Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 2
Quaestio 1
¶ Quaestio I. PRimo ostendo quod angels sit nusquam Boe. libro de edomatibus dicit quod incorporalia non
¶ H esse in loco est communis animi conceptio: quam non vulgustinus sec 4docti comprobant: sed angelus est incorporalis: erge angelus non est in loco: sed quod non est in loco: nusquam est.
¶ Item Augu. 83. q. quaestione. 2. Quod alicubi est continetur loco: quod loco continetur corpus est: sed angelus nonl est corpus: ergo non continetur in loco: ergo nusquam est.
¶ Item Aui. 2. Metaphy. c. 3. dicit quod substantie intelligibiles non habent situm nec possunt designari: sed esse tale nusquam est: ergo angelus nusquam est.
¶ Item Aui. eodem libro et eodem. c. Quod non est sensibile: non habet locum vllouso: sed angelus non est sensibilis: ergo non habet locum vllo modo: ergo nusquam est.
¶ Item vltimum caelum nusquam est: quia secundum philosophum. 4. phy. Celum non est in alio: sed rationablius est angelum nusquam esse quam quancumque substantiam corporalem. ergo angelus nusquam est.
¶ Item nature angelinon repugnat nusquam esse: quia si mundus corporalis distrueretur maneret angelus et nusquam esset: ergo a simili nusquam est mundo corporali manente.
¶ Item si negas angelum nusquam esse. hoc non est nisi quia mundus corporalis manet. quod patet: quia si mundus corporalis non eet angelus nusquam esset: sed quod hec ratio non valeat ostendo sic: quia deus posset creare alium corporalem mundum isto manente: vt inferius ostendetur: et si angeli sunt in hoc mundo posset eos remouere de isto mundo et ponem in alio: hec est per se nota quo facto posset illum alium mundum destruem angelis non mutatis. cum non dependeant a loco: quo facto isto mundo corparali manente angeli essent et nusquam essent. Potest ergo dici quod angeli nusquam sunt non obstante manentia huius machine corparalis.
¶ Item si ad esse locum sequitur angelos esse in loco tunc si non esset aliqua creatura corporalis nisi vnum granum milii omnes angeli essent in illo grano: quod absurdum videtur.
Contra. Dama. li. 2. c. 5. Celum est continentia visibilium et rinuisibilium creaturarum. intra ipsum enim et intellectuales angelorum virtutes et omnia sensibilia concluduntur.
¶ Item philosophus. i. celi et mundi. Omnes homines conueniunt in loco corporis huius primi mobilis: quia est locus spiritualium scilicet greci et latini et aliorum qui ex gentibus deum confitentur: et eius potestatem creandi: cum ergo angeli sint spirituales in celo sunt.
¶ Item philosophus in eode li. Nos autem consueuimus nominare orizonta mundi: et superius caeluet dicimus quod illic sunt. spiritualia omnia: sed angeli sunt res spirituales: ergo sunt in superiori celo.
¶ Item Ci. li. i. tuscu. quaestionum Si ergo apud inferos miseri non sunt nec sunt quidem aptd inferos vlli: vbi ergo sunt illi quos tu miseros esse existimas aut quem locum incolunt: si enim sunt vsquam esse non possunt: sed angeli sunt: ergo nusquam esse non possunt.
¶ Item philosophus. 4. phy. Quod non est nusquam est: et illud quod est alicubi est: sed angeli sunt ergo alicubi sunt.
¶ Item cum prius ordine nature sit esse quam operari videtur quod prius ordine nature sit esse in loco quam operari in loco.
Ad hanc quaestionem dixerunt quidam quod angustolus fine assumpto corpore non est in loco nisi per operationem: et ratio eorum fuit: quia omne quod est in loco applicatur ad locum aut per commensurationem et sic corpus est in loco aut per informationem corporis existentis in loco: et sic anima est in loco dum actu informat corpus aut per hoc quod est termius rei habentis positionem in loco: et sic punctus est loco. Angitulus autem non commensuratur corpori nec est forma corporis: nec termius corporis: ergo nulla est ratio sue applicationis ad locum nisi operatio.
Sed contra hanc opionem est auctoritas: et ratiodicit enim Strabus in glosa genese primo Quiaod caelum empyreum statim angeli repletum esti. et constat quod non intelligit hoc fuisse per aliquam operationem illorum: quam statim haberet circa locum illum.
