Quaestio 1

⁋ Quidam tamen de suo sensu gloriantes dei potentiam sub mensura coartari conati¬

⁋ Distinctionis. lxiii. questio vnica. CIrca distinctionem quadragesimamtertiam Queritur vtrum potentia dei possit extendi ad deceptionem.

⁋ Respondetur quod duplex est potentia dei: ordinata scil ancet et absoluta.

⁋ Potentia absoluta dei se extendit ad illa que contradictione non implicant: et de isla locuti sumus in questione preces denti.

⁋ Alia est potentia dei ordinata: et est illa qua est conformis legi ordinate que nobis coustat per scripturam vel reuelationem: non quod sint due potentie in deo realiter distincte: sed quia deus propter dupli cem modum agendi quem habet vel habere potest duobus nominibus vocatur: sicut dicimus quod mul ta potest rex de facto quae non potest de iure scripto.

⁋ Quo fit quod set potentia dei absoluta non sit res ma ior quam ordinata: multa tamen potest facere de potentia ab soluta que non potest facere de potentia ordinata

⁋ hic est multiplex modus respondendi ad titulum questionis: aliquibus dicentibus quod non solum po test fallere sed multos sepe fefellit. hoc doctor alterius schole noster vicinus tenuit.

⁋ Aliis dicentibus si decipere et fallere non includant deordinationem posset decipere: non autem aliter. Quibusdam pla cet quod non potest decipere de potentia sua ordina ta: bene autem de potentia absoluta.

⁋ Ponitur autem conclusio negatiua ad titulum quaestionis. Pro batur per Augustinum libro. lxxxiii. questionum quaestio ne. lv. vbi ait. sicut summa et proprie diuina virtus est neminem dec ipere: sic vltimum vicium est quemlibet decipere. Quapropter deugneminem per seipsum decipit est enim veritas et pater veritatis. Et infra: modo itaque deus deceptor: quod credere nepharium et impudens quis non intelligat: sed meritorum et personarum iu tissimus distributor est. Et nostr Richardus de sancto vi ctore primo d trinitate. si decepti sumus a te decepti sumus. quod impossibile reputat.

⁋ Preterea sonat imperfectionem et contra sanctitatem fidei catholice ex coni vsu loquentium quod deus potest decipere: est illud non est admittendum: secundum illud augu. stini decimo de ciuitate di. ca. xxiii. sicut liberi: ve bis loquuntur philosophi: nec in rebus ad intelligendum difficilibus offensionem religiosarum aurium pertime scunt: nobis autem loqui certa regula fas est: ne verborum licentia etiam de rebus que his significant impiam gignant opinionem.

⁋ Preterea homini bono a angelo bono non conuenit decipere: nec deo mediante aliqua istorum. igitur non conue nit deo immediate. Antecedens patet per Augusti. num libro. lxxxiii. questionum quaestione. v. deus per seipsum neminem decipit: nec per angelum bonum nec per ho minem bonum: cui non conuenit persona fallacie. Et Oregorius secundo moralium. xiiii. capite. per spir tum fallacie rex achab suis meritis exigentibus de cipitur: nec eni fas est credere bonum spiritum fallacie deseruire voluisse.

⁋ Preterea Augustinus li bro prefato questione. xiiii. si corpus christi phantas ma fuerit: christus fefellit. et si fefellit veritas non est. Et sine dubio veritas christus est: non igitur pham ta sma fuit corpus christi.

⁋ Non valet dicere: non potest fallere de potentia ordinata: sed absoluta. Un de igitur tibi certum est quod non velit decipere: cum simpliciter fallere potest: igitur nullus potest firmiter credere scripture. Unde Augustinus libro de mendacio: quomodo credendum est ei qui permittit aliquando esse mentiendum. Unde ad hebreos vi "impossibile est mentiri deum".

⁋ Amplius: deus non potest falli: ergo non potest fallere. antecedens patet. quia tunc non esset omnisciens. consequentia patet per Augusti- num libro de symbolo. sicut deus non potest falli ita non potest fallere: non enim esset dignus quod esset oipotens egregie dictum non esset dignus. Et probatur illud: quia peius est fallere quam falli. quia falli est infirmitatis: falle re voluntatis.

