Articulus 1

¶ Questio I. pRimo ostendo quod deus non cognoscit singularia: quia per causam communem non est cognitio singularium: sed sicut hitum est supra deus nihil cognoscit nisi per essentiam suam: cum ergo ipsa sint omnium entium communis causa: videtur quod deus non habeat cognitionem singularium.

¶ Item omnis cognitio est per assimilationem: sed idem secundum idem non potest esse simile rebus differentibus in eo in quo difernt: ergo cum singularia inter se differant in sua singularitate: et ideo mulla sit diuersitas. Uidetur quod deus non habeat similitudinem singularium: ergo non cognoscit singularia.

¶ Item Diony 2. c. de diui. nominibus vult quod creature in perticipando de bonitatem sic se habent ad deum: sicut linee tracte et centro ad circumferentiam se habent ad centrum: et sicut plures sigurationes facte ab eodem sigillo se hebent ad ipsum: sed per cognitionem centri non est sufficiens cognitio linearum productarum a centro inquantum hec non est illa: nec per cognitionem sigilli cognitio singularium figurarum expressarum ab eo: ergo similiter cognitio quam deus habet de sua essentia non est sufficiens ratio ad cognoscendum singularia.

¶ Item Ala. 7. propositione de maximis theologie dicit: est spera intellectualis: cuius centrum est vbique circumferentia nusquam. ibi dicit commentum quod creatura dicitur centrum et immensitas dei circumferentia: sed per cognitionem circumferentie non cognoscitur centrum: nisi sub ratione qua centrum: et non quantum ad eius conditiones singulares: ergo similiter deus per cognitionem immensitatis sue non cognoscit creaturas nisi inquantum creature sunt: et non inquantum ad earum conditiones singulares.

¶ Item Agazel. 3 metaphy. sue. c. 5. Primus non scit particularia nisi secundum maneriem vniuersalem.

Contra. cognoscere rem in vti et non in fingulari non est cognitio perfecta: sed divina cognitio perfecta est: quia nulla imperfectio in deo est ergo non tantummodo cognoscit creaturarum vniversalia: sed etiam singularia.

¶ Item Damas. lib. i. c. ix. vult quod deus dicatur a theaste id est a considerando omnia. Nulla enim eum latent: immo omnium est explanator: quod verum non esset nisi singularia cognosceret.

Respondeo quod deus cognoscit et creaturar vtiaet singularia: et hoc patet triplici ratione prima est hec. Que deus creauit cognoscens creauit: sed creauit singularia. Quicquid enim a deo creatum est: singulare est. Uniuersale enim est per operationem intellectus sicut dicit Aui. 3 libr. metaphy. sue. c. x. non creatur vniversale in singulari subratione quae vniversale est: nisi sorte in potentia: ergo deus cognoscit singularia.

¶ Secunda ratio est hec. Deus singularibus hominibus prouidet: et electis vitam eternam retribuet: et condemna bit reprobos ad penam eternam singulares homines iudicans sicut iudex: sed iustus iudex non iudicat nisi de his que cognoscit ergo deus singulares homines: et singula eorum meriraet demerita cognoscit.

¶ Tertia ratio est hec. Deus omnium bonorum singularium est immediata causa: quanuis quorundam immediata tantum. Quorundam autem mediata et immediata. Et est eorum causa exemplaris vnumquodque eorum perfectissime repraesentans: et est eorum principalis causa finalis sed secundum philosophum id s posterioum Tunc aliquam rem scimus: cum cognoscimus eius causam secundum ideo quod est: et tamen cognoscimus: quia est causa illius rei: cum ergo deus feipsum cognoscat secundum id quod est: et inquantum est omnium bono rum singularium causa efficiens: exemplaris et finalis. Seque tur quod omnium bonorum singularium cognitor est.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod per causam commuem non est cognitio singularium etc. dico quod vt rum est per causam communem communitate vniversalitatis. deus autem est communis causa in efficiendo: et habet proposiam rationem cuisisset rei singularis in se: et ideo quilibet res singularis expresse suo repraesentatur intellectui.

¶ Ad secundum cum dicitur quod rebus disferentibus in eo quod differunt nihil potest esse simile secundum idem etc. dico quod non est vniversaiter verum: vbi intelligatur de identitate secundum rem et secundum rationem Deus enim ratione eiusdem rei est similis cuilibet creature: immo vt proprius loquar: queliet creatura similis est ei secundum tamen aliam et aliam rationem: sicut enim diuersarum rerum in specie diuerse sunt rationes in deo: quia secundum Augu. lib. 83. q. quaestione. 46. Non eadem ratione conditus est homo qua equus. Ita diuersarum creaturarum in numero sunt in deo rationes eis correspondentes. Unde in eadem quaestione post verba predicta dicit Augustinus quod singula propriis rationibus sunt creata.

