Quaestio 1

⁋ Sunt enim quedam que ex tempore de deo dicuntur eique temporaliter conueniunt. Distinctionum. xxx. et xxxi. questio vnica. MAgister in hac distinctione trigesima et sequenti loquitur de relatione patris ad filium introducens beatum Augustinum libro quinto de trinitate dicentem: quod creator relatiue di citur ad creaturam sicut domi nus ad seruum. Et in trigesimaprima distinctione querit: cum tres persone coequales sibi sint: vtrum relatiue hoc dicatur an secundum substantiam: et si relatiue / vtrum secundum relationem an secundum essentiam consideranda sit equalitas. Deinde quid sitipsa equalitas et que sequuntur: vide in magistro

⁋ Videntes doctores post magistrum post multa verba non apparuit eis que entitas est relatio vt similitu do vel equalitas: dedita opera mouerunt questiones metaphysicas inquirentes de entitate relationis in con muni: an equalitas et similitudo essent res sibi similes et equales: vel essent alique relationes medie di stincte ab extremis: hoc est a fundamento a termino qui modus loquendi apud communem scholam pariensem n hac tempestate in dissuetudinem abiit: nec Augusti. num vel Magistrum opinor aliquid discriminis relationum posuisse nisi in terminis relatiuis: nec ratio vlla potest eas pobare: sed quia crebro redeunt eedem opiniones teste Philosopho primo de celoa mundo et primo Ethicorum: et extinctos veteres cineres facile est ignire: et etiam earum in aliis studiis est fama prcelebris non nihil dicam. Sed quia materia non est magni momenti theologo a prsupponi debet ex metaphysica. pauca cum communiter loquentibus circa materiam ipsam tangere curabimus: ne omnino ienune hanc materiam transisse videamur. Quocirca circa hanc distinctionem et sequentem sub hac verborum structura mouetur talis titulus questionis: An relatio realis distinguatur a fundamento et termino:

⁋ Vocamus cum aliis relatio nem realem eam cuius fundamentum et terminus realiter distinguuntur: sic scilicet quod ex natura extremorum sequa tur talis relatio absque operatione alicuius potentie comparantis vnum extremum alteri. Nec hic querimus impertinens. cum apud reales a nominales hec questio hic determinetur.

⁋ Super proposita questione partite est positio. doctoribus antiquis agminatim tenentibus relationem distingui realiter a fundamen to e termino: fundamentum vt opinor a Gilberto poritano accipentes. auctoritates enim Aristotelis praesent trahi ad expositionem nominalium facilius quam ad oppositum.

⁋ Alia est positio quam vmbratice Henri cus de gandauo et Aureolus tetigerunt et nominales postmodum tenuerunt. facile est vtraque positionem tueri.

⁋ Contra priorem aliquibus argumentis instalimus uotum solutionibus habitis quid positio dicere voluerit videbitur. Arguitur primo sic paternitas non est accidens inherens sorti: denominans sortem partem distinctum a sorte: ergo male dictum est. Assumptum patet. vel est accidens diuisibile vel indiutsibile: si est indiuifibile oportet dare ei vnum subiectum indiuisibi le. non autem sufficit ei dare animam intellectiuam subiectum: quia hoc non soluit argumentum de patre asino. si vero est accidens diuisibile: tunc vt vna pars illius accidentis est in vna parte subiecti: et alia in alia: sic paternitas est in manu: et paternit: s est impede: sed in quocumque est paternitas ipsum est pater: ergo pes sortis est pater.

⁋ Forte dicis (et sic dicendum est) paternitas est accidens indiuisibile secundum intensionem. Priamus enim non est magis pater quam Sophroniscus habens solum Soecratem filium. nec est accidens extensum: quia toti patri iheret: et nulli parti eius. adequatum enim subiectum eius est homo vel equus denoinatus pater. nec hoc inconuenit in accidentibus respectiuis. hoc etiam patet in accidente absoluto. non enim datur adequatum subiectum puncti: ponendo ipsum impartibile.

⁋ Contra hoc arguitur. abscissa aure sortis quod reliquum est est pater: et non noua paternitate. ergo prius illa paternitas inherebat illi parti.