⁋ Unde Augustinus enchiyidii. xvi ii. homines fallunt atque falluntur. miseriores sunt qui mem tiendo fallunt quam cum mentientibus credendo falluntur.

⁋ Et ad hoc est articulus parisiensis inter nouiss mos quod christus non potuit dixisse vel asseruisse falsum intelligimus seper in sensu totali hoc est assertorie. Quod in sesu partiali vel non assertorie possit dicere falsum dubium non est. vt Ioannis. vii. Si dixero nescio eum ero similis vobs mendax. Virgilianus sinon: et si paup fallere a mentiri finxit se erubescere indens. Nec si miserum fortuna sinonem finxit: vanum etiam mendacem que improba finget: secundo Eneiu. homo non nunquam ta cet verum laudabiliter: quia secundum comicum: veritas odium parit. Et nulli tacuisse nocet: nocet esse locutum.

⁋ Sed contra istam conclusionem arguitur sic. quio quid deus potest facere mediante causa secunda potes facere se solo: deceptionem potest deus facere mediam te causa secunda: ergo deceptionem potest facere se solo

⁋ Respondetur concedendo conclusionem. sed non est possibile quod faciat deceptionem se solo: quando hom decipitur concursu generali dei homo partialiter ad deceptionem concurrit. non tamen nego quin deus indire cte potest decipere e per accidens: vt soluite tem plum hoc et in triduo reedificabo illud Ioannis secundo vbi alii iudei audientes intellexerunt de templo materiali: et tamen loquebatur saluator noster de suo corpo re. Et lamarus dormit. vbi inferebant aplti ergo sanus est. Ioannis vndecio. similiter cum dixisset hely hele lamamabatani Matthei. xxvii. putabant ips sum inuocasse heliam. hoc est potest dicere vnum ve rum quod audiens non bene capit ex sua impruden tia. talem autem deus non decipit: sed decipitur a seipso. quemadmodum si ego proferrem: nullus homo est asinus: et tum putares me solum affirmare hominem esse asinum teipsum falleres. ille per se et directe fallit qui proponit aliquod signum cui non respon det aliquis sensus verus secundum quem signum ipsum non potest verificari et ad illum finem.

⁋ Sed dices: deus deceptionem potest producere extra subiectum: et non repugnat illi deceptioni esse in ani ma: ergo illam potest ponere in animam que tunc erit de cepta.

⁋ Preterea iudicium falsum quod habet sortes potest deus capere et ponere in animam platonis et tunc deciperet.

⁋ Insuper homo potest decipisine suo peccato: quia non nullis prodest errare vt de seipso declarat beatus Augustinus enchiridii. c. xviii. sed omnem penam peccato debitam deus potest infligere: igitur.

⁋ Ad primum istorum: totum antecedens admitto quando anime inheret partia liter ab ea causatur: non habetur deceptio totaliter a deo. Si teneatur positio illa quod beatitudo cau satur a solo deo. et actus videndi deum: et eum dili gendi: nec requiritur causalitas actiua ipsius ani me: sed sufficit inherentia qualitatis: iam nego quod deceptionem hoc modo deus potest ponere in animam: quod totam causalitatem suppleat deus: sed secundum illum modum concedo quod potest deus se solo in intellectum producere iudicium verum: non autem falsum non reflexiuum.

⁋ Ad aliud concedo quod plerisque profuit errare in via pedum: nec est peccatum ipsi decepto decipi. et potest esse pena peccati: sed non omnis talis pena potest a deo totaliter infligi terminus enim deceptio et fallere habent innolu tam malitiam. vt furari et adulterari. Non tamen negandum est quin deus potest producere notitiam apprehensiuam falsi se solo tenendo quod sufficit inhesio respectu intellectus. et quod intellectus actu tendat in tale obiectum: secus est de deceptione. ad primum nulla sequitur deceptio: secus est ad secumn dum.

⁋ Secundo arguitur Ione tertio dixit propheta precipiente deo: adhuc. xl. dies a niniue subuertetur. et tamen illud fuit falsum. Et tertii regum vltimo legitur dixisse dominum quis decipiet achab regem israel: vt ascendat et cadat in ramothgalaad. Et sequitur: egressus est autem spiritus: et stetit coram domino et ait. ego decipiam illum: egrediar et ero spiritus mendax in ore omnium prophetarum eius. Et dixit dominus: dec ipies et preualebis. egredere et fac ita. vbi patet quod dominus praeceperit deceptionem illam et mendacium.

