Quaestio 3

QVAESTIO TERTIA. De annihilato, an Deus possit idem numero reparare.

QVAERITVR tertio, vtrum illud cuius essentia periit totaliter per annihilationem, vel in parte per corruptionem, vt sunt omnia corporalia sub homine pos sit virtute diuina idem numero reparari. Et arguitur quod sic, quia cui non repugnat esse nunc & prius, ei non repugnatfieri nunc & prius, quia fieri ordinatur ad esse: sed angelo vel lapidi non repugnat esse nunc & prius, ergo nec fieri nunc & prius: hoc autem non potest esse sine media annihilatione & corruptione: ergo Deus potest angelum annullatum vel lapidem corruptum eundem secundum numerum reparare. a Item si mundus esset annihilatus Deus posset saltem eundem secundum speciem reparare: sed reparando eundem mundum se cundum speciem necessario repararet aliquam partem eius eandem secundum numerum. ergo &c. Probatio minoris, quia aliquae species sunt in quibus non potest esse nisi vnicum indiuiduum, vt in angelis: illas ergo oportet reparare secun dum idem indiuiduum quod praecessit.

Item sicut se habet locatum ad locum, ita temporale ad tempus, sed Deus potest facere quod corpus locale sit in locis distantibus, da to quod non sit in loco medio: vt patet de corpore existente in coelo & sacramento altaris: ergo similiter potest facere quod res temporalis sit in diuersis temporibus distantibus, dato, quod non sit in tempore medio: hoc autem non posset fieri nisi per reparationem rei corruptae. ergo &c.

Item agens manens idem secundum se & secundum omnia quae concur runt ad actionem qualitercumq, potest idem numero facere: sed supposito quod mundus sit nunc annihilatus, & quae cunque pars ipsius: Deus esset idem quiprius erat antequam mundum faceret, vel aliquid in mundo: & codem modo se haberet in se & in omnibus concurrentibus ad actionem qualitercunque: quia nihil concurreret ad productionem cu iuscunque rei: nisi Deus in quo nulla potest esse varietas: ergo Deus posset facere vel reparare eundem mundum quem fecit prius, vel aliquam partem eius si esset annihilata.

Item probatur idem per "Aug. 22. de ciuitate Dei", vbi dicit, quod si illa materia de qua homo factus est dedisset omnino in nihil & non mansisset in illis naturae late ribus, adhuc Deus posset eundem numero reparare.

Item si illud quod corruptum est non potest idem numero re parari, sequitur quod omnia accidentia quae fuerunt & non remanent in anima separata, sint alia secundum numerum in homine resurgente: hoc autem est inconueniens saltem de propria passione. Non enim videtur possibile quod idem subiectum numero habeat vicissim aliam & aliam passionem numero. quare &c.

In contrarium arguitur, quia non minoris virtutis est Deus respectu successi uorum quam respectu permanentium: sed Deus non potest re parare successiua corrupta: ita vt sint eadem secundum numerum, vt communiter ponitur. Non enim posset eundem numero motum reparare. ergo nec permanentia.

Respondeo, sicut tactum est in vltimo argumento: entium quae dam sunt permanentia, vt angelus, bos, lapis: quaedam transeuntia vel successiua, vt tempus, motus, & illa quae ad motum & tempus pertinent: vt sunt omnia quae secundum naturam non possunt secundum idem pluries sumiPrimo igitur Inquiretur de successiuis siue transeuntibus, an possint eadem secundum numerum reparari. secun do, de permanentibus.

Quantum ad primum est communis opinio, quod successiua non possunt eadem numero repa rari, cuius ratio assignatur duplex.

Prima, illud quod ad sui vnitatem essentialem requirit continuationem durationis non potest esse idem interrupta duratione: sed omne succissiuum vt motus & tempus requirit ad sui vni tatem essentialem continuationem durationis, quia sua vnitas est sua continuitas: ergo interrupta sua duratione non potest esse idem numero.

secunda ratio ta lis est, ponatur quod aliquis moueatur ab. a. in. c. per. b. si motus potest idem secundum numerum reparari sequet, quod quando mo bile motum est ab. a. vsque ad. b. & deinde mouet ab. a. in. cquod tunc posset primus motus quo mouebatur ab. a. in. b. reparari hoc autem est impossibile: quia tunc idem moueretur si mul diuersis motibus eiusdem speciei: & iterum plures partes eiusdem motus essent simul quorum vtrunque est impossi bile: ergo impossibile est eundum motum numero reparari.

Has autem rationes quidam impugnant dicentes, quod quicquid sit de conclusione: tamen rationes istae sunt solubiles. Cum enim primo dicit, quod omne successiuum ad sui vni tatem essentialem requirit continuitatem: es quod sua vnitas est continuitas, dicunt quod continuitasquae requiritur ad vni tatem motus non est continuitas eius cum alio motu, quia sine hac quilibet motus est vnus in se: nec est continuitas eiusdem motus ad seipsum, quia idem non continuat sibiipsi: sed est continuitas partium concurrentium ad eundem motum. sola igitur interruptio huic continuitati contraria soluit vnitatem motus: nunc autem ita est quod interruptio quae esset inter primum motum & eius reparationem non solueret illam continuitatum, nec esset ei contraria. Ponimus enim quod sicut prima vice partes motus fuerunt continuatae: ita & in cius reparatione. Interruptio ergo quae poneretur solum argue ret quod motus primo existens & postea reparatus non essent duo motus continuati constituentes per suam continua tionem vnum tertium motum: sed non argueret quin esset idem motus primo existens & postea reparatus. Quod autem pri mo assumitur, quod motus requirit ad sui vnitatem continui tatem essendi, dicunt quod continuitas essendi quam requirit motus non est quod sit continue & semper, alioquin nun quam terminaretur: sed est quod continue duret quandiu est: & hoc potest poni dato quod motus corruptus idem numero repararetur: quia tam prima vice quam secunda ponitur quod eius duratio esset continua successione partium suarum continua. Dicunt etiam quod secunda ratio clare deficit: quia cum dicitur quod si Deus posset reparare eundem motum secundum nu merum, tunc prima pars motus quae transit ab. a. in. b. posset reparari dum adhuc secunda pars duraret. s.a. b. in. c. Dicen dum, quod non est verum quod etiam patet in permanentibus. si enim ponamus quod Deus posset reparare albedinem cor ruptam in aliquo cui successisset nigredo opposita, vel alia albedo numero differens ad primam: tamen non diceremus quod Deus posset reparare eandem albedinem stante nigredine in eodem subiecto, vel alia albedine numero differen te. Non enim possunt opposita simul in eodem subiecto esse, nec duo accidentia solo numero differentia. simul in proposito prima pars motus non potest reparari manente tertia: sed nullum argumentum est. Non potest hoc modo reparari: ergo nullo modo, imo est fallacia consequentis procedendo a destructione inferioris ad destructionem superioris. Aliquid enim implicat contradictionem vno modo quod non implicat alio modo.

