Articulus 1

Questio I. Primo ostendo quod creatio non est factio de nihilo. Quia factio de nihilo est factio. Sed creatio non est factio: videtur enim psal. Inter ea distinguem dicens ipse dixit: et facta sunt: ipse mandauit: et creata sunt. ergo creatio sen est factio de nichilo.

¶ Item Aug. con aduersarium legis: et prophetarum li. i. longe post medium: creari est exeo quod erat condi aliquid atque constitui. Ergo creatio est factio de aliquo.

¶ Item omne ens aliud a deo creatum est. Sed non ome ens aliud a deo de nihilo factum est: quia ens productum per naturam de aliquo productum est. Ergo nec omnis creatio est factio de nihilo.

¶ Item versio que opponitur creationi: minus respicit ens quam creatio: quia per creationem res accipit esse: et per versionem perdit esse. Sed versio non est de nihilo: quia nihil verti non potest. Ergo multo fortius creatio non est de nihilo.

Contra glo. super illud psal. ipse mandauit. et creata sunt. creare proprie est de nihilo aliquid facere.

¶ Item Ansel. prosoluis 24 capi. de creatione loquens dicit. Amabilis est sapientia que omnia condidit ex nihilo.

Respondeo quod creatio est factio de nihilo: non sic intelligendo quod nihilum sit quasimateriam de quo fiat aliquid per creationem. Sed sic intelligendo quod creatio est factio non de aliquo.

¶ Unde Ansel. monol 8 cap. Uult quod aliquid fieri de nihilo tripliciter potest intelligi. Uno modo ita quod nullo modo fiat secundum consuetudinem qua dicimus quod tacens loquitur de nihilo. Alio modo ita quod nihilum sit aliquid existens ex quo aliquid fiat. Tertio modo cum aliquid sit: et non est aliquid de quo fiat. Et vult primo et secundo modo non esse intelligendum aliquid creari ex nihilo vel fieri. sed tertio modo.

Ad primum in oppositum cum dicitur quod creatio non est factio: etc. dico quod falsum est. quamuis non omnis factio sit creatio: quia est quaedam factio de nihilo. Et est quaedam factio de ente in potentia ad substantialem formam per naturam. Et hec est generatio simpliciter secundum philosophum id est de generatione. Quedam est factio de ente inquantum est in potentia ad formam accidentalem tantum. Et hec est generatio secundum quid. secundum eundem philosophum in eodem libro siue illa forma accidentalis sit artificialis siue naturalis. Dico igitur quod cum psalmista coniunctionem copulatiuam posuit inter factione et creationem: non intendebat illam ex opposito distinguere: sed notare quod factio est in plus quam creatio. Unde secunda pars illius versus videtur specificatio prime partis. Unde glo. prius dixit facta: postea creata: facere enim et nos possumus: sed non creare: quod proprie est de nihilo aliquid facere.

¶ Ad secundum quod arguebatur per auctoritatem. Aug. dico: quod ibi accipit creationem pro reformatione in melius vel mutatione quod patet: quia postquam dixit verbum praedictum: immediate subiungit. Sicut dicimus creari magistratum atque vrbes. Unde patet quod equoce vtitur nomine creationis.

¶ Ad 3m cum dicitur quod omne ens aliud a deo creatum est: etc. dico quod verum est: vel secundum se totum: vel secundum prima principia ex quibus constitutum est. Et hoc secundo modo ens productum per naturam creatam creatum est: et sic secundum aliquem respectum creatum est: et secundum alium generatum est.

¶ Ad 4m cum dicitur quod versio minus respicit ens quam creatio etc. dico quod no minus respicit ens ex parte termini quam creatio ex parte principii: quia sicut creatio est ex nihilo: ita versio est in nihilo. et sicut versio est abesse: ita creatio est adesse. Quia tamo res magis respicit illud ad quod tendit: quam illud a quo recedit. Unde dicit. philosophi. 5. philosophicorum quod magis ab eo in quod quam ex quo denominatur mutatio: pro tanto dici potest quod versio minus respicit ens: quam creatio.

Questio 2. SEcundo queritur vtrum creatio sit mutatio. Et videtur quod sic. Quia heest verissime mutatio: quod est mutabilitatis ratio. Sicut enim dicit phlosophi. 2. metha. calidissimum est: quod est omnibus aliis ratio caloris. Sed secundum Augu. 12 de ciui. dei capi. 1. bona creata sunt mutabilia: quia de nihilo facta. Ergo factio de nihilo: maxime est mutatio.

