Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in Libros Sententiarum

Liber 1

Praefatio

Prologus

Articulus 1

Praeambulum

Circa litteram

Distinctio 1

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 2

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 3

Pars 1

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Pars 2

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 4

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 5

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 6

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 7

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 8

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 9

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 10

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 11

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 12

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 13

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 14

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 15

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 16

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 17

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 18

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 19

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 20

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 21

Praeambulum

Articulus 1

Circa littera

Distinctio 22

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 23

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 24

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 25

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 26

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 27

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 28

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 29

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 30

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 31

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 32

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 33

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 34

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 36

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 37

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 38

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 39

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 40

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 41

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 42

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 43

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 44

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 45

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 46

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 47

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 48

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Liber 2

Praefatio

Distinctio 1

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 2

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 3

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Articulus 7

Articulus 8

Circa litteram

Distinctio 4

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 5

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 6

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 7

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 8

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 9

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 10

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 11

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 12

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 13

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 14

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 15

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 16

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 17

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 18

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 19

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 20

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 21

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 22

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 23

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 24

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 25

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 26

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 27

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 28

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 29

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 30

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 32

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 33

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 34

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 35

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 35

Distinctio 36

Praeambulum

Praeambulum

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 1

Articulus 1

Circa litteram

Articulus 2

Articulus 2

Circa litteram

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 37

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 38

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 39

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 40

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 41

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 42

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 43

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 44

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Liber 3

Praefatio

Distinctio 1

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 2

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 3

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 4

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 5

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 6

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 7

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 8

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 9

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 10

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 11

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 12

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 13

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 14

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 15

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 16

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 17

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 18

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 19

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 20

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 21

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 22

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 23

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Articulus 7

Articulus 8

Circa litteram

Distinctio 24

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 25

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Circa litteram

Distinctio 26

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Circa litteram

Distinctio 27

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Articulus 7

Articulus 8

Articulus 9

Circa litteram

Distinctio 28

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 29

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 30

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 31

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 32

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 33

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 34

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 35

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 36

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 37

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 38

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 39

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 40

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Liber 4

Prologus

Distinctio 1

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Circa litteram

Distinctio 2

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 3

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 4

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 5

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 6

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Circa litteram

Distinctio 7

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Articulus 7

Circa litteram

Distinctio 8

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 9

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 10

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Articulus 7

Circa litteram

Distinctio 11

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 12

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Circa litteram

Distinctio 13

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 14

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Articulus 7

Articulus 8

Articulus 9

Articulus 10

Articulus 11

Circa litteram

Distinctio 15

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 16

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 17

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 18

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Articulus 7

Articulus 8

Articulus 9

Articulus 10

Articulus 11

Articulus 12

Circa litteram

Distinctio 19

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 20

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 21

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 22

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 23

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 24

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 25

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Circa litteram

Distinctio 26

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 27

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 28

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 29

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 30

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 31

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 32

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 33

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 34

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Circa litteram

Distinctio 35

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 36

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Circa litteram

Distinctio 37

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 38

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Articulus 7

Articulus 8

Articulus 9

Articulus 10

Circa litteram

Distinctio 39

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 40

Praeambulum

Articulus 1

Circa litteram

Distinctio 41

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 42

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Circa litteram

Distinctio 43

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Articulus 7

Circa litteram

Distinctio 44

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 45

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Articulus 6

Articulus 7

Circa litteram

Distinctio 46

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 47

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 48

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Circa litteram

Distinctio 49

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Distinctio 50

Praeambulum

Articulus 1

Articulus 2

Articulus 3

Articulus 4

Articulus 5

Circa litteram

Prev

How to Cite

Next

Articulus 2

1

COnsequenter queritur de secundo principali. Et circa hoc queruntur quatuor.

2

¶ Primo vtrum alirino dionum nnte der deccotum die di. minui.

3

¶ Secundo vtrum illud bonum per peccatum possit tolli.

4

¶ Tertio vtrum priuatio modi speciei et ordinis sit effectus peccati.

5

¶ Quarto vtrum diminutio boni nature facta in anima per peccatum habeat rationem peccati.

Quaestio 1

6

¶ Questio. I. PRimo ostendo quod aliquod bonum catum non possit diminui: quia non ratione act nature per pecsubstrati: actus enim ille inquantum actus bonum quid est: bonum autem non est diminutiuum boni: nec ratione deformitatis: quia illa pura priuatio est: nulla autem actio priuationi conuenit: ergo peccatum nullo modo bonum nature diminuit.