⁋ Forte dices: erit noua paternitas: alioquin accidens migrabit de subiecto in subiectum

⁋ Sed contra hoc arguitur. sequeretur quod quando essent duo alba que in¬ tenduntur successiue a non gradu ad aliquem certum. gradum vsque: vniformiter difformiter per vnam horam: quod ibi erunt infinite similitudines producte: et infinite similitudines corrupte: quod videtur inconueniens. probo consequentiam. quando in vtroque subiecto est albedo vt vnum: iam illa duo corpora sunt similia per similitudines inherentes: ita quod est vna similitu do inherens a corpori albo: et alia correspondens in on corpore albo. tunc quando in vtroque corpore erit albedo vt duo: erit alia similitudo cum erit aliud fundamentum et alius terminus. Eodem modo argumen tabor de vno gradu albedinis et semis: de vno gra du albedinis et vna quarta. et sic sine statu.

⁋ Respondetur quod non est inconuen: ens quod infinite relationes producantur et infinite corrumpantur categorematice infinite: quia ita est de subiectis illarum similitudinum. Similiter potest quispiam argumentum facere de ordine fluminis protensi ab vna parte aluei in alteram ad probandum quod ille ordo non durat per duo instan tia ob celerem discessum fluminis a lateribus aluei. Sed hoc argumentum potest solui ex precedenti. et respondens in nominalem argumentum retorquere potest: licet ille ordo vel res que fuit ille ordo / maneat in rerum natura: tamen perit hic ordo propter variationem rerum mutuo ordinatarum. sicut quando continuo aliquid alteratur acquirendo nouam quantitatem: aduersarii habent dicere in illo instanti motus hec totalis quatitas fuit: sed semper est noua a noua. et sicut tu ponis nouitatem in rebus absolutis: ita licebit eis nouas relationes ponere in rebus ipsis fundatas.

⁋ Secundo arguitur: maxime proprium est substantie cum sit vna et eadem numero quod sit susceptiua contrariorum: ex vna noprietate praedicamenti substantie: ergo non est vna similitudo inherens albedini per quam denominatur imilis: quia tunc accidentis esset accidens.

⁋ Sed dices quod maxime non capitur aduerbialiter in illa proprietate: sed est adiectiuum termini substantie. albedo secundum multos inheret quantitati continue e non inconuenit similitudinem inherere albedini. vnde albedo est fundamentum propinquum illius similitudinis: papyrus alba est fundamentum remotum eiusdem. a bedo est ratio proxima quare vna res est similis alte i: cum similitudo e rerum differentia sint eadem qualitas.

⁋ Sed contra istud arguitur. sequeretur quod per productionem vnius albedinis essent inumere similirudines producte in omnibus aliis albedinibus quantum cunque distantibus: quod est inconueniens. Quod se quatur patet. enim hec albedo parisii producta de nouo in hoc osse proiecto in ignem est similis albedini in osse elephantis in India et Taprobana: et ita in ceteris albe dinibus. et queritur quis produxit similitudinem in os elephantinum in Indias.

⁋ Ad istud conceditur sequela: id enim in rebus respectiuis non est inconueniens. et non est magna vis que causa produxit illam similitudinem: dicatur quod ignis producens albedinem in vnum os producit in ipsum vnam similitudinem et aliam in terminum quantumcumque distantem: immosi ponatur infinitum clausum inter duo puncta: hic ignis producat similitudinem in aliud extremum. non autem est inconueniens dare ininitas similitudines in hoc osse. quaelibet enim pars proportionalis habet vnam similitudinem per quam denominatur similis alteri. Et si dicas: similitudo rei cuius quelibet pars dicitur esse similis est extensa: licet non intensa rediit in idem.

⁋ Tertio arguitur: stat bare patrem respectu filii sine parternitate in patre et iliatione in filio: ergo inanis est multiplicatio vnius relationis in fundamento a alterius in termino. Antecedens patet. ponatur enim quod deus de potentia sua absoluta corrumpat paternitatem et filiationem isias nullas alias producendo: conseruando sortem qui genuit et platonem qui ab eo generabatur. possibilitas casus patet: quia quandocumque sunt due creature realiter distincte: quarum neutra est pars alterius: deus potest quamcumque illarum conseruare alia annihilata: ergo po test conseruare substantias Priami et Hectoris sine paternitate et filiatione.

⁋ Respondetur ab aliquibus admittendo casum: quod deus potest conseruare has substantias (demonstrando patrem et filium (absque hoc quod ponatur paternitas vel relatio: et sic concederent quod ali quid desinit esse pater similiter aliquid desinit esse filius sine destructione fundamenti vel termini: et hoc de potentia dei absoluta. Et sic concederent quod desinit esse paternitas et paternitas desinit esse: sed istud no potest esse de potentia dei ordinata.