¶ Item Hugo. i. de sacramenis parte 3. c. 13. illam opinionem expresse videtur redarguere dicens sic: non ignoro quosdam ab omni spiritu locum vniversaiter remouere voluisse: quoniam secundum dimensionem solum: et citcunscriptionem corporalem locum constare comprobauerunt. Sed horum: vt supradi ximus: consideratio minus a communi estimatione et possibilitate recessit.
¶ Preterea supradictam opinionem dogmatizantes a domino Stephano Pariensi episcopo excommunicati sunt.
¶ Etiam in contrarium est ratio. Certum est enim quod angeli mouent aliqua corporaest enim communis opinio quod moueant orbes: sed prius ordinenature est applicatio virtutis motoris ad mobile: quam mobile moueri incipiat a motore: ergo prius ordine nature virtus angeli applicatur corpori: quam corpus incipiat moueri ab ipso. Si aut illa virtus est in angelo vt in radice: tunc prius ordine nature angelus applicatur ad corpus quam aliquam operationem corporalem faciat in corpore. Si autem illa virtus non est in angelo: vt in radice: sed in ipso corpore opoertet eam esse creatam a virtute que est in angelo: vt in radice: et sic cum ratio illius virtutis sit aliqua operatio prius ordine nature virtus: que est in angelo vt in radice applicatur illi corpori quam causet illam aliam virtutem in ipso corpore: cumergo angelus praesenus sit vbi est praesens virtus existens in ipso: sequitur quod prius ordine nature angelus praesens est corpus quam aliquam operationem causet in corpore. Adeo mihi viletur dicendum quod angelus praeteromnem operationem quam hebeat circa locum est in loco non circunsriptiue cum non sit res corporalis: sed diffinitiue est praesens alicui loco determinato: et si queratur ratio sue applicationis ad locum: dico quod ratio applicationem efficiens est voluntas angeli imperans: et sua potentia exequens: vel potentia dei que est superior causa Ron aut finalis huius applicationis est maior vniuersi vnitas. Uel quia quandoque aliquid angelus intendit operari circa locum. Ratio autem formalis illius applicationis non est circunscriptio a loco: quia nihil potest loco circunscribinisi quod est dimensionatum: nec inforatio corporis existentis in locoquia angelus nullius est corporis forma: nec terminatio magnitudinis existentis in loco: quia angelus nullius magnitudis terminus est: nec operatio circa locum potest esse praecisa ratio huius applicationis: vt superius probatum est: nec ordo vniuersi: quia si ordo vniuersi sit ratio huius applicationis non est ratio formalis huius applicationis: sed finalis: dico ergo quod foralis ratio applica tionis angeli ad locum est sua simultas cum loco vel cum re in loco existente. Unde sicut fornalis ratio applicationis corporis ad locum est circunscriptio: sic foralis applicatio angeli ad locumem similtas sua cum loco lecum re existente in loco.
¶ Et sic patet responsio ad rationem adductam pro opinione alia. procedebat enim ab insufficienti
¶ Ad principium quod arguitur per auctoritatem boetii dicendum quod non intendit negare incorparalia esse in locoper sui similtate cum loco: vel cum re existente in loco sed intendit negare quod non sunt in loco circunscriptiue. Simili modo solui potest ad alia tria quae sequuntur.
¶ Ad 5um dicitur quod vltimum caelum non est in alio etc. dico quod quamuis non sit contentum a locotamen per circunscriptionem actiuam applicatum est rei existenti in loco.
¶ Ad 6 cum dicitur quod nature angeli non repugnat nusquam esse etc. dicunt aliqui quod stuum est ista corporali machina mundi manente. Dicunt enim quod eo ipso quod angelus et ista corporalis machinasunt ab vno printia scilicet a deo oportet angelum esse applicatum alicui perti huius machine: non tamen alicui determinate.
¶ Alii autem dicunt quod sicut nature angeli non repugnat nusquam esse: ita sibi non repugnat alicubi esse: et ideo sicut nusquam esset: si nulla esset corporalis creatura: ita dico quod alicubi est mundo corporali existente.