⁋ Ad primum IJone dicitur: quod illa fuit comminatoria vel conditionalis: licet non conditione expressa tamen a deo subintellecta. vt si niniuite non peniterent. vt patet per glosam et dictum Ione in quarto capitulo eiusdem. obsecro domine nunquid non hoc est verbum meum cum adhuc essem in terra mea: propter hoc preoccupaui vt fugerem in tharsis. scio enim quia tu deus clemens et misericors es pa tiens et multe miserationis: et ignoscens super ma litiam. quasi diceret sciebam quod si peniterent tum igno sceres. Et sic commimabatur si non peniterent. Semper enim est vnus sensus verus a deo intellectus qui frequanter prophetas latuit. in istis igitur dict: semper intelligitur: nisi deus aliter disposuerit. Etiam si dictum fuisset categori¬ cum absolute fuit subuersio morum malorum in ipsis niniuitis. vt etiam exponit glosa sumpta ab Augustino. xxi de ciuitate dei. cap. xxv. Eodem modo dicatur ad illud Esaie. xxxviii. dispone domui tuae: quia morieris et non viues. tamen quindecim anni vite additi sunt ipsi Eechie.

⁋ Ad aliud dicitur: quod Achab deceptus est per angelum malum qui ad hoc igendum est prmissus: sed non iussus: illud verbum egredere ea fac. ibi non capitur imperatiue: sed permissiue vel prenunciatiue. i. sic facies in futuro. sicut illud Ioannis. ii. soluite templum hoc et in trius diebus excitabo illud. et Ioannis. xiii. quod facis fac citius.

⁋ Tertio arguitur quarti Regum. vi. heliseus dixit Syrii qui quaerebant eum in pothaim: et eum bi inuenerunt. non est hec via. nec ista est ciuitas. et tamen erat via in pothaim.

⁋ Respondetur. quaerebant locum in quo residebat Heliseus qui amplius residebat in Sa maria quam in Dothaim. pariter quasiuerunt tanquam finen vltimum Heliseum: vt ducerent ad Regem Syrorum. quia torum archana depromebat Heliseus. intellexit non est hec via in ciuitatem in qua residet Heliseus: sed duxit eos in Samariam. et ibi ostendit eis Heliseum prpoterea dixit sequimini me: et ostendam vobis virum quem quetitis. quod et fecit. et licet deus interea temporis priuauit eos ratione ne bene agnoscerent: non tamen eos fefellit. quia tunc faciens aliquem incurrere de mentiam eum falleret.

⁋ Quarto arguitur Augustinus de gratia. et li. arbi. non longe a fine dicit quod in sacris literis aliquando legimus homines seduci a deo: sed hoc est propter mala eorum precedentia: quibus meruerunt pati deceptionem.

⁋ Preterea in actibus scholasticis arguens intendit decipe respondentem. non ob aliud ducit rete argumenti ante oculos paenati respondentis.

⁋ Ad quartum respondetur: quod beatus Au gustinus clare ponit oppositum. et se finaliter explicat. patet questione. liii. libro. lxxxiii. postquam disputauit casum de ablatione bonorum ab egvptiis tactum

⁋ Exodi. xii dicit Egvyptios dignos decipi: poterat tis dari in penam. et ergo iudei adhuc carnales erant deus istud permisit: paululum vltra medium dicit: factum est iuberet deus vel potius pro eorum cupiditate primittit. vt vasa aurea et argentea etc. exponit totum per permitteret.

⁋ Aliqui tenentes oppositum solum capiunt corticem verborum in auctoritatibus.

⁋ Ad secundum argumentum bonus qui argumentatur intendit cape experimentum de doctrina repondentis: et videre quomodo suam materiam capit. et vbi deficit eum castigare. opus enim sapientis est mem tientem manifestare primo Metaphysice. si respondens se permittat decipi quid ad a. si arguens intendat capere aurem popularem et se ostentare: hoc venit ab eius ambitione. non me fugit quin aliqui pauca capientes in praesentia indocte plebis: vel in mensa aliquas quaestiones intricatas proonunt doctis viris: vt docti emineant: ac si MSibli othecam Ptolomei visitassent. secundum illud Iuuenalis prammaticus rhetor Geometres pictor aliptes Augur scheno bates medicus magus: omnia nouit.