⁋ Sed contra hoc arguitur. ergo eodem modo debet concedere quod aliquis est filius de potentia dei absoluta sine patre. capio istos terminos pater et silius vt sunt de predicamento relationis et non de praedicamento quali tatis: vt filius tantum valeat quantum hoc disiunctum filius vel filia: et pater tantum valeat quantum pater vel ma ter. hoc autem est impossibile: ergo solutio ex qua deducitur. Consequentiam tamen probo: quia sicut tum concedis aliquem esse patrem sine paternitate: ita concedere debes aliquem esse filium sine filiatione inherente et patre.

⁋ Preterea arguitur sic. paternitas toti patri inheo ret per te: et abscissa manu inheret relique parti: ergo nul a est repugnantia quin paternitas eadem que paius inherebat toti inhereat parti ipsa remanente parte totius: cum pars sit eiusdem rationis cum toto. Similiter ille paternitates sunt eiusdem speciei: et ex consequenti deducitur quod deus potest ponere paternitatem bouis in pede bouis: quod si concedas sequitur quod pes bouis est pater: quia in quocunque est paternitas ipsum est pater.

⁋ Respondetur quod et si concederem hoc quod infere quorsum procedes vlterius secundum omnipotentiam deis.

⁋ Ad secundum argumentum dico quod si omnia concederem que infers quod paternitas inherens toti potest inherere parti: quomodo id improbabis: Vel sic dicatur quod paternitas que inheret toti non potest inherere parti: dato quod ipsa efficiatur totum sed vna alia.

⁋ Aliter (et forte rationabilius) dicendo: nego quod deus potest de potentia sua absoluta omnem paternitatem et filiationem destruere nisi alias producat de no uo: istis rebus sic conseruatis quod vna genuit aliam hoc dixerim. poterat enim deus substantiam Priami et substantiam Hectoris creasse: et tunc verum fuisse dicere: iste substantie sunt sine paternitate: etiam et filiatione. deus poterat destruere hac paternitatem at hanc filiationem conseruando has substantias: producendo nouam paternitatem a nouam filiationem.

⁋ Coloratur solutio. vocatur enim respectus vel relatio quasi respiciens aliud accidens in alio extremo vel terminumergo postquam illa habitudo in vno extremo est produ- cta et alia in alia: deus non potest corrumpere has habitudines nisi vtrumque extremum vel alterum desinat esse. Si enim filius desinat esse: filiatio periit: et paternitas in patre: quia iam non respicit terminum: filius enim est fundamen tum filiationis: et pater est terminus: et relatio respon dens est paternitas. Opposito modo est de paternita te. hic autem est relatio disquiparantie: cum pater habeat dominium respectu filiatiois. interdum est relatio equiparantie. vt quando extrema sunt eiusdem rationis in ratione fundandi: vt similitudo / equalitas: semper enim relatio in vno extremo ponit relationem in altero: nis psum fuerit deus. quare vnio inherens nature huma ne non habet relationem inherentem deo: hereticum enim esset dicere deum posse in se suscipere accidens.

⁋ Quo fit apparens secundum hanc positionem quod deus non potest creare paternitatem: ista enim relatio presupponit subiectum in quo est: et sic non quicquid deus potest producere mediante causa secunda / potest producere se solo. Dixi apparens. potest enim quispiam dicere euadendo quod paternitas produci posset extra subiectum nihilominus tamen saluatur positio: sufficit quod non posset ponere illud accidens in subiecto quod non genuit. nec plures paternitates ponere in patre quam ipse filios genuerit.

⁋ Ulterius patet quod in triduo mortis Christi maternitas desinebat esse in btam virgine: et in paschate: et in resurrectione erat alia maternitas: vel eadem numero.

⁋ Ex isto patet quod inepte dicunt aliqui dicentes quod producebatur maternitas in btam virgine per illa verba quae Christus protulit in cruce Matthei. xxvi. Mu lier ecce filius tuus. et eccemater tua. et quod in Ioanne enangelista producebatur filiatio. deus enim non potest ista accidentia ex dictis producere in duabus substantiis quarum neutra produxit aliam.

⁋ Sed. dices: sortes cognouit Mertam: quando incepit esse pater: Si dicas in primo instanti in quo generabatur filius. Contra hoc esset propter actum preteritum sortis: sed hoc non. ille enim actus preteritus non est: nec immediate ante hoc fuit: et quod non est nec immediate ante hoc suit: nullius rei est causa.

⁋ Respondetur negando antecedens fundatur enim super actiuam potentiam: licet egisse vel actio sit ratio fundandi relationes quo ad principium: sed non quo ad permanentiam.

