Articulus 2

Rimo ostendo quod praescia merito rum sit ratio predestinationis saluandorum. Dicit enim glo. super illud Gen 25 depraecatus est Isaac dominum pro vxore sua etcoe quod sanctorum precibus adiuuanda est dei prefinitio.

¶ Et Aug. in libo de bono perseuerantie inter medium et finem: siqu nondum sunt vocati pro eis vt vocentur oremus. Fortasse enim sic praedestinati sunt vt nostris orationibus concedantur. Siergo potest aliquid praedestinari propter merita aliorum: multo fortius propter scientiam propriorum meritorum.

¶ Item Aug. lio 83. q. q. 6. dicit quod voluntas dei iniustam esse non potest. venit enim de occultissimis meritis.

¶ Item esse saluandum et esse praedestinatum conuertibilia sunt: sed quod est ratio vnius conuertibilium est ratio alterius. Cum ergo merita saluandi sint causa vt saluentur: videtur quod sint causa vt predestinentur.

Contra magister in praesenti Di. c. i. loquens de electione Iacob et de reprobatione Esau: dicit quod non propter futura merita: que praeuidit: vel illum elegit: vel illum reprobauit.

¶ Item Aug. in libro de praedestinatione sanctorum non multum ante finem elegit nos ante mundi constitutionem: vt essemus sancti et immaculati: non ergo quia futuri eramus: sed vt essemus: et parum post: ideo quippe tales futuri eramus: quia elegit ipse predestinans: vt tales per gratiam eius essemus.

Respondeo quod presceitia meritorum esse rationem predestinationis saluandorum: dupliciter potest intelligi: autem ita quod sit ratio actus praedestinantis et sic falsum est. Ille enim actus idem est realiter quod ipse deus: aut ex parte obiecti praedestinationis: et ordinis eius ad actum praedestinantis: et hoc est vtrum praeordinauit se daturum effectum praedestinationis alicui propter prescientiam meritorum. Ad quod dixerunt quidam quod praiordinauit se daturum aliquibus effectum praedestinationis propter merita animarum antequam essent corporiibus vnite cui opinioni dicunt quidam Origenem fauisse.

Sed contra hoc est quod anime create non sunt ante corpora que informant. Preus apostolus ad Ro. 9. loquens de electione Iacob: et reprobatione Esaudicit: cum nondum nati fuissent: aut aliquid boni egissent: aut mali vt secundum electionem propositum dei maneret: non ex operibus: sed ex vocante dictum est ei: quia maior seruiet minori: sicut scriptum est Iacob dilexi: Esau autem odio haui.

Alii dixerunt quod ratio praedestinationis electo rum fuit prescientia meritorum quamtum ad initium bene operandi: dicentes initium operandi ita esse effectum liberi arbitrii: quod non est affectum peraedestinationis: cuius opinionis videntur fuisse pelagiani.

Sed contra hoc est apostolus ad Corinth. 3 di. Qia non sufficientes sumus cogitare aliquid a nobis quasi ex nobis: sed sufficientia nostra ex deo est Sed primum initium bene operandi est cogitatio bona: ergo initium in nobis bone operationis non solum est effectus liberi arbicui sed etiam predestinationis.

Alii dixerunt quod deus praedestinauit se aliquibus daturum effectum praedestinationis: quia presciuit eos illo effectu bene vsuros: sicut rex aliquando dat equum militi quem prescit eo bene vsurum.

Sed contra hoc est quia non tmmodo gratia: sed etum bonus vsus gratiae est praedestinationis effectus. Unde Augustinus in libo de bono perseue. prope principium et est inter medium et finem vult quod perseuerentia donum dei sit ex quo sequitur quod sit praedestinationis effectus.

