Articulus 1

¶ o dIe. PRimo ostendo quod deus non sit in omnibus rebus per essentiam praesentiam et potentiam Anselsa ¶o monolis 22 c. Si vsus loquendi admittent conuenientius U E dici videretur deus esse cum loco vier tempore: quam in loco et tempore et paucis interpositis subiciungitur. In nullo itaque loco vel tempore dicitur proprie esse: sed locus res est: ergo deus non est in omnibus rebus.

¶ Item Dalib. i. c. 13. Deus immutabil existens et incircunscriptibilis in loconon est: ipse enim sui ipsius locus est: sed locus res est: ergo deus non est in omnibus rebus.

¶ Item nobilior est causa quae operatur in sui absentia et praesentia quam que operatur in praesentia tantum. Sed deus est nobilissima causa: ergo operatur et in sui praesentia et in sua absentia: non est ergo in omnibus rebus per praesentiam.

¶ Item potentior est 7. deus quam natura creata. sed natura creata in his effecibus dat per se manentdi virtutem: ergo multo fortius deus: ergo non est in omnibus rebus per potentiam.

Contra Aug. de praesentia dei ad Dardanum Fatendum est vbique esse deum per divinitatis praesentiam: sed non per hi¬ et tationis gratiam: ergo deus est in omnibus locis a simili: ergo in omnib bus rebus.

¶ Item Gre. in glosa super illud canticorum. Quo deterinauit etc. recitat magister in littera quod deus communi modo omnibus rebus inest praesentia potentia: et substantia.

¶ Item sapientie 8. dicitur de sapientia increata: quod attingit vsque ad fine fortiter et dispotionit omnia suauiter ergo est in omnibus rebus.

Respondeo quod deus et i omnibs rebus et corpalibus et spuauibus peeentiam praesentiam et potentiam. Quod per essentiam concludit eius immensitas. Est enim divina essentia infinita infinitate positi ua: vt inferius ostendetur: et quia in infinitate est summa simplicitas in ea: ideo ita est divina essentia in omnibus rebus quod in qualet earum est tota: hoc est concludit omnium creaturarum emanatio imediate a deo quamuis quedam emanent ab ipso immediate tantum. Quedam autem immed iate et cum hoc mediante causa secunda. Cum enim in deo idem sit essentia et ponihil attingit eius potentia quod non attingat eius essentia.

¶ Quod est sit in omnibus rebus per praesentiam patet ex eius omniscientia. Dicitur enim aliquis esse praesenus omnibus rebus quae sunt in conspectu ipsius sicut omnia que sunt in aliqua domo dicuntur esse praesentia alicui: et tamen non est secundum suam substantiam in qualibet parte domus: dicitur ergo deus esse in omnibus rebus per praesentiam inquantum omnes res sunt in conspectu ipsius.

¶ Quod etiam sit in omnibus rebus per potentiam patet ex eius omnipotentia. Inferius enim ostendetur quod deus est omnipotens. Hhoc etiam ostendit creaturarum debilitas in essendo que semper eget manuteneri per divinam potentiam quamdiu est: vnde Augustinus. 4uod super genesim longe ante medium loquens de dei virtute dicit. Que virtus ab eis que creata sunt regendis: si aliquando cessaret simul et illorum cessaret species: omnisque creatura concideret. Dicit enim Aui. 6. Metaphy. sue. c. i. Quod creatum eget datore sui esse semper et incessanter quamdiu humerit esfe. Sic ergo patet quod deus est in ominibus rebus per essentiam in quo excluditur error illorum qui dicebant divinam essentiam limitatam: nec omnibus creaturis immediatam essendi causam esse. In hoc etiam quod ostenditur: deus in omnibus rebus esse per praesentiam. Excluditur error illorum in quorum persona dicitur Iob 22 Nubes latibulum eius nec nostra considerat. In hoc etiam quod ostenditur esse in omnibus rebus per potentiam excluditur error manicheorum qui spiritualia et incorporalia tantum dicunt esse subiecta diuine potestati. visibilia vero et corruptibilia non: sed potestati principii conttarii.

Ad primum in omppositum quod arguebatur per autortem Ansel. dico quod negat deum esse in loco non quia non sit per essentiam praesens loco: sed quia non continetur a loco neque circunscriptiue: neque diffinitiue neque conseruatur a loco: sed ecolosi. vnde non est ita in loco quod debeat dici localis.

¶ Similimo potest solui ad 2m.

¶ Ad 3m cum dicitur quod nobilior est causa quae operatur in sui absentia et praesentia quam in altera tantum: dico quod falsum est nisi verbum restringatur ad causam creatam: cuius essentia est limitata.