⁋ Quarto arguitur. sequeretur quod esset infinita multitudo rerum actu existentium: consequens est contra Aristotelem tertio physicorum: et primo de celo et mundo. probo tamen consequentiam. capio a pedale iam a est duplum ad suam medietatem: ergo proportio dupla inheret ei pedale duplum denominans: et idem pedale est triplum ad suam tertiam partem: quadruplum ad suam quarteam partem: et sic in abyssum: ergo infinite sunt proportio nes inherentes illi pedali: quarum quelibet distinguitur ab alia.

⁋ Preterea sequeretur quod aliquod agens ageret in remotum non agendo in propinquum: consequens est inconueniens. patet in similitudine que producit in remotum suam similitudinem et non in propinquum.

⁋ Item per motum digiti mei erunt infinite propinquitates in partibus vniuersi quibus digitis est propinquior: et sic in angelis et in celo recipe rentur varia accidentia.

⁋ Ad primum conceditur sequela. hoc patet per aduersarium: sunt enim infinite partes proportionales in continuo: quarum quelibet est actualiter in continuo. Si vero hoc ponatur in absolutit quare negandum est in respectiuis: Et conceditur quod est vna dupleitas in toto pedali: et inqualibet medietate est subdupleitas: et in vna medietate est dupleitas in ordine ad secundam partem proportionalem: sed illa non denominat totum duplum: quia non inheret primo toti: sed toti per partem: et sic in isto toto sunt infinite dupleitatis inequaliter: vt patet consequenter descendendo ad partes minutiores.

⁋ Ad secundum non est inconueniens: visibile enim producit visionem in remotum et nullam in medio: sed species visibiles.

⁋ Ad tertium conceditur illatum: et quod musca per suum motum causat nouum respectum: puta propinquitatem vel distantiam in quolibet susceptibili vniuersi. et in quo¬ libet instanti erit vna propinquitas vel distantia que non erat in aliquo instanti precedenti: et tot sunt distan tie in illa musca quot sunt puncta in vniuerso. nihi ponders habent: cum non sunt graues. sunt enim parue enti tates.

⁋ Potest fieri argumentum quod due similitudi nes sunt similes: ergo eodem modo illis similitudini bus inhe rebunt similitudines: et sic sine statu. sic potest fieri argumentum. sortes est idem specie platoni: et differens numero ab eodem. modo identitas specifica sortis distinguitur a sorte: et sic oportet currere in abyvssum in identatibus et differentiis.

⁋ Princi pium est in hac via quando aliquid est tale denominatiuae: et aliud est formaliter tale: tunc standum est in illo quod est formaliter tale. Etiam secundum docto rem subtilem: sicut omnis relatio est distincta a fun damento: quando fundamentum potest esse sine termino illius relationis: sic omnis relatio cuius fundamento repugnat esse sine termino est eadem realiter cum suo fundamento: et in eodem praedicamento: si cut est fundamentum suum cum quo identificatur: vt de pendentia creaturae ad deum / creatio passiua.

⁋ Circa ista dubitatur: que relatio est intrinsecus adueniens et que extrinsecus aduenienss

⁋ Ad hoc dicitur quod relatio intrinsecus adueniens est illa que sic se habet quod positis fundamento a termino in quacunque dista tia de necessitate consurgit relatio. vt relationes sunt de praedicamento ad aliquid. posito enim patre et filio oritur paternitas et filiatio in quacumque popinquita te et distantia. Relatio extrinsecus adueniens est relatio sic se habens quod positis fundamento a termino non de necessitate ponitur ipsa relatio. stat ignem esse pa risii et lignum esse rome: et tamen non ponitur calefactio actio. quia non applicatur agens passo. Simili ter quando duo entia distant: in vtroque est distantia: ipsis autem coniunctis desinit esse distantia: et si vnum corpus inciperet recedere ab alio continuo esset alia eus alia distantia. nec inconuenit dare infinitas distantias ibi successiue productas: sicut diximus de similitudinibus in continua intensione albedinum: et fortasse s redirent illa corpora ad situs priores rediret eadem distantia numero realiter. Aliqui istorum istud non abhorrent in absolutis: quare multo minus in respectiuis.

⁋ Sed forte dices: redibit eadem distantia specifica: secundum aliquos istorum deus potest corrumpere relationem extrinsecus aduenientem conseruatis fundamento a termino in debita applicatione. propterea concedunt quod manet locus circa corpus Christi in sacramento eucharistiae: et tamen ipsum intrinsece est longum septem pedibus: licet non in ordine ad locum. Sed difficultas est hic de quando. si enim sortes esset extra vniuersum adhuc esset in tempore. Thomiste nihil fixum dicunt de sex vltimis praedicamentis. nec istud discrimen vniuersaliter admittunt.