7

¶ Item nullum accidens agit in proprium subiectum. Sed malus voluntatis actus quoddam accidens est: ergo nihil agit in anima que est eius subiectum: ergo nec naturale bonum anime diminuit.

8

¶ Item per peccatum non diminuitur anime substantia: nec potentie eius que incorruptibiles sunt: nec proprie passiones essentie anime: vel potentiarum: quia propria passio manet integra quamdiu manet integrum subiectum: ergo non est aliquod bonum naturale in anima quod possit diminui per peccatum.

9

¶ Item non est grauius peccatum hominis quam peccatum angeli. Sed per peccatum angeli nullum bonum nature fuit diminutum in eo. Dicit enim Diony. 4. ca. de di. no. quod date eis angelice donationes nunquam fuerunt commote: sed integri et clarissimi sunt: ergo nec per peccatum hominis aliquod bonum nature diminuitur in eo.

10

Contra Aug. enchi. 5. caua animorum quecumque sunt vitia naturalium sunt priuationes bonorum.

11

¶ Item idem in eodem: quod nullo bono priuat non nocet. Sed si vnus homo esset constitutus in puris naturalibus nihilominus peccatum sibi noceret: ergo aliquo bono naturali ipsum priuaret: quia non esset in eo nisi naturale bonum: ergo per peccatum bonum nature diminui potest.

12

Respondeo quod bonum nature. Uno modo potest accipi pro principiis componentibus substantiam: et propotentiis naturalibus: et haec bonum per peccatum non minuitur.

13

¶ Alio modo potest accipi pro iustitia originali: non quia consistebat in puris naturalibus: sed quia fuit collata toti nature humane in adam: et hoc bonum fuit ablatum per peccatum primi parentis. Tertio modo potest accipi pro naturali aptitudine ad virtutem: et haec bonum minuitur per peccatum. peccatum enim contrariatur virtuti: ex actu autem peccati derelinquitur in anima aliqua inclinatio ad similem actum: et quanto aliquid magis inclinatur ad vnum contrarium tanto minorem aptitudinem habet ad aliud. Et ideo quanto homo magis peccat tanto minus habet de naturali aptitudine ad virtutem.

14

Ad primum in oppositum dicendum: quod iua diminutio duo importat scilicet actionem et defectum: primum conuenit peccato ratione actus substrati: secundum ratione deformitatis que est in actu. Unus enim defecius bene est causa alterius. fames enim quandoque causa est mortis.

15

¶ Ad secundum dicendum: quod accidens existens in natura que potest reflecti super se ipsam bene est instrumentum quo natura egit in se ipsam. Sed anima est talis nature que per voluntatem reflectere se potest super se spsam: et ideo per malum voluntatis actum aliquid potest corrunpere in se ipsa.

16

¶ Ad tertium solutum est per dicta in corpore quaestionis.

17

¶ Ad quartum dicendum: quod procedit de bono nature primo modo dicto: et sic intelligenda est auctoritas Dionysii: certum est enim quod per peccatum angeli fuit in eo diminuta naturalis aptitudo ad virtutem.

Quaestio 2

18

¶ Questio. II. SEcundo queritur vtrum aptitudo naturalis in anima ad virtutem per peccatum totaliter possit tolli. Et videtur quod sic: omne finitum per subtractionem alicuius finiti ab eo finicies potest totaliter corrumpi: si non sit subtractio secundum eandem proportionem. Sed aptitudo naturalis in anima ad virtutem finita est: quia quicquid actu est in anima finitum est. Cum ergo per quodlibet peccatum diminuatur praedicta aptitu do: et non secundum eandem proportionem: quia quandoque plus diminuit ex ea sequens peccatum quam precedens: ergo videtur quod ad vltimum totaliter per peccatum possit tolli.

19

¶ Item in beatis animabus totaliter est corrupta aptitudo naturalis ad malum: quia vbi est talis aptitudo: est vel esse potest inclinatio ad malum: que cum mala sit: cum beatitudine esse non potest: ergo a simili in damnatis totaliter est corrupta aptitudo naturalis ad virtutis bonum.