Et ideo eandem conclusionem ipsi nitunt aliter probare praemittentes quomodo successiua vel transeuntia different a permanentibus: ex quibus arguunt ad propositum. Prima differentia est, quod res permanens duratione sua non interrupta potest pluries sumi secundum se totam & secundum quamlibet partem sui, vt homo vel lapis: successiua vero & generaliter omnia transeuntia non possunt pluries sumi secundum se nec secundum aliquid sui duratio ne sua non interrupta: vtrum autem ea interrupta possint ite rato sumi inquiretur: quia haec quaestio quaerit. Nunc autem sumamus absque, petitione illud quod de se clarum est inducen do in omnibus.

secunda differentia est, quod res permanentes sunt res propriae & simpliciter, vt homo, lapis, albedo, nigredo, & sic de caeteris. Res autem successiuae non suntres propriae & fimpl'r: sed solum quaedam rerum habitudines, vel quaedam reales modi essendi, cuius ratio est, quia illud quod adueniens alicui non reddit ipsum magis compositum quam prius non est res proprie & simpliciter: sed talia sunt omnia transeuntia & successiua, vt motus & tpraes & huiusmodi: non enim coelum est magis compositum quam si staret, quia motus ad locum nihil variat circa rem vt dicitur 8. Phy. & idem est de motu ad formam, quantum est praecise de natura motus, quia nullam compositionem ponit secundum se circa subiectum praeter illam quae est formae terminantis motum, vt est res permanens. Ex prima differentia arguuat sic minus est rem iam existentem conseruare ne corrumpatur quam corruptum reparare: sed in successiuis & transeuntibus Deus non potest rem conseruare ne corrumpat: ergo fortiori ratione nec potest corruptum reparare: maior videtur manifesta sed minor probatur: quia si aliquod successiuum vel transiens posset conseruari dum est in esse corrumperet: tunc pluries potest sumi, & sic esset permanens & non transiens.

sed diceret aliquis quod de ratione transeuntis est quod non pos sit pluries sumi continue & non interrupta sua duratione: quia tunc esset stans & non transiens: sed nihil prohibet quin pluries possit sumi ea interrupta, nec propter hoc erit stans: sed qualibet vire erit fluens & transiens propter quod maior videtur falsa: quia magis videt contra rationem successiui vel transeuntis quod possit permanere ne corrum patur, quam quod possit reparari postquam corruptum est.

sed illud non valet, quia si idem successiuum, puta idem motus numero potest reparari: verum esset dicere quod mobile subiectum esset bis motum realiter: illud autem non dicere tur ratione numerationis subiecti, quia illud est vnum: nec ratione numerationis spatij: quod similiter est vnum: ergo oportet quod sit ratione numerationis motus vel durationis eius aut mensurae extrinsecae: si ratione numerationis motus habetur propositum: quia omnis realis nu merus est plurium realiter: & ita motus praecedens & sequens non essent vnus motus realiter: sed plures quod esset nostrum propositum.

si dicatur quod hoc est propter numerationem durationis, in idem redit: quia duratio motus non est aliud quam motus: & ideo si vnum numeratur reali ter & reliquum, nec ratione mensurae extrinsecae, vel cuius libet alterius extrinseci, quia Deus posset facere quod esset solum motus primi mobilis, & illum posset interrumpere & iterato reparare: & esset verum dicere quod coelum esset realiter bis motum, non per numerationem alicuius men surae extrinsecae: quia nulla esset, nec propter numeratio nem subiecti vel spatij aut mouentis: ergo per numerationem motus vel ducationis, quod idem est.

Item eundem motum posse reparari vel simpliciter est possibile vel simpliciter impossibile, si possibile simpliciter: ergo erit possibile virtute naturae. Probatio, quia quando cunque aliquis effectus est simpliciter possibilis, & causa est aeque potens nunc & prius: ex tali causa potest idem effectus produci nunc sicut prius: si ergo reparatio eiusdem motus sit effectus simpliciter possibilis: ergo causa natu ralis quae primo facit & eo corrupto remanet aeque potens sicut prius: posset illum motum eundem secundum numerum reparare: hoc autem est falsum: relinquitur ergo quod reparatio eiusdem motus secundum numerum est effectus simpliciter impos sibilis, talis autem effectus subterfugit omnem causam: ergo per nullam virtutem potest motus idem numero reparari.

Item si motus posset idem numero reparari, eodem modo posset & tempus: & sic dies quae praeteriit posset statim reparari, & non solum semel sed semper, & ita totus decursus temporis, esto quod duraret in infinitum: non esset realiter nisi vnus dies, imo vna breuissima hora vel breuissima pars vnius horae: quia idem argumentum potest fieri de hora vel de parte horae si cut de tota die, qᷓomnia sunt absurda. quare &c.

Ex secunda differentia sic arguit, licet idem subiectum possit esse successiue sub oppositis formis vel habitudinibus, impos sibile tamen est & contradictionem implicat, quod oppositarum for marum & habitudinum vna sit alia, nec simul nec successiue, sicut possibile est quod eadem aqua primo sit calida & postea frigida, vel quod idem homo sedeat & postea stet: sed impossibile est quod caliditas sit frigiditas, vel quod sedere sit stare: sed si idein successiuum vel transiens posset reparari: sequeret quod vna habitudo esset alia: ergo impossibile est quod idem successiuum vel transiens reparetur. Minor probat, quia sicut dictum fuit successiua non sunt proprie res, sed habitudines rerum, sicut motus essentialiter est successio vel habitudo successionis mobilis in loco, & per eandem ratio nem partes motus sunt essentialiter partes successionis: partes autem successionis sunt prius & posterius vel potius prioritas & posterioritas, ita quod quando dicitur quod vna pars motus est prior, & alia posterior, non est praedicatio deno minatiua alicuius habitudinis additae ad partes motus, sed est essentialis, quia partes motus sunt essentialiter habi tudo ipsa prioritatis & posterioritatis existentiae mobilis secundum aliam & aliam partem in loco, sicut motus est essen tialiter successio eius per totum locum: si ergo pars motus quae praeteriit posset eadem numero reparari, tunc habi tudo prioritatis efficeretur habitudo posterioritatis, quod est impossibile vt dictum fuit. Patet ergo quod successiua vt tempus & motus non possunt eadem numero reparari.