⁋ Secundo dubitatur: an Priamus habens trigitia filios habeat tot parternitates:/

⁋ Partiti sunt viri huius positionis Thomistis asserentibus vnam paternitatem sufficere eis omnibus: et si successiue omnes illi filii desinant esse ad trigesimum vsque exclusiue: adhuc manet in ipso patru illa paternitas: et sic vna similitudo inheret vni papi ro que sufficit in ordine ad omnia alba in vniuerso

⁋ Quo fit quod relatio realis non numeratur ad solam numerationem termini.

⁋ Secundo sequitur quod destructo termino per accidens manet eadem relatio: non ar tem de termino per se. hic filius (quando sunt multiest terminus per accidens. per se terminus illius relationis paterne est filius ab eo genitus inquantum hu iusmodi: non autem inquantum hic vel ille: sed si pater hodie habeat vnicum filium et ille moriatur antequam habeat alium / cessat prima paternitas: at succedit alia

⁋ Tertio sequitur quod non est simile de paternitatibus respectu vnius filii: et de filiationibus respectu vnius patris: quia vnicus filius non potest esse a duobue patribus: sicut duo filii ab eodem patre. Sed duabi relationibus existentibus in patre a in matre respondet vna filiatio in filio. hoc patet apud sanctum Thomam tertia parte. q. xxxi. articulo quinto in parte ad hoc descendunt: quia non admittunt plura accidentia solo numero differentia posse inherere eidem subiecto.

⁋ Aliorum est positio quod tot sunt paternitates in patre quot sunt filii: cuilibet enim filiationi respondet sua paternitas: et moriente vno filio perit filiatio in eo fundata: et alia paternitas ei respondens in patre. hec con sequentia nihil valet: sunt plures paternitates in Priamo: ergo a plures patres: quia ad multiplicatione ab stractorum non multiplicatur concretum: quemadmodum non sequitur: sunt plures scientie in gorgia leontino: ergo est plures scientes more realiu. Secunda positio est apparens: sed prior hoc honestatis induit: quod non multiplicat res.

⁋ Tertio dubitatur de secunda intentione.

⁋ Supponatur quod intentio interdum capitur pro actu voluntatis: quemadmodum ingrediens ecclesiam intendit orare: et sic non capitur in proposito: sed magis vt spectat ad intellectum: tunc autem capitu dupliciter scilicet materialiter et concretiue: et est illud quod intelligitur. Alio modo formaliter et abstractiue et tunc est respectus rationis factus per actum conparatiuum intellectus comparantis vnum obiectum cognitum ad aliud. sicut cum intellectus noster apprehendit humanitatem secundum eius propriam na turam: et eam videt tanquam communicabilem multis: tunc ipsam sic cognitam per actum comparatiuum intellectus comparat ad multa differentia numero quibus illa natura est communicabilis. Et ex illa comparatione derelinquitur relatio rationis que vocatur specieitas: concretiue autem significatur per hoc no men species: talis relatio pro fundamento proximo habet humanitatem secundum eius esse cognitum: et pro termino habet multa differentia numero etianm cognita: sed pro causa efficiente habet intellectum: et tius actum comparatiuum.

⁋ Dicitur respectus rationis: quia fit solum per actum potentie cognitiui vel appetitiue: quemadmodum realis que potest fier cessante operatioe potentie cognitiue vel appetitiue: vt similitudo paternitas: que cessante omni operatio ne intellectus sunt tales. Unde duplex est actus intel ligendi. quidam est notitia comparatiua: et est illa que significat hoc esse hoc: vel hoc non esse hoc.

⁋ Ex isto patet quod quelibet mentalis et eius iudicium vocatur notitia comparatiua.

⁋ Notitia non comparatiua est illa que non significat esse vel non esse: vt sunt notitie quibus subordinantur termini incomplexi: et complexi complexione non propositionali: ista secunda intentio est in illo comparato seu in obiecto cognito de nominatiue vel quasi snbiectiue.

⁋ Aliquid dicitur esse in intellectum tripliciter. Uno modo obiectiue: et ic nihil aliud est quam cognosci ab intellenctum.

⁋ Alio modo aliquid dicitur esse in intellectum subiectiue: quod intellectui realiter inheret.