¶ Uidetur ergo mihi dicendum quod si consideremus effectum praedestinationis in particulari quod prescientia vnius effectus bene est ratio qua re deus praeordinaint se daturum saluando alium effectum vt quia presciuit se daturum aliquibus finalem gratiam: ordinauit eis se daturum interminabilem glutiam: et econuerso. secundum quod gloria est causa gratiae secundum rationem causae finalis: et gratia causa glorie secundum rationem meritorie cause

¶ Si autem consideramus effectum praedestinationis totaliter scilicet accipiendo omnes effectus praedestinationis coniunctim: sic dico quod prescientia meritoum non est ratio quare deus praeordinauit se daturum aliquibus praedestina tionis totum effectum: quia omnis actus qui est in homine ordinans ipsum ad salutem etiam quantum ad initium totum compreheditur sub effectu praedestinationis: et huius opinionis videtur fuisse magister sicut ptet in auctoritatibus adductis pro parte ista in opponendo: et etiam apostolus secundum quod videntur sonare verbaad Romanos. 9.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod sanctorum precibus adiuuanda est dei praesinitio etc. Dico quod hoc intelligendum est non respectu totius effectus praedestinationis coniunctim: quia sic sub effectu praedestinationis comprehenditur omnis actus promouens praedestinatum ad salutem siue sit actus proprius siue alterius. Unde oratio vnius qui iuuat alium ad consequendam salutem comprehenditur sub effectu praedestinationis illius: sed orationibus sanctorum intelligitur iuuari dei praefinitio quantum ad aliquem effectum particularem ipsius prefinitionis.

¶ Ad 2m cum diciturquod electio saluandorum venit de occultissimis meritis etc. potest dicit secundum magistrum in praesenti. d. Aug. hoc retractas se in suo simili prae libro retractationum. c. 22. vbi satis claret ex sua sententia quod si Iacob propter merita electus fuisset iam non ex gratia esset eiectio.

¶ Ad 3m cum dicitur quod illud quod est ratio vnius conuertibilium est ratio alterius etc. dico quod hoc non est vniuersaliter verum. Quandoque enim vnum conuertibilium est causa alterius et sic est hic. Nostra enim praedestinatio causa est salutis nostre.

¶ Quaestio II. SEcundo quaeritur vtrum in deo sit aliqua ratio quecumque sit illa quare praedestinauit aliquos: et non illos: et videtur quod non: quia sacra scriptura totum hoc videtur referre ad dei voluntatem absque ratione aliqua: sicut patet in psal. vbi dicitur. Saluum me fecit: quoniam voluit me: et ad Roma. 9. Cui vult miseretur: et quem vult indurat.

¶ Item prime cause et prime rectitudinis non est querenda alia rectitudinis ratio: sed secundum Aug. 3 lib. de trinitate. c. 4. Uoluntas dei est prima et summa causa: ergo voluntatis eius non est querenda alia ratio.

¶ Item Augu. super Ioannem tractatu. 26. super illud verbum. Io. 6. Nemo potest venire ad me etc. quare hunc trahat et illum non trahat noli velle diudicare si non vis errare: ergo videtur quod huius non sit alia ratio nisi tantum sua voluntas.

Contra Ansel. in libro de veritate. c. 2. Omnis voluntas sicut vult aliquid: ita vult propter aliquid: ergo si voluntas dei voluit praeordinare Iacob ad salutem et non Esau aliqua ratio fuit propter quam hoc voluit. Item peribus praeordinare imparia est personas accipere nisi sit ratio quare hoc fiat. Si ergo ab eterno non fuit preuisa disparitas in Esau et Iacob quare vnus preordinaretur ad salutem: alius non. Si non fuit aliqua ratio ex parte dei praeordinationis illius fuisset personarum acceptio apud deum contra illud quod dicit beatus Petrus actuum. x. Quod non est personarum acceptator deus. Si autem preuisa fuit illorum disparitas: propter quam deus sic ordinauit fuit aliqua ratio apud deum: quare non Esau: sed Iacob elegit. Ad istam quaestionem dicunt quidam quod quamuis praescintia meritorum non sit apud deum ratio necessitatis praedestinationis quorundam ad effectum predestinationis prescientia tamen quorundam meritorum est apud deum ratio cognitionis illius predestinationis.

Sed contra hoc videtur: quia effectus praedestinationis non potest esse ratio necessitatis: nec congruitatis quod homo praedestinatus sit ad illum eundem effectum: et sicut dictum est in quaestione precedenti Omnis actus creatus promouens hominem in salutem comprhenditur sub effectu predestinationis illius.