sed sustinendo rationes primas potest dici, quod instan tia ad primam rationem non valet, quia ille motus non est vnius cuius partes non copulantur ad aliquem vnum communem terminum, cum ista sit definitio continui, sed motus secundum naturam interrupti, propter hoc solum partes non copulant ad vnum, quia est interruptus, nec alia ratio: ergo si motus qui fuit ante heri & non heri, re aretur hodie propter interruptionem diei hesternae, nulla pars hodierni cum parte ante hesterni copulabitur ad terminum communem: ergo impossibile est quod isti duo motus sint vnum quorum omnes partes adinuicem sunt discontinuatae. Ad instantiam secundae rationis posset dici, quod non est simile, quia non est contrarietas inter duas partes eiusdem motus, sicut inter album & nigrum, cum illae duae sint motus vnus nunieru & specie: istae autem duae formae numero & specie differentes, nec essentiales partes alicu ius vnius numero. Et similiter duo accidentia permanen tia esse simul plus repugnat quam duo successiua in eodem subiecto, quia illa nullo alio distinguuntur nisi subiecto: hic autem non solum subiecto sed tempore & termino. 5. Phy sicorum. sed secundum veritatem non valet, quia prima pars motus puta ab. a. in. b. & secunda a. b. in. c. contrariantur, quia moueri ad aliquid & ab aliquo contradicunt: vnde contradictio maior esset idem mobile simul moueri ad. a. & ab. a. quam esse album & nigrum, & tamen primum contingeret si durante secunda parte motus, reformaretur prima. similiter quamuis illud sit verum, tamen si durante secunda parte motus prima repararet, non esset tempus quo distinguerentur, quia essent simul tempore. si autem termino distinguerentur, tunc sequeret quod simul & semel terminus parti ciparetur magis & minus, quod est impossibile.

Possent etiam impugnari aliquae rationes eorum, quia ad suam rationem ipsimet bene instant nec soluunt ad instantiam, sed contra arguunt adducentes nouam rationem ad conclusionem, & potest instantia sic conformari. Plus enim videtur aliquid de nouo producere quod nunquam habuit esse, quam illud quod aliquod esse habuit illo perdito reparat. si ergo plus est ali quid corruptum reparare quam existens ne corrumpat conseruare, similiter maius est illud quod nunquam fuit producere quam produ ctum conseruare, sed motum qui nunquam fuit Deus de nouo potuit producere, ergo multo magis productum ne flueret & desineret conseruare, consequens est falsum, ergo & antecedens. Et sic ratio bene concludit quod motus non potest post quam fuit reparari: ita concludit quod antequam non fuit non potuit produci. Propter quod est dicendum quod maior est vera ex parte agentis, quia non est minoris virtutis producere & reparare quam productum conseruare: sed ex parte effectus sunt aliqui quibus repugnat conseruari eodem modo nunc & prius sicut successiua, non autem produci: & ideo possunt produci ad essendum, non autem conseruari in essendo. Item talibus repugnat reparari in identitate numerali, quia cum sit facilius esse paruo tempore quam multo: & omne in se indi uisum sit fortius diuiso, illud quod non potest nisi semel sumi dum est in suo esse cum suis partibus: multo minus alias, & si non post motus sic esse in isto die vnus vt pars pri or sit posterior multo minus per dies diuisus.

Ad secundam rationem potest instari, quia ex sola numeratione habitionis vel habitudinis potest dici aliquid bis habitum sine hoc quod habens vel habitum sit multiplicatum, sicut corpus Christi humanum fuit in resurrectione bis animatum vel viuum sine binario corporum & animarum ex sola habitu dine eorum adinuicem multiplicata, ita & in proposito.

Item si vltima sphaera moueret nihil esset ibi habens nisi coelum, nec habitum nisi motus, nec vbi, nec aliquis terminus: & tamen sic diceretur bis motus si eius motus inter rumperet, sicut alia corpora quae mouentur ad vbi & locum. Ra tio tertia tanget in sequenti quaestione.

Quarta bene concludit, nisi quod est petitio principij, quia cum continuitas sit tota causa vnitatis in omni successiuo & motu & tempore, nullus dixerit tempus posse reparari qui nega ret de motu. sed si dicatur quod post diem iudicij erit vna dies nihil ad propositum, quia loquimur de die quae est motus coeli, tunc autem non erit. sed aliquis diceret quod nullum est inconueniens si sit idem dies numero heri & hodie, sicut non est inconueniens si est idem asinus germani suscitatus & mortuus: & oculus perditus & restitutus.

Ad quintum videtur qui supponat multa falsa in prolo go suo. Primo quod res permanentes sunt res proprie & sim pliciter dictae, quia hoc est contra eum, quia relatio est res permanens quae tamen est habitudo, & per consequens non res proprie & simpliciter secundum eum, & secundum eum sequentia sex praedicamenta non sunt res sed habitudines quorum tamen situs, habitus, & vbi, possunt habere esse ermanens quod est contra suam Distinctionem. secundo, quia cum motus sit actus entis in potentia, & ex actu & potentia proprie dictis fit compositio proprie & vera: vide tur quod omnis motus cum suo mobili faciat compositionem veram. Nec obstat quod dicit, quod non veniat ad aliquid circa subiectum: quia verum est de motu ad vbi nisi per accidens in mobili corporali quod per motum calefit: motus autem ad formam per se variat aliquid circa subiectum quantum ad accidentalia: sed quantum ad substantiam non ni si peraccidens inquantum generatio & corruptio sunt ter mini alterationis extrinseci. Tertio, quod continuitas successiua quae per essentiam est motus non est habitudo, sicut nec continuitas manens, vt linea, superficies, corpus, quia simul istae species quantitatis ponuntur in praedicamentis: & sicut diuisibilitas in ea quae insunt est ratio omnis quantitatis, ita continuitas omnis quantitatis con tinuae tam permanentis quam successiuae: differentia au tem diuisa alicuius praedicamenti non videtur esse species alterius, cum praedicamenta sint impermixta: vnde cum continuitas & prioritas sint differentiae quantitatis: quia prima diuidit contra discretam. secunda contra permanen tem, videt quod ista non sint essentialiter habitudines quae sunt de genere relationis.