¶ Ad 4m dicitur quod causa creata dat effectibus suis per se manendi virtutem etc. dico quod sulum est si per hoc intendas excludere illam manutenentiam qui creature manutenentur a deo. Ex praedictis patet quod deus est in omni loco per essentiam: praesentiam et potentiam: sicut et in aliis rebus: et quod a nullo loco circunscribitur nec diffinitur: et quod non debet dici localis: et ideo de istis non opetet facem quaestines.

Quaestio II. Ecundo queritur vtrum deus sit in omnibus rebus equalinter: et videtur quod sic. Dicitur enim. 24 propositione de causis quod causa prima existit in rebus omnibus secundum dispositionem vnam. Sed omnes res non existunt in causa prima secundum dispositionem vnamm: ergo non obstante quod creature se habent ad deum inequaliter: videtur quod deus sit in orbus creaturis equaliter.

¶ Item Commentator super praedictam propositionem: Influens existens vnum influit super omnes res bonitates equaliter. res igitur sunt causa diuersitatis influxionis bonitatis super res: proculdubio igitur non inueniuntur res omnes in prima causa pter modum vnum ergo idem quod prius.

¶ Item deus est summe intimus cuiliet creature: ergo non est intimior vni quam alii: ergo in omnibus est equaliter.

Contra. Sreg. in glosa super illud canti. 5. Quo declinauit t recitat magister i littera. dicit quod deus familianiori midicitur esse per gratiam in illis qui mirificentiam operum dei acutius et fidelius considerant: nen est ergo in omnibus equaliter.

¶ Item Aug. in eplura ad Dardanum longe ante medium. Unde in omnibus sanctis sut alii aliis superiores nisi abundantius habendo hietatorem deum: non est ergo deus in omnibus equaliter.

Respondeo quod loquendo de ilo quo de ecomniter est in omipus rebus scilicet per essentiam: praesentiam et potentiam: sic est in omnibus equaliter: quia cum sit divina essentia summe intima cuiliet rei omnibus rebus equaliter proesens est: omnes est simplici intuitum equaliter intuetur sua scientia et esse cuilibet dependet equaliter a sua posio. In rebus tamen que sonant in vilitatem siue spiritualem vt Diabolus: siue corporalem vt infernalis locus non debet dici esse divina essentia nisi cum hac deterinatione scilicet inquantum creature sunt. Loquendo autem de modo essendi quod deest in creaturis per influentiam: sic dico quod non est in eis equaliter. Speciea lius enim est in illis in quibus est per influentiam gratiae quam in illis in quibus est per influentiam nature tantum. Et ideo specialius est in sanctis quam in rebus in quibus non est per gratiam scintificatione. Specialius est est in natura humana Iesu christi in quae est per gratiae plenitudinem et vnionem quam sit in alio aliquo sctomo. Nam enim humana Iesu christi vnita est diuino nature in pr ipsius filii: et ideo divina natura specialissime est in ea.

¶ Argad partem primam procedunt secundum illum modum quo deus est in omnibus rebus per essentiam: praesentiam et potentiam.

¶ Argumentad partem aliam procedunt secundum iltum modum quo dicitur esse in rebus per influentiam.

¶ Quaestio 1II. Tertio queritur vtrum esse vbique conueniat soli deo: et videtur quod non quia locus non est sine corpore: nec corpus sine ma: ergo materia est vbique.

¶ Item cum anima sit in qualem parte corporis sui tota si nulla esset alia creatura nisi vnus homo anima esset vbique: ergo soli deo non conuenit posse esse vbique.

¶ Item ens creatum est vbique: sed ene creatum non est deus: ergo soli deo non conuenit esse vbique.

¶ Item philosophus i. libro poste. Ute est vbique et semper. Sed vniversale non est de ergo soli deo non conuenit esse vbique.

¶ Item nihil conuenit deo ratione divinae essentie: quod sibi non conueniat ab eterno. Sed deus ab eterno non fuit vbique: quia ab eterno nullus fuit locus: ergo esse vbique deo non conuenit: sed quod non conuenit deo¬ non conuenit soli deo.

Contra esse vbique conuenit deo ratione sue immensitatis: nsed nulla creatura est immensa: ergo nulla creatura vbique est.

¶ Item Ambro. lib. i. de spiritu sancto. c. 6 et magister recitat in littera. Spritum sanctum probat non esse creaturam quia vbique est: ergo esse vbique solius dei proprium est.