Alii dicunt quod quamuis perscia alicuius meriti non possit esse ratio nec necessitatis: nec congruitatis ordinationis totius effectus praedestinationis ad actum predestinationis: tamen huius est aliqua ratio apode deum: quia si non ponere mus aliam rationem nisi voluntate dei: tunc ratio huius non esset oc culta: sed manifesta nobis: quod falsum est: cum propter eius occultationem exclamet apostolus ad Ro. xi. O altitudo ditiarum sapientie et scientie dei quam incompehensibilia sunt iudicia eius et inuestigabiles vie eius. Dunt ergo quod ad hoc est ratio congruitatis: quamuis non sit nobis sub certitudine manifesta. vnde potest dici quod quia deus praesciuit aliquos si relinquerentur naturalibus suis cum influentia dei generali tantum: non ita cito consentire malo: vel non tot malis consentire: vel non tantis sicut facerent alii suis naturalibus relicti: ideo deus praeordinauit de congruo se daturum istius praedenationis effectu: et non illis vel quia praesciuit aliquos cum equali gratia non ita cito: vel non ita turpiter ab ea cadem: sicut si sibi dimitterentur: ideo de congruo praeordinauit se manutenem istos per se ipsum ne a gratia finaliter cadant et non alios: non consentire autem malo non semper est meritum nec semper est cum aliquo actu: et ideo dicunt quod ad hanc opinionem non sequitur quod prescientia alicuius meriti sit ratio preordinationis supradicte.

Sed contra hanc opionem videtur esse: quia non tantummodo proncem: sed est non cadem in defectu videtur esse effectus praedestimationis divinae. vnde libro de eccliasticis dogmatibus. c. 20. Sicut initium falutis nostre deo miserante et inspirante habere nos credimus: ita arbitrium nature nostre se: quax esse divine inspiraitionis libere confite mur: igitur vt non labamur a bono vel nature vel meriti solicitu dinis nostre est et celestis periter adiutorii.

¶ Premous si est aliqua ratio quecumque sit illa quare deus praeordinauerit Iacob ad esfectum praedestinationis et non Esau tunc rationabilius fuit praedestinare Iacob quam Esau: sed inconueniens est deum facere factum minus rationabile dimisso facto magis rationabili: ergo impossibile fuit quod. deus praedestinasset Esau: et reprobasset Iacob. Necesarium ergo fuit ipsum praedestinare Iacob: et non praedestinare Esau. Dicit enim Ansel. lib i. cur deus et homoc. x. Sicut in deo quodlibet peruum inconueniens sequitur impossilblitas: ita quamlibet peruam rationem si maiori non vincitur communicatur necessitas.

¶ Contra autem istam opinionem videtur esse quedam Glo. super illud Ioan. xi. O altitudo ditiarum d. quod gratia praestatur indignis et quod eque indignis aliis denegatur.

Adeo deuent alii ad quaestionem quod ratio quaere deus predestinare quosdam ad effectum perdestinationis et non alios: quamuis nulla sit ex parte actus praedestinantis: tamen aliqua est respectu ordinis obiecti praedestinationis ad actum praedestinationis. Hoc enim est quia vult manifestare maxime misericordiam suam in effectum praedestinationis et iustitiam suam in effectu reprobonis. vnde Aug. de ciui. dei li. 21. c. 12. Si omnes termanerent in penis iuste damnationis in nullo appareret misericos gratia redimentis Rursus se omnes a tenebris transferrentur in lucem in nullo apparet seueritas vltionis in qua propter ea multo plurles quam in illa sunt vt sic ostendatur quid omnibus deberetur: quod si omnibus redderetur: iustitiam iudicantis iuste nemo reprehenderet: huic est videtur concordare apostolus ad Ro. 9. d. quod si deus volens ostendere iram et notam facere potentiam suam sustinuit in multa patientia vasa ire apta in interitum: vt ostenderet ditias glalie in vasa misericordie que preperauit in gluliam. Ordinauit est deus hoc volens manifestare decorem vniuersi: et suam magnificentiam: cui videtur concordare apostolus 2. ad. Ti. 20. c. In magna domo non solum sunt va¬ sa aurea et argentea: sed etiam lignea et fictiilia: et quedam in honorem: quedam in contumeliam comperari vasa honorabilia praedestinatis: et vasa in contumeliam reprobis. Sed si quaeratur ratio praeordinationis istorum signatorum ver. ergo vt ratio praeordinationis Iacob ad effctum praedestestinationis: et non praeordinationis Esau ad illum effanctum. sic dicunt quod huiusmodi: non est assignare aliquam rationem nisi dei voluntatem. Eo enim ipso quo de noluit Iacob ordinare ad illum effctum: et non Esau: iustum fuit quod si fuerit: nec iuste potest non praedestinatus de deo conqueri: quod videtur sentire apostolus ad Ro. 9. d. nunquid dicit sigmentum ei qui se finxit quid me fecisti sic. An non habet potestatem figulus ex eadem massa facere aliud quidem vas in honorem: alid. vero incontumeliam. q. d. immo. Idem etiam videtur sentire Hieremias 18 c. d. descendi in domum figuli recte ipse faciebat opus super totam: et dissipatum est vas: quod ipse faciebat e luto manibus suis: conuersusque fecit illud vas alterum sicut placuerat in oculis eius vt faceret: et factum est verbum domini ad me dicens. Nunquid sicut figulus iste non potero vobis facere domus israel ait dominus. Et te sicut lutum in manu figuli sit vas in manum mea domus israel.