¶ Ad 7m dicendum quod non plus concludit nisi quod deus posset facere angelos non esse in loco isto corporali mundo manente: quod aliquibus non videtur negandum. Uidetur enim eis quod quamuis angelos esse in loco pertingat ad ordinem vniuersi accnta lem: tamen non pertinet ad vniuersi ordinem essentialem simpliciter qui est participatio primi esta secundum diuersos gradus. principium autem ordinem deus potest immutare secundo ordine remanente. Quodo autem proposita non est de deo quod deus facere non potest: sed de hoc quod factum est
¶ Ad 8m dicendum quod adesse locum non sequitur angelos esse in loco loquendo de loco quocunque: sed adesse mundum: sicut modo ordinatus est sequitur angelos in loco esse secundum modum qui superius dictus est. Unde si deus destrueret totam creaturam corporalem preter granum vnum milii non oporteret angelos in illo esse. non enim similem habitudinem heberent ad illud granum: sicut modo habent ad mundum.
¶ Argumenta ad partem secundam gratia conclusionis concedenda sunt: vltimum tamen non cognoscit ratione forme: sicut nec istud prius est esse moueri ergo primo est esse in tempore quam mouere intempore: quae consena nulla est: quia res per suum moueri est in tempore secundum philosophum. 40. physi.
Quaestio 2
¶ Quaestio II. Ecundo queritur vtrum angustolus sit in spatio: vel in aliquo impertibili ipsius spatii sicut in puncto: et ostendo quod non sit in spatio. Philosophus i. de anima Quorum locus est indibilis: et ipsa sunt indiuisibilia ergo a simili que sunt indiuisibilia non habent locum disibile: sed angelus est indiuisibilis: et omne spatium est disibile: ergo angelus non est in spatio.
¶ Item corpus quia est diuisibile non potest esse in indiuisibili: ergo a simili angelus: quia est indisibitu non potest esse in diuisibili.
¶ Item cum angtuolnus sit indiuisibilis probabilius videtur quod sit in puncto quod est indisibile: quam in spatio. Sed non potest esse in pruncto: quia nec anima in puncto corporis est: ergo multominus potest esse in spatio.
¶ Item quod est in spatio non est in loco intelligibiliter: sed imaginabiliter: sed secundum Damas. i. lib. ca. 13. Angelus dicitur esse in loco quia adest intelligibiliter: ergo angelus non est in spatio.
Contra secundum Damas. li. i. c. 1. Angustolnus est vbi operatur sed imediate operatur in qualibet parte alicuius spatii: ergo videtur quod angelus est in aliquo spatio toto.
¶ Item anima que minus simplex est quam angelus propter sui simplicitatem est in qualibet parte corporis sui tota: quamuis per modum forme: ergo multofor tius angelus cum sit simplicior potest esse in aliquo corpore: ita quod in qualem parte totius: quanuis non per modum forme.
Respondeo quod angelus est in corporali spatio: ita tamen quod illius spatii cuius cuiliet pertisimul potest esse proesens: est dare terminum in maius: non tamen inminus: et cum angelus non sit dimensionatus non est ita proaesens spatio quod vna pars angelilsit praesens et vni pearti spatii: et alia pars angeli sit praesenus alii parti spatii. Unde nec commensura tur spatio: nec conscribitur spatio: sed ita proaesenus est spatio toti quod totus praesenus est cuilibet parti ipsius spatii.
Ad cuius intelligentam debes scire quod est considerare quadruplicem simplicitatem scilicet simplicitatem negatiuam magnitudinis: sicut est simplicitas puncti: qui nec est extensus: nec natus extendi. Et simplicitatem magnitudinis priuatiuam: et talis est simplicitas substantie corporee: si per divinam potentiam esset a dimensionibus separata: tunc enim nata esset extendi non extensa. Et simplicitatem immensitatis spiritualis positiua: et hec est dei simplicitas. Simul enim habet simplicitatem et immensitatem: ita quod sua simplicitas in eo est ratio immesitatis. Et simplicitatem positiuam alicuius specialis magnitudinis in infinitum tamen deficiens ab immensitate: et hoc est simplicitas spiritus creati sicut anime et angeli.