Respondeo quod esse vbique per se et primo est proprium solius dei. per se enim est vbique: quia quia vbique est quacunque positione posita de magnitudine loci vlocorum multitudine. primo enim est vbique quod est vbique secundum setotum. Quod enim conuenit alicui ratione partis non conuenit sibi primo quia ergo solus deus facta quacumque positione de magnitudine spati est si poneretur spatium infinitum esset vbique secundum se totum ideo proprium est solius dei esse vbique per se: et primo. Per accidens autem et ex conseqenti esse vbique competem posset creature. Per accidens enim esset vbique illud cui hoc competere non potest nisi facta aliqua positione de loci peruitate: et sic anima esset vbique si non esset aliud corpus: nisi illud corpus cnius ipsa est perfectio. ex consen ti autem vbique est: quod est vbique ratione suarum pertium: et sic vniversale est vbique ratione suorum singituiarium: et materia rone suarum partium Et similiter dico de ente creato sub quo etiam comprehenditur materia ipsa et enim creata est.

¶ Ex praedictis patet solutio ad prima. 4. argumena.

¶ Ad 5m dicitur quod nihil conuenit do ratione dine essentie: quod sibi non conueniat ab eterno etc. dico quod verum est de his quae nihil connotant actu in creatura: aliter non est verum. deus enim non fuit ab eterno vt supra visum est: quia deum esse dominum connotat seruitutem in creatura: ita dico quod deus non fuit vbique ab eterno: quia quanuis deum esse vbique imponat in deo aliquam relationem realem ad loca: tamen connotat realem ralationem et actualem omnium locorum ad deum. Ab eterno autem nullus fuit locnus. Arautem ad partem aliam concludunt conuenire soli deo esse vbique per seet primo: et hoc est verum.

¶ Quaestio IIII. Uarto queritur vtrum deus sit extra omnem lo cum et videtur quod sic: quia ille est extra omnem locum: quem omnia loca non capiunt. Sed ad honorem beate virginis dicit ecclestia: Uirgo dei genitrix quem totus non capit orbis in tua se clausit viscera factus homo: ergo deus est extra omnem locum.

¶ Item quod nusquam est videtur esse extra omnem locum. Sed. 7. propositio de maxmis theo. dicitur quod deus est sphera intelligibilis: cuius cemtrum vbique: circunferentia nusquam. et sicut dicit Commentum per centrum intelligitur creatura per circunferentiam diuina immensitas: ergo divina immensitas est extra mundum.

¶ Item philosophus. i. celi et mundi dicit quod extra caelum non est locus: neque vacuum neque tempus: et paucis interpositis sic subiungit. Uita ergo illic est fixa sempiterna in seclara seculorum: quia neque finitur neque deficit: et est melior vita. Si ergo vita sempiterna est extra mundum. sequitur quod deus sit extra mundum.

Contra extra mundum nihilest. Sed deus non est in nihilo: ergo deus extra mundum non est.

¶ Item deus in nullo est quod non sit in ipso: sed extra mundum non est aliquid quod sit in deo ergo deus non est extra mundum.

Respondeo quod deum esse extra mundum dupliter potest intelligi vno modo ita quod immensitas eius excedit mundum: nec dependet a mundo: nec diffinitur a mundo: et sic verum est deum extra mundum esse. infinitum enim excedit finitum: nec dependet a finito: nec concluditur a finito. Unde. Ber nar. 5 libro de consideratione ad Euge. c. 1o dicit quod deus non clauditur loco: et Greg. x. libro moralium longe ante finem dicit. Quia agnita est omnis creatura creatori: et hoc patet: quia si de nouo crearetur alius mundus: et deus esset in illo mundo: sic in isto: et constat quod non esset per sui transtationem de isto mundo ad alium mundum cum penitus sit immutabilis: sed hoc esset ratione sue immensitatis que in infinitum capacitatem mundi huius excedit.

¶ Aalioo potest intelligi deum esse extra mundum: ita quod sit dare spatium extra mundum: in quod sit deus et sic suum est. hoc enim ponere esset confirmare opinionem illorum quae opiniabantur vltra vltium caelum esse spatium infinitum quae opinio ffa est. Ex dicinis patet pro maiori parte rastenus ad argumentad vtramque partem.

¶ Duo enim prima procedunt secundum quod deus dicitur esse extra mundum primomo.

¶ Ad 3m etiam potest dici simili modo nisi dicatur quod forte philosophus noluit intelligere illam vitam esse extra vltimum caelum: sed in celo: ita quod per hoc quod dicit illic demonstretur vltimum caelum: de quo immediate ante locutus est si tamen intellexit illam vitam esse deum: et causa esse extra vltimum caelum: eo modo quo concessum est deum esse extra mundum in corpore quaestionis bene intellexit. Argumenta ad partem aliam procedunt de esse extra mundum ponendo extra mudum aliquid spatium in quo sit deus: et sic non est verum deum esse extra mundum.