corrumpitur a suo contrario corrumpitur. vel ad corruptionem subiecti inhesionis: vel illius a quo dependet. Due vltime particule ponuntur pro pter notitias brutorum que corrumpuntur ad corruptionem subiecti: et propter lumen quod corrunpitur per absentiam corporis luminosi. modo habitus in anima non corrumpitur ad corruptionem ani me: et probabile est quod non est contrarietas inter habitus: et si esset oppositio: anima tamen beata non habemt gnorantiam praue dispositionis: non enim habet con trarium vero. Et quod amplius est: vbi illud contingeret quod non esset alia via saluandi: deus non con currit ad contrarium: nunc autem propter alterationem grandem in corpe: vt in longa infirmitate teste philosopho in paedicamentis et experientia: homo non exit in actus scientificos: sicut a principio. sed hoc non est propter corruptionem habitus scientifici in anima: sed est quia ille habitus non est principium suffiens exeundi in actum sine specie phantastica pro hoc statu. secundum illud sapientie nono: corpus quod corrumpitur aggrauat animam. In penam culpe primi parentis hoc habemus: et vt non torpeamus. secus est pro statu patrie. Obliuio autem non capitur pro priuatione habitus vel actus: quia tunc dormiens vel cogitans de materia peregrina diceretur obliuisci aliam materiam cuius magnas species habet: sed obliuio capiut pro priuatione posse exire in actum quando desiderat.

⁋ Dubitatur vtrum aliquis potest alteri mereri gratiam vet gloriam: loquor secundum lege communes: et vltra sacrameta tiam baptizans vel baptizare faciens non proprie meretur alteri gratiam baptismalem: sed deus ex pacto dat digne suscipienti gratiam. non loquor etiam si pius gratie detur ratione passionis christi exhibite quam prae uise. sed extra illa an per legem communem quis potalteri mereri gratiam et gloriam.

⁋ Et licet multi antiqui doctores videantur tenere partem affirmatiuam opinione mea illud est falsum: et in tertia quest. iiii distinc. iiii. sententiarum illud est reprobatum. sed pro pter aliqua motiua cuiusdam tenentis oppositum in perma quest. sui libri mouetur iterum dubitatio.

⁋ E ponitur conclusio negatiua pro fundamento.

⁋ Pro probatione illius repetam argumentum quod mihi per suadet hanc conclusionem. quia dato contradictorio conclusionis infero quod per legemcommunem si decedat vnus paruulus baptizatus immo centies milli baptizati: quod tantum beatificabuntur intensiue quantum sanctus Niuianus vel praecursor domini. hoc illatum est fal sum: nec illi audet aduersarius appopinquare.

⁋ Corollarium arguitur. sit arthurus filius regis nunc de nouo baptizatus: tunc per te vnus ei meretur vnum gradum gratie: et ex consequente vt asseris) gra dum glorie: alius equaliter bonus et equaliter orans eius tantum meretur. et sic de centum mille / per suffragia publica totius regni. precursoris gra est finita et eius beatitas: ergo si iste mox discedat tantum gratie et beatitatis gradualiter habebit quantum Io¬ annes baptista.

⁋ Sed dicet opinans quod non sequitur quia paruulus non est in tali statu vt aliquis mereatur ipsi.

⁋ Vel potest dici ( licet ei non placeat) in quit quod nullus meretur alteri nisi altero coagente ad augmentum gratiae prope.

⁋ Neutrum istorum dictorum euadit corollarium quod intulimus. primum enim dictum sbet sit verum non tamen est ad eius intentionem: fateor autem cum eo quod non est capax in potentia propinqua secundum legem.

⁋ Sed non potest euitare corollarium de rege prodeunte ad bellum a habente vnum gradum gratie quando vadit ad dormiendum: pro quo orati ones gnales (vt moris est) in regno fiunt: si in mane suffocetur a suis. vel occidatur in bello sancto Niuiano equabitur in beatitudine et gratia: et ve re si dormiens adultus est capax: debet eodem modo concedere de paruulo.