20

¶ Item aptitudo supernaturalis ad bonum que fundata est super charitatem potest totaliter tolli per peccatum eo quod sibi per peccatum contrariatur: ergo similiter cum peccatum contrarietur naturaliaptitudini ad virtutem: quia aliter eam non diminueret: vetur quod per peccatum totaliter possit toli.

21

¶ Item in damnatis totaliter est corrupta possibilitas reuertendi ad bonum virtutis: quia vt superius ostensum est in malitia obstinati sunt. Sed qui non possunt reuerti ad virtutem nullam habent aptitudinem naturalem ad eam: ergo in damnatis aptitudo predicta per peccatum totaliter est corrupta.

22

¶ Item palsmus de peccatoribus loquens ad deum dicit: Imaginem ipsorum ad nihilum rediges. Sed aptitudo naturalis in anima ad virtutem fundatur super imaginem dei in anima: ergo illa aptitudo per peccatum totaliter tolli potest.

23

¶ Item aptitudo naturalis ad virtutem fundatur super principia virtutis que sunt naturalis cognitio et dilectio rectitudinis. Sed in damnatis non est naturalis dilectio rectitudinis: tunc enim reuerti possent ad virtutem. Sicut ignorans conclusionem per cognitionem principii reuerti potest ad conclusionis cognitionem: ergo videtur quod in damnatis aptitudo naturalis ad virtutem per peccatum totaliter est corrupta.

24

¶ Item esse relationis dependet ex duobus scilicet ex subiecto et termino: et quocumque istorum totaliter destructo: ipsa totaliter destruitur. Sed aptitudo naturalis ad virtutem vltra ipsam animam nihil videtur dicere: nisi quandam relationem ad virtutem. Cum ergo per peccatum possit virtus in anima totaliter destrui: videtur quod per peccatum possit destrui: etiam ipsa aptitudo ad virtutem.

25

Contra Aug. 2. libro confes. parum ante principium sic ait furtum certe punit lex tua domine: et lex scripta in cordibus hominum quam nec ipsa delet iniquitas. Sed aptitudo naturalis ad virtutem super praedictam legem fundatur in anima: ergo ipsam aptitudinem ad virtutem nulla potest totaliter delere iniquitas.

26

¶ Item Aug. in ench. ca. 5. bonum minui malum est: quamuis quantuncumque minuatur: remaneat aliquid necesse est.

27

¶ Item in anima potest succedere vnus malus actus voluntatis alii sine fine. Sed qualibet malus actus voluntatis anime nocet: ergo quilibet malus actus voluntatis animam priuat aliquo bono: quia secundum Aug. in ench. ca. 5 quod nullo bono priuat non nocet: ergo per peccatum potest minui aliquod bonum in anima sine fine. Sed sicut dicit Aug. in capitulo preallegato: quamdiu corrumpitur natura: in est ei bonum quo priuetur: ergo bonum nature quod per peccatum in anima diminuitur: nunquam per peccatum totaliter tolli potest

28

Respondeo quod aptitudo naturalis in anima ad virtutem per peccatum semper potest diminui: non tamen totaliter tollitur. Quod diuersi diuersimode de clarare conantur.

29

¶ Dicunt enim quidam quod praedicta diminutio est secundum eandem proportionem: et ideo ipsa aptitudo diminui potest sine fine: et tamen semper aliquid remanebit.

30

¶ Sed non est hoc verum: quia tunc peccatum praecedens semper plus diminueret de praedicta aptitudine quam peccatum sequens: decima enim totius non diminuti: maior est quam decima huisquod remanet post diminutionem. Nunc autem frequenter accidit quod peccatum sequens plus corrumpit de naturali aptitudine ad virtutem quam peccatum quod ipsum immediate praecessit.

31

¶ Alii dicunt quod aptitudo naturalis ad virtutem semper scaturit a sua radice: sicut aqua a fonte: et ideo quantuncumque minuatur: nunquam totaliter corrumpitur: eo quod radix eius que est imago dei in anima: per peccatum nec corrupitur: nec minuitur.

32

¶ Sed contra hoc est: quia secundum hoc illud quod de aptitudine naturali ad virtutem per peccatum corruptum est: sine penitentia et gratia dei posset naturaliter reparari: quod falsum est.