⁋ Quinto arguitur. Magistri nostri in vesperiis multa dicunt non vera: et fallunt: et tamen non est credendum quod tales passim sic mentirentur. igitur.

⁋ Preterea Eprieus dicit nolens volo. et tamen plerique in hoc mentiuntur: cum la borarunt pro impetrandis episcopatibus in sudo re vultus: et si peccarent ecclesia non vteretur illo modo procedendi: igitur.

⁋ Rursus petitur ab eo an sciat vtrunque testamentum dicit quod sic. et tamen fortassis vix legit primum Geneseos. et vix audiuit prochdolor nomen est vox significatiua ad placitum: et si esset peccatum hoc de medio tolleret ecclesia.

⁋ Respondetur: negando quod Magistri nostri presidentes in vesperiis fallant: constat aliouin quod ironice loquantur vt de poetarum fignen tis contingit. Et patet Iudicuim nono de lignis que iuerunt ad rhanu. et enesis tertio. ecce quasi vnus nostrum factus est deus. si dicerem de vno cognito malo id est bonus studens: omnes arbitra buntur me innuere oppositum.

⁋ Ad aliud de Epi scopo facile credendum est quod mentiantur: sed istud non propterea est tollendum de medio: vt posteritati liqueat modus loquendi et procedendi in patribus: vult aet non vult piger. Prouerbiorum. xiu.

⁋ Ad tertium dicitur: quod plerique in illo mentiuntur. sed si quis intelligat sufficienter secundum statum quem accipit dato quod nesciat singula contenta in Miblia nec mentitur nec fallit: eius autem pronunciationem debet ratio mensurare.

⁋ Sexto arguitur. hoc dictum potest bene fieri: hoc dictum est vel potest esse mem dacium: ergo mendacium potest bene fieri. maior patet. si scribatur ab ignaro quid significet vel vnus intelligens mendacium alteri recitat. minor patet: querendo que alia res est mendaciuim. et quacumque re data facile erit pobare eodem modo quod possit bene fieri. consequentia est euidens.

⁋ Respondetur: uod sicut argumentum probat mendacium potest bene fieri: sed impossibile est mendacium bene fieri. aet hoc est quod vmbratice dicitur mendacium quo ad materiale potest bene fieri: non autem quo ad for male.

⁋ Sed contra arguitur: quando Ulyxes mem titur deus concurrit ad productionem illius men dacii: alioquin nec aperire labia vel verbum emit tere sciret Ulyxes: ergo mendacium bene fit a deo. quia illud mendacium a creatura et a deo fit. et licet a creatura male: non autem male a deo.

⁋ Re spondetur. quod possibile est mendacium bene fieri a deo de factione partiali: hoc est partialiter bene rit a deo: sed non fit totaliter a deo. nec a deo potest fieri mendacium totaliter. nec alium instigare potest ad fallendum vel mentiendum.

⁋ Septi mo argumentor. Iacob mentitus est Senes. xxvii. et fallebat patrem dicens se esse filium suum primogenitum Esau: et tamen talis non peccabat. igitur.

⁋ Fortasse concedis eum mentiri. sicut postillator et aliqui alii docti viri hoc preter rationem faciunt. vt patet a beato Augustino in libro contra mendacium et Magistrum in tertio. et a Romano potestifice ess de diuortus capitu. Gaudemus. hoc ipsum patet. xxii. q. ii. d. item opponitur.

⁋ hic Raby Salomon modum satis ipparentem ad Iacob saluandum excogitauit ne mem tiretur vel falleret: dixit enim quod ibi erant due proposi tiones quarum prior erat: ego sum: secunda propositio erat Esau primogenitus tuus. et vtraque istarum proposi tionum erat vera. ita quod non erat categorica cuius praedicatum erat hoc totum Esau primogenitus tuus.

⁋ hanc solutionem quidam in litera repro bat inquiens. non refert qua arte verborum quis decipiatur: propterea dicit quod intellexit ego sum primogenitus tuus Esau. id est sum ille cui debetur ius primogeniture Esau: et non sum Esau in persona.

