Articulus 1

Quaestio primo Rimo ostendo quod vnitas que est principium nume sit indeo quia vbi est numerus ibi est vnitas que est principium numeri sed in deo est numerus quia ibi est numerus personarum ergo in ipso est vnitas quae est principium numeri.

¶ Item vnitas que cum aliqua vnitate constituit numerum est principium numeri sed vnitas que est in deo et vnitas que est in creatura constituunt numerum: quia deus et creatura sunt duo: ergo in deo est vnitas que est pricipium numeri.

¶ Item Aug. 4. super genesimus ad litteram luoge post principium nihil aliud dictum intelligitur. Omnia in numero et pondere et mesura disposuisti vbi omnia recte dispofuisti ergo deus est numerus pondus et mensura sed nume¬ ro est vnitas que est principium numeriergo in deo est vni tas que est principium numeri.

¶ Item Auicen. 3. Metha. c. 5. Non debet dici quod decem sint nouen et vnum vel. 5. et. 5 sed vnum et vnum quousque peruenias ad illum ergo numerus numerus est vnitas et vnitas: hoc est plures vnitates: sed in deo est vnitas et vnitas quia ibi est vnitas patris et filii et spiritus sancti. ergo. in deo est numerus quod esse non posset nisi ibi esset vni tas que est principium numeri.

¶ Contra Auicen. tertioMetha. c. 2o dicit quod vnus non significat substantiam alicuius reiquod maxime verum est de vnitate que est principium numeri sed in deo nihil est quod non sit substantia dei ergo in deo non est vnitas que est principium numeri.

¶ Item sicut se habet punctus ad quantitatem continuam: ita vnitas que est principium numeri ad discretam. Sed punctus non inuenitur nisi in habentibus quantitatem continuam: ergo vnitas que est principium numeri non inuenitur nisi in habentibus quantitatem discretam: talis autem quantitas in deo non est.

¶ Respondeo quod vnitatem esse principium numeri hoc potest intelligi dupliciter aut ita quod sit principium numeri effectiue: et sic vnitas divina principium numeri est quia ab ipsa est omnis numerus. Aut ita quod sit pars numeri sim pliciter. et sic dico quod vnitas que est in deo non est principium numeri: quia in deo et si sit numerus personarum non tamen est ibi numerus simpliciter: quia numerus personarum non habet plenam rationem numeri simplex vt supra declaratum est. Di. 19. in illa quaestione. Utrum in deo sit totum integrale in solutione cuiusdam argumenti.

¶ Preterea vnitas dei et vnitas creature noncostituunt numerum simpliciter: quia que constituunt nume rum simpliciter in aliquo vniuocantur: quia quecunque simpliciter numerantur sub aliquo communi numerantur. Nihil autem est vniuocum commune vnitati dei et vnitati creature. Unde non debet concedi proprie loquendo quod hec creatura significata: verbi gratia: deus et lapis sunt duo quamuis verisimile dica tur quod deus est vnus et quod hic lapis est vnus: et quod hic vnus non est ille vnus possunt tamen dici esse duo eo modo quo aliqua contingit sub vno communi: de eis analogice dicto numerari.

¶ Ex dictis patet responsio ad duo primo argumta in oppositum.

¶ Ad 3m cum dicitur quod deus est numerus etc. dico quod ibi accipitur numerus pro exemplari numeri. Unde Augu. 4 super gene. longe post principium dicitur deus numerussine numero.

¶ Ad 4m cum dicitur quod in deo est vnitas et vnitas etc. dico quod verum est: sed vnitas et vnitas non constituunt numerum simpliciter nisi sint vnitates separate inter se: ita quod nlla res vna numero sit de ratione vtriusque. Dina autem essentia realiter communis est tribus vnitatibus personalibus. Unde non sunt separate: quod attendens Boetius dicit. i. libo de triniate. ca. 3o quod in deo nullus est numerus scilicet habens plenam numeri rationem.

Quaestio II. SEcundo queritur vtrum vnitas ponat aliquid in deo et videtur quod non. Dicit Aui. 9. Methaphysi. c. id. quod deus non dicitur vnus nisi modo negatiuo.