33

¶ Alii dicunt quod predicta aptitudo non minuitur secundum essentiam que finita est. Sed quantum ad eius efficientiam que quodammodo infinita est: inquantum ex illa possunt elici actus: et dispositiones generari sine fine propter nature anime perpe tuitatem

34

¶ Sed hoc non satisfacit intellectui: per peccatum enim non corrumpitur bonus actus eliciendus ex ista aptitudine: quia ille actus nondum inerat. Sed per quodlibet actuale corrumpitur aliquod bonum praeexistens in anima. Inter enim alias differentias inter peccatum originale et actuale: hoc est vna: quod peccatum originale est priuatio boni debiti nunquam habiti. Sed per peccatum actule priuatur anima aliquo bono debito prius habito.

35

¶ Alii dicunt quod illa aptitudo non diminuitur per subtractionem alicuius ab ea. Sed per hoc quod per peccatum apponitur impedimentum pertingendi ad terminum qui est virtus: impedimenta autem talia apponi possunt sine sfine: secundum quod anima addere potest peccatum peccato sine fine: et ideo nunquam totaliter tollitur et semper diminuitur.

36

¶ Sed contra aut per appositionem illius impedimenti corrumpitur aliquid de predicta aptitudine aut nihil. Non nihil: quia secundum Aug. in ench. 5. ca. peccatum nocet adimendo bonum. Si autem de predicta aptitudine aliquid corrumpitur: redit prima difficultas scilicet quomodo de ea semper aliquid potest corrumpi: et nunquam totaliter potest tolli.

37

¶ Uidetur ergo mihi sic dicendum: quod predicte aptitu dinis radix: vel fundamentum in anima est imago dei: terminus autem est virtus formata qua potest anima coniungi cum deo: per gratuitam cognitionem et dilectionem. Potest ergo predicta aptitudo intelligi diminui vel ex parte sue radicis: vel ex parte termini per appositionem impedimentorum virtutis. Sicut naturalis aptitudo in corpore diaphano ad receptionem luminis in suo profundo: potest intelligi diminui. Uel per diminutionem diaphanitatis. Uel per appositionem alicuius impedientis luminis receptionem: sicut est nebula: vel elongatio ipsius a luminari. Primo modo non potest minui: nec corrumpi in anima aptitudo naturalis ad virtutem: quia naturalis imago dei in anima: nec corrumpi potest: nec minui. Sed secundo modo: quia per quodlibet impedimentum virtutis corrumpitur in anima aliquis gradus propinquitatis: vel idoneitatis ad virtutem: per cuius corruptionem nature amime minus remanet apta ad virtutem: et hii gradus sibi possunt succedere in anima sine fine quamuis simul non sint in actu nisi vnus quo per impedimentum virtutis corrupto remanet anima in alio gradu propinquitatis vel idoneitatis magis remoto. Sicut per appositionem nebule inter corpus diaphanum et luminare: vel per eius eltiogationem a luminari: corrumpitur aliqua habitudo que erat in ipso ad luminis receptitudinem in suo profundo. vtpote aliquis gradus propinquitatis ad predictam receptionem: quo gradu corrupto remanet in gradu remotiori. Per quodlibet autem peccatum apponitur in anima aliquod impedimentum virtutis scilicet elongatio anime a deo: et obstaculum inter animam et deum. Quod sic patet: rectitudo enim legis eterne decernit animam obligari actuali peccato ad mendam que sit per penitentiam vetam: cuius carentia est quaedam distantia et obstaculum inter animam et deum: secundum quandam similitudinem distantie et obstaculi in corporalibus. Sicut enim corpus non potest coniungi cum termino nisi transeundo distantiam mediam: nec recipere lumen nisi remoto obstaculo quo impeditur re cipere lumen: sic anima non potest recipere lumen gratie: nec coniungi cum termino qui deus est: per gratuitam cognitionem et dilectionem nisi remouendo et pertranseundo per penitentiam carentiam emende debite pro actu peccati. Unde Isa. 19. ca. Uolens signatre per peccatum poni distantiam et obstaculum inter animam et deum: sic ait: iniqui tates vestre diuiserunt inter vos et deum vestrum: et peccata vestra absconderunt faciem eius a vobis ne exaudiret. Sequitur ergo quod per peccatum semper potest diminui inanima naturalis aptitudo ad virtutis susceptionem et ad disponendum se ad eam. Quia tamen huius aptitudinis radix in anima nec corrumpi potest: nec minui: impossibile est predictam apetitudinem per peccatum totaliter tolli.