¶ Quia ergo simplicitas angeli est positiua spiritualis magnitudis fi¬ nite tamen: quam dicere possumus aliquam longinquam. d debilem diuine immensitatis imitationem. Ideo ratio ne huius positiue spiritualis magnititudinis ita potest esse proesens alicui spatio toti simul: quod tamen propter simplicitatem erit in qualibet parte totius
Ad primum in oppositum cum dicitur quod quorum locus est indiuisibilis: et ipsa sunt indiuisibilia etc. dico quod verum est quia disibile non potest esse in indiuisibili: sed ex hoc non sequitur quod indisibile non possit esse in diuisibili prthoc quia est quoddam indiuisibile: cuius simplicitas ponit magnitudinem spiritualem: et talis est indiuisibilitas spirituum. Ex hopatet responsio ad 2m
¶ Ad 3m dicendum quod argumentum transcendens est: si enim valeret argumentum iequeretur angelum nusquam esse: quia si est alicubi: oportet quod sit in diuisibili: vel in indisibilibro Dicunt ergo aliqui quod non est in indiuisibili: quia indiuisibile non est locus. Unde cum dicitur quod probabilius videtur quod indisi bile sit in puncto quam in spatio: dicunt quod non est verum de indiuisibili habente spiritualem magnitudinem essentie cuiusmodi indiuisibile est angelus.
¶ Alii dicunt quod non obstante quod punctus non sit locus: angelus potest esse in puncto propter simplicitatem eius: quanuis enim non sit nusquam: non tamen oportet quod sequatur legem loci: nec potest dici quod ad existendum in puncto requiratur summa simplicitas: quia nec puctus summe simplex est Quod aut dicebas animam non esse in corporis puncto: dico quod non est simile: quia anima est in corpore: sicut est forma: sed punctus non est corpus: nec corporis pars: et ideo non sic potest dici esse in quodlibet punctio sui corporis: sicut est in qualibet parte sui lociet in quolibet indiuisibili eius quando est a corpore separata.
Quaestio 3
TErtio queritur vtrum angelus possit) Quaestio II. simul esse in pluribus locis: et videtur quod sic. Hug. libro 6. de sacramentis parte primo. c. xi. dicit quod deus potest facem vnum corpus in diuersis locis esse localiter: ergo a simili videtur quod possit facere vnum angelum simul in diuersis locis.
¶ Item Ririi. car. in lib. 6. de trinitate. c. penul. dicit quod in duobus sapientibus vna est sapientia: ergo a simili vnus angelus potest simul esse in duobus locis.
¶ Item dicitur in legenda beati Martini quod beatus Ambrosius dum celebrabat missam mediolani obdormiuit super altare coram populo et excitatus a clericis dixit se praebuisse obsequm funeri beati Martini: ergo simul et semel fuit in duobus locis: ergo multo fortius angelus potest simul esse in pluribus locis.
¶ Item Augu. 18 libo de ciui. dei. c. 19. vult quod homine dorminiente: et viuo remanente phantasticum eius veluti communicatum in alicuius animalis effigie quandoque apporet sensibus alienis quod esse non posset nisi illud phantasticum simul esset in corpore dormi entis: et praesens sensibus alicuius: cum ergo angtilus minus sit limitatus quam phantasticum hominis simul esse potest in pluribus locis.
¶ Item aqua et aer sunt duo loca: sed angelus simul potest esse in aliqua parte a qui: et in aliqua parte aeris qui simul iuncte non constituunt maius spatium quam illud cui immediate pt suam essentiam applicare: ergo potest in duobus locis simul esse.
Contra. Damas. lib. 2. c. 3. dicit quod angeli cum sint in celo non sunt in terra: cum ad terram a deo mitum tur non remanent in celo: ergo videtur quod non possint simul esse in pluribus locis.
¶ Item Dama. li. i. c. 2. dicit quod angis non pot secundum idem in diuersis locis operari: sed vbicumque est angltuolus ibi secundum idem operari potest: ergo non potest simul esse in diuersis locis.
