Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 3
¶ primo vtrum homis demerita sit ratio reprobonis sue. 2o vtrum sit aliqua ratio quaecumque sit illa: quare deus magit trprobauenit Esau quam Iacob.
Quaestio 1
PRimo ostendo quod hominis demerita sint ratio erprobonis sue: quia aliquemordinar ad penam sonpropter demerita iniustum est: ergo cum deus iniustus non sit nullum ordinauit ad penam nisi propter demerita.
¶ Item Glo. super illud ad Ro. 9. Esau odio hui: per iustitiam reprobatus est: ergo propter sua demerita vt videtur.
Contra apostolus ad Ro. 9. loquens de Iacob. et de Esau dicit: cum nondum nati fuisset: autem aliquid egissent mali aut boni non ex operibus: sed ex voluntate dictum est: quia maior seruiet minori: sicut scriptum est: Iacob dilexi: Esau odio habui.
Respondeo quod hominis demerita non sunt raioreprobonis sue nisi quantum adcono tatum quod est temporalis obduratio: et futura damnatio. obduronis enim sunt causa effectiua et meritoria: sed ipsius preordinationis ad futuram damnationem: ad quam reprobus praeordinats est ab eterno: non sunt causa effetiua neque meritoria. Ad prientum in oppositum cum dicitur quod aliquem ordinare ad penam non propter demerita iniustum est etc. dico quod verum est sic intelligendo quod ita praeordinetur vt aliquis damnetur: et non damnetur propter demerita: hoc enim iniustum esset: nec hoc deus praeordinauit. Sed praeordinare aliquem ad damnationem: ita tamen quod demerita non sint ratio praeor dinationis: iniustum non est.
¶ Ad 2m dicendum quod illa Glo. intelligenda est quo ad temporale connotatum non quo ad pncipale signatum. Ecundo quaerendum esset vtrum sit aliqua ratio quae cumque sit illa quare deus magis reprebauit Esau quam Iacob: vbique ex supradictis de praedestinatione patem potest intelligenti quid ad istam quaestionem debeat responderi. onsequenter queritur de 4 principali e de hoc quaruntur duo.
¶ o vtrum sciat omnia praesentialiter. Rimo ostendo quod deus non scit quicquid sciuit: quia deus sciuit mundum esse creandum: et modo nescit mundum esse creandum: ergo nescit quicquid sciuit.
¶ Item secundum magistrum in praesenti Di. c. penul. verum est deum praescisse multa: que modo non praescit: sed sicut se habet praescire ad futurum: ita se habet scire ad verum: ergo sicut deus desinit aliquem praescire cum de futuro sit praesenus ita videtur quod desinat aliquid scire: cum illud desinit esse verum.
Contra qua nihil obliuiscitur scit quicquid sciuit: sed in deo non cadit obliuio: ergo deus scit quicquid sciuit.
¶ Item secundum omnes deus scit scientia simplicis intelligentie quicquid sciuit: sed in deonon est scientia nisi simplicis quia non intelligit componendo nec didendo: ergo deus scit quicquid sciuit.
Respondeo quod deum scire quicquid sciuit potest intelligi duplite. vnoo quod ita sciat esse verum quicquid sciuit ese verum Alio ita quod sciat quicquid sciuit scientia simplicis intelligentie. Hoc 2s deus scit quicquid sciuit: quia omnes res: et o a enunciabilia quae fuerunt et sunt et erut et esse possunt simplici cognitione intuetur: ita enim scit quid est hoc enunciabile christum nasciturum sicut sciebat antequam christus esset natus. Ita enim scit illos terios: et compositionem eorum: et sigtionem illius compositionis: sicut sciebat antequam christus esset natus.
¶ Loquendo autem primo sicut adhuc dicunt quidam quod deus omne enunciabile: quod semel sciuit esse verum semper scit esse verum: quia dicunt ipsi christum nasciturum: christum nasci: christum fuisse natum: vnum est enuciabile propter vnitatem rei: quamuis significetur sub diuersis differeis temporis sicut idem est nomen albus alba album propter vnitatem rei: quamuis sub diuersis accidentibus significetur.