¶ Ad 3m dicendum quod non est penitus simile vno in pluribus dissimile de comparatione linearum ad centrum et de comparatione figurarum a sigillo factarum ad ipsum sigillum: et de comparatione creaturarum ad deum. Centrum enim non est tota et sufficiens causalinearum: nec sigillum tota causa sigurationum. Sigillum enim non est causa cere in qua figure particulantur nec centrum causa situs seu positionis per quam linee particulantur: deus autem est tota et sufficiens causa singularium: et singularitatis eorum: quamuis propter communicationem bominitatis sue quedam singularia producat mediantibus causis secundis. In quorum etiam productione ipse immediate operatur.

¶ Ad 4m cuimdicitur quod per cognitionem circumferentie non cognoscitur centrum nisi sub ratione qua centrum etc. dico quod si hoc est verum non habet veritatem accipiendo circumferentiam metaphorice pro divina immen sitate et centrum pro creatura: quia sic circumferentia est causa sufficiens sui centri: non sic aut est de circumferentia proprie dicta que quid creatum est.

¶ Ad quantum dico quod auctoritas Agazel non recipitur in hac patte.

¶ Questio. II. SEcundo queritur vtrum deus cognoscat mala et videtur quod non: quia malum non est in deo nec per essentiam nec per similitudinem.

¶ Item scientia nostra causatur a rebus et scientie dei causa est rerum. vnde Augu. 15 libro de tri. c. 13. dicit de deo quod vniuersas creaturas et spirituales et corporales non quia sunt ideo nouit: sed ideo sunt quia nouit: sed secundum Aug. libro 82. q. quaestione. 2. Deus actor malius non est: ergo non scit malum.

¶ Item Com. super tertium de anima dicit. Quod si aliquis intellectus semper sit in actu non cognoscit priuationem: sed secundum beatum Aug. libro 83.q. quaestione 6 Totum nomen mali de speciei priuatione repertum est: ergo cum dinus intellectus semper sit in actu non cognoscit malum.

¶ Item Matth. 7. dicitur quod deus dicet malis. Non noui vos: ergo mala deus non cognoscit.

Contra. Sicut iustus iudex prasunit peccatores propter mala: ergo cognoscit ea.

¶ Item philosophus primo de anima dicit sic. Sufficiens est altera pars conrietatis seipsum iudicare et oppsium. recto enim et ipsum et obliquum cognoscimus sed malum est quaedam obliquatio a bono et bono oppositum: sicut priuatio: quia secundum Aug. xi. de ciui. dei. c. x. Mali nulla natura est: sed amis. sio boni mali nomen accepit: ergo cum deus cognoscat bona: cognoscit etiam mala.

Respondeo quod si deusnon cognoscat mala approbando certissima: tamen nouit ea intuendo. Unde Iob ad dominum loquens. ca. vl. dicit Nulla te latet cogitatio: nec tantum intendebat ibi de bona: sed etiam de mala: quare tamen malum sub ratione qua malum priuatio est: vt probatum est per auctoritatem Aug. ad partem hanc allegatam: ideam in deo non habet: sed cognoscitur per ideam boni: sicut tenebra per cognitionem lucis. vt vult Diony. de diui. nomi. ca. 7. dicens lux secundum causam in se ipsa cognitionem tenebrarum pseambiuit: non aliunde videns tenebras quam a luine.

Ad primum in oppsitum dico quod quamuis mala non sint in deo nec per essentiam nec per similitudinem propostiam: tamen similitudo bonitatis sibi opposite per quam cognoscitur: in deo est.

¶ Ad secundum dicendum quod scientia dei causa est rerum que dicunt etiam essentiam que in deo habent similitudinem: malitie autem causa non est: quamuis causa cognoscat cognoscendo bonitatem sibi appositam.

¶ Ad tertium cum arguitur per auctoriatem Commen. dico quod auctoritas illa intelligenda est de primo cognito quod est roalia cognoscendi. et bene verum est quod loquendo de illo cognitiuo non cognoscit nisi seipsum: et per feipsum bona creata: et perhec mala bonis illis opposita.

¶ Ad illud quod arguitur 4. per auctoritatem Saluatoris: dico quod ista auctoritas intelligitur de notitia approbatiua.

Tertio queritur vtrum omnia quae deus cognoscit sint in ipso vita: et videtur quod non: quia 3 de anima dicitur lapis non est anima: sed species lapidis: ergo similiter creatura non est in deo: sed species eius. Sed quod non est in deo non est eo vita: ergo cum deus cognoscat creaturam non omne cognitum ab ipso est in eo vita.