¶ Respondeo quod vnus angelus non potest simil esse in diuersis locis saltem per operationem cuiuscumque virtutis create. Inpraecedenti enim quaestione hitum est quod spatii cui toti simul potest angtolus se facinpraesentem est dare termium in maius: quod verum non esset: si angelus posset virtute propria simul esse in diuersis locis: quia qua ratio ne posset esse in pluribus per vnam leucasa distantibus a se inurcem: pari ratione posset esse in quibuscumque distantibus. Sed hoc maius esset quam esse in vno loco quantuncunque magno. Si autem quaeras causam dicti dico quod talis natura existentie relimitate in loco vt res illa diffiniatur suo loco: sed non diffiniretur suo loco: si existens in illo simul posset esse in alio: et est hoc ita per se notum: quod non videtur posse probari ex notionibus. ex quo enim locus angeli est maximum spatium cui toti simul potest essentiam suam immediate applicare. ponere quod in duobus talibus spatiis simul esse possit propria virtute statim videtur includere contradictionem.
Ad primum dicendum quod non plus concludit nisi quod deus posset facere vnum angelum simul in diuersis locis. Hic autem non est questio de eo quod sieri potest divina virtute supernaturaliter: sed de hoc quod angelus sua virtute potest facere.
¶ Ad 2m dicendum quod auctoritas Ricardi ad hoc quod habeat virtutem exponi debet de sapientia increata que quia limitata non est potest simul in pluribus esse.
¶ Dicendum quod illud quod refertur de beato Amp in predicta hystoria factum fuit supernaturaliter divina virtute: vel potest dici quod in virtute nec corpus beati Ambrosii. nec eius anima. intetfuit ille sepulture: sed forte fuit aliquis angelus apparens in specie sancti Ambrosii: et dum illud factum fieret: videbatur sancto Ambrosio soporato quod illi sepultuture interesset
¶ Ad 4m dicendum quod illud quod dicit Augu. de phantastico hominis non est intelligendum ita quod realiter exeat homine dormiente: sed quia aliquando contingit quod homo sommniat se esse praesentem alieno conspectui: et dum hoc somniat aliquis spiritus in specie illius hominis apparet illi: in cuius conspectus ille homo dormiens se somniat esse praesentem.
Quaestio 4
¶ Quaestio IIII. QUarto queritur vtrum plures angeli possint simul esse in eodem loco: et videtur quod sic: quia corpus glorificatum simul potest esse cum corpore non glorificato: ergo a simili angelus beatus cum angelo malo.
¶ Item angeli simul sunt cum deo qui est spiritus immensus: ergo multofortius vnus angelus possit simul esse cum alio angelo.
¶ Item corpus magis replet locum quam spiritus. Sed vnus angelus simul potest esse cum corpore in eodem loco: ergo multo fortius cum alio angelo.
¶ Item anima est in qualibet parte corporis tota: sed malus spiritus aliquando subintrat humanum corpus: ergo simul est cum anima in eodem loco: ergo a simili vnus angelus potest esse simul cum alio.
¶ Item angelus non replet locum: ergo existentia vnius angeli in loco non potest prestare impedimentum: quin alius angelus simul possit esse cum eo in eodem loco. Unde Marci. 5 legitur quod in quodam obsesso erat legio demonum: ergo erat ibi. 666. demones: quod non videtur fuisse possibile nisi plures fuissent in eodem loco.
¶ Item duo pruncta manentia distincta possunt simul esse quod patet: si aliquid corpus summe sphericum tangeret aliquod corpus summe planum: in puncto enim tangeret: et punctus signatus in corpore spherico simul esset cum puncto signato in plano: et ecoous. Cum ergo angelus sit indiuisibilis plures possunt simul esse in eodem loco.
¶ Item plures species intelligibiles simul sunt in eodem intellectu: ergo a simili plures angeli cum sint res intelligibiles simul possunt esse in eodem loco.
Contra. Sicut se habent corpus ad iocum citcuncriptiue: ita se habent angelus ad locum diffinitiue: sed secundum philosophum. 4 physi. duo corpora non possunt simul esse in eodem loco circunscribente: ergo nec duo angeli in eo dem loco diffiniente.
¶ Item Damas. lib. i. c. 5. Probat non posse esse plures deos per hoc quod vbi esset vnus non esset alter: et ita neuter eorum esset vbique: ergo a simili videtur quod nec duo angeli possint simul esse in eodem loco.
