Articulus 1

¶ Quaestio I. PRimo ostendo quod non prius ordine nature: angelus naturali cognitione intellexit se quam deum: sed ecouerso. Quia Aug. li. ie confes. inter medium et finem: Si ambo videmus verum esse quod dicis: et ambo videmus verum esse quod dico. Ubi queso id videmus: nec ego vtique in te nec tu in me. Sed ambo in ipsa que supra mentes nostras est incommutabili veritate. Ergo incommutabilis veritas: que deus est: est ratio que cognoscimus quicquid cognoscimus. Sed prius ordine nature cognoscitur ratio coguoscendi: quam cognitum per ea. Ergo prius ordine nature angelus intellexit deum quam se ipsum.

¶ Item Aug. 8. de trinitate c. 3. Bonum hoc: et bonum illud: tolle hoc et tolle illud: et vide ipsum bonum si potes: ita deum videbis. Deus ergo est bonum non hoc nec illud: sed sub ratione qua bonum. Ergo a simili ens non sub ratione qua hoc ens vel illud: sed sub ratione qua ens: est deus: et tale ens est ens in generali. Sed secundum Auic. i. metha. c. 5. ens imprimitur in anima prima impressione: que non acquiritur ex aliis notioribus se. Ergo deus est primum cognitum ab anima. ergo a simili: ab intellectu angelico.

¶ Item cognitio cause ordine nature prior est quam cognitio effectus. Ergo cum deus sit causa ipsius angeli: et angelus sit eius effectus: prius ordine nature cognouit angelus deum: quam se ipsum.

Contro octaua propositione de causis: omnis intelligentia scit quod scit quod est supra se: quoniam acquirit bonitates ab eo: ergo intelligentia non cognoscit deum nisi per illud quod recipit ab illo. Sed quicquid recipit a deo est ipsa met: vel illud quod est in se: ergo prius ordine nature cognouit se: vel illud quod est in se: quam ipsum deum.

¶ Item secundum philosophum libro predicamentorum: prius est a quo non conuertitur consequentia. Sed sequitur intellectus cognoscit: ergo cognoscit se ipsum. Quia secundum Aug. 10. de trini. ca. 3. ignorans se non potest scire se nosse aliud. Potest autem intellectus aliquis: aliquo modo se cognoscere non cognoscendo deum. Sicut patet in intellectu insipiente. Unde Isa. i. israel me non cognouit. Ergo prior ordine nature est cognitio ipsius quam cognitio dei.

Respondeo quod quilibet angelus prius ordine nature: intellexit se quam deum: quia cognitione naturali non cognouit deum per essentiam ipsius dei. Ergo per effectus precognoscendo scilicet aliquem dei effectum. Sed inter effectus dei prius ordine nature cognouit se: quia sibi presentialior erat: et amabilior et proportionabilior. ergo prius ordine nature naturali cognitione cognouit se ipsum quam deum.

Ad primum in oppositum dicendum quod incommutabilis veritas que deus est: est ratio effectiua cognoscendi quicquid cognoscimus. Sed non est ratio formalis qua cognoscimus quicquid cognoscimus: nisi mediante aliqua eius influentia: qua noster intellectus informatur: quod est lumen naturale: quantum ad naturalem cognitionem. Et ratione illius luminis dicimur naturaliter cognoscere in prima veritate. Sicut dicimur videre in sole: quia videmus in lumine influxo a sole.

¶ Et praeterea non semper prius ordine nature: cognoscitur ratio cognoscendi: quam cognitum per eam. Prius enim ordine nature cognoscit intellectus noster quidditatem alicuius rei quam illius similitudinem que est ratio cognoscendi: et ens absolute quam veritatem.

¶ Ad secundum cum dicitur quod bonum sub ratione qua bonum: est ipse deus. Dico quod bonum sub ratione qua contrahibile: tamen ad hoc bonum vel illud bonum: non est ipse deus: sed est bonum in generali: quod analogice dicitur de bono increato et creato. Similiter dico de ente. Et sic accipiendo ens concedendum est quod suit primum cognitum ab intellectu angelico ordine nature. Sed bonum sub ratione qua bonum: non contractum: nec contrahibile: deus est. Similiter dico de ente. Sed de tali ente non intelligebat Auic. cum dixit. quod cognitio entis imprimitur in anima prima impressione.

¶ Ad tertium cum dicitur. quod cognitio cause prior est ordine nature quam cognitio effectus etc. Dico quod verum est de cognitione qua cognoscimus de effectu propter quid. Non autem verum est de cognitione: qua cognoscimus de effectu quia est tantum. Que prior est quo ad nos quam cognitio qua de ipso cognoscimus propter quid.