¶ Sed contra hoc artur sic secundum philosophum libro praentorum. Oratio manens eadem quandoque est vera: quandoque est falsa: vt si vera sit oratio quae dicitur quendam sedere eo surgente falsa est. Sed hoc non esset verum si propter rei vnitatem esset vnitas in enunciatione: quia tunc etiam propter diuersitatem rei esset diuersitas in enunciatione: et tunc ista enuciatio. Petrus sedet: non esset eadem ipso surgente: et ipso stante: et sic non esset verum quod eadem oratio quandoque esset vera: et quandoque sta. Pre in haec quod dicunt idem esse nomen albus alba album: videtur nlaltis quod stuum dicant: quia de essentia nominis est vox et signatio: quia secundum philosophum. 2. periher. Nome est vox signatiua secundum placitum sine tempore. cum ergo dicendo albus alba album: vox non sit eadem: videtur quod non sit idem nomen propter defectum identitatis ex parte materie nominis quae est vox maxtum cum non sit identitatis generis quamuis enim rem signari sic vel sic accidat rei significate: tamen essentiale est dictioni.
Uidetur ergo mihi dicendum quod deus nescit esse verum omne enunciabile quod sciuit esse verum et non propter mutationem factam ex parte scientie dei: sed propter factam mutationem ex parte rerum. Sciuit enim verum esse me nasciturum: et modo nescit hoc esse verum: quia ego amplius non sum nasciturus: et tamen me esse nasciturum idem est enunciabile sic antequam ego essem natus cum maneat identitas voci signationis et modi signndi: et rei signate quantum ad esse signatum. Ident itas enim rei in sua reali existentia non requiritur ad identitatem enunciabilis: quia nec requiritur ad identitatem dictionis. Aliter enim destructa non posset manere eandem dictio: quod falsum est.
Prima artus concludunt quod deus nescit esse verum omne enunciabile quod sciuit esse verum loquendo de veritate imquantum est quaedam rectitudo in haec quod enunciabile signt illud ad quod siquandum sactum est: hoc est inquantum signt quod est esse: et quod est non esse. Primum aruetum ad partem aliam bene concludit quod deus scit quicquid sciuit siue sit res: siue enunciabile loquendo de scientia simplicis intelligentie: et hoc est verum.
¶ Ad 2m dicendum quod quamuis deus vno actu summe simplici sciat omnia: tamen illo actu icit quid est vnumquodque siue res siue enunciabile: et scit omne enunciabile quod est verum esse verum: et omne enunciabile quod est stntum esse sutum primo dicitur scirur scientia simplicis intelligentie quando dicitur scire scientia simplicis intelligentie quicquid sciuit non modo 2o. Unde argumentum procedit de scientia simplicis intelligentie modo alio quam tendimus loqu: cum concedimus simpliciter deum scire scientia simplicis intelligentie quicquid sciuit.
Quaestio 2
Respondeo quod deum scire omnia praesentialiter dupliter ptet intelligi. vnomod ita quod aduerbium praesentialiter deterinet hoc verbum scit: et sie est verum est enim sensus deus proasesentialiter scit omnia. Certum est enim quod in divino scire non est praeteritum neque suturum: quia est in praesenti eternitati. Alioo potest intelligi quod hoc aduerbium praesentialiter deterinet hoc quod dico omnia per comparationem ad hoc verbum esse subitcntitellectum sub hoc sensu deus scit omnia esse praesentialiter: et sic stum est. Non enim omnia quae deus scit praesentia sunt per comparationem adu creatum proesens. Et quia ex illa quaestine vtrum omnia sint realiter praesentia eternitati dependet illud quod est difficultatis in quaestione praesenti: ideo de ista facilius transeo: et eam feci sine arguntem: et sic concessum est deum praesentialiter scire ea quae non sunt praesentia: ita concedendum est deum immutabiliter scire ea quae non sunt immutabilia vnico enim actu sciedi semper praesenti et immutabili scit futura et praeterita non hebere esse possentialiter: et mutabilia non habere esse immutabiliter. Unde Boe. 5 de conso. parum ante finem. Omne futurum divinus praecurrit intuitus et ad praesentia propriecognitionis retorquit atque reuocat non alternat vt estinatur nunc hoc nunc illud praenoscendi vice: sed vno actu mutationes tuas manens praeuenit atque complectitur.