¶ Item Dama libro primo capi. 3. dicit quod creabilia sunt veritibilia: quia quorum esse a versione incepit: hec versioni subtiecta sunt: ergo secundum ipsum: creatio est versio. Sed omnis versio est mutatioErgo creatio est mutatio.

¶ Item creatio est rei create inceptio: et inceptio est innouatio: et innouatio est mutatio. Ergo a primo creatio est mutatio.

¶ Item productio entis quantum ad suam formam substantialem: maior est mutatio: quod eius productio quantum ad eius formam accidentalem timnem. Ergo similiter productio quantum ad suam formam et materiam malor est mutatio quam eius productio secundum formam tantum. Sed productio entis secundum se totum est creatio. Ergo cretio est maxima mutatio.

Contra pni et prphysicorum distinguit triplicem mutatione siset ex non subieo inesentdum: quae est generantio: et ex subiecto in non suientdum: que est corruptio: et ex suiecto in subiectum: que est mots set videtur nuliam este muntationem paerter aliquam istarum. Sed creatio non est generatio nec corruptio: nec est mutatio a subiecto in suientum: que dicitur motus: ergo non est mutatio.

¶ Item phus eodem libro. parum ante sententiam pripositam: qunim omnis mutatio est ex quodamin quoqdidam mauisestat hot utiquam nomen. Sed creatio non est a quodam in quidam: sed ex non aliquo in aliud Ergonnon est mutatio

¶ Item terinsm mutationis non mutatur: ecundum subiectum. Sed creatura que est terinus creationis creatur. Ergo creatio non est mutatio.

Respondeo sicut dicit Ggatrego 5. Moralium inter medium et finem. Mutariex alio: ad aliud in re est. Et si intelligatur de vno extremo reali: in aliud extremum reale: sic creatio mutatio non est: quia creatio non habet reale extremum nisi terminum aud quem Siautem intelligatur non tanum de vno extremo realiad aliud extremum reale: sed etiam de vndeo extremo secundum rem: ad aliuam extremum secundum rationem et econmuerio. Sicut adnihilatio rei create quae est ab aente in non aliquid: et creatio que est a non aliquo in ens mutationes snt: qua negationes bene sunt entia rationis: inquantum ab intellectu apprehenduntur per oppositas affirmationes. Dicit enim Augu 8e sup Gnter ionice vitra medium: quam cum senfus intuetur id quond est eius priuatione quid non scitu agnoscit. Eet qaens secundum rationem est ems diminutum: vel secundum quid: videtur quod creationi non conueniat pieneratio mutationis sturicte et proprie dicte Est tamen muntatio aliquo modo scilicet secundum quam mutatio accipitur pro broductione entis non de aliquo. Unde illi ex rantur qui dicunt quam creatio non debet dici mutatio auaesse: si intelligant de omni modo mutationis: quia producinon de aliquo includit productum de nono esse. velincipere esse vt inferius ostendetur.

Ad primum ergo quod arguebatur quod creatio sit muntation dicendum quod non est idem mutatio: et mutabilitas. multa enim sunt mutabilia: que non sunt mutationes non oportet ergo comcedere: qua illud quam est ratio mutabilitatis in creaturis: sit mutantio. Sed quam sit maxime mutabile: quasi causa¬ liter: et sic creatio est maxime mutabilis inquantum ratione termini a quo: est ratio mutabilitatis in rebus creatis.

¶ Ad secundum dicendum quod cum Dama. dicit res incipere a uersione. improprie accipit uersionem quia versio proprie est ab aliquo in nihilo. Et sic dicendum ad minorem quod versio siue accipiatur secundum quod res dicuntur incipere a uersione: siue cum aliud dicitur in uersione tendere: mutatio non est loquendo proprie: est tamen mutatioaliquo modo: vt dictum est.

¶ Ad tertium cum dicitur quod inceptio est innouatio etc. dico quod quamuis omnis inceptio sit nouitas: tamen secundum aliquos creatio non est innouatio proprie loquendo sed nouatio: quia innouatio videtur eis idem: quod iterata nouatio: quamuis autem omnis innouatio sit mutatio: non tamen omni nouationi vel nouitati plene conuenit ratio mutationis conuenit tamen aliquo modo.