Tertij adducunt tres ali as rationes, quae etiam videntur solubiles quod idem numero successiuo non potest reparari. Primo, quia sicut continuitas est de ratione lineae: sic de ratione :emporis: sed Deus non potest facere quod linea discontinua sit vna, quia cum numerus causerex diuisione continui, contradictio est quod sit continuum actu diuisum & non sit ibi numerus, & sic esset vnum & non vnum, sed multa: ergo similiter ex quo est mo tus interruptus non est vnus.

sed contra istam ra tionem est, quia sicut Deus non potest facere quod duae lineae simul existentes actu diuisae sint vna: sic etiam non pontfacere quod duo motus simul existentes discontinuati sint vnus, nec de hoc est quaestio: sed sicut potest facere quod linea annihilata eadem repararetur & habebit eandem numero continuitatem quam prius, non obstante discontinuitate temporis quae fuit media, sic & motum qui fuit cum sua continuitate reparabit: non obstante quod sua continuitas fuerit interrupta: sicut & continuitas lineae fuit annihilata.

secunda ratio est, quod Deus non potest facere speciem generis alicuius simul cum speciebus oppositis: sicut non posset facere aliquod animal quod simul esset rationale & irrationale: aut colorem simul album & nigrum, licet de socrate qui fuit animal rationale posset facere irrationale, aut de nigro album, tamen non posset facere quod esset vnum idem numero totaliter quod prius fuit rationale & nunc est irrationale: sed praesens praeteritum & futurum sunt driae per se & essentiales in motu & tempore, ergo non potest facere de praeterito praesens: vt. scilicet quod est praeteritum idem numero sit praesens.

sed ista ratio non videt valere si motus est aliqua alia res a tempore, quia licet non possit fieri de praeterito praesens: sic nec de albedine nigredo si tamen hoc est verum: tamen sicut subiectum quod est album fit nigrum, sic videtur quod motus qui erat subiectum tpis praeteriti fiat subiectum temporis praesentis vel futuri: imo plus videtur quod de vno contrario fiat aliud formaliter, quia non est maior incompossibilitas inter contraria proprie dicta: puta albedinem & nigredinem quam iterformas sub stantiales distinctas per drias oppofitas: puta, animatum & inanimatum, sed Deus potest subito facere de trunco vitulum, & de non vino vinum, & econuerso: ergo de albedine nigredi nem, sed ibi est subiectum commune quod remanet, & forma cedit formae, non vna fit alia. ideo &c.

Tertia ratio es quia contradictio est quod idem sibiipsi succedat: cum autem posterius succedat priori facere de motu praeterito praesentem, est facere quod vnum & idem & secundum idem sit prius & posterius & siblipsi succedat: imo quod sit & non sit: quia quod praeteriit, non est, & quod est, non praeteriit.

sed hic forte diceret, quod Deus non posset facere quin praeteritum sit praeteritum: sed ipsum quod est praeteritum posset resumere, vt & fuerit prae teritum & nihilominus sit praesens & futurum. si enim Deus coelum dum mouetur annihilaret & postea repararet nihil prohibet vt videt, quod cum eadem numero latione qua prius mouebat ipsum repararet. ideo &c. Et ideo videtur standum in rationibus primae opinionis & conis.

Quantum ad secundum arti. principalem de permanentibus, Primo ponetur opinio probabilis cum suis motiuis. secundo ponen turresponsiones eorum ad rationes factas in principio. &. 3. inquiretur de his.

Dicunt ergo quidam quod salua reuerentia potentiae diuinae cui subest omne possibile: videt qui nullum permanens corruptum potest idem numero reparari quod potest probari sex rationibus. Primo sic. Non plus potest Deus agens per voluntatem quam si ageret ex necessitate naturae, sed si ageret ex necessitate naturae non posset eandem rem numero corruptam reparare: ergo nec agens per volum tatem: maior patet quod respicit potentiam. Eandem enim po tentiam supponimus in Deo si ageret ex necessitate natu rae: quam habet agens per voluntatem: voluntas autem non addit nec auget potentiam: imo quicquid potest persolam po tentiam sed per voluntatem habet quod potentia secundum formam voluntatis exeat in actum: vnde per voluntatem non habet nisi libertatem vtendi potentia, quam non haberet si ageret ex necessitate naturae: vnde Philosophi qui posuerunt Deum agere ex necessitate naturae posuerunt in eo tantam potentiam: sicut nos ponimus. scilicet infinitam: minor declarat, quia si Deus ageret ex necessitate naturae licet ageret per potentiam infinitam: ageret tamen modo aliquorum agentium naturalium: propter quod licet posset producere perfectlorem effectum quam alia, non posset tamen reparare corruptum, sicut nec alia. Et confirmat, quia pater in diuinis generat filium ex necessitate naturae: & ab omnibus concedit, quod si generatio di uina interrumperet & iteraret quod esset generatio alia & ali us filius: & si hoc esset in Deo respectu diuinorum fortiori ratione esset in eo respectu creaturarum.

secunda talis est, agens naturale non potest reparare idem secundum numerum: ergo nec Deus: antecedens supponitur ex praecedenti quaestione. Probatio consequentiae, quia si agens naturale non possit reparare idem secundit numerum & De us possit: hoc erit vel propter differentiam virtutis agen tis, vel propter differentem modum agendi. Ex parte enim termini non potest esse differentia: cum ponatur idem terminus respectu vtriusque agentis, & actionis: non propter differentem modum agendi, vt pote, quia Deus agat sine motu & mutatione: natura vero non quia in reparatione rei quo ad formam corruptam a quocumque fiat est vera mu tatio: quia subiectum se habet aliter nunc quam prius. scilicet materia recipientis formam quae fuit prius spoliata: vnde si lumine corrupto Deus repararet ipsum, esset vera mutatio si cut si sol repararet ipsum. Item quod si aliquid rei remane at idem numero magis videtur facere ad hoc: quod illud cuiuserat pars possit redire idem numero quam si nihil remaneret: quia plus est reparare vtranque partem quam alteram tantum: sed in motu & mutatione rei corruptae aliquid remanet, scilicet, materia vel subiectum, in annullatione autem angeli nihil remanet: ergo facilius videtur esse quod res corrupta repararetur per motum & mutationem, quam res annihilata per creationem vel recreationem: ergo modus agendi per motum & mutationem non impedit agens naturale plus quam diuinum: quin possit idem numero reparare · Item nec propter differentem virtutem agentis: vtpote quia Deus agit infinita virtute: agens vero naturale finita: quia effectus finitus qui secundum speciem po test produci a virtute finita: nunquam exigit infinitatem virtutis in causa sua, nisi propter modum quo producitur: puta si producatur per creationem vel alio modo, qui creaturae non competit: sed omnis forma naturalis in rebus generalibus & corruptibilibus excepta anima rationali est quidam effectus finitus, qui secundum speciem suam potest produci & producitur a virtute finita: ergo nunquam requiritur in producente virtutem infinitam: nisi producatur per creationem vel tali modo qui creaturae non competat: sed eius productio in secunda productione: etiam si fiat a Deo est per veram mutationem: sicut si fieret a creatura vt sta tim dictum est: ergo reparatio rei corruptae non necessa rio requirit virtutem infinitam. Differentia igitur virtutis infinitae in agente non potest esse causa quare Deus pos sit reparare idem numero, non autem natura. Quid ergo est in causa, quare natura non possit: absque dubio videtur esse illud quod tangit Philosophus. 2. de generatione. scilicet quod idem manens idem, semper natum est facere idem: ad hoc autem quod agens faciat idem numero: oportet quod maneat idem in se quo ad virtutem & idem in habitudine ad passum vel productum quo ad actionem: cum autem actio naturae interrumpitur non manet eadem habitudo agentis ad passum vel productum, nec eadem habitudo reparari potest: vt prius probatum est: & ideo non potest reparari idem vt prius probatum est: & ideo non potest reparari idem productum secundum numerum: istud etiam inuenitur in Deo per comparationem ad ea quorum substantia deperit in toto vel in parte: quia actio Dei in creaturam interrumpitur: & ideo non manet eadem habitudo Dei agentis ad creaturam pro prima rei productione & eius reparatione: & haec ra tio communis est ad ea quae sunt successiua & permanen tia.

