Articulus 2

Quaestio I. Rimo ergo ostendo quod hypostasis potest abstra hi per intellectum a proprietate relatiua communius videtur abstrahi per intellectum a propriosed hypostasis significat rem magis communem quam proprietas relatiua: ergo videtur quod possit abstrahi per intellectum a proprietate.

¶ Item modous significandi consequitur modum intelligendi: sed hypostasis potest signari sine proprietate rara: ergo potest in telligi sine proprietate.

¶ Item persona in divinis est hypostasis distincta rara proprietate: sed illud quod prio ponitur in diffinitione alicui potest abstrahi ab eo quod sequitur. Unde quia animal primo ponitur in diffinitione hominis quam rationale potest abstrahi a rationali: ergo videtur quod hypostasis in diuinis abhrahi possit a relatiua proprietate.

¶ Item Augu. vii. de trini. c. ii. Omnis essentia que relatiue dicitur: est aliquid excepto relatiuo: ergo similiter omnis hypostasis que relatiue dicitur: est aliquid excepta illa relatione. Cum ergo hypostasis diuina relatiue dicatur: ipsa est aliqua res preter illam reminationem. Potest ergo abstrahi per intellectum a relatiua proprietate.

Contra omnis abstractio fit a concreto: sed in diuinis nulla est concretio: ergo in diuinis nulla potest fieri abstractio.

¶ Item hypostasis in diuinis videtur esse ipsa proprietas vt in se subsistens: quia in diuinis non videtur esse nisi essentia et proprietas: sed proprietas non potest abstrahi a se ipsa: ergo nec hypostasis potest abstrahi a proprietate

Respondeo quia de ista quaestione sunt opiniones. Dicunt enim quidam quod hypostasis per intellectum potest abstrahi a relatiua proprietate: quia abstrahere per intellectum est plurium realiter non separatorum: vnum intelligere non intelligendo aliud vel alia cum ergo hypostasis et proprietas in diuinis realiter non separentur nec differant: et possumus intelligere hypostasim non intellecta relatiua proprietate: eo quod secundum rationem differunt: et talium possumus vnum intelligere alio non intellecto. vnde possumus intelligere diuinam essentiam non intelligendo eius scientiam: sequitur quod per in tellectum vt ipsi dicunt possumus abstrahere hypostasim in diuinis a relatiua proprietate.

¶ Alii autem dicunt contrarium quia hypostasis intellecta vt est intellectualis nature vel rationalis non potest abstrahi a ratione personalitatis. Sed intelligendo hypostasim diuinam intelligimus ipsam vt est intellectualis nature ergo diuina hypostasis non potest per intellectum abstrahia personalitate: sed persona in diuinis non potest abstrahi a relatiua proprietate que est persone constitutia. ergo nec hypostasis diuina.

¶ Pro hac opinione videtur facere quod dicit Boe. in lib. de trini. c. x. vbi dicit quod substantia continet vnitatem: relatio multiplicat trinitatem. In diuinis: ergo non est nisi substantia et relatio ergo non intellectis relationibus in diuinis nihil remanet nisi essentia.

¶ Preterea si hypostasis patris posset intelligi non intellecta paternitate: pari ratione hypostasis filii posset intelligi non intellecta filiatione: et hypostasis sptus sancti non intellecta passiua spiratione: et sic non intellectis proprietatibus relatiuis in diuinis remanerent tres distincti: et sic videtur quod vere posset intelligidistinctio in diuinis in aliquo absoluto quod diuine simplici est tati repugnare videtur.

¶ Secundum illos qui tenent primam opinionem potest responderi ad argumenta que sunt contra eam per modum qui sequitur.

Ad primum cum dicitur quod omnis abstractio sit a concreto etc. Dico quod quando est abstractio per intellectum sufficit quod siat a concreto secundum apprehensionem intellectus: quamuis aut pater non sit quid concretum in re: tamen dicit concretum in apprehensione nostri intellectus. Unde et alium conceptum facit de patre vt est hypostasis: et alium de paterni tate vt est habitudo.

¶ Ad 2m cum dicitur quod proprietas non potest abstrahi a seipsa etc. dico quod quamuis proprietas: vt in se existens sit hypostasis et persona tamen sub alia ratione est hypostasis et relatiua proprietas. Est enim hypostasis vt in se existens in natura intellectuali et relatiua proprietas inquantum per ipsam: hypostasis se habet ad alium: et ideo potest intelligi ipsa proprietas sub ratione qua hypostasis absque hoc quod intelligatur subratione qua relatiua proprietas.

¶ Qui vult tenere secundam opinionem que mihi magis videtur concordare divine simplicitari potest respondere ad argumenta que sunt contra eam.

Ad primum cum dicitur quod hypostasis significat rem magis communem quam proprietas relatiua etc. Di co quod non est verum in diuinis: quia omnis hypostasis in divinis est proprietas relatiua vt in se existens.

¶ Ad 2m cum dicitur quod hypostasis potest significari sine proprietate relatiua etc. Dico quod falsum est de hypostasi diuina: cum talis hypostasis sit ipsa relatiua proprietas vt in se existens.

¶ Ad 3m cum dicitur quod illud quodprius ponitur in diffinitione alicuius potest per intelle¬ ctum abstrahi ab eo quod secundo ponitur indiffinitione: dico quod verum est. Sed cum dicimus quod persona est hypostasis distincta relatima proprietate: non est ista diffinitio persone eo modo quo sibi competit diffiniri: sed hec persona est hypostasis intellectualis: vel rationalis nature distincta proprietate ad dignitatem pertinente. Istud autem totum distincta proprietate ad dignitatem pertinente non est nisi explicatio huius quod est intellectualis nature. Eo enim ipso quo hypostasis est in intellectuali natura: habet rationem persone. Unde sicut de ratione diuine persone est proprietas pertinens ad dignitatem: ita de ratione hypostasis vt est in natura diuina est proprietas pertinens ad dignitatem

¶ Ad 4m cum dicitur quod omnis essentia quae relatiue dicitur: est aliquid excepto relatiuo etc. dico quod intentio Aug. est per hoc declarare quod diuina persona dicit aliquam essentiam cum ipsa relatione volens dicere quod pater non tantummodo dicitur ad filium: et econuerso et vterque ad spiritum. sanctum: et econuerso sed etiam de quolibet ipsorum dicitur aliquid absolutum scilicet diuina essentia.

Ex praedictis patet solutio ad illud quod secundo querebatur. Secundum enim primam opinionem circunscriptis omnibus proprietattbus relatiuis per intellectum remanerent hypostases distincte seipsis: sicut enim circunscripta per intellectum paternitate remaneret hypostasis patris: quamuis non sub ratione qua pater pari ratione circunscripta filiatione remaneret hypostasis filii: quamuis non sub ratione qua filius et circunscripta relatiua proprietate. spiritus sancti remaneret hypostasis spiritus sancti quamuis non sub ratione tali.

¶ Secundum autem aliam opinio nem que magis diuine simplicitati concordat circuscriptis omnibus proprietatibus relatiuis per intellectum non remanerent hypostases distincte: quia nec remaneret aliqua hypostasis: sed tantummodo diuina essentia circunscriptis tamen per inteltellectum proprietatibus non personalibus vt in nascibilitate et communi actiua spiratione remanentibus paternitate et si liatione adhuc remaneret distinctio inter patrem et filium.