⁋ Sed contra hanc solutionem arguo: ex illo modo respondendi fefellisset patrem caliginose sub nube verborum in vno sensu intelligens: et pater in alio. et hoc constabat ipsi patriarche Iacob. ergo replica Nicolai concludit contra seipsum si aliquid valeat in aduersarium: quod concedimus. Et dico si vna solutio potest defendi: eadem est defensio alterius. Sed neutra earum imponit extremam manum argumento.

⁋ Propterea dicitur: quod nullatenus Iacob mentitus est. non enim protulit vnum in voce a as sentiebat opposito in mente. modo mentiri extra re flexiua dicit vnum in voce vel scripto vel in alio igno: et assentitur opposito. vel nullus assensus habetur. Iacob assentiebat illi sensui in quo propositio nem protulit quod erat Esau quo ad habendum ius primogeniture: quia de illo sensu contendebatur. modo secundum beatum Augustinum libro. lxxxiii. questionum circunstantia scripturarum illuminat intellectum. vt patet ex serielre. pro illo sensu luctabatur sicut saluator dixit de Ioanne baptista. ipse est Helias Hatthei vndecimo. et sic alia solutio potest defendi sicut ista quae est communis.

⁋ Sed contra vtramque soutionem argumentor. calliditate verborum patrem circunuenit: ergo saltem fefellit patrem. quia vidit patrem capere in vno sensu: et ipse cepit suum dictum in alio. loquendum enim est vt plures. ii. de celo. quia si eum excuses in illa duplicitate dabis mihi oceasionem vti simili duplicitate et tibi et cuilibet alteri: et sic nihil stabilitatis erit in loquela: cum voces sunt inuente vt dicit Plato in timeo) vt sint nunciae mentis.

⁋ Sed dices: spiritus sanctus facit terminos significare ad placitum suum: sicut in casibus ambiguis eceliasticis Romanus Pontifex exponit quomodo debent iuramenta coacta et promissiones interpretari: et interdum ab his absoluit. et in legibus humanis positiuis facta ambigua interpretatur suprior. cuius enim est condere eius est interpretari: modo deus est supremus legistator: et inter pretatur loquelam ad suum nutum: et termini signi ficant ad libitum eius: loquendum est autem vt plures voc est sicut conitas vel auctor conitatis. Ad virum excusari ne fallat sufficit quod proferat vnam propositio nem siue intelligat quid per eam significatur siue non: sufficit quod intellectus in quo deus capit est verus. dato quod alios lateat quinam ille est. plereque enim sunt prpositiones in Apocalipsi ten ebrose nobis omnibus: et tamen palam est quod a spium sancto a a beato Ioanne inelligitur sensus verus.

⁋ Sed contra: tunc nesciremus. in quo sensu propositiones in Miblia: siue de praeterito praesenti vel futuro essent capiende. quia dato quod nos curramus ad sensum literalem: et nucleum teste sollicite rimemur non possemus eum attingere.

⁋ Item deus non potest facere quod quis proferat propositionem ad significandum aliis que nullum sensum habet verum quia tunc non constabit nobis quod deus voluerit. etiam non erimus certi de vno sensu sacre scripture.

⁋ Sed dices quod immo reuelati sunt sensus veri late tes per sanctos et confirmationem miraculorum.

⁋ Rur sus: deus non potest facere mentalem vltimatam istius pomo est asinus / reprsentare hominem currere. et ita in aliis mentalibus secundum illam significationem

⁋ Preterea: non oportet currere ad sensum literalem scriiture nec ad virtutem sermonis in exponenda Miblia: sed solum ad sensus morales: quos multi valenlentes patres dant: quod non seruatur.

⁋ Propterea aliter dicitur. iudicio meo possumus seruare propositiones prolatas a prohetis quando locuti sunt precipien¬ te deo dixisse semper verum: loquendo de vertute sermonis. Et ad argumentum de Iacob dicitur. quod proferebat propositionem plures quae habebat duos sensus: quo rum vnus erat prorius secundum processum scripture: et alter impoprius: sed apud vulgariter loquentes: et mysterium non ponderantes: alter erat proprius et sic protulit verum de virtute sermonis. et nego quod patrem intendebat fallere: quia proferebat vnum verum: et assentiebat illi sensui vero: et sic non mentiebat nec fallebat.