¶ Ad quartum cum dicitur: quod productio entis secundum materiam et formam: est maior mutatio quam productioentis secundum formam tantum Dico quod verum est quantum esset de ratione termini ad quem: non tamen ratione termini a quo: quia ibi terinus a quo realis non est: et ideo omnibus pensatis plus deficit a ratione vere: et proprie mutationis.

¶ Argumenta ad partem aliam procedunt de mutatione quae est ab vno extremo reali ad aliud extremum reale et sic concessum est creationem non esse mutationem.

Quaestio 3. Tertio queritur vtrum creatio actiua sit creator. Et videtur quod non. Quia de ratione rei que deus est: non est aliqua res secundum rationem. Sed de ratione creationis actiue: est aliqua relatio secundum rationemad creationem passiuam. ergo cum creator sit deus: creatio actiua non est creator.

¶ Item creatio actiua est actio tranfiens in rem exteriorem. quia aliter non inferret creationem que realiter esset passio. Sicut videmus quod quia praedestinare remanet in praedestinante non infert aliquam praedestinationem qui realiter sit passio. Sed nulla actio transiens in rem exteriorem est creator. Ergo creatio actiua non est creator.

¶ Item omnis actio que deus est prius: est ordnie nature quam creatura: quia creatio actiua et creatio passiua ad se inuicem referuntur. et sicut dicit philosophus libro praedica. ad aliquid videtur simul esse natura: Ergo creatio actiua non est creator: cum creator sit deus.

Contra omne quod est: aute est creator autem creatura. Sed creatio actio non est creatura: ergo est creator

Respondeo quod creatio actio est realiter idem quod ipse deus. Quicquid enim est in deo realiter idem est quod deus. Sed creatio actio est quedam actio manens in deo qua deus producit aliquid non de aliquo qua propter illa actio non habet rationem actiue creationis ab eterno. Quia illi actioni non conuenit ratio creationis actiue: nisi sub ratione qua per eam producitur creatura: que produci non potuit nisi ex tempore: vt inferius ostendetur. Qua propter bene dicitur quod creatio actiua principaliter nominat ipsam actionem que deus est: et ex consequenti connotat in creatura actualem et realem hitudinem ad creatorem. Et in ipsa diuina actione quandam habitudinem secundum rationem ad creaturam.

Ad primum in oppositum dicendum: quod sicut videmus quod quamuis nulla res rationis sit de ratione diuini attributi: secundum id quod est: et tamen aliqua res rationis est de eius ratione sub ratione qua attributum est. vt ostensum est lib. i. Sic dico quod quamuis nulla res rationis sit de ratione creationis actiue secundum id quod est: tamem deratione eius sub ratione qua actiua creatio est. est aliqua relatio rationis ad creationem passiuam.

¶ Uel potest dici quod de ratione creationis actiue non est quod aliqua res rationis consequatur eam nisi inquantum apprehenditur vt trinus realis relationis creationis passiue

¶ Ad a2m dicendum quod maior est falsa: nec valet eius probatio: quia quamuis non transeat in rem exteriorem tamen in re exteriori connotat aliquam realem et actualem habitudinem: ad creatorem. et talis actio: quamuis maneat in agente: tamen infert in effectu passionem realem.

¶ Ad 3m dicendum quod maior vera est de actione que deus est secundum id quod est: tamen considerata sub relatione rationis quam ex consequenti importat ad creaturam non est priornatura quam creatura: et sub tali relatione consideratur diuina actio: dum consideratur sub ratione qua est creatio actiua.

¶ Uel potest dici quod quamuis actio secundum id quod est prior sit ordine nature quam passiosecundum id quod est. cum sicut dicit auctor sex principiorum: passio sit effectus: illatioque actionis: quamuis habitudines cause et causati eas consequentes simul sint natura. Sic potest dici quod quamuis creatio actiua secundum id quod est. prior sit ordine nature quam creatio passiua: tamen habitudo realis consequens creationem passiuam et habitudo secundum rationem consequens creationem actiuam simul sunt natura.

Quaestio 4. QUarto queritur vtrum creatio passiua sit creatura. Et videtur quod non creari prius est ordine nature quam esse creatum: quia est viain ipsum. Sed secundum quod dicitur. 4o propositione de causis primo rerum creatarum est esse: et non est ante ipsum creatum aliud ergo creari non est res creata.