¶ Item vnitas opponitur multitudini: sicut priuatio habitui secundum philosophum. x. Metaphi. ergo vnitas in re que dicitur vna nihil ponit.

¶ Item vnitas dicta positione est principium numeri: sed in deo non est vnitas que sit principium numeri: vt ostensum est in quaestione precedente: ergo vnitas non ponit aliquid in deo.

¶ Item secundum Phy. X. Metaphysice vnum est indiuisibile aut non diuisum: in diuiso vero nihil ponit: sed remouerevidetur: ergo videtur quod vnitas in deo nihil ponit.

¶ Contra vnitas naturaliter est prior multitudine et constituit multitudinem priuatio vero vel negatio non est prior habitudine constituit habitum ergo vnitas non dicitur priuatiue vel negatiue. Et hec ratio sumi potest ex summa. Auicena. 3o Metaphysice. c. 6.

¶ Item vni tas nobilissime est in deo: sed nobilior est vnitas positiuaquam priuatiua vel negatiua ergo vnitas in deo dicit aliquam positionem.

¶ Item si vnitas nihil poneret sed tantummodo remoueret pari ratione posset dici de non ente: sicut de ente: sed non ente non potest dici quod sit vnum: ergo vnitas aliquid ponit in omni re que dicitur vna.

¶ Item si vnitas non diceret aliquid positiuum super rem que dicitur vna: nugatio esset dicendo ens vnum: quod falsum est: ergo vnitas aliquid ponit in omni re que dicitur vnum.

¶ Ad clarius videndum huius quaestionis veritatem.

¶ Primo declarandum est vtrum vnitas numeralis creature substantiae ponat aliquid in ea vltra eius essentiam

¶ Secundo declarabit proposituum.

¶ Quantum ad primum: sciendum quod quidam dicunt vnitatem essentialem non dicere cum essentia que est vna aliquid positiuum differns ab ea secundum rem nec secundum rationem: sed tantummodo negationem diuisionis. Unde secundum philosophum. x. Metaphisice Unum est ens indiuisum: ita quod immediator est vnitas essentie quam esse. Unde Boetius: vni et vno dicit quod res vnitate dicuntur ad esse et vnitate in esse custodiuntur: vnitas tamen accidentalis aliquid ponit in substantia que est vna.

¶ Sed contra hanc opinionem arguitusic essentia intellecta vt praedicabilis de pluribus intelligitur vt a diuisione abstracta ergo intelligitur vt non diuisa: et tamen vt sic intellecta non intelligitur vt numero vna.

¶ Preterea negatio sequitur rem ratione alicuius positionis: quia omnis negatio fundatur in re positiua: sed indiuisio quam dicunt esse de ratione vnitatis numeralis non consequitur ipsam essentiam secundum se et absolute intellectam: quia essentia potest a tali diuisione per intellectum abstrahi humanitas enim intellecta vt humanitas tantum intelligitur vt quid determinabilem per vnitatatem vel multitudinem. ergo oportet quod ipsa numeralis vnitas sit in ipsa essentia que est vna res vel ratio positiua: vel ipsam consequturratione alicuius rei vel rationis positiue.

¶ Preterea diuisio secundum rei veritatem est negatio vnum totum in partes diuidere est negatio coniunctionis pertium: sed indiuisio est negatio diuisionis: negatio autem negationis est affirmatio: ergo in diuisio que est de ratione vnitatis potesit in essentia que est vna rem vel rationem positiuam: ideo dicunt aliqui quod vnitas super rem vnam addit rationem positiuam scilicet identitatem rei ad seipsam et si dicatur contra eos quod vna res est magis vna quam alia: et tamen vna non est magis idem sibiipsi quam alia. Sibiipsidicunt hoc esse falsum. Dicunt enim quod res que est magis est vna magis est eadem sibiipsi quae illa que minus est vna sit eadem sibupsi.