⁋ Alio modo aliquid dicitur esse in intellectu quando habet precise esse in considerato id est in obiecto cognito vt cognitum est. Secunda intentio proprie non habet esse: quia potest fundari in ente reali: et in re que non est: et relatio non habebit ve rius esse quam snum fundamentum. nec sequitur: antichri stus fundat relationem: ergo antichristus est. fundare ei re lationem est ampliatiuum sicut cognosci.

⁋ Secundo patet quod notitia quam habeo de sorte est ens reale. hoi batet: quia cessante omni operatione intellectus ille potest esse extra subiectum. licet enim non erit cognitio erit qualitas vel entitas.

⁋ Ulterius sequitur quod non est idem terminus secunde intentionis et secunda intentio: nullus enim terminus secunde intentionis est secunda intentio: sed terminus secunde intentionis secundam intentionem connotat. Iste enim terminus species de ma teriali significato supponit pro natura humana vel asinina connotando quod ipsa apprehendatur ab intellectu communicabilis multis solo numero differentibus

⁋ hec est summa positionis realium qui mouentur aliquibus rationibus et auctoritatibus. Primo sic argumentantur. omnes res sic se habentes: quarum vna manet alia non manente distinguntur realiter: hec pa ternitas et sortes pater sic se habent quod sortes manet paternitate non manente: ergo realiter distinguuntur.

⁋ Respondetur. maior implicat. illa enim debet exponi per dum: quia illa propositio dicit quod res sic se habentes uarum vna manet et alia non: distinguuntur. quod est falsum: quia nec non ens enti: nec ens non enti est idem vel diuersum. Etiam minor inuoluit falsum. si sic dicas in maiori non sunt idem. Sisortes desinat esse pa ter conceditur hec conclusio: sortes et paternitas non unt idem: non curando de veritate premissarum.

⁋ Aliqui noiales putant se soluere argumentum per hoc quod sortes et paternitas non sunt due res: sed sunt vna et eadem res: sed hoc nihil est. totum enim est sue partes par eos: ergo sortes et paternitas sunt due res: tres res. Et quia hoc argumentum achillem reputant ostenditur quod argumentum est sophisticum ad probandum eorum intentum: et quod equ. liter concludit contra eos sicut pro eis. accipiam enim maiorem in qua confidunt. apbono hanc minorem illi maiori: sortes et hoc sedens sunt huiusmodi: igitur. Non euitat propositum negando sortem at hanc rem esse piures res: dato quod teneatur totum tertia entitas more aliquorum realium. potest idem pondus seruari in singulari numero vel paulo mutatis terminis. Et hoc argumentum est eis necessarium soluere: quo soluto eluitur eorum argumentum si ipsi probent hoc est a hoc non est esse veras / demon strando paternitatem in affirmatiua et sortem in negatiua iustam causam haberent. Sed hoc non poslunt probare. Ista enim est falsa: hec paternitas est pos mortem filiorum: sed hoc est demonstrando illud quod ante erat patinitas: quemadmodum de sorte et sorte albo et de sorte et sorte sedente contingit.

⁋ Forte dices quod hac via potest tueri materiam et formam esse idem principium et intensionem forme non fieri per additionem gradualem.

⁋ Respondetur quod consequentia est nulla: licet enim diffi cillimum sit in multis probare multa distingui que fortassis sunt distincta: si arguens voluerit vti illa maiori ad efficaciter concludendam distinctionem rerum euestigio contra seipsum multa differre comperiet que dentificantur.

⁋ Secundo arguitur. vel similitudo sortis albi ad platonem album est relatio inherens albedini sortis: vel est ipsa albedo: vel aliquid aliud: si primum: propositum. nihil enim aliud dare potes ab albedine sortis et sorte.

⁋ Sed dices (sicut dicendum est a nominali) quod similitudo sortis ad platonem est ipsa albedo que realiter sorti iheret: qua denominatur sor tes similis platoni.

⁋ Contra hoc arguitur ponendo enim quod sortes et plato nunc sint albi vt quattuor: intenda¬ tur albedo sortis ad octo non intensa albedine platonis: tunc sic. hec albedo intenditur: hec albedo est simi litudo sortis ad platonem: ergo similitudo sortis ad pla tonem intenditur. conclusio est falsa. ergo aliqua primissarum: et non maior: ergo minor

⁋ Item tunc sequeretur quod similitudo esset dissimilitudo. quia sortes albus est dissimilis ethiopi nigro: et queritur de illa dissimilitudine:

⁋ Respondetur concedendo conclusionem argumenti: scilicet quod similitudo sortis ad platonem intenditur.

⁋ Secunda propositio. non intenditur si militudo sortis ad platonem. patet: quia continuo fiunt minus similes.

