Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 1
CIrca hanc Di querenda sunt quetuor principaliter. Primn de electione. Secundo de praedestinatione. Tertio de reprobatione. Quarto de dei cognitione. Circa primum queruntur duo. Primo vtrum deus nos elegerit ab eterno. Secundo sine argu. quomodo differunt Scientia: prescientia: prouidentia: praedestinatio: propositum. dispositio: et electio.
Quaestio 1
¶ Questio I. PRimo ostendo quod deus non elege rit aliquos ab eterno Damas. lib. 2. c. 21. Electio est de duobus psaeniacentibus eligere: hoc est pro altero optare: sed huiusmodi preoptatio non est in deo secundum effectum: ergo secundum effectum tantum: ergo deus nullum elegit nisi ex tempore.
¶ Item Dama. eodem lib. et eodem. c. In deo quidem voluntatem dicimus. Electionem autem principaliter non dicimus: ergo deus nullos elegit neque ex tempore: neque ab eterno.
¶ Item secundum philosophum 3. ethi. c. 5 electio sequitur consilium sed Dama. lib. 2. c. 21. De non consiliatur: quia ignorantie est consiliari: ergo deus non elegit neque ex tempore neque ab eterno.
Respondeo quod electio est duorum omstensorum ad aliquid aliud ordinabilium quod est in potestate eligentis alterum alteri ad illud libere praeoptare vel alterum et non alterum ordinare. Oportet enim quod eligenda per eorum cognitionem: ostendantur eligenti. Electio enim praesupponit cognitionem. Oportet etiam quod eligibilia sint ordinabilia ad aliquid aliud. Unde quia finis non est quid ordinabile ad aliud ideo respectu finis non est electio secundum philosophum. 3. ethi. c. 5. Od etiam quod ambo eligibilia sint ordinabilia ad illud propter quod est electio. Unde respectu aque et vestis non est electio per comperationem ad induitionem. Oportet etiam quod illud ad quod aliquid eligitur sit possibile. Respectu enim impossibilium non est electio secundum philosophum. 3. ethi. c. 5 oportet etiam quod ita sit possibile quod sit in potestate eligentis. Unde secundum philosophum. 3. ethi. c. 5 electioest respectu eorum que eligens estimat fieri per ipsum. Oportet etiam quod illa preoptatio sit libera. Unde carenti bus vsu liberi arbitrii non competit eligere. Unde secundum philosophum. 3. ethi. c. 5 pueris. et brutis non conuenit eligere. cum ergo homines ad salutem eternam sint ordinabiles. et deo ab eterno cogniti fuerint: et vitam dare eternam sit in dei potestatem: et quosdam ab eterno libere praeoptauit ad participa tionem vite eterne: non ad hoc alios ordinando. sequitur quod abeterno homines elegit: et similiter quosdam angelos. Executio tamen huius electionis non potuit esse nisi ex tempore.
Ad primum in oppositum cum dicitur quod praeoptatio non est in deo secundum affectum etc. Uerum est secundum quod affectus sonat in passionem: tamen bene est in deo secundum affectum si accipiatur affectus pro proposito voluntatis. Unde illa praeoptatio fuit in deo ab eterno secundum affectum in proposito. Cum autem est secundum affectum in executione non potest esse nisi temporalis.
¶ Ad 2m dicendum quod Damas. ibi loquitur de electione secundum modum quo est in nobis scilicet inquantum est conclusio post consultationem
¶ Ad 3m cum dicitur quod electio sequitur consilium etc. Dico quod hoc non conuenit electioni inquantum electio est: sed inquantum est in natura indigente inquisitione. In deoautem est certitudo cognitionis praeter aliquam inquisitionem. Unde in deoillud est superexcellenter perfecte propter quod consiliamur.
Quaestio 2
SEcundo quaeritur quomodo differunt scientia: prescentia: prouidentia: praedestinatio propositum: dispositio: et electio.
Respondeo quod quamuis ista in deo realiter sint idem: tamen differunt secundum rationem: et connotata.
¶ Scientia enim dei est certa cognitio omnium praeteritorum presentium: et futurorum et fieri possibilium et bonorum et malorum
¶ Prouidentia est praescientia practica respectu futurorum inquantum sunt a presente in finem ordinabilia. Unde est respectu futurorum bonorum principaliter et respectu futurorum malorum propter bona. Ad bonum enim prouisorem spectat non tantummodo bona ordinare: sed etiam quaedam in illa prohibere et quedam mala permitttere: et actores eorum punire: secundum quod preuidet expedire ordinationi bonorum in finem.
¶ Predestinatio vero est prouidentia non respectu quorumcumque futurorum: sed respectu saluandorum in gluatia: et reprobatio est prouidentia respectu damnatorum interminabili pena. Sic ergo vides quod predestinatio est prouidentia: et prouidentia est prescientia: et prescientia est scientia: sed non conuertitur Et quia prescientia practica est respectu operandorum: vel permit. tendorum vel prohibendorum a presciente: ideo prouidentia et praedestinatio: et reprobatio que sunt due partes prouidentie includunt propositum voluntatis divinae: quamuis respectu alio rum concludat ipsum praedestinatio quam reprobatio: quia predestinatio includit propositum voluntatis diuine conferendi praedestinatis finalem gratiam et interminalem gloriam.
¶ Reprobatio vero includit propositum permittendi reprobatos permanere in obduraione finali: et retribuendi eis intermina bilem penam propter eorum iniquitatem finalem
¶ Propositum vero est actus volendi tam respectu futurorum agendorum quam permittendorum. Uult enim deus agere que agenda sunt: et permittere que permittenda sunt: quanuis enim deus non velit mala futura: vel tamen permittere quod siant: prout tamen propositum est de ratione electionis: non est nisi respectu saluandorum.
¶ Electio vero super propositum addit discretionem electi a suo contrario extendendo nomen contrarietatis ad illam differentiam que est inter bonos et malos: et inter magis bonos et minus bonos. Deus enim meliores elegit ad aliquem gradum glarie: ad quem alios non elegit. Et sic patet quod propositum et electio formaliter dicunt actus voluntatis et secundum rationem intelligendi praesupponunt cognitionem in intellectu proponibile vel eligibile simpliciter ostendentem non determinantem voluntatem ad sic proponendum vel eligendum.