Articulus 3

Quaod I. PRimo igitur ostendo quod proprietas non ponit aliquid in persona: quia diuina essentia propter suam simplicitatem seipsa distinguitur ab omni alia ergo similiter diuina persona propter equalem simplicitatem seipsa distinguitur abalia.

¶ Item proprietates essentie diuine nihil addunt reale super essentiam: ergo a simili nec proprietas persone dicit aliquid reale in persona.

¶ Item creatura propter essentialem comparationem eius ad deum seipsa refertur ad deum: aliter esset ab ire in infinitum: sed adhuc est essentialior comparatio vnius diuine persone ad aliam: ergo seipsis ad se inuicem referuntur.

¶ Item relatio in creatura aduenit alicui: et recedit ab eo quandoque sine sui mutatione: quod non esset verum: si poneret aliquam rem in eo: cui aduenit vel de quo dicitur: ergo a simili relatio non ponit rem aliquam in persona.

¶ Item si proprietates ponunt aliquid in personis videretur etiam compositio in persona: quod est contra simplicitatem diuinam.

¶ Item Boe. in libr. de trini. versus finem: vult quod relatio qua pater refertur ad filium: et relatio qua vterque ad spiritum sanctum sunt similes relationibus: quibus idem refertur ad seipsum: sed tales relationes nihil ponunt in relato nisi secundum modum intelligendi ergo nec iste.

Contra gregorius in praefatione dicit. quod in personis propetas: et in essentia vnitas: et maiestate adoretur equalitas. Constat autem quod non esset proprietas adoranda in persona: nisi rem aliquam diceret in per sona.

¶ Item paternitas et innascibilitas realiter differunt. Hec enim non est recipienda paternitas est innasci¬ bilitas et tamen ambe sunt in persona patris: ergo videtur quod dicunt aliquam rem in persona patris.

¶ Item realiter videtur esse alius modus querendi de essentie persona: et proprietate quia de essentia queritur per quid: de persona per quis: de proprietate per que vel quomodo se habent: ergo videtur quod proprietas rem aliquam dicit in persona.

¶ Item si modus quo se habpater ad filium et modus quo se habet pater ad spiritum sanctum non distinguerentur realiter: ita esset pater realiter genitor spiritus sancti sicut et filii: sed illi modi sunt quaedam proprietates: ergo proprietates aliquid reale dicunt in personis.

Ad istam quaestionem dicunt quidam quod proprietas relatiua non ponit aliud reale in persona: quia vt dicunt ipsi relatio non est res aliqua: sed intentio.

¶ Con tra quia secundum philosophum in predicamentis. Rluo est vnum de decempredicamentis que secundum Porphyri. sunt. x. prima genera¬

¶ Preterea illud quod non est res non est causa: nec realis effectus: sed relatio aliqua est causa vel cum causa realis effectus: ergo est res aliqua maior plana est: minor patet per ex perientiam: quia eedem casadele accense magis delectant sub vno ordine quam sub alio: nulla mutatione facta in re absoluta. idem soni sub vno ordine magis delectant audientem quam sub alio. Ordo autem relatio est: et delectatio per visum et per auditum esfectus realis est.

¶ Preterea ex diuersa habitudine partium corporis inter se diuersificantur figure in corporibus. Sed exper entia docet quod corpora per figuras diuersas aliquando diuersificantur in aliquibus operibus suis.

¶ Pretereasi relatio esset realiter idem cum suo fundamento. Relatio fundata immedia te super substantiam non esset accidens cuius contrarium dicit Auice3. lib. Metaphy. sue. c. x.

¶ Dicunt alii quod quamuis proprietas relatiua dicat rem aliquam non tamen est persona: quia ipsa proprie tas rlara: vt in se existens est ipsa persona: et idem non est in seipso. Sed contra hoc est quia deitas realiter est: idem quod deus: et tamen vere dicimus: quod deitas est in deo. Res enim significata per modum abstracti: et quasi per modum forme potest dici esse in seipsa significata per modum concreti: et per modum per sestantis: ergo a simili non obstante quod paternitas vt in se existens sit ipse pater vere potest dici esse in pre.

¶ Alia est opinio quae dicitur fuisse prepositiui scilicet quod ipsa hypostasis que in diuis idem est quod persona est ipsa proprietas inquantum significatur modo abstracto secundum modum emphatice locutionis secundum que vocamus benignum benignitatem dicendo rogo benegnitatem tuam et te benignum.