⁋ Tertia propositio. similitudo sortis ad platonem intenditur quando remittitur similitudo sortuis ad platonem. Et si ponatur infinita albedo in sorte successiue genita: hoc non fortificat argumentum. adhuc conceditur conclusio. sunt aliqualiter similes. Si dicas nullam similitudinem esse inter infinitam albedinem et finitam. Iam falsificas tuam minorem: scilicet quod hec albedo est similitudo sortis ad platonem. Si petas an proportionabiliter remittitur similitudo sicut intenditur albe dor hoc est impertinens ponderi argumenti. petatur eadem questio ab arguente: et responsione rationabili habita facile est loqui consequenter: sicut in vno simili communiter dici solet: opinio augetur: et remitti tur formido.

⁋ Ad aliud: coceditur quod similitudo est dissimilitudo: sicut oportet eos concedere dissimilitu dinem et similitudinem eidem fundamento inherere. Nec sequitur: hec albedo est dissimilitudo sortis ad ethiopem: ergo non est similitudo. nec contrarie opiponuntur illi termini: et sic conceditur quod propinquitas est res alteri propinqua: et distantia est res ab alia distans.

⁋ Et si ponas quod a cera augeatur: et b ei semper ap propinquet magis / hec propiquitas est maior: hec propinquitas est haec distantia: ergo hec distantia est maior. si enim bene syllogisas omnisa sunt peruia. Nam quaero quid capis pro substantiuo termini maior: an terminum propinqui tas / an terminum res: tunc concludere oportebit in conclu sione / haec distantia est maior propinquitas vel maior res: quod est verum in tuo casu: sed non aliud potes colligere in conclusione quam in primissis seminasti.

⁋ Tertio arguitur sic. vnio distinguitur ab humanitate vnita a verbo diuino: et non est res absoluta: sed solum respectus extrinsecus adueniens. igitur. Quod non sit vlla res absoluta patet: quia neque substantia neque accidens: quia opposito dato sequitur quod erit aliqua substantia vel aliquod accidens absolutum in humanitate christi: quod vel que non erit in alio homine. quod non est dicendum. assumptum patet. nunc enim verum est dicere vnio nature humane ad verbum est: et si verbum non assumeret hypostatice illam naturam humanam falsum esset dicere quod illa vnio esset: nam naturaliter loquendo omnino impossibile est contradictoria successiue verificari de eodem nisi propter deperditionem antique rei vel acquisitionem noue: sed nulla res absoluta antiqua deperditur: ergo aliqua noua res acquiritur.

⁋ Propter hoc argumen tum quidam doctor communiter relationes negans in earum concessionem incidit. solutiones quas dare consueuerat ad relationes intrinsecus aduenientes relationibus extrinsecus aduenientibus sufficiunt. hoc argumentum est apud multos magni ponderis: sed hoc pondus originem capit ab assuefactione auctorum citius quam a ratione. propterea dicitur quod interdum verificantur contradictoria sine acquisitione alicuius entitatis per solum motum localem: vt haec res est circulus: hec res non est circulus: eadem re demonstrata: interdum sine motu locali: vt hoc est album hoc non est album. supposito quod albedo maneat ita praesenus subiecto quod erat album sicut antea: sed non inhe reat: iam hoc non est album: et nulla est mutatio lo calis. Similiter iste est dilectus a deo: iste non est di lectus a deo: sine aliquo dono creato. Nego quod si vna velatio extrinsecus adueniens que dicitur vnio hu mane nature inherens: sed vnio humane nature passiua nihil alid est quam ipsa natura humana vni ta. I ste terminus vnio passiua pro humananatura supponit: connotando quod hypostatice verbo diuino vniatur. inter duo illa vnio non desinit esse entia. vnio anime ad materiam inter duo non desinebat esse: sed desinebat esse inter duo. nec est etiam credendum sicut putat quidam doctor quod christus tunc desierat esse. existimat enim ipse quod christus est aggregatum ex diuinitate et humanitate: sicut anima rationalis et caro vnus est homo hoc autem est falsum: quia tunc christus non esset deus nec creatura. terminus chri stus vtramque naturam denotat. sed in recto pro secum da persona in diuinis supponit: connotando quod na turam humanam assumat hypostatice. et quia tunc in ter duo non fuit assumpta vera humanitas: illo tunc non erat christus: deficiebat connotatio termini positiui: et per consequens eius suppositio. Et hoc apd communiter loquentes. Quidam tenet quod in tridud erat christus. Idem enim est christus et vnctus ab an ma. hoc est solum certare de termino a nulla est difficultas ob quam recedendum est a communi modo loquendi. Illa comparatio athanasii non dicit omnimodam similitudinem: sed aliqualem que est hec. Nam sicut anima rationalis et caro requiruntur ad esse hominis: sic humanitas et verbum requiruntur ad esse christi.