¶ Sed contra hoc arguitur sic esse idem sibi ipsi non tantum conuenit rei que est numero vna: sed etiam conue nit essentie intellecte praeter vnitatem et multitudinem numeralem cui vt sic intellecta est: conuenit esse speciem vere enim deus de specie hominis quod est eadem sibiipsi et quod non est eadem cum specie asini essentia: ergo idem igitur ipsi non est illud precise quod dicit: vnitas numeralis cum essentie quae est nuero vna.

¶ Aliis videtur dicendum quod numeralis vnitas conuenit speciei et in diuiduo. Sicut enim dicitur quod Petrus est vnus numero: et Petrus et Ioannes sane duo ita vere dicitur quod species hominis est vna species numero: et quod species hominis et species asini sunt due species numero. Omnis aut vnitas que cum aliqua vnitate numerum constituit: potest dici vnitas numeralis. Dicunt ergo quod vnitas numeralis sed dicitur de specie nihil addit super speciem nisi indiuisionem. Unitas enim humane speciei est ipsa species humana sub ratione qua indiuisa in plures species: vnitas numeralis que conuenit Petro vel Ioanni que proprie dicitur vnitas in diuidualis ponit super essenti am rationem indiuiduationis sue que indiuiduatio super essentiam numero vnam ponit aliquid ab ea differnus secundum rem vel rationem: quia ponit actualem existentiam etc. Eo enim ipso quo res actu existit: vna numero est. Unde Auice. 3. Metaphisi. c. iii. dicit quod esse est de essentia vnitatis. non subiectum. ei et quamuis intelligi possit essentia vnam numero. absque hoc quod intellectus affirmet illam actualiter existere tamen non potest intelliginumero vna in vnitate indiuiduali nisi cointellecta simplici apprehensione eius actuali existentia. vnde si actualis existentia nihil addit reali absolutum super essentiam substantie create: vt multi dicunt: tunc illud positiuum quod addit praedicta vnitas super essentiam substantiae create non dicitur ab ea secundum rem sed secundum rationem vel intentionem: quia tamen ens in actuali existentia dicit quod compositionem ex essentia et actuali existentia: ideo vnum super tale ens nihil addit positiuum sed tantummodo negationem diuisionis: quia sicut dicit Aui. 3. Metaphysice sue capi. 3. vnitas est esse quod non diuiditur.

¶ Ex predictis patet quid dicendum ad propositum quia siue teneatur opinio prima. siue tertia que sunt tres opiniones prinarratas de additione vnitatis super ens creatum probabiliores sunt: vnitas in deo ponit diuinam essentiam et nihil aliud positiuum dicit cum ea differens ab ea secundum rem: nec secundum rationem: si actualis existentia diuine essentie non differt secundum rationem ab ea: Secundum enim vtramque opinionem de ratione vnitatis essentialis est essentia que illa vnitate est vna cum ergo in deo non sit vnitas accidentalis sequitur quod essentia diuina est de ratione sue vnitatis et diuina persona de ratione sue vnitatis personalis: cum etiam secundum opinionem primam vnitas quae non est accidentalis nihil addit positiuum super rem vnam differens ab ea secundum rem nec secundum rationem: vnitas essentialis in deo nihil ponit vltra ipsam essentiam difierus ab ea secundum rem nec secundum rationem: sed tantum nominat ipsam. sub ratione qua indisa nec vnitas personalius super personam aliquid addit diciers ab ea secundum rem nec secundum rationem: sed est ipsa persona sub ratione qua in diuisa. Indiuisio autem negationum disionis importat quia secundum tertiam opinionem vnitas que non est accidentalis nihil addit positiuum super rem vnam: sed eius existentiam actualem: ideo si actualis existentia: diuine existentie ab ea non differt secundum remvnitas eius que vere est singularis quamuis sibi non debeat indidualis seu particularis vltra ipsam nihil. dicit positiuum differens ab ea secundum rem nec secundum rationem sicut vnitatem esse vnam nihil positiuum dicit vltra ipsam: sed ponit se tantum: et quia multi probabiliter ponunt diuinam essentiam et eius existentiam actualem non differre secundum rationem inter se cum intellectus vere intelligens divinam essentiam non possit alium conceptum facere de ea a conceptu quem fecit de sua actuali existentia. Ideo concedunt quod vnitas dei ab ipso non differt: nec re absoluta nec rlatina nec secundum rationem quia de ratione sue existentie est singularitas sua ita vt nullo modo per intellectum abstrahi possit a numerali vni tate: sicut nec a sua singularitate. Ad quod tamen sequitur ipsum esse summe in diuisum.