¶ Sed contra hoc est quia in eadem persona. vtpote in persona patris sunt plures proprietates quarum vna non praedicatur de alia sicut innascibilitas: paternitas et actiua spiratio.

¶ Alia est opinio que dicitur fuisse Gyliber. poretani quod proprietas relatiua non dicit rem aliquam in persona dicens quod ipse relationes sunt extrinsecus assistentes non insistentes.

¶ Sed contra hoc esse videtur quod tunc relatiue proprietates in diuinis realiter differrent abessentia et a personis: et ita sequitur quod non essent idem realiter quod deus: et sic sequeretur quod adorande non essent: quod falsum est: cum teneat ecclesia: et dicat Grego. in praefactione de trinita quod in personis adoretur proprietas.

¶ Uidetur ergo mihi dicendum sicut tenet communis opinio quod proprietas relatiua in diuinis dicit rem aliquam que est in persona: quod autem dicat rem aliquam iam probatum est in reprobatione perme opinionis.

¶ Et persona aliter non esset realis distinctio inter personas diuinas quia in essentie vnum sunt.

¶ Quod autem sint in personis: quia se habent ad personas ad similitudinem qua dei tas se habet ad deum. Unde sicut deitas est in ipso deo: et tamen realiter idem est quod deus: sic proprietas relatiua est in ipsa persona et realiter idem est quod ipsa.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod diuina essentia seipsa distinguitur ab omni alia: propter suam simplicitatem etc. dico quod verum est pro tanto quia summa simplicitas non permittit quod in aliquo conueniat cum aliqua essentia: sed non obstante summa simplicitate que est in persona. Persone in aliquo reali conueniunt scilicet in vna essentia: et ideo oportet quod in ipsis sint proprietates quibus ad inuicem distinguantur: quia tamen ille proprietates realiter idem sunt quod ipse persone. Ideo vere dicitur quod persona vna distinguitur ab alia per rem aliquam: que realiter idem est quod ipsa persona.

¶ Ad 2m cum dicitur quod proprietates essentie dine nihil addunt reale super essentiam etc. dico quod verum est: ita quod sit realiter diuersum ab essentia: veram rem tamen in essentia dicunt que realiter idem est quod ipsa essentia propter summam simplicitatem. vnde sapientia in deo vera est sapientia et tamen realiter idem est in eo quod diuina essentia. Sic dico quod proprietas vere est aliqua res in persona idem tamen realiter quod ipsa persona.

¶ Ad 3m cum dicitur quod creatura propter essentialem conparationem eius est ad deum seipsa refertur ad deum etc. Dico quod illa non est tota causa: sed cum haec opertet ponere ad plenam rationem esse: quia creatura in nullo conuenit cum deo: persone autem diuine in vna essentia conueniunt: nec debet intelligi quod relatio creature ad creatorem sit ipsa creatura absoluta quod ad deum refertur. Est tamen creatura relatiua que seipsa referturad deum non par aliam relationem: quia aliter esset procedere in relationibus in infinitum.

¶ Ab 4m dico quod quamuis relatio adueniat alicui creature et recedat ab ea sine illius creature mutatione penes aliquid absolutum. non tamen sine mutatione que est penes respectum. Sicut enim dicitur mutari in aliquo absoluto: qui de non albo sit albus et econuerso: ita mutari dicitur secundum respectum qui de non simili sit similis et econuerso. Unde si duorum alborum alter fiat niger altero remanente albo: ille qui factus est niger mutatus est secundum aliquid absolutum: et secundum respectum alio secundum respectum: tantum mutato.

¶ Uel potest dici ad argumentum quod quamuis relatio adueniat alicui creature: et recedat ab ea quandoque sine eius mutatione: non propter hoc sequitur quod non dicat aliquam rem per comperationem ad terminum: quamuis per comperationem ad subiectum non differat a suo fundamento nisi secundum rationem. Similiter dico quod res quam dicit proprietas relatiua in persona non differt a persona nisi secundum rationem tantum. Preterea argumentum a similitudine relationis creature ad relationem increatam non habet magnum robur: quia valde dissimiliter est relatio in creatore et in creatura cum in creatore sit res sub sistens in creatura non.