⁋ Ex quo patet quod non loquitur consequenter ad modum beati athanasii: sed discrimen est in hoc quod homo supponit pro aggregato ex anima et corpore: christus autem pro sola persona in diuinis. modo christus fuit ab eterno: quod non potest competere termino supponenti pro illo ag gregato. Ioannis. vi ii. antequam abraham fieret ego sum. et ad hebreos. iii. "christus iesus heri et hodie: ipse et in secula".

⁋ Mranardinus arguit in tractatu de proportionibus in regula illa vbi dicitur: pro portiones suntequales quarum denominationes sunt equales: vt captis duabus lineis inequalibus. puta bipedali et pedali / vtraque habet equalem pro portionem ad suam medietatem: quia denominatio eadem puta dupla. et tamen sunt inequales quamtitates: ergo proportio illarum linearum distingui tur ab ipsis lineis.

⁋ Argumentum nullius est momenti.

⁋ Quarto arguitur. commentator tertio phisicorum commento secundo dicit. quod relatio est vna dispositio inter duo que adinuicem referuntur. et quod est quoddam interuallum inter illa. Et. v. physicorum relatio aduenit: et acquiritur alicui: et sine mutatio ne illius. et duodecimo metaphysice Commen. nono dicit quod relatio inter omnia praedicamenta est esse debilioris.

⁋ Ad primum dicitur. non vult Commentator dicere quod distantia est in medio illarum rerum: se supponit pro vna illarum rerum connotando habitudinem vnius ad aliam.

⁋ Ad secundum conceditur quod non oportet aliquid mutari propter inceptionem verificationis dicibilis de praedicamento relationis quod verificatur de ipso. eadem res sine mutatione sui nunc est dextra nunc sinistra propter mutationem alterius rei. et nunc est similitudo nunc dissimilitudo propter simllem qualitatem vel dissimi lem in alio extremo. propterea non est motus ad relationem: tamen ad relationem est per se motus vt alit solent dicere.

⁋ Ad tertium respondetur quod hoc est distinguendum. vel si intelligatur ista entitas est minor re absoluta. et sic negatur: sed quia requiritur habitudo in ordine ad aliud vocatur esse debilius. hoc est ad hoc quod dicibile de praedicamento relatio nis dicatur de aliquo requiritur habitudo in ordine ad aliud: et sic pater filium connotat. Etiam secum dum Commentatorem commento octogesimooctauo: entium quedam sunt completa in quorum esse nihil facit anima: alia incompleta: vt de tempore conti git. Tempus enim est vera res extra animam: sed non denominabitur tempus secundum multos ni si ab anima. Alique relationes habent talem deno minationem ab anima: vt secunde intentiones que extenso termino relationes dicuntur. Relatio est accidens: et accidit substantie secunde intentionaliter capiendo accidens. Et interdum capitur pro contingenter praedicari: vt quinto de trinitate capitulo quinto a capitulo septimo a beato Augustino. aliqua relatio est accidens prime intentionaliter. soli autem termini ponuntur in praedicamento: et non res significate per terminos. hec omnia lucida sunt ex artibus: propterea transeo.

⁋ Ecce du os modos oppositos relationum quibus aristotelem quilibet nititur sibi flectere. auctoritates nisi expresse fuerint possunt in alterutram partem flecti ad mo dum nasicerei. Citius arbitror philosophum tenuise istum modum quem noinales insequuntur: et cum hoc quia non est petenda pluralitas sine necessitate incassum est multiplicare res sine ratione. rationes autem aduer sariorum non sunt magni ponderis: quarum potiores in medium adduximus: faciliores propter facilitatem consulto reliquimus. propterea cum seclusa affectione rationi apparentiori sit inniten dum hunc modum amplectimur.

⁋ Aquibus ista distinctio rerum cepit exordium me legisse non me mini. Quidam doctor quinto metaphysice dicit. t Simplicium multiphariam institisse ad improbam das istas relationes: et dicit illas esse fortissimas ra tiones stoicorum. Quidam alius in prima parte qua stione. xxvi. dicit Gilbertum porritanum dixisse istas relationes non esse inherentes sed coexistentes. For te a Gilberto porritano primum habuerunt principium