Tertia ratio talis est, idem locus acquiritur plu ribus motibus localibus, sed eadem forma secundum naturam non acquiritpluribus actionibus, & causa est, quia motus non terminaem ad locum vt sit, sed vt mobile sit in lo co: & ideo non oportet locum variari secundum se variato motu ad locum, sed oportet variari naturaliter formam variata actione per quam forma acquiritur. Ex hoc potest sic argui, si eadem forma numero sit in materia pluribus actionibus: oportet quod vtraque actio vel saltem altera terminetur ad for mam, non vt sit simpliciter, sed vt sit in materia vel subiecto: & propter hoc ad eandem formam terminat generatio hominis & eius resurrectio, quia vel vtraque actio vel saltem altera terminatur ad animam, non vt sit simpliciter: sed vt sit in materia, sed in his quorum substantia deperit: vtraque actio. scilicet productionis & reparationis terminatur ad formam, vt sit: & non solum vt sit in hoc. scilicet in materia vel subiecto: ergo impossibile est quod haec duae actiones terminentur ad eandem for mam ·

Quarta ratio talis est, quia si Deus crearet angelum, & postea annihilaret & deinde repararet: verum esset dicere quod angelus fuit bis realiter non remuneratio ne agentis: puta Dei qui vnus est nec cuiuscumque extrinse ci ab angelo: quia si Deus nihil fecisset nisi angelum quem an nihilatum postea reparasset: adhuc esset verum dicere quod angelus bis fuisset quod non posset verificari, nisi numera tione angeli vel duratione eius quod idem est.

Potest autem addi. 5. ratio quae fuit tacta in praecedenti arti. scilicet quod eandem formam puta idem lumen reparari: aut est possibile simpliciter, aut impossibile simpliciter: & deducat vt prius: videtur ergo quod ea quorum substantia deperit in toto vel in parte: non possunt eadem numero reparari, siue sint successiua siue permanentia: & hoc expresse dicit. F. Tho. vt dicunt. 4. lib. Di. 44. arti. 2. insolutione tertij argumenti: quod fuit tale: vnus homo non est plura animalia: ergo si non est idem animal non est idem homo numero, sed vbi non est idem sensus non est idem animal: quia animal defini tur per sensum primum. scilicet tactum: sensus autem non manet in anima separata: ergo non potest idem numero resumi. Ad quod respondet quod illa ratio concludit optime contra illos qui ponunt animam sensiti- uam, & rationalem diuersas in homine: quia secundum hoc anima sensitiua esset in homine corruptibilis: sicut in aliis animalibus: vnde in resurrectione non esset eadem anima sensitiua nec idem animal, nec idem homo. si autem ponamus quod secundum substantiam eadem anima sit rationalis & sensitiua: nullas ex hoc angustias patiemur: quia animal definit per sensum qui est anima sensitiua: sicut per formam essentialem licet per sensum qui est potentia cognoscat eius definitio: anima autem sensitiua quantum ad essentiam manet sicut & rationalis, cum sit idem. Haec sunt verba eius, ex quibus clare patet quod intentio eius est: quod ea quorum substantia in aliquo deperit non possunt eadem secundum numerum reparari. Idem dicit in eodem. 4. Di. 12. q. 1. ar. 2. q.4. in corpore solutionis & in vltima part q. 77. ar. 5. idem per omnia dicit. Haec autem pars fuit opus eius vltimum & finale, vt apparet ex eius incompletione.

sextam rationem alibi addunt, quia multiplicato eo a quo per se totaliter dependet effe ctus: multiplicat effectus: sed productum dependet a productione: ergo impossibile est esse vnum productum & duas productiones.

Deinde secundo isti respondent ad rationes in oppositum superius tactas.

Ad primum dicendum, quod cuilibet rei repugnat esse nunc & prius cum media interruptione suae entitatis, licet permanentibus non repugnet esse nunc & prius absq, interruptione suae entitatis, fieri autem nunc & prius respicit esse nunc & pri us, non absolute: sed cum interruptione entitatis quod enim fit prius non fuit secundum aliquod tempus, & ideo re pugnat eidem rei quod fiat prius & postea.

Ad secundum dicendum, quod species angeli posset reparari absque repa ratione eiusdem indiuidui. Et quod dicitur quod in vna specie angeli non potest esse nisi vnum suppositum vel in vnum indiuiduum potest dici quod imo, vel potest dici quod in vna specie non possunt simul esse plures angeli, possunt tamen esse suc cessiue. Ad tertium dicunt quod non est fimile de esse in tempo re & esse in loco: quia esse in tempore vt nunc large accipi mus est solum secundum coexistentiam. scilicet quod res est dum tempus est, siue mensuretur tempore siue non: & ideo tempori vel parti teporis nihil potest deesse nisi amittendo suum esse: quo amisso res non potest eadem reparari: sem per autem amittitur nisi semper res sit: quia tempus semper est, esse autem in loco non est esse quando locus est: sed est habere ali quam habitudinem ad locum vel commensurationem quod est idem quod esse in loco localiter vel secundum alium ordi nem, vt est de corpore Christi quod est sub hostia sacramenti: prout in praecedentibus terminatum est. Cum igitur corpus absque amissione proprij esse possit commensurari alicui loco, & habere aliquam habitudinem ad locum distantem absque simili habitudine ad medium: ideo idem corpus potest esse in locis distantibus absque hoc, quod sit in loco medio. Ad quartum dicunt, quod licet annihilato mundo nunc, Deus idem esset in se qui prius: non tamen haberet eandem habitudinem extrinsecam ad res creatas quam habuit antequam mundus fieret: quia & si tunc nihil erat sicut & nunc nihil esset annihilato mundo, & in hoc videatur esse eadem habitudo nunc & prius: tamen non est eadem pro pter interruptionem mediam, in qua. scilicet Deus res creauit & creatas conseruauit. Item non probat quod sicut ante creationem mundi nihil fecit manente illa habitudine: ita annihilato mundo nunc nihil faceret manente eandem habitudine, quod non est ad propositum eorum, sed ad op positi. si autem intelligar qeade habitudo essertrinseca in reparando nunc, quae fuit in creando negandum est propter interruptionem.