⁋ Sed contra hoc arguitur. induebat pelles caprarum: quia erat homo lenis: et frater hispidus non ob aliud nisi vt patrem falleret. si non: ad quod propositum induisset pelles: debebat enim sine pellibus illud verum protulisse.

⁋ Preterea (vt patet exlittera Iacob timuit pelles induere ne patri illudere videretur: inquiens. Si attrectauerit me pater meus: et senserit timeo ne putet me sibi voluisse illudere: et inducat super me maledictionem pro benedictione. ergo putabat quod induere pelles circa manus: et collum trat illudere patri.

⁋ Respondetur: negando quod non induebat pelles caprarum ob aliud nisi vt patrem fal leret: sed propterea induebat caprarum pelles: vt vnum veru occultaret quod non tenebatur patri pro tunc dicere.

⁋ Siphariam patriarcha Iacob poterat se habere. Uno modo induendo pelles vt patrem falleret Alio modo vt indueret pelles occultando verum quod patri non tenebatur dicere. primum non habuit Iacob nec erat licitum habere. secundum autem erat licitum. et in hoc opinione mea) nodus solutionis delitescit.

⁋ Ad aliud fateor: quod induere pelles timuit: sed cum hoc a matre haberet que a deo certiorata erat quod benedi ctio debebatur ipsi Iacob. patet Geneseos. xxv. perre xitque Rebecca vt consuleret dominum: forte adiuit Melchisedech qui adhuc viuebat. cuius tanta erat excellentia vt credebatur a plerisque Angelus: vt dicit glosa Augustini illic. ille autem non decipit alium quie facit quando iuste facere potest.

⁋ Sed contra illud arguitur. habetur in litera Genesis. xxvii. venit fratu tuus fraudulenter: et accepit benedictionem tuam: di cebat vsaac ipsi Esau: ergo ex serie litere colligitur quod patrem fraudabat. Preterea: Iacob intendebat occultare vnum verum quod non tenebatur dicere pa tri: et ad occultationem illius veri sciebat patrem decipi: ergo intendebat patrem decipi.

⁋ Item: vel volebat patrem decipi vel nolebat: vel neque sic neque sic: puta nec volebat nec nolebat. si duo vltima membra: ad quod propositum induebat pelles. si primum: habetur proposium.

⁋ Ad primum dicitur: quod vsaac noluit retractare benedictionem quam dede rat ipsi Iacob: quia inspiratione spiritus sancti illam ratificabat. sed vt paululum leniret Esau contra seipsum: protulit amphibologice vnam propositionem equiuocam: capiendo tamen fraudulenter in bonam contem: sicut dolus interdum etiam capitur: vt patet. secunde Corinthiorum. xii. Cum essem astutus dolo vos cepi. et vsaac a deceptione excusare potes sicut Iacob excusare satagimus.

⁋ Ad secundum argumentum concedo totum antecedens. et nego consequentiam nisi indirecte. hoc est facere aliquid ad quod sequitur deceptio alterius ex eius mala intelligentia.

⁋ Ad tertium argumentum do tertium membrum. primum membrum on voluit: quia ipsum est illicitum: nec oportet ipsum habuisse secundum membrum.

⁋ Sed contra totum illud argumentor. ex hac solutione sequitur quod licebit mihi dicere viro querenti alium ad mortem ro¬ ganti an Plato quem querit sit in domo non est hic intelligens tertiam personam de edo. id est non come dit hic: immo si quis querit a me pecuniam mutuo pos sum dicere non est pecunia in possessione mea: intelli gens tertiam personam de edo. contra vulgarem modum loquendi. ille enim decipit qui amphibologice pro fert et videt alium capere in vno sensu cum ipse proferens ac cipiat in alio.

⁋ Forte dices (et sic videtur esse dicen dum) quod non sequitur. in vno enim deus specialiter con currit: non autem in alio. deo autem instigante sufficit pro ferre verum de virtute sermonis secundum materiam subiectam: esto quod audiens in alio sensu intelligat: nec oportet illi sensum in quo profert aperire. secus est vbi non constet illud esse a deo: vel sit priuilegia tum. vt de illo qui scit aliquid in confessione qui dicit se nescire illud. et potissimum in verbis.