¶ Si autem actualis existentia diuine essentie secundum rationem aliquo modo differt ab ea vt aliqui volunt: tunc vni tas dei aliquid vltra diuinam essentiam ponit in deo ab ea differens secundum rationem tantum: tamen vltra diuinum ens nihil addit nisi indiuiduatione eo quod de ratione diuini entis est dei essentia: et actualis existentia.

Ad primum ad partem primam dicendum quod Aui. intellexit deum non dici vnum nisi modo negatiuo quo ad nostrum modum in notescendi eo quod magis cognoscimus ipsum naturali cognitione per negationem quam per potentiam.

¶ Ad 2m cum dicitur quod vnitas opponitur multitudini sicut priuatio habitui etc. dico quod hoc intelligendum est quantum ad nostrum modum innotescendi et signndi: quia sicut dicit Aui. 3 libro Metaphy. c. 3. videtur quod multitudo notior sit apud nostram imaginationem quam vnum: et ideo vnitatem sigamus et discribemus per remotionem diuisionis: quia tamen vnitas notior est quo ad intellectum ideo postea dicit quod deinde facimus cognosci multitudinem per vnitatem cognitione intelligibili.

¶ Ad 3m cum dicitur quod vnitas dicta positione est principium numeri etc. dico quod non est verum de qualibet vnitate positiue dicta: sed tantum de vnitate creata loquendo de numero simpliciter nec tamen verum est de qualibet vnitate creata quod sit principium numeri quod est quantitas discreta: quia vnitas substantialis creata quamuis sit principium numeri non tamen est principium numeri qui est quantitas discreta vt inferius patebit.

¶ Ad 4m cum dicitur quod indiuisio nihil ponit etc. dico quod falsum est quamuis rem positiuam significet modo negatiuo sicut in corporale modo negatiuo signat perpetuitatem et immutabilitatem stabilitatem.

Ad primum ad partem suam cum ditur quod priuatio non constituit habitum etc. dico quod verum est: sed vnitas non signat puram indiuisionem sed signt essentiam cum ipsa in diuisibilitate opposita diuisioni que fieri potest sine essentie quae diditur corruptione qualis est disio nature communis insupposita: praedicta autem indiuisibilitate quodlibet indiuiduum est indisibile. Petrus enim diuidi non potest sine aliqua eius corruptione: nec vnitas est constitutiua illius multitudis cuius est negatio quia non negat diuisionem nisi in re vna

¶ Ad 2m cum dicitur quod vnitas nobilissime est in deo etc. dico quod verum est: et in deo dicit nobilissimam potentiam scilicet diuinam essentiam. Si autem cum diuinaessentia poneretur rem aliquam in ipsa non esset ita nobili modo in deo sicut est.

¶ Ad 3m cum dicitur quod de non ente non potest dici quod sit vnum etc. dico quod hoc est: quia de signatione vnius est ens vnde vnitas non dicit puram negationem.

¶ Ad 4m cum dicitur quod si vnitas non diceret aliquam rem positiuam cum re quae dici tur vna: nugatio esset dicendo ens vnum etc. dico quod non est verum quia cum re que dicitur vna signsit indiuisionem: quam non signat ens.

TErtio queritur vtrum in deo sit vnitas personalis vel tantum vnitas se habens modo absoluto et videtur quod non sit in deo vnitas personalis quia in deo non est bonitas personalis. Nec veritas: cum verum: vnum et bonum conuertantur.

¶ Item nihil personale commune est tribus personis: sed vnitas communis est tribus personis: ergo nulla vnitas est personalis.

