Articulus 2

¶ Quaestio I. PRimo ostendo quod in deo non sit immutabilitas Augustinus super Genesem libro 8. longe ante finem. Deus mouet seipsum sine loco et sine tem¬ pore. ergo deus non est immutabilis.

¶ Item Diony. circa principium angelis hierar. sic dicit. omnis a patre motus manifestationis luminum processio in nos optime ac large pro ueniens. Iterum vt vnifica virtus restituens nos replet et conuertit ad congregantis patris vnitatem. Ecce quod Diony. eternum patrem dicit esse motum.

¶ Item exire ab ocio in actum: mutatio quedam est: sed deus exiuit ab ocio in actum cum de non creante factus fuit creans. ergo mutatus fuit: non ergo immutabilis.

¶ Item sapiem. 7. dicitur de sapientia increata: quod omnibus mobilibus mobilior est. Contra Malachie 3. Ego dominus: et non mutor.

¶ Item numeri 23. Non est deus quasi homo vt mentiatur: nec vt filius hominis vt mutetur.

Respondeo quod deus est omnino immutabilis: quod probatur etiam per summam eius actualitatem: et per summam eius simplicitatem: et per summam eius immensitatem. Cum enim immutatio sit actus entis in potentia secundum quod huiusmodi. secundum philosophum. 3. physi. In nullo potest esse mutabilitas: in quo non est aliqua possibilitas: que cum summa actualitate stare non potest.

¶ Preterea quod mutatur transit quantum ad aliquid: et manet secundum aliud. Unde si est mutatio alterationis transit quantum ad aliquod accidens: et remanet quantum ad substantiam: si est mutatio secundum locum transit quantum ad vbi: et remanet quantum ad aliud: si est mutatio secundum formam: transit secundum formam: et manet quantum ad materiam. In omni ergo re mutabili est aliqua compositio que cum summa simplicitate stare non potest.

¶ Preterea omne quod mutatur per suam mutationem pertingere potest ad aliquid quod ante non habeat nisi sit mutatio annihilationis: de qua omnibus planum est: quod deo conuenire non potest. Sed cum deus sit immensus vbique est. et iterum ratione sue immensitatis omnem plenitudine perfectionis inse comprehendit. Quapropter nullam perfectionem nouam recipere potest. deus ergo omnino immutabilis est: cui sentem tie concordat philosophus 8 physi. vbi vult quod primus motor est immobilis et per se et per accidens: sed primus motor est deus.

Ad primum in oppositum cum argumentis per auctoritatem Augustini dico quod Augustinus ibi extendit nomen. motus ad omne actionem. Unde intelligere et velie diuinum vocat ibi nomine motus.

¶ Ad 2m cum arguis per auctoritatem Diony. Dico quod intelligit per motum patris voluntatem benignitatis paterne: qua lumina sua super nos effundit.

¶ Ad 3m cum dicitur quod deus exiuit ab ocio in actum quando de non creante factus fuit creans etcDico quod est considerare duplicem actionem: vnam que manet in agente: aliam que transit in rem exteriorem. In deo autem actio interior eterna est: et realiter idem quod deus. Actio autem exterior transit in creaturam: quia ergo deus sine nouo exitu in primam actionem: potuit de nouo exire in secundam actionem: ideo quando de non agente actionem exteriorem factus est agens actionem exteriorem mutatus non est.

¶ Ad 4m cum arguitur per auctoritatem sapientie. Dico quod illud verbum intelligitur secundum quandam similitudinem. Dicitur enim omnibus mobilior propter hoc quod influentia eius velocissime descendit: et omnem attingit creaturam: sicut dicimus per quandam similitudinem quod sol velocissime mouetur cum lumen suum cito diffunditur.

¶ Questio. II. Secundo queritur. Utrum immutabilitas sit solius dei proprietas et ostendo quod non: quia Aug. 12. confess. quasi in medio loco inter principium et medium dicit. quod materia informis est iuariabilis. ergo et imutabilis. non est ergo insolo deo immutabilitas.

¶ Item auctor sex principiorum dieit quod forma est in variabili essentia consistens. immutabili tas ergo non est proprie solius dei.

¶ Item caelum empireum non mutatur secundum tempus: quia mensuratur euo: nec quantum ad formam: nec quantum ad locum. ergo est simpli¬ citer immutabile: et sic immutabilitas non est in solo deo.

¶ Item secundum philosophum 5o physi. Mutationis non est mutatio. ergo ipsa mutatio est immutabilis: non est ergo immutabilitas in solo deo.