¶ Ex dictis pte responsio ad 5m quia illud quod proprietas ponit in persona realiter est idem quod ipsa persona: non ex hoc sequitur quod sit aliqua in persona compositio.

¶ Ad 6m cum dicitur quod relatio patris ad filium et vtriusque ad spiritum sanctu: sunt similes relationibus qubus idem refertur adseipsum etc. Dico quod in aliquo est similitudo et in aliquo est dissimilitudo. Est autem dissimilitudo quo ad vnitatem essentie: sed non quo ad supposita que referuntur. Suppositum enim patris non est suppositum filii: sed in relationibus qubus idem refertur ad seipsum. Illud idem suppositum quod est subiectum relationis est terminus eius.

Quaestio II. SEcundo quaeritur vtrum persone distinguantur per illas proprietates relatiuas: et videtur quod non: quia prima distinctio realis est illa que est inter diuinas personas: sed absolutum prius est relatione: ergo distinctio diuinarum personarum cum sit p est per aliquid absolutum non per relationes.

¶ Item illuude quod presupponit distinctionem inter aliqua non est primarem distinctionis illorum: sed relationes praesupponunt distinctionem inter relata ergo non sunt prima relatio distinctionis eorum.

¶ Item secundum Augu. primo de trini. c. i. Nulla res est que seipsam gignat vt si ergo per gignere et gigni est prima distinctio inter gignentem et genitum. Cum ergo gignere sit agere videtur quod pater distinguatur a filio non per relationem sed per actionem.

Contra Goe. I libo de trinitate c. X. dicit quod relatio multiplicat trinitatem. sed per illud per quod multiplicantur persone distinguntur: ergo diuine persone per propietates relatiuas distinguntur.

¶ Item dicit Anselmus in lib. de processione spiritus sancti: non multum post principium quod pluralitas sequitur relationem: ergo relationes in divinis sunt prima ratio plurificationis personarum: sed pluralitas importat distinctionem: ergo relationes sunt primo ratio distinctionis personarum.

Respondeo quod inter personas est considerare prinitum distinctionis quasi effectiuum: et principium distinctionis quasi formale. Uidetur ergo dicendum quod peripsas emantiones persone distinguntur quasi per principia effectiua distinctionis. Generare enim et generari sunt ratio distinctionis inter patrem et filium: et spirare et spirari sunt ratio distinctionis spiritus sancti a patre et filio et econuerso ad similitudinem cause efficientis. Actio enim ad causam efficientem reducitur per istas autem relatiuas proprietates distinguntur tamquam per principia formalia distinctionis. Una enim persona distingui tur ab alia per suam formam constituentem: personalis autem proprietas est persona constitutiua: ergo persone distinguntur ab inuicenper suas proprietates personales tamquam per principia formalia distinctionis: non enim potest dici quod formaliter distinguantur per aliquid ab solutum: quia hoc cum summa simpluritate divinae essentiastare non posset.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod distinctio dinarum personarum cum sit persona debet esse per aliud absolutum: cum absolutum sit prius relatiuo etc. Dico quod non est verum quia quanto distinctio prior est tanto propinquior est vnitati: et ideo debet esse non per illud quod maxime distinguit: sed per illud quod minime distinguit. Planum est autem quod maior est distinctio penes rem absolutam quampenes re lationem et ideo prima distinctio non potuit esse per proprietates absolutas sed relatiuas. Non valet: ergo ista consna. Res absoluta prior est relatiua: ergo distinctio penes rem absolutam: prior est distinctione penes rem relatiuam.

¶ Ad 2m cum dicitur quod relationes presupponunt distinctionem inter relata etc. dico quod verum est de relationibus inter creaturas quia non sunt subsistentes: nec ipsa relata constituentes: sed de relationibus que sunt inter personas diuinas: non est verum quia sunt. subsistentes et ipsas personas constituentes. Unde necesse est quod sint quasi principia formalia distinctionis personarum. Uerum est tamen quod ipsa personalis proprietas inquantum est subsistens et personam constituens: et eam distinguens prius est secundum rationem intelligendi seipsa: inquantum dicit habitudinem ad alium.

¶ Ad 3m cum dicitur quod inter generantem et generatum est prima distinctio per generare et generari etc. Uerum est tamquam per principium distinctionis quasi effectiuum proprietates autem personales sunt principia distinctionis quasi formalia.