38

Ad primum in oppositum dicendum: quod aptitus do naturalis in anima ad virtutem secd quod accipitur pro habitudine media inter ipsam imaginedei in anima et virtutem: habet infinitos gradus in potentia non in actu: vnde vno actu et vno gradu corrupto per impedimentum appositum per peccatum remanet in gradu alio magiremoto. Ut in corpore quaestionis ostensum est.

39

¶ Ad secundum dicendum: quod naturalis aptitudo ad bonum fundatur super imaginem dei in anima: et quia hoc imago in anima per peccatum destrui non potest: ideo aptitudo naturalis ad bonum non potest destrui totaliter per peccatum. Sed aptitudo qua creatura rationalis inclinatur seu inclinari potest ad malum: consequitur creaturam inquantum est de nihilo per bonum supernaturale non confirmatam: et ideo per supernaturalem confirmationem apti tudo ad malum predicta totaliter tolli potest

40

¶ Ad tertium dicendum: quod non est simile de aptitudine naturali ad bonum et de aptitudine supernaturali fundata super charitatem: quia prime aptitudini non contrariatur peccatum ratione sue radicis: sed ratione sue pertingentie ad terminum qui est virtus. Sed radici secunde aptitudinis contrariatur mortale peccatum: et ideo ipsam totaliter tollit.

41

¶ Ad 4 cum dicitur quod qui non possunt reuerti ad virtutem nullam habent aptitudinem ad eam etc. dico quod non est verum: posse enim reuerti ad virtutem dicit potentiam non impeditam saltem totaliter. Sed esse aptum natum ad virtutem est habere talem naturam cui est consonum et conueniens habere potentiam: et illud adiutorium quo possit habere virtutem: et ideo quamuis damnati non possint reuerti ad virtutem eo quod voluntas in eis impedita est per obstinationem: tame apti nati sunt ad virtutem. Sicut dicimus quod cecus non potest videre: et tamen est aptus natus videre: nisi enim damnati essent apti nati ad virtutem non esset in eis remorsus conscientie de virtutis amissione.

42

¶ Ad quantum dicendum: quod in verbo proposito potest accipi imago pro gloria temporali que comparatur imaginibus que apparent in somno: eo quod sicut euigilantes nihil de illis imaginibus inueniunt sic anima cum euigilat per egressum a corpore nihil secum portat de gloria temporali. Unde glosaImaginem ipsorum id est gloriam temporalem quam ipsi querut ad nihilum rediges.

43

¶ Uel si intelligatur de imagine dei in anima: tunc redigi ad nihilum accipitur pro deformari et vilificari: secundum quem modum dicimus de homine qui de magno statu caua dit in statum vilem et miserum: quod redactus est ad nihilum.

44

¶ Ad sextum dicendum: quod per naturalem cognitionem et dilectionem boni voluntas obstinata in malo reuerti ad veram virtutem non potest. Sicut ignorans per cognitionem principii ad conclusionis cognitionem: non enim ita necessaria connexione se habet virtus ad naturalem cognitionem et dilectionem boni: sicut conclusio ad principium: cum in ipso includatur quamuis implicite.

45

¶ Ad septimund dicendum: quod quamuis per peccatum possit totaliter in anima destrui virtus in actu: non tamen totaliter destrui potest in aptitudine: et ideo sicut remanet virtus in aptitudine nature: ita semper remanet in anima naturalis aptitudo ad virtutem: non enim importat relationem actualem: sed aptitudinalem.

Quaestio 3

46

¶ Quaestio III. Tertio queritur vtrum priuatio modi speciei et ordinis sit effectus peccati. Et videtur quod non. Aug. in libro de natura boni parum post principium: loquens de modo specie et ordine: dicit quod vbi hoc tria magna sunt: magna bona sunt: vbi parua sunt: parua bona sunt: vbi nulla sunt: nullum bonum est. Sed per peccatum non ad nihilatur totum bonum ipsius anime: ergo per peccatum non priuatur modo specie et ordine.

47

¶ Item Aug. in eodem lib. quasi statim post auctoritatem praeallegatam: malum nihil aliud est quam corruptio vel modi: vel speciei: vel ordinis. Sed peccatum est malum: ergo peccatum est corruptio vel modi: vel speciei: vel ordinis. Sed nihil est effectus sui ipsius: ergo priuatio istorum non est effectus peccati.