Ad quintum de authoritate Aug. dicunt quod materia secundi se nullam habet actualem vnitatem nec pluralitatem, sicut de sae nullam habet astualem entitate, & ideo de t non potest dici esse vna cum alia materia vel diuersa ab ea: sed omnem vni- tatem & pluralitatem quam habet a forma: vt magis infra patebit. Et ideo si annullata esset materia hominis & De us ipsam repararet: ipsa secundum se non potest dici eadem cum praecedente: nec tamen posset dici alia ratione formae, cui vni retur: quia eidem animae secundum numerum vniret materia reparata & illa quae prius fuit.

Ad sextum dicendum, quod si propria passio non differt realiter a subiecto: tunc subiectum successiue nunquam sub diuersis erit propriis passionibus: quia si reparetur idem subiectum secundum numerum puta idem homo reparabitur eadem passio. si ve ro passio differat realiter a subiecto & maxime re absoluta: tunc passio corrupta non poterit reparari eadem secandum numerum sed alia: nec est inconueniens quod idem subiectum vicissim sit sub diuersis passionibus solo numero differentibus, maxime virtute diuina, vt in hoc ca su.

Inquirendo autem de istis videtur primo quod rationes eorum sintsolubiles. Vnde ad primum dicendum quod maior est vera. scilicet Deum non plus posse propter hoc quod agit libere quam si ageret necessario, quis aliqui dicant quod minus quia si ageret necessario produxisset mundum ab aeterno si tf esset producibilis: imo nisi ab aeterno produxisset nunquam produxisset: quia idem manens idem &c. sed si libere non potuit vt dicunt, sed minor est falsa. Ad probationem dicendum, quod licet Deus ageret tunc sicut creaturae quo ad modum: non tamen quo ad virtutem: quia posset producere angelum & coelum quod nulla creatura potest, etiam si de necessitate ageret: ita & si de necessitate ageret: ita & si de necesiitate ageret, non sequitur quod non posset idem numero reparare per hoc quod creatura non potest.

Ad aliud de filio dicendum est per inter emptionem: quia si per impossibile generatio diuina in terrumperetur & rediret, esset eadem numero & idem filius, quia vnumquodcunque agitur, sicut aptum natum est agi: vnde illud quod non est natum esse nisi vnum nu mero, non potest multiplicari: propter quod si non mane ret: prior generatio vel spiratio rediret eadem, quia huiusmodi non sunt nata ibi multiplicari. sic enim Deus generat Deum, sicut persona personam. Quod autem genitum debet distingui a genitore: facit ibi numerum personae genitae & generantis, non autem Dei geniti & gignentis: sed sunt vnus Deus genitus & gignens, non vna persona, quia personalitas nata est multipliciter, non diuinitas.

Ad secundum concedenda est prima pars processus sed ad secundam est dicendum, quod sicut asinus producibilis virtute finita non potest creari nisi virtute infinita, quia iste modus repugnat virtuti finitae: sic dico producere eundem effectum specie, cum priori non repugnat: sed producere eundem numero cum corrupto repugnat virtuti creatae: vnde ad illud quod tertio dicitur concedendum, quod diuersa habitudo hoc facit, quia quamuis habitudo etiam realis non sit per se principium actionis: tamen illa est causa sine qua non actionis, quia agens approxi matum agit, elongatum non agit: cum tamen esse prope, & longe sint purae habitudines: vnde quia omne creatum realiter refertur ad suum passum: quia potentia passiua refertur ad actiuam coordinatam: inde est quod aliter se habet quod agit vel egit, quam antequam egisset: pro pter quod alium effectum producit quam prius: Deus autem semper eodem modo se habens realiter solum se habet diuersimode secundum rationem quod nihil variat: alias si diuersitas habitudinis impedire effectum esse vnum cum anima in resurrectionem habeat aliam habitudinem, q prius, quia corrupto corpore conseruabatur perse a Deos nunc autem in corpore esset alia anima, & per consequens non fieret idem homo. Et licet in hoc sit dissimile: quia ibi est effectus formalis hic effectiuus: tamen illa propositio idem manens idem: ita tenet in causa formali sicut in agente, & plus, quia varietas & vnitas causae formalis mul to magis variat vel vnit effectum, quam illa quae est causae agentis. Quod ergo iste asinus non generat eundem asinum numero quem ille, etiam si eadem esset materia numero: potest reduci in diuersitatem materialem generantium. Quod autem asinus secundo generans etiam si esset eadem materia numero non generat eundem quem prius, est: quia non eandem habitudinem habet ad materiam nunc quam prius, quia illa quam prius habuit corrupta est: haec autem noua est. sicut ergo approximatus agit, non approximatus non agit: sic approximatus vna vice generatvnum, approximatus alia vice generat alium. In Deo autem non est differens approximatio nisi pura ratione, vnde non est simile. Alia causa dicetur infra Dist. proxima. q. 2.