¶ Ad hoc est est exemplum cum prima materia tota sit in se vniformis quod aliqua pars eius fuerit in principio posita sub forma ignis: et alia sub forma terre: et sic de aliis. ratio huius fuit vt esset diuersitas specierum in naturalibus rebus. Sed quare hec pars signata. que prius fuit posita sub forma ignis non fuit eadem in numero posita sub forma terre: et ea que fuit posita sub forma terre non fuit eadem in numero posita sub forma ignis huius non fuit assignare aliam causam quam divinam voluntatem: vnde eo ipso quod voluit sic fieri melius fuit sic fieri quam aliter. Qui vult tenere hanc vltimam opinionem potest rndere ad argumenta que sunt contra eam.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod omis voluntas sicut vult aliquid ita vult propter aliquid etc. dico quod verum est vel in generali vel in singulari: et bendico quod deus ordinauit Iacob ad effectum praedestinationis et non Esau propter manifestationem sue materie et iustitie quamuis illis ita potuisset eam manifestare: si voluisset preordinare ad effectum praedestinationis ipsum Esau: et non Iacob: vnde si in singulari queras rationem quare magis praeordinauit ad illum effectum Iacob quam Esau: responderi debet: quia sic volunt nec alia ratio reddenda est: eo quod voluntas dei est rectitudo prima.

¶ Ad 2m cum dicitur quod paribus praeordinare imparia est personas accipere: nisi sit ratio: quare hoc fiat etc. dico quod verum est. Ubi ordinans ad hoc tenetur ex debito: deus autem non tenebatur ex debito aliquem praedestinare: sed ex mera libera litate aliquos praedestinauit ad vitam eternam et aliquos illorum ad altiorem gradum vite eterne: nec propter hoc iuste potest deus reprehendi de inequalitate: quia hoc faciendo nullidenegat debitum. In his enim que ex mera liberalitate dantur potest dans aliquibus dare: et aliis non dare secundum plus et minus absque praeiudicio iustitie sicut optime ostendit saluator in parabola Math. 20. dicens vni operariorum murmurantium de hoc quod tantum dabat illis qui tarde venerant quantum illis qui venerant citius. Tolle quod tuum est: et vade: volo et huic nouissimo dare sicut et tibi. An non licet mihi quod volo facere.

¶ Qui vult sustinere vnam de duabus primis opinionibus potest sic ad argumenta prameo facta respondere.

Ad primum dicendum quod sacra scriptura potissime nobis expresse illam ratio nem quam nos expediebat faciliter scire dimittens aliam vt inuestigaremus: cum dei adiutorio et nos humiliantes profunditatem iudiciorum dei admiraremur.

¶ Ad 2m dicendum quod quamuis divinae voluntatis non sit querenda nec causa nec ratioex parte actus volendi tamen ex parte ordinationis ipsius voliti ad actum volendi: imquantum vult alid a se est ratio non necessitatis: sed congruitatis

¶ Ad 3m dicendum quod Aug. intendebat per illud verbum extendere rationem necessitatis non congruitatis causam: et excludere respectu diuini velle.