⁋ Sed ipsum habet. duos sensus. vnus est quod aliquis mereatur ateri il lo bonum actum habente: sic scilicet quod actus eius meritorius est magis meritorius propterea quia alius oratus hoc est dictu vnus orat vno gradu deuotionis proquo nullus orauit talis meretur gratiam vt vnum et gloriam vt vnum. Alius simili deuotione orat et omnia cetera sunt patria hoc dempto quod alii pro eo orant. non obstante propter aliorum preces multo pius gra tie et glorie dabitur secundo quam primo. et ille est sensus quem ille capit: quem iterum dico falsum.

⁋ Ex illo sequitur hoc corollarium: quod per legem communem habens vnum gradum gratie in vna hora continuans vnum bonum actum per totam illam horam circa materiam eutrapelie habebit tantum gratie in fine hore quantum paulus primus eremita. Et ex consequente si sic discedat tanta gloria potietur, consequentia tenet: si precario habeat suffragia: vt princeps solet in republica: vel romanuspontifex in tota militante ecclesia.

⁋ Alius sensus est quod deuoti praesent orare deum: vt iste rex continuet actum suum bonum: et quod deus speciali numine eum protegat ab impetibus peccati: et quod per proprios actus mereatur: et ille sensus est verus.

⁋ Sed contra istud arguitur. quis potest alteri applicare suum meritum proprium. patet de celebrante pro alio.

⁋ Item potest esse quod aliquis pro dormiente plene purgato a peccatis cui nulla debetur pena in purgatorio: qui sta tim post dormitionem moritur oret: tunc sic orans ei in ali quo valebit: et non nisi ad augmentum glorie.

⁋ Respondetur quod quis potest applicare suum opus ad libe rationem pene pro alio: vel vt alter perseueret in bonis acti bus: et vt non capiatur a deo in malo statu: Sed set vellet ei applicare totam suam gratiam et omnia sua opera perper ordinem charitatis: deus non sic acceptaret Iuxta illud secunde ad corinth. v. omnes nos manifestari oportet ante tribunat christi: vt recipiat vnusquique que gessit. et prime ad corim. iii. vnusquisque propriam mercedem accipiet.

⁋ Ad alid nego quod aliquis mereatur illi dormienti gratiam et gerliam.

⁋ Secundo arguitur: beatus august. in libro de vita beata capitulo. iiii. meritis matris mee viuo. et in lib. iiii. contra iulianum. orat ecclesia vt detur malis prima gratia sed non semperorat vane. ergo alteri meretur vt detur ei prima gratia. Et istud potest colorari per beatum augu. xxi. de ciuitate dei capit. vltoin allegantem illu Matthi. x. qui recipit prophetam in noine prophete mercedem prophete accipiet. et ad hoc maronem sexto eneidos citat sic inquens: nam cum elisios campospoeta ille desciberet vbi putant habitare animas sanctorum: non solum ibi posuit eos qui propriis meritis ad illas sedes peruenire meruerunt: sed adiecit atque ait. Quique sui memores alios fecere merendo: id est quai promeruerunt alios eosque sui memores promerendo fecerunt. Et sequitur prorsus tanquam eis diceret. quod frequentatur ore christiano: cum se cuicuque et sanctorum humilis quisque commendat. Et dicit. memor mei esto

⁋ Respondetur quod beatus Aug. conuertebatur a dominoprecibus matris sue: sed gratia habebat per actus prorios. et sic intel ligantur iste auctoritates.

⁋ Ad verbum christi qui ad cipit prohetam in noine prohete: talis meretur per actum qui non accipit nomine amici vel lucri temporalis: propterea diebter sub nomine prohete.

⁋ Tertio arguitur. peccatum vnius homins potest augeri per peccatum alterius. ergo quis potest alteri mereri in sensu negato. antecedens patet: si quis eliciat volitionem cognoscendi bertam: et berta contrahat in medietate temporis ipso sciente / talis pius peccat in secunda medietate hore quam in prima. igitur.

⁋ Re spondetur: quod actus illius est peior in secunda medietate hore quam in prima: quia liber a strictiore vinculo prohibetur. sed actus mulieris est causa per accidens.