Ad tertiam rationem dicendum est per interemptionem, quia diuersae actiones productiue possunt esse ad eundem terminum: & non solum secundum eum intensio & remissio, & di uersae intentiones & remissiones possunt esse ad vnum terminum realem, quae sunt ad hoc non quod terminus sit: sed quod magis vel minus sit: imo actiones quae sunt ad hoc quod ter minus sit, quia quod actio & motus differant a termino patet, quia actio est in praedicamento actionis, & motus in prae dicamento quantitatis: termini autem eorum extra, imo quando est augmentum vel decrementum continuum: ibi est duplex quam titas differens specie. scilicet manens & fluens, vel manens & flu xus. Aliter non possunt esse diuersi motus reales intensio & remissio, nisi terminus differretre: quia quaecumque vni & cidem sunt eadem, inter se sunt eadem: ergo motus inten sionis & remissionis augmenti & decrementi possuntes se diuersi: siue diuersi diuersitate termini, siue diuersitate temporum, quia differunt ab ipsis terminis. Non est autem ratio quare motus vel actio productiua magis sit idem cum suo termino, quam de actione alteratiua: ergo non oportes producta esse distincta propter distinctionem productionum. Vnde aliquis diceret quod quando plura agentia concurrunt ad vnum effectum: sunt ibi plures productiones siue actio sit in agente siue in patiente, si actio est esse ab hoc: quia tunc actiones sunt ab his. Et si dicatur non est simi le, quia ibi si essent plures actiones esset tamen vna passio, sed quando bis producitur res ibi est duplex produci, non va let: quia in generatione & resurrectione estduplex pati & recipere, quia materia bis passa est, & bis recipit for mam: potest ergo aliquid pluries recipi & pluries dari etiam non corruptum: sed bene verum est quod non potest bis pro duci nisi sit corruptum: sed si semel est corruptum poterit ite rum produci: nec oportebit distingui productum primo a producto secundo propter distinctionem productionis, quia productio differt re vel saltem reali habitudine a pro ducto.

Ad quartum dicendum, quod angelus esset bis crea tus non numero creati vel creantis, sed numero creationis: sicut intensum & remissum esset bis motum, etiam si in mundo nihil aliud esset numero motus, & bis passum numero passionis, & non alterius.

Ad quintum dicendum, quod idem numero reparari est possibile simpliciter: & tamen est imposibile naturae: quia quamuis natura agentis & subiecti sint aeque potentia sicut prius, ex quo sequitur quod aeque perfectu effectum possunt sicut prius: non tamen se habent eodem modo numeraliter adinuicem sicut prius: sed solum modo eodem specie: & ideo in eundem effectum specie possunt non numero: licet autem materia non eodem modo se habeat ad Deum postquam habuit formam quam prius, quando eandem a Deo recipiebat: Deus ta men codem modo se habet semper ad omnia. Et vlterius Deus ex parte obiecti nullam habitudinem requirit: vnde sicut sine subiecto potest producere effectum, sic sine hoc quod subiectum habeat cande habitudinem potest eun dem effectum imprimere.

Ad sextum dicendum, quod minor est falsa simpliciter, quia effectus dependes ex actione & agente quae sunt duo distincta supposito, ex agente & patiente quae similiter sunt distincta, & ex agente vniuersali & particulari, & ex masculo & foemina foetus: & tamen non oportet multiplicari effectum. si dicatur quod instantiae currunt de illis quorum quodlibet per se non est causa sufficiens & quae sunt mediata: sed productio producti est id a quo dependet productum immediate: & a quo solo perfecte, quia posita productione ponitur productum omni alio circunscripto: dicendum quod verum est: sed propter hoc positis duabus productionibus successiue, per quarum primam produ ctum fuit corruptum ante secundam: non oportet secun dam ad aliud productum terminari: cum enim productio possit terminari ad omne possibile produci, & istud corruptum sit possibile produci sicut prius, quia non est magis elongatum ab entitate per annullationem, quam ante creationem: ergo si ante erat possibile produci: & nunc est possibile: sed quandiu durat productum non est possi bile produci distincta productione, non quia distes ab entitate, sed quia habet entitatem productam: & quod producitur de nono non est antequam producatur. Dein de videtur quod solutiones eorum ad primas rationes possint impediri. Nam ad primam rationem de esse & fiert solutio data non valet: quia licet sit petitio principij in ratione: quicunque enim negaret idem posse reparari, diceret idem non posse esse nunc & prius cum interruptione sicut fieri nunc & prius: tamen illud in quo se fundant falsum est. scilicet non posse fieri nisi quod prius secundum nullum tempus fuit, cuius contrarium dicunt in aeternitateQuod enim aliquando factum est aliquando fiebat: si autem non potest fieri nisi quod non est aut non sic est: ergo quod nunquam non fuit & nunquam aliter fuit, fieri non pont: si ergo angelus, aut coelum ab aeterno fuit nunquam fuit, quando non es set aliter esset, & sic fieri non potuit. Dicendum quod fieri de nouo bene importat quod dictum est: sed fieri vel produci absolute nequaquam: vnde filius semper generatur: quiasemper accipit esse non aliud nec perfectius, sed idem aeque perfectum: & fimiliter angelus & coelum continue accipiendo esse continue a Deo producuntur continue dan te eis esse: ergo alicui repugnat fieri cui non repugnat. esse, sed necesse est esse, vt Deo: sed cui conuenit esse per productionem illi ita conuenit esse sicut produci, & econuerso: igitur cum nulla permanentia repugnet esse pluries, ita nec produci pluries: & ideo quod habebit esse pluries continue: habebit productionem vnam continuam, quod autem habebit esse discontinuatum habebit productionem discontinuam: & sicut continuata productio potest habere vnum esse continuatum, sic discontinuata & interru pta productio poterit habere vnum productum discontinuatum & interruptum.

solutio prima ad secun dum videbitur in secundo, sed secunda solutio non videtur valere, quia si impossibile est esse angelos plures in eadem specie simul, ita & succefiiue, quia quod est im possi bile simpliciter, est impossibile absolute, non pro hoc & illo tempore. Nec obstat quod impossibile est esse duo contraria simul in eodem, sed possibile est non simul. Et similiter duo accidentia simul per naturam, quia hoc non est impossibile simpliciter, sed secundum quidratione sub iecti. scilicet simpliciter enim possibile est esse duo contraria, imo necesse est si vnum contrariorum est in natura & re liquum: & similiter in multiplicabilibus numero simpli citer possibile est esse illa simul, sed secundum quid non, nam respectu eiusdem subiecti non est possibile ista illi simul inesse. sed in proposito duo angeli non habent eidem subiecto inesse, nec sibi repugnant vt contraria, nec habent distingui subiecto vt accidentia ergo si simul esse non possunt: hoc non est nisi propter repugnantiam naturae speciei. & sic nec simul nec successiue possunt esse plures etiam diuina virtute. sicut nec corpora coelestia quae si possent in eadem specie multiplicari cum hoc esset melius: deus hoc fecisset: licet istud vltimum male concludat: quia Deus non vult plus corporalia multiplica re: quamuis similiter videretur esse magis multiplicare melius esse.