48

¶ Item philosophus 10 meta. non contingit plura vni esse contraria. Sed modus species et ordo sunt res plures: ergo non contrariantur vni peccato. Cum ergo peccatum corrumpat bonum in anima ratione contrarietatis. Uidetur quod corruptio cuiusque istorum non fit effectus vnius peccati.

49

¶ Item ista tria sunt in anima inquantum habet deum pro causa efficienti: exemplari et finali. Sicut in primo lib. declaratum est. Sed per peccatum non potest corrumpiilla triplex habitudo in anima ad deum: ergo predictorum trium priuatio non est effectus peccati.

50

Contra bonum virtutis gratuite in anima habet modum speciem et ordinem: quia hoc tria in omni bono sunt. Sed per peccatum mortale priuatur anima gratuita virtute: ergo et modo et specie et ordine gratuite virtutis.

51

¶ Item vt habitum est in precedenti quaestione per peccatum diminuitur natura lis aptitudo ad virtutem. Tum ergo quantum diminuitur de bonitate rei: tantum diminuatur de eius modo specientie et ordenne videtur quod per peccatum diminuatur modus species et ordo qui sunt in naturali aptitudine ad virtutem.

52

Respondeo sicut in primo libro dictum est. Modus est in re inquantum habet deum procausa efficienti: ex hoc enim mensurata est species inquantum habet deum pro causa exemplari: ex hoc enim spetiosa est. Ordo in quantum habet deum pro causa finali: eo enim ipso ordinata est. Et quia omne bonum deum respicit sub ista triplici habitudine: ideo res quantum habet de bonitate: tantum habet de modo specie et ordine: et ecomuerso. In anima autem ad praesens considerare possumus triplex bonum scilicet bonum absolutum spectans ad naturalem suam perfectionem: et bonum naturalis aptitudinis ad virtutem: et bonum gratuite virtutis. Et quodlibet istorum habet suum modum speciem et ordinem. Et quia bonum primo modo dictum per peccatum nec corrumpitur nec minuitur: ideo modus species et ordo illius boni per peccatum nec corrumpitur nec minuitur. Et quia bonum secundo modo dictum per peccatum minuitur: sed non totaliter tol litur: vt in precedenti quaestione dictum est: ideo modus species et ordo illius boni per peccatum minuuntur: sed non totaliter tolluntur. Et quia bonum tertio modo dictum per peccatum mortale totaliter tollitur quantum ad formam virtutis: que est gratia gratum faciens: quia peccatum mortale nihil compatitur secum de gratia gratum faciente: ideo modus species et ordo forme illius boni totaliter tolluntur per mortale peccatum.

53

¶ Argumenta ad partem secundam procedunt: de modo specie et ordine: secundum quod sunt in bono virtutis gratuite et in bono naturalis aptitudinis ad virtutem: et ideo concedantur.

54

Ad primum in oppositum dicendum: quod procedit de modo specie et ordine: secundum quod sunt in bono absoluto pertinente ad naturalem anime perfectionem: et verum est quod talis modus species et ordo per peccatum nec corrumpuntur nec minuuntur.

55

¶ Ad secundum dicendum: quod et si peccatum formaliter sit priuatio alicuius boni modi speciei et ordinis inactione: tamen in ipsa anima quantum ad esse moris potest causare istorum trium priuationem.

56

¶ Ad tertium dicendum: quod quamuis vni non possit esse contrarium nisi vnum primo et directe: plura tamen possunt repugnare vni ex consequenti et indirecte. Dico ergo quod peccatum primo et directe opponitur ordini in debitum finem: et quia quantum res ordinatur in finem tantum respicit deum sub ratione cause efficientis et exemplaris: ideo quantum per peccatum corrunpitur de rei ordine: tantum per peccatum corrumpitur de rei modo et specie. Unde hec tria in omni re equalia sunt inter se: et vbi diminuuntur vel corrumpuntur equaliter diminuuntur vel corrumpuntur.

57

¶ Ad quartum dicendum: quod procedit de modo specie et ordine secundum quod sunt in bono absoluto spectante ad naturalem anime perfectionem.

Quaestio 4

58

¶ Questio. IIII. QUarto queritur vtrum diuinum tio boni nature facta in anima per peccatum hebeat rationem peccati. Et videtur quod non: quia omne quod habet rationem peccati macula est. Sed ex consideratione cuiuscumque rei: non remanet intellus maculatus: ergo nec ex quocumque desiderio remanet voluntas maculata: quod non esset verum si diminutio boni nature facta in anima per peccatum haberet rationem peccati.