⁋ Contra: eut go deus dispensat cum mendacio a deceptione. quia si deus non praeciperet esset deceptio

⁋ Distinguitur quod dispenset cum deceptione: vel vt aliquid maneat de ceptio: et bene fiat a creatura: et sic nego: vel ipso dispensante facit aliquid non esse deceptionem quod alias fuisset reputatu deceptio: et sic concedo. quenadmodum de furto. si deus non dedisset Hebreis de minium rerum queas abstulerunt ab Egvptuss ruissetu: furtum: sed quia eis in rebus Egyptiorum dominium dede rat fecit quod non erat furtum. quia cuiussibet rei dminium deus dare pot: nec requiritur voluntas habentis: nec alia ratio nisi voluntas dei. quia domini est terrae plenitudo eius.

⁋ Ex hoc patet solutio alterius argumenti. Exodi. iii et xi. quod deus non fefellit per hebreos egyptios: quia praecepit hebreis petere vasa argentea et vestes ab egvptiis: et dedit egvptiis in animis dare petita: si ergo hebrei petierunt pecuniam sub nomine mutui vel vestes sub nomine accommoda tionis: non est dicendum quod deus fefellit: sed populus sic procedens peccauit.

⁋ Ectauo arguitur. Iosue fefellit de vrbe Hav per insidias: Iosue octauo. et tamen non peccauit: cum hoc fecerit instigante deo.

⁋ Respondetur: quod licitum est vti insidiis in bello iusto: licet deus non precipiat vt glosa August. dicit in loco allegato. nec turpe est talibus insidus vti. et quaeuis suggerente prermenone Alexandro vt vteretur insidiis: dicebat Macedo. Si Permeno essem insidiis vterer: sed plano Marte vincere decreui: quia Alexander sum. licite poterat Alex. eis vti. Aliqua sunt de iure nature seruanda in bello vt inducie et licita verbotenus in bello promissa. induciarum fractio vna causarum videtur quare acconsalias Ptholemeida. in manus solidani deuenit. Et hoc etiam patet de Sedechia / qui non seruauit iuramentum regi Mabylonis. et. Paralipas.

⁋ Ponens insidias biphariam potest se habere: vno modo intendem: fallere hostem. et hoc est illicitum. Alio modo intendens occultare vnum verum quod non tenetur dicere hosti: ad cuius occultationem videt insidiator hosti decipi. et hoc est licitum ponere aliquos viros caute post montem: est licitum currere contra vrbem cum par uo numero est etiam licitum. et rursus fugere ab vrbe: quando alii insequuntur est licitum. et deducere eos ad viros absconditos vt capiatur vrbs que capi non potest sine istorum insequentium strage est licitum. mod copulatiua conflata ex omnibus partibus licitis cum nulla est partium incompossibilitas) est licita. hoc totum fecit Iosue ad vibem Hay: vt patet ex serie littre. Recedere ab vrbe duos sensus facere potest in ho¬ ste: vnus sensus timore aufugiunt. alius recedunt ab vribe. illud est licitum si illi de vrbe capiunt primum sensum seipsos incaute fallunt. Quis diceret Alexandrum Papam tertium timore erederici imperatoriperculium in habitu archimagvri fugientem ad Uenetos male agere: Imperatori enim dicere non tenebatur quismam esset. Sic in materia insidiarum sul ficit in insidiis vti signo plures intelligendo in vno signo licito. dato quod insidiator existimat hostem cape in alio sensu sine praecepto dei. signa a nutus non sic repraesentant conceptus mentis syncere sicut verbaet sic excusatur Dauid coram viris achis regis Gethi primi Regum. xxi. Quidam dicit non esse mendacium gestibus: et licet hoc sit falsum: tamen potest trahi ad bonum sensum. quod licet sine instigatione dei vti signo plures non vocali: vbi non liceret vti vocali signo. An liceat vti propositione plures erga illum qui iniuste aliquid rogat: vt in querendo hominem ad mortem forte non est improbabile. Sed de hac materia copiosior erit sermo in distinctione. xxxviii. tertii: quia illie sedem habet: prpoterea hic non querimus rationem quare mentiri et decipe includat difformitatem: et in quibus preceptis potest esse dispensatio. sed hic autem aliquas rationes fecimus materie subiecte pertinentes.