¶ Item eadem est signatio termini in masculino et in neutro ergo idem signat vnus et vnum: sed vnum in divinis non dicit nisi vnitatem essentialem: ergo neque vnus.

¶ Item omnia praedicamenta dicta de deo transeunt in substantiam praeterquam relatio: vnde iustitia dicta de deo non materiet qualitas: sed rluatio in deo manet rlautio ergo cum vnitas reducatur ad praedicamentum quantitatis ipsa dicta de deo transit in substantiam: non est ergo in deo vnitas nisi essentialis.

Contra duo et tres pluificant signtum vnius sed non plurificant substantiam cum dicantur de deo quia secundum beatum Io. in praecan. sua. c. 5 loquentem de patre et verbo et spiritusancto hi tres vnum sunt: ergo oportet in deo ponere aliquam vnitatem personalem.

¶ Item pater est vnus patr per ipsam paternitatem sed ipsa patrnitas est proprietas personalis ergo pater est vnus pater per vnitatem personalem. In deo ergo non tantummodo est vnitas absoluta modo dicta sed etiam personalis.

Respondeo quod in deo non tantummodo est vnitas dicta modo absoluto: sed etiam vnitas personalis que est per pro prinetatem relatiuam: sicut enim divina essentia sub ratione qua in se indi sibilis aut non diuisa est ipsa vnitas essentialis qua diuinaessentia dicitur vna: sic persona diuina sub ratione qua in se indiuisibilis: aut indiuisa est ipsa vnitas qua ipsa persona dicitur vna et sicut persona non ponit in numerum cum essentia sic neque vni tas personalis cum essentiali: sicut enim essentia pater de persona sic vnitas essentialis pater de vnitate personali et sicut de ratione persone est essentia: sic de ratione vnitatis personalis est vnitas essentialis.

Ad priecitum in oppositum cum dicitur quod in deo non est bonitas personalis nec vnitas etc. dico quod non est simile de bonitate et vnitate: quia bonum dicit rationem perfectionis: veritas autem essentie nominat essentiam inquantum est conformis vero intellectui. Unitas autem nominat rem sub ratione qua indiuisibilis: vel indiuisa in plures res tales. In deo autem non est nisi perfectioessentialis nec est in deo aliqua essentia personalis et ideo non ponimus in deo bonitatem personalem nec veritatem. Sed quia in deo est et indiuisio essentie et indiuisio persone: ideo in deo ponimus et vnitatem essentialem et personalem

¶ Ad 2m cum dicitur quod nihil personale commune est tribus personis etc. dico quod personale potest signatri determinate: sicut per nomen paternitatis et filiationis vel indeterminate sicut per nomen persone et vnitatis. Primo modo nihil personale commune est tribus personis nec secundum rem nec secundum rationem: sed personale signatum. Secundo modo quamuis non dicat aliquid commune tribus secundum rem tamen dicit aliquid commune tribus secundum illam similitudinem qua dicimus quod esse signare est commune Petro et Paulo.

¶ Ad 3m cum dicitur quod idem signt vnus et vnum etc. dico quod propter modum signndi diuersum facta est appropriatio ita quod vnus secundum se dictu appropsiatur in diuinis ad signandum vnitatem personalem et vnum ad signndum vnitatem essentialem propter hoc quod masculinum genus signat per modum distinctum: et quod neu trum genus signt indistincte. Sed tam vnus quam vnum cum adiunguntur alicui substantiuo dicunt vnitatem secundum exigentiam substantiui cui adiunguntur. Unde cum dicitur vnus deus le vnus dicit vnitatem essentialem cum dicitur vnus pater dicit vnitatem personalem. Similiter hoc cum dicitur vnum verbum: le vnum dicit vnitatem personalem: et cum dicitur vnum summum bonum ly vnum dicit vnitatem essentialem.

¶ Ad 4m cum dicitur quod vnitas reducitur ad praedicamentum quantitatis etc. dico quod non est verum de qualibet vnitate vnitas enim essentialis qua substantia dicitur vna ad praedicamentum quantitatis non reducitur: tu autem arguis ac si qualibet vni tas esse reducibilis ad predicamentum quantitatis.