Respondeo quo plures angeli non possunt esse simul in eodem loco virtute creata quia quecumque simul sunt in eodem loco oportet quod vnum pene tret aliud. Unde si duo corpora simul sunt in eodem loco: oportet quod vnum penetret aliud: ita dico quod si duo angeli simul essent in eodem loco vnus alium penetraret. Sed nullus spiritus virtute creata potest alium spiritum penetrare: et ideo duo angeli virtute creata in eodem loco proprio non possunt simul esse.
Ad primum in oppostum dicendum secundum aliquos quod corpus glorificatum non potest esse cum corpore non glorificato virtute creata: sed virtute increata: qua etiam virtute posset spiritus bonus simul esse cum spiritu malo: si deus vellet. Sed quia ex decreto diuine sententie assistit diuina virtus ad faciendu corpus glorificatum simul esse cum corpore non glorificato ad voluntatem anime perficientis illud corpus. et ordinauit prouidentia diuina quod anima quandoque illud velit: ideo dicunt corpus glorificatum simul posse esse cum corpore non glorificato. Diuina autem prouidentia non ordinauit quod angelus bonus simul velit esse cum angelo malo.
Alii dicunt quo angelus beatus virtute btititus dinis sue vel posset se facere cum angelo non bono si vellet. Sed deus ordinauit quod hoc nolit quia non decet
¶ Ad 2m dicendum quod ratio quare angeli sitl sunt cum deo: est quia deus eis illabitur. Unus autem angelus alii illabi non potest
¶ Ad 3m dicendum quod non est mirum si argelus potest esse simul in eodem loco cum corpore: non tamen cum alio angelo: quia angelus potest penetrare corpus: et non potest alium angelum penetrare.
¶ Ad 4m dicendum quod quamuis malus spiritus aliquando subintret corpus non tamen simul est cum anima: quia malus angelus cum subiectintrat hominem non est presens per substantiam aliquam in parte corporis humani: sed vel in humoribus: vesl in vacuis ipsius coporis: qui humores vel que vacuitates ab essentia anime non perficiuntur: et voco hic vacuitatem concauittatem non infra quam nihll est: quia non est ponere vacuum: sed infra quam non est nisi aer vel vapor subtilis secundum vulgarem modum loquendi: quo dicitur quod vas est vacuum in quo nihil est nisi aer vel vapor subtilis.
¶ Ad 5m patere potest solutio ex his que dicta sunt in corpore questionis. Ratio enim quare plures angeli non possunt esse. simul non est quia locus repleatur ab angelo: sicut a corpore: sed quia vnus angelus virtute creata non potest penetrari ab alio.
¶ Ad 6m dicendum quod illi multi demones existentes in eodem corpore humano non erant in eodem loco primo: sed qualibet per se erat in vna parte illius corporis: sicut enim dictum est supra: quamuis spatium in quo toto potest esse angelus immedia te hebeat terminum in maius: non tamen habet terminum in minus: sed quodlibet continuum potest diuidi sine fine
¶ Ad 7m cum dicitur quod duo puncta possunt simul esse etc. dicunt aliqui quod non est verum nisi negatiue inquantum potest contingere quod inter ea nihil sit medium: sed non potest contingere quod duo puncta ponantur simul in aliquo tertio puncto.
¶ Sed quia videtur aliquibus hoc esse talsum eo quod sidue linee applicentur super aliquid planum puncta terminantia illas lineas concurrent in eodem puncto quem signabunt in ipso plano. non enim signabunt duo pruncta in plano: vt aliqui imaginati sunt: quia secundum quod probat philosophus. 6 physi. In eodem continuo inter duo puncta semper est line ea media. Ideo videtur eis dicendum quod quamuis duo pruncta possint esse simul: non tamen ex hoc sequiturquod duo angeli possint esse simul: quia purctus est simplex simplicita te negatiua. Angelus autem simplex est simplicitate spiritualis magnitudinis positiua.
¶ Ad 8m dicendum quod non est simile de pluribus spebus intelligibilibus per comperationem ad intellectum: et de pluribus angelis per comperationem ad locum Species enim intelligibiles sunt in intellectu non sicut res per se stantes: sed sicut accidentia in subiecto secundum Auicena libro 3. Metaphy. c. 8. Angeli autem sunt in loco non sicut accidentia insubiecto: sed sicut res per se stantes supposita dei influentia generali.