¶ Item vniversale est vbique et semper. Tale autem non mutatur. ergo in solo deo non est immutabilitas.

Contra omne mortale est mutabile. Sed omnis creatura quantum est ex se est mortalis: quia Apostolus primo ad Thim. vlti. dicit de deo quod solus habet immortalitatem scilicet virtute propria. ergo omnis creatura est mutabilis.

¶ Item psalmus. de creaturis loquens ad deum dicit. Mutabis ea et mutabuntur: tu autem idem ipse es.

Respondeo quod cum probatum sit in quaestione praecedenti: deum esse immutabilem: et omnis creatura sit mutabilis: vt declarabo: sequitur quod immutabilitas sit solius dei proprietas. Quod autem quelibet creatura sit mutabilis. hoc patet. omnes enim creature aut sunt corruptibiles: quod est esse mutabile ab ente in actu in ens in potentia cuiusmodi sunt omnia generabilia et corruptibilia. aut sunt variabiles: hoc est mutabiles ab vno actu in alium actum: quod esse potest secundum formam substantialem: et sic est variabilis materia generabilium et corruptibilium: aut secundum qualitatem accidentalem corporalem. et sic est variabile subiectum corporale: maxime generabile et corruptibile: aut sunt variabile secundum locum sicut omnia corpora tam corruptibilia quam incorruptibilia: et etiam aliquo modo ipsi angeli et anime: aut sunt variabiles secundum affectiones sicut angeli et anime. Omnes etiam creature sunt vertibiles: hoc est annihilari possibiles si sue nature relinquerentur. Unde Dam. li. 1 ca. 3. dicit quod quorum esse a versione incipit: hec versioni subiecta sunt: et Aug. 4. super Gen. dicit de virtute diuina: quod si ab eis que creata sunt regenerandis aliquando cessaret: simul et illorum cessaret species omnisque natura concideret. Et hoc est rationabile: sicut enim antequam crearentur non erat in eis aliqua potentia qua possibiles essent fieri: sed possibile erat eas creari tantummodo per diuinam potentiam: ita dico quod postquam creata sunt non est in eis potentia qua possent in suo esse manuteneri: nisi manutenerentur per diuinam potentiam. Cui concordat Auicenna. 6 metaph. sue. c. primo dicens quod omne creatum eget datore sui esse semper: et incessanter quamdiu habuerit esse: restat ergo quod immutabilitas est solius dei proprietas: quod testatur Aug. 12. de ciui. dei. ca. primo dicens sic. Dicimus itaque immutabile bonum non esse nisi vnum verum bonum deum.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod materia informis est inuariabilis: tunc dico quod si esset inuariabilis: tamen esset vertibilis. Et preterea quamuis non posset variari: quamdiu esset per se: si per se esset: tamen variabilis esset inquantum posset formam recipere.

¶ Ad 2m cum dicitur quod forma est inuariabilis: tunc dico quod si esset inuariabilis omnino: tamen vertibilis. Et praeterea quamuis non sit variabilis secundum suum esse absolutum proprie loquendo de variabilitate: tamen quia naturalem habet aptitudinem vt sit in materia in qua potest recipere variabilitatem simpliciter inuariabilis dici non debet

¶ Ad 3m cum arguitur de celo empyreo: dico quod quamuis non mutetur: tamen vertibile est quantum est de natura sua: sicut et omnis creatura nisi per potentiam dei manuteneretur. et etiam quamuis non mutetur localiter: tamen dico quod mutari posset ab aliqua intelligentia creata vel creabili vel saltem a diuina potentia.

¶ Ad 4m cum dicitur quod mutationis non est mutatio etc. Dico quod mutatio non mutatur aliqua alia mutatione: nec corruptio corrumpitur aliqua alia corruptione. et hic est intellectus philosophi: vt dicunt quidam. Uidetur tamen magis dicendum quod motus proprie non mutatur: nec proprie corruptio corrumpitur: quamuis corruptio desinat esse. quomodo autem ista intelligi debeant inferius ostendetur. Cum ergo mutatio desinit esse: simpliciter immutabilis dici non debet

¶ Ad 5m dicitur quod vniversale est vbique: et semper etc. Dico quod verum est vbi est suum singulare. et quando est suum singulare. hoc autem est: quia totum saluatur in singulari quolibet. Dico ergo quod secundum esse quod habet in singulari mutari potest: et etiam secundum esse quod habet per comparationem ad intellectum a quo complementum sui esse secundum quod vniuersale est dependet: vt infra declarabitur aliquo modo mutabile est.