59

¶ Item Aug. contra faustum lib. 22 quasi medio loco inter principium et medium dicit quod peccatum est falsum vel dictum vel concupitum contra eternam legem. Sed hoc difffinitio non conuenit diminutioni boni facte in anima per peccatum: ergo sibi non conuenit ratio peccati.

60

¶ Item nihil inuoluntarium habet rationem peccati. Sed diminutio boni nature in anima non est voluntaria. peccator enim eam non vult: ergo non habet rationem peccati.

61

¶ Item differentia est inter effectum et causam: effectus enim non est causa. Sed diminutio boni nature in anima est effectus peccati: ergo non est peccatum.

62

Contra Au. de te dit. qen qualtt duli incipium: omne peccatum est iniustitia: et pa¬ rum post dicit: quod iniustitia non est aliud quam absentia debite iustitie. Sed diminutio boni facta in anima per peccatum est quedam absentia debite iustitie: ergo illa diminutio est peccatum.

63

¶ Item si non haberet rationem peccati: tunc homo dormiens in quo non est aliquis actus peccati: non posset vere dici habere peccatum: quod falsum est.

64

¶ Item non tantum actus iustitie dicitur iustitia: sed etiam habitus per iustos actus causatus: ergo similiter non tantum actus peccati est peccatum: sed etiam diminutio boni: et pronitas mala causata per actum peccati est peccatum.

65

¶ Item per actum peccati causatur macula in anima. Unde Eccl. 47. dicitur salomoni. dedisti macula in gloria tua. Sed illa macula habet rationem peccati. Cum ergo non videatur aliud esse quam quedam diminutio boni nature in anima facta per peccatum. Uidetur quod illa diminutio habeat rationem peccati.

66

Respondeo quod sicut homo potest dici iustus secundum actum et secundum habitum. Sic homo potest dici peccator et secundum actum et secundum habitum. Sed sicut ratio boni iusti principalius inuenitur in actu iusto quam in dispositione causata in anima per actum iustum: et generaliter ratio boni principalius inuenitur in bono actu quam in bono secundum habitum tantum. Sic dico quod ratio mali quod est peccatum per prius et principalius est in malo voluntatis actui quam in diminutione boni debiti facta per malum voluntatis actu. Secundario tamen et per quandam habitu dinem ad malum voluntatis actum illa diminutio boni: participat rationem peccati. Nec est intelligendum quod illa diminutio boni in facto esse sit totaliter idem quod carentia emende debite ao actu peccati: immo differunt: sicut corruptio alicuius gradus pro pinquitatis in corpore ad luminis susceptionem et obstaculum quo ille gradus corrumpitur. Et forte plus habet de ratione peccati praedicta carentia quam diminutio ipsius naturalis aptitudinis ad virtutem. propinqus enim videtur se habere ad malum votuntatis actum.

67

Ad primum in oppositum dicendum: quod non est simile de voluntate et intellectu: quia res intelligibiles sunt in intellectu per modum ipsius intellus: et ideo ex eis non inficitur. Sed magis perfectione secundaria proficitur. Sed actus voluntatis et consistit in motu ad ipsas res. est enim quaedam transformatioamantis in amatum: et ideo maculatur quando eis inordinate inheret. Unde dicitur de peccatoribus osee. 9. facti sunt abhominabiles: sicut ea quae dilexerunt

68

¶ Ad 2m dicendum: quod illa descriptio datur de peccato in actu tantum.

69

¶ Ad 3m dicendum: quod quamuis peccator per se non velit diminutionem boni nature: quia secundum Diony. 4. ca. de di. no. nemorespiciens malum facit quae facit. tamen vult eam per accidens: inquantum vult illud quod est causa illius. Nec mirum: quia etiam ipsam deformi tatem quae est in actu: non vult nisi per accidens.

70

¶ Ad 4m dicendum: quod quamuis effectus non sit causa: non tamen ex hoc potest concludi quod illa diminutio boni nature nullum sit peccatum. Sed quod non est illud peccatum: cuius est effectus: et hoc est verum.

71

¶ Argumenta ad partem aliam procedunt de peccato secundario modo dicto.

72

¶ Primum tamen argumentum peccat in forma: quia procedit ex duabus affirmatiuis in 2o figura.

PrevBack to TopNext