¶ Item philosophus. 5o phisico. generationis non est generatio neque mutationis mutatio: Ergo a simili nec creationis creatio: Sed omnis creatura est creationem. Sed creari non refertur ad deum per creationem: quia sic creationis esset creatio in infinitum: quod est inconueniens. Ergo creatio non est creatura.

¶ Item si creatio esset creatura non videretur esse alia creatura quam relatio ad creatorem. Sed creatio non est talis relatio: quia creatura ad creatorem semper refertur: et tamen creatura non semper creatur: ergo creatio non est creatura.

Contra sicut se habet creatio actiua ad creatorem: ita creatio passiua ad creaturam. Sed creatio actio est creator: ergo creatio passio est creatura.

¶ Item Dama. lib i. c. 3 dicit quod omnia quae sunt: aut creabilia sunt: aut creator. Ergo creatura.

Respondeo quidam dicunt quod sicut non est possibidile creaturam creari par aliam potentiam quam per illam per quam deus potest creare: siic non creatur alia creatione quam per illam per quam deus creat. Unde secundum istos non est aliqua creatio passiua: nisi quantum admodum significandi et denominandi: ita quod creatio passiua realiter idem est cum creatione actiua. Sicut predestinatio passio cum praedestinatione que est actio. Sicut enim creare est dei iussio: qua aliquid facit non de aliquo: ita creari est quoddam iuberi quo aliquid sit non de aliquo.

¶ Sed hec opinio non videtur conueniens. Communis enim opinio doctorum ponit creationem passiuam realiter differentem ab actiua. Nec valet iliud simile quod pro se adducunt de praedestinatione. quia praedestina tio nihil reale actu connotat in predestinato: quamuis effectum predestinationis consecuturus sit predestinatus. Creatio autem actiua connotat effectum in actu: et in ipso realem habitudinem ad creatorem.

¶ Alii dicunt quod creatio passioest quedam mutatio: que in instanti corrumpitur: que est viain esse creature.

¶ Sed contra nulla res corrumpi potest in eodem instanti in quo est impossibile: est enim rem in eodem instanti esse et non esse.

¶ Preterea illud quod est via in aliud prius est ordine nature quam illud in quod est via. Sed nullum accidens prius fuit ordine nature quam substantia creata: omnis autem mutatio accidens est.

¶ Dico ergo ad quaestionem quod cum creari sit sine motu et mutatione proprie dicta. quibus subtractis a passione non remanet in passo nisi relatio ad agens quod creari non est aliud quam nunc primo esse ab aliquo non de aliquo: et hoc importat ralationem ipsius essentie create ad creatorem. Unde ipsa rlatio est de ratione creationis passiue.

Ad primum in oppositum dicendum quod creari non est via in esse creature immo est ip¬ sum esse creature: sub ratione qua nune primo acceptum ab aliquo non de aliquo: nulla ergo est realis via in esse creature nisi ipsa creatio actiua a qua est creatum esse.

¶ Ad secundum cum dicitur quod creationis non est creatio etc. dico quod ipsa creatio secundum quod idem est quod nunc primo referri ad datorem ipsius esse creatur: vel vt proprius dicam concreatur: quia illud proprie creatur quod natum est existere per seillud autem proprie concreatur quod non potest existere per se: non concreatur tamen per aliam creationem quam per ipsam creationem actiuam passiuo modo significatam. Creationis ergo non est creatio secundum eandem rationem: sed bene creationis secundum vnam rationem est creatio secundum aliam rationem: creatio enim actiua causa est creationis passiue.

¶ Ad 3m dicendum quod illa relatio quam dicit creatio passio in creatura ad deum referiurealiter se ipsa non alia relatione secundum rem quamuis alia secundum rationem: in relationibus autem que sunt secundum rationem non est inconueniens procedere sine fine.

¶ Alii volunt dicere quod sicut accidens non est nisi inquantum per ipsum aliud est tale. Quia secundum philosophum. 7. metaphisice. Accidentia dicuntur entia: quia entis: ita volunt quod relatio creature ad datorem sui esse non refertur ad deum nisi inquantum creatura per ipsam relationem refertur ad illum. Sed prima responsio est melior.

¶ Ad quartum dicendum quod quamuis creatura quamdiu est ad creatorem referatur non tamen oportet quod semper creetur quamdiu est: quia creari non dicit referri ad creatorem: sed dicit nunc primo referri. Creatura autem quamuis ipsa quamdiu est ad creatorem referatur: tamen quamdiu est non semper refertur ad creatorem nunc primo.