¶ Item deus cognoscit creaturas que nusquam habent vitam sicut lapides et hius ergo nulla cognoscit que non sunt in ipso vita.

¶ Item de cognoscit peccata et alias priuationes que non sunt in eo sed que non sunt in deo non sunt in eo vita.

¶ Item deus non tantum cognoscit ideas creaturarum: sed etiam ipsas creaturas: et quamuis idee creaturarum sint in deo vita: non tamen creature quarum sunt idee sunt in deo vita.

Contra. Ioan ies Quod factum est in ipso vita erat: ergo saltem ab eo cognita: quorum est causa in ipso sunt vita.

¶ Item Augu. 6 de trinitate. capi. X. dicit quod verbum dei est plena omnium rationum viuentium: ergo rationes omnium rerum viuunt in deo: sed ea quorum rationes viuunt in deo videntur esse in deo vita: ergo omnia cognita a deo sunt in ipso vita.

¶ Item Aug. ad Orosium quaestione. 26. Omnia que facta ine sunt et vitam non habent: et in ipso verbo dei vita sunt in seipsis vita non sunt: cum ergo omnia facta deus cognoscat: videtur quod cognita a deo in ipso sunt vita.

Respondeo quod eorum quae deus cognoscit quaedam sunt mala: quaedam bona et eorum quadam praeterita: quaedam praesentia: quaedam futura et quaedam poslbiatia: quae numquam erunt et omnia ista possunt dici esse in dei scientia: quia quamuis scientia significet eandem rem cum divina essentia tamen significat sub ratione alia. per quam connotat quandam relationem rationis ipsius dei ad remscitam et ex conseqenti rei scite sub ratione qua scita est ad ipsum deum sub ratione qua est sciens. Qua propter cum aliquid dicitur esse in scientia dei: hec praepositio in notat habitudinem similem illi hitudini que est obiecti ad habitum. Quamuis enim scientie dei non sit habitus: significat tamen per modum habitus: et quia omnia temala quam bona siue praeterita: siue praesentia: fiue futura: siue possibilia sunt obiectum divine scientie: concedendum est quod sint in deiscientia. Sed quia deus significat per modum existentis: cuius est agere: ideo cum dicitur aliquid esse in deo notat habitudinem causati ad causam. Et quia deus malorum culpabilium non est causa: ideo non debet concedi quod sint in deo. Unde quamuis magister in proasenti Dii non neget illa mala esse in dei scientia: negat tamen illa in deo esse: quia etiam quod nunquam erit: non respicit causam: nisi sub ratione qua potest efficere: et sub ratione quarepraesentat nec cau¬ sam finalem nisi sub ratione qua in ipsam possibile est ordinari: vt in finem: ideo non est recipiendum quod bona possibilia que nunquam erunt sint in deo nisi addendo sicut in causa potenti producem vel sicut in exemplari repraesentante. Concedendum est autem bona alia in deo esse: quia preterita et praesentia fecit: futura autem facturus est: quia vero essentia significat per modum forme: ideo cum dicitur aliqua essentia in dei essentia notantur realiter in ipsa essentia: et ideo concedendum est quod bona creata non sunt in dei essentia: sed ipsorum idee: quamuis bona creata sint in dei scientia. Unde magr. i. c. huius distinctionis dicit quod non omnia que sunt in eius presentia: vel in eius cognitionem in eius essentia dici debent: si enim hoc diceretur intelligerentur cum eo esse eiusdem essentie. Ex predictis ptet quod non omnia que sunt in dei scientia sunt vita. nec viuentia: quia multa non viuentia sunt obiectum divine scientie: nec omnia que possunt dici esse in deo sunt vita: vel viuentia: quia multa produxit et producet que nec vixerunt: nec viuunt: nec viuent: et quod omnia que possunt dici in diuina essentia sunt vita. Unde idee creaturarum in divina essentia existentes sunt in ea vita increata: quia realiter idem sunt quod divina essentia. Ex predictis patet solutio pro maiori parte ad argumenta ad vtranque partem.

Argumenta ad partem primam concludunt quod non omnia cognita a deo sint in deo vita et hoc est verum: quanuis bona a deo cognita ratione suarum idearum dicantur esse vita in ipso deo.

¶ Auctoritates que allegate sunt ad partem aliam que videntur dicere quod omnia bona creata sunt in deo vita: sic intelligi debent non quod omens creature sint in deo vita: sed quod idee ipsarum sunt in ipso vita. Unde cum dicit beatus Ioanes: quod factum est in ipso vita erat: intelligendum est quantum ad facti ideam: et modo simili alie auctoritates glosande sunt.