¶ Et preterea. res potest cognosci per suam causam formalem: Et potest dici quod angelus prius ordine nature cognouit suam formam: quam se compositum ex materia et forma.

¶ Questio II.

¶ SEcundo queritur vtrum quilibet angelus naturali cognitione intellexit se certius quam deum. Et videtur quod non. Hug id est libro de sacra. par. 3. c. id est deus ab initio sic notitiam suam ab homine temperatum: vt sicut numquam quid esset totum poterat comprehendi: falso quia esset numquam prorsus posset ignorari. Quilibet autem angelus potest ignorari esse: certius autem cognoscitur quod non potest ignorari esse: quam quod potest ignorari esse: ergo quilibet angelus naturali cognitione certius intellexit deum quam se.

¶ Item illud certius cognoscitur quod est ratio certitudinis in cognitione. Sed secundum Auic. 8. metha. c. 2. deus est demo stratio de omni quod est. Ergo deus naturali cognitione certius cognoscitur quacumque alia re.

¶ Item certius cognoscitur lux quam tenebra. Quia tenebra non cognoscitur nisi per relationem ad lucem: est enim priuatio lucis. Sed secundum quod dicitur prima Ioan. i. deus est lux. Creatura autem est tenebra. Unde 26o quaestione ad orosium. cognitio creature in semetipsa est vespera. Ergo angelus certius intellexit naturaliter deum quam semetipsum.

Contra 1o propotione de causis. omnis sciens qui scit essentiam: est rediens ad essentiam suam redditione completa. Sed sicut habetur 13 propositione eiusdem libri. omnis intelligentia intelligit essentiam suam. Ergo omnis intelligentia intelligentia naturali cognitione scit essentiam suam cognitione completa. Sed nullus angelus naturali cognitione cognouit deum cognitione completa. Ergo nattrali cognitione intellexit se completius quam deum. ergo certius.

¶ Item in commen. super octauam propositionem de causis. omnis sciens non scit rem meliorem nisi per modum substantie sue et sui esse. Ergo videtur quod certius naturaliter cognoscat se: quam rem meliorem se.

Respondeo quod angelus naturali cognitione certius intellexit se quam deum. Siue loquamur de cognitione qua cognoscitur quid est res Siue de illa qua cognoscitur res actualiter esse. Quia vt declaratum est in questione precedenti: naturali cognitione cognouit deum: per hoc quod cognouit se. Unde certitudo illius cognitionis qua se naturaliter cognouit: dabat certitudinem alii cognitioni.

¶ Preterea quamuis deus esset certius cognoscibilis quantum est ex parte sua: tamen propter sui excessum supra intellectum angelicum: non erat cognoscibile: ita proportionatum intellectui angelico sicut essentia ipsius angeli.

¶ Preterea secundum Augu. 10. de trini. cap. 4. notissimum est anime se viuere. Ergo similite et ipsi angelo. Nihil ergo naturaliter certius cognouit quam se esse et viuere.

Ad primum in oppositum cum dicitur. quod de non potest ignorari esse etc. Dico quod hoc intelligendum est de cognitione generalissima: qua cognoscitur non vt distinctus a creatura: sed qua cognoscitur in quodam generali analogice conueniente creatori et creature. Sicut est ens verum: bonum: sicut enim dicit Boe. in lib. 3. de consola. parum post principium. Inserta est nobis boni verique cupiditas: in quo includitur cognitioipsius: sed sub ratione qua deus potest ignorari esse: sic enim ipsum esse non est per se notum quo ad nos in lumine naturali: secundum Auic. i. metha. Et declaratum est in 3 dist. primi lib. q. 2. Quamuis autem angelus possit ignorari esse a nobis: non tamen a se.

¶ Ad secundum cum dicitur. quod illud certius cognoscitur quod est ratio certitudinis in cognitione etc. Dico quod verum est quando est ratio certitudinis sub ratione qua cognitum. Deus autem est ratio certitudinis in cognitione naturali qna res cognoscit se vel creaturam aliam inquantum ab ipso est naturale lumen: et non sub ratione qua cognitum.

¶ Ad tertium dicendum quod quamuis creatura sit tenebra: inquantum deficiens a plenitudine actualitatis diuine: tamen aliquiod habet de luce inquantum imitatur eam. Et quamuis pura lux quae de est sit certius cognoscibilis quantum est ex parte sua. tamen lux sub obscura que est creatura magis est naturaliter cognoscibilis intellectui creato: eo quod sibi magis est proportionata quam lux pura.