Ad tertium non valet responsio, quia verum est quod diuersa habitudo realis bene facit ad diuersitatem effectus: sed non diuersa habitudo rationis. Deus autem qui non refertur realiter ad creaturam post creationem sicut nec ante: per hoc quod creauit non se habet aliter quam ante. vnde quia idem codem modo se habens agit idem si necessario agat, vel potest agere idem si libere agat illud idem numero quod produxit quando creauit: potest producere recreando: quia non est diuersitas ex parte Dei vnquam: nec ex parte obiecti. quia ponitur annihilatum sicut prius fuit nihil. ex quo apparet quare Deus non potest producere productione distincta illud idem quod semel produxit quandiu illud durat: quia aliter se habet res quando est, & quando non est, nam quando est repugnat ei produ ci productione differente a sua conseruatione. quando ve ro non est non sibi repugnat: sed ita nata est produci postquam est annullata sicut ante, quia non potest per annullationem fieri minus quam nihil: erat autem nihil antequam crearetur & nihilominus erat producibilis: ergo & nunc.

Ad quartum quod ponit tertium verum est quod non est simile: & est bene verum quod corpus non potest fieri in diuersis locis extremis, sine hoc quod transeat per medium vel imaginatum si est vacuum, vel reale si est spatium: nec illud potest esse in instanti etiam in vacuo quicquid dicat philosophus sed per annullationem & reparationem posset corpus existens Romae annullari & idem numero reparari Parisiis non transeundo per medium, sed istud non posset esse in instanti. Annullatio quidem & reparatiofierent diuersis instantibus in quibus caderet tempus medium. Non enim posset reparari idem numero illo tempore quo annullaretur: quia simul esset & non esset, sicut ergo corpus etiam localiter posset esse successiue in diuersis locis extremis: sine hoc quod medio tempore & in medio spatio per annullationem & reparationem: inter quae tamen oporteret cadere tempus medium: ita & interruptio esse rei per corruptionem potest fieri quod res fuerit ante heri: & non heri: sed sit hodie.

Ad quintum de Aug. de materia non valet solutio: quia potest annullari materia sub for ma existens ipsa forma retenta maxime si forma est subsistens: vt anima rationalis. si ergo potest reparari sub anima eadem numero: quamuis: forma habeat quod sit cadem: tamen a forma non habet essentiam suam potentialem: sua autem essentia possibilis est quaedam vera entitas: & sic cum ipsa quae prius fuit annullata: nunc sit verum ens licet imperfe ctum: & sic hoc est a forma: hoc non est effectiue: sed formaliter: verum est dicere quod in isto homine perierat aliquid quod idem numero reparatum est: & si materia quae facta est nihil potest reparari: multo magis forma corrupta quae non est annullata: sed in potentiam materiae reuersa. Considerandum etiam est quod fundamentum ipsorum ita concludit de materia sicut de forma: quia quando materia annullata reparatur est vera productio, & creatio: siue reparetur sub eadem forma numero siue sub alia: & tamen secundum eos erit idem productum numero siue sub alia siue sub eandem forma numero reparetur. ego potest esse vnum productum cum pluralitate productionum.

De. 6. bene ostendit per miraculum esse possibile subiectum idem numero manere passione propria naturaliterxtigia: quamuis secundum naturam sit impossibile. sed videt incobersiens quod in sanctis resurgentibus nihil sit idem numero, nisi anima & materia prima: quia si propter hoc est eadem materia numero: vt praemietur in co in quo meruit: cum per plures potentias organicas meruit, decet omnes redire, maxime cum aureola meritum illud respiciat: & cum dicat Iob, Non solum quem visurus sum ego ipse: & non alius: quod ad substantiam refertur: sed etiam in carne mea. caro autem dixit complexionem accidentalem, & oculi mei conspecturi sunt. qui important non solum substantiam: sed potentiam visiuam, & etiam dispositionem organi: videutr absurdum quod non sit in eis aliqua potentia sensitiua eadem numero quae prius.

Et ideo videtur dicendum secundum communem opinionem, quod Deus permanens annullatum, vel corruptum potest idem numero reparare: quia non prohibetur ex parte annullationis: cum de nihilo omnia fecerit Deus: nec ex parte temporis cuius interruptio faciat diuersitatem: quia tempus est mensura extrinseca: vel ipsum annullatum erat aeuiternum.

sed opponitur contra hoc, primo, quia motus est idem re cum suo termino: puta dealbatio cum albedine. si ergo albedo eadem numero potest reparari: & dealbatio.

Quidam respondent qui sunt vna forma, sed alia & alia vnitas, sicut si vna linea diuidatur in duas nihil est de essentia in duabus quod prius non esset in vna: nec duae sunt longiores quam vna sola: quia duo puncta quae sunt addita si essent infinita non facerent aliquid maius: & tamen sunt duae quae prius erant vna tantum, sic & in proposito. Ex quo aliqui dicunt quod numerus est aliquid vltra continuum: quia non est plus de entitate nec de dimensione quam prius: & tamen est ibi plus de quantitate discreta quam prius: quia est numerus, & plus de vnitate quam prius: hoc tamen dubitationem habet, quia res se habet ad vnitatem sicut ad entitatem, nec possunt habere aliam, & aliam vnitatem quae habent eandem entitatem, vel altera vnitas esset non ens. Vnde potest dici quod motus materialiter quidem est idem cum termino: sed formaliter & realiter differunt, cum sit per se species quantitatis. Cessat enim formaliter motus habita perfectione formae, si autem esset idem cum forma simul corrumperentur, nec vnius perfectio esset destructio alterius. Quare autem Deus possit magis reparare idem numero quam natura, est quia Deus non praesupponit aliquam potentiam passiuam ex qua agat, natura autem sic non solum potentiam quae est materia prima: sed proximam quae est per quantitatem & qualitatem, quia non quod licet fit ex quolibet, sed determinatum ex determinato: & lices natura resoluat vsque ad materiam primam inducit tamen formam secundum exigentiam dispositionum praecedentium, ille autem non sunt caedem numero in prima gene ratione & secunda. Vel potest dici, quod sicut Deus pater eamdem formam numero quam habet potest communicare generando & spirando, sic potest in alio eandem numero reparare. sed naturale agens sicut nunquam communicat eandem formam numero sed specie, sic nec reparat, quia agens magis generat sibi simile vel nunquam quam alteri. nec intendit assimilari patiens patienti eidem vel alteri, sed omne patiens intendit assimilari sibi, esset autem maior vnitas patientis ad patiens quam ad agens si forma bis producta esset vna numero, cum semper differat numero a forma producente. sed hic est instantia de nutritione in qua nutritum communicat eandem formam numero alimento: sed hoc non est producendo. in generatione etiam aequiuoca agens plus assimilat sua passa inter se quam sibi.

Ad id vero quo dictum est, quod forma corrupta cedit in eandem potentiam numero, verum est remotam, sed non proximam.

Ad argumentum dicendum quod non est simile de successi uis & permanentibus, vt